فصلنامه علوم محیطی - فهرست مقالات

بررسی پلی مرفیسم ژن کیتیناز در چند رقم برنج ایرانی با استفاده از روش RFLP-PBR

مسعود شیدایی؛ نسترن حیدری؛ بهزاد قره یاضی

دوره 6، شماره 4 ، تیر 1388

چکیده

بیماری زنگ برگ در برنج یک بیماری قارچی عمده است که توسط Rhizoctonia solani پدید می آید.تحقیق حاضر برای شناسایی تنوع ژن کیتیناز در 19 رقم برنج ایرانی و با استفاده از روش RFLP-PBR و آنزیم های محدود کننده SacI ،aq-I ،RsaI و Ava-I انجام گرفته است . هضم ژن RICCH- 3 توسط آنزیم های اختصاصی RsaI و TaqI باندهای یکسانی را در تمامی ارقام برنج مطالعه شده پدید آورد در حالی که هضم ... بیشتر

پایداری در فرایند طراحی – بازنگری پروژه های کلان شهر تهران

رضا سیروس صبری

دوره 6، شماره 4 ، تیر 1388

چکیده

مقاله در دست حاصل پژوهشی کیفی است که چارچوب طراحی متداول را بررسی نموده و پیشنهاد پایداری در فرایند طراحی را در بر دارد. چنین نگرشی در حیطه طراحی با توجه به مدیریت دانش حاصل رویکردی میان دانشی است. مفاهیم اصلی پایداری فراتر از موضوعات سیاست روز و مسکن های موقتی بوده و به سرشت بوم شناسانه محیط مربوط و به تصمیم گیری های میان دانشی منجر ... بیشتر مقاله در دست حاصل پژوهشی کیفی است که چارچوب طراحی متداول را بررسی نموده و پیشنهاد پایداری در فرایند طراحی را در بر دارد. چنین نگرشی در حیطه طراحی با توجه به مدیریت دانش حاصل رویکردی میان دانشی است. مفاهیم اصلی پایداری فراتر از موضوعات سیاست روز و مسکن های موقتی بوده و به سرشت بوم شناسانه محیط مربوط و به تصمیم گیری های میان دانشی منجر می شود. پایداری در فرایند طراحی از فرایندهای مختلفی تشکیل می شود و موجب رشد مفاهیم ارزشی جامعه و مشارکت در فرایند تصمیم سازی می گردد. تاکید این پژوهش بر تضاد بین برخی اهداف کوتاه مدت در مسیر حرکت در جهت نیل به اهداف توسعه پایدار است. پایداری در فر ایند طراحی پدیدهای چند وجهی است و موجب مربوط شدن عناصر و عوامل بستر طرح شده و سرشتی شفابخش دارد. رویکرد معمول و نهادینه در توسعه پایدار همواره با نگاهی به اهداف بلند مدت همراه است. این نگرش بلند مدت متضمن توجه به اهداف خرد و کلان بلند مدت در سلسه مراتب طراحی می شود. ارزیابی موردی پروژه های کلان شهر تهران از جمله محوطه برج میلاد در این پژوهش به این بیانیه منجر می شود ه توجه به چشم اندازی بوم شناسانه و شفابخش در فرایند پایدار طراحی ضروری است . چنین فرایندی شامل اهداف بلند و کوتاه مدت جامعه می شود که خرد ارائه نظریات و پیشنهاداتی که مملو از امکانات ارتقاء کیفیت زندگی برای شرایط کنونی و نسل های آینده را به ارمغان می رآورد.

انتخاب مکان مناسب دفن پسماندهای خطرناک با استفاده از تکنیک GIS و اولویت بندی سایت ها، مثال موردی: پسماند یک نیروگاه در استان قزوین

عزیز عابسی؛ محسن سعیدی

دوره 6، شماره 4 ، تیر 1388

چکیده

در سالیان اخیر، توجه بیشتر به معیارهای زیست محیطی در برنامه ریزی های کلان مملکتی ایجاد یک نگرش علمی جهت دفع زیست محیطی زائدات خطرناک از طریق انتخاب محل های مناسب دفن این مواد را به دنبال داشته است. در این مطالعه با در نظر گرفتن ملاحظات زمین شناسی ، فنی و اقتصادی – اجتماعی در کنار مقررات زیست محیطی ایران روشی کارآمد جهت مکانیابی مناسب ... بیشتر در سالیان اخیر، توجه بیشتر به معیارهای زیست محیطی در برنامه ریزی های کلان مملکتی ایجاد یک نگرش علمی جهت دفع زیست محیطی زائدات خطرناک از طریق انتخاب محل های مناسب دفن این مواد را به دنبال داشته است. در این مطالعه با در نظر گرفتن ملاحظات زمین شناسی ، فنی و اقتصادی – اجتماعی در کنار مقررات زیست محیطی ایران روشی کارآمد جهت مکانیابی مناسب محل دفن زائدات خطرناک ارائه شده است. در این مطالعه با استفاده از پایگاه اطلاعاتی GIS و اولویت دهی سایت های منتخب شده ، نسبت به غربال گری مکان های مناسب دفن زائدات در سطح یک منطقه وسیع اقدام شده است. روش مورد استفاده در این مقاله ، نشان میدهد که چگونه معیارهای تاثیر گذار نظیر زمین شناسی ، توپوگرافی ، کاربری اراضی ، اقلیم منطقه ای ، آب های سطحی و زیرزمینی ، قابلیت دسترسی منطقه و سایر فاکتورها می تواند جهت لایه بندی کلی ناحیه وسیع مورد مطالعه مورد استفاده قرارگیرد. جهت الویت دهی مکان های کاندید شده در این مطالعه از روشی ترکیبی بر پایه روش های MPCA ،DRASTIC و ویژگی های منطقه مورد مطالعه استفاده شده است. روش ارائه شده در این مقاله جهت مکانیابی محلهای مناسب دفن زائدات خطرناک نیروگاه شهید رجایی قزوین مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج مطالعه نشان دهنده آن است که سایت شماره 1 در منطقه آبیک در مجاورت نیروگاه شهید رجایی بیشترین امتیاز را در میان 17 سایت انتخاب شده در سطح منطقه دارا می باشد.

مقاومت علف های هرز باریک برگ مشکل ساز در مزارع گندم کشور به علف کش کلودینافوپ پروپارژیل

اسکندر زند؛ فاطمه بناکاشانی؛ سعید صوفی زاده؛ میثم ابراهیمی؛ محمد مین باشی؛ فاطمه دستاران؛ مریم پوربیگ؛ محمد جمالی؛ آذر ماکنالی؛ معصومه یونس آبادی؛ رضا دیهیم؛ سمیه فروزش

دوره 6، شماره 4 ، تیر 1388

چکیده

امروزه مقاومت علف های هرز به علف کش ها در کشورهای مختلف جهان به مهم ترین موضوع تحقیقاتی در بخش علف های هرز تبدیل شده است. به منظور بررسی مقاومت علف های هرز یولاف وحشی Avena ludoviciana ، فالاریس Phalaris minor P.paradoxa & brachistachis و چچم (Lolium rigidum در مزارع گندم در استان های فارس ، خوزستان وگلستان و ایلام نسبت به علف کش کلودینافوپ پروپارژیل (تاپیک) از گروه ... بیشتر امروزه مقاومت علف های هرز به علف کش ها در کشورهای مختلف جهان به مهم ترین موضوع تحقیقاتی در بخش علف های هرز تبدیل شده است. به منظور بررسی مقاومت علف های هرز یولاف وحشی Avena ludoviciana ، فالاریس Phalaris minor P.paradoxa & brachistachis و چچم (Lolium rigidum در مزارع گندم در استان های فارس ، خوزستان وگلستان و ایلام نسبت به علف کش کلودینافوپ پروپارژیل (تاپیک) از گروه بازدارنده ACCase خانواده آریلوکسی فنوکسی پروپیونات، 6 آزمایش گلخانه تحقیقاتی بخش تحقیقات علف های هرز موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور انجام شد. این 6 آزمایش ها بر روی 19 توده یولاف وحشی (شامل 15 توده مشکوک به مقاومت و 4 توده حساس ) ، 14 توده فالاریس (شامل 10 توده مشکوک به مقاومت و 4 توده حساس ) و 9 توده چچم(شامل 8 توده مشکوک به مقاومت و 1 توده حساس ) از استان فارس ، 4 توده یولاف وحشی از استان لرستان ( شامل 3 توده مشکوک به مقاومت و 1 توده حساس ) 17 توده فالاریس از استان خوزستان ( شامل 16 توده مقاوم و 1 توده حساس ) و 12 توده فالاریس از استان گلستان ( شامل 11 توده مشکوک به مقاومت و 1 توده حساس ) انجام شد. کلیه آزمایش ها به طور جداگانه در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار صورت گرفت. ضمنا برای هر گلدان سم پاشی شده یک گلدان شاهد بدون سم پاشی نیز به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. 30 روز پس از سم پاشی درصد تعداد علف هرز و درصد وزن خشک تک بوته علف های هرز باقیمانده در بعد از سمپاشی نسبت به قبل از سمپاش محاسه بدش و توده ای به عنوان توده مقاوم در نظر گرفته شد که حداقل 80% تعداد و 50% وزن خشک خود را نسبت به شاهد بدون سمپاشی حفظ کرد. بر این اساس در استان فارس 4 توده مقاوم و 2 توده احتمالا مقاوم فالاریس ، 6 توده مقاوم و 3 توده احتمالا مقاوم یولاف وحشی و 5 توده مقاوم و 3 توده احتمالا مقاوم چچم تشخیص داده شد. در استان ایلام مقاومت 2 توده یولاف وحشی قطعی گردید. در استان خوزستان 3 توده مقاوم و 2 توده احتمالا مقاوم فالاریس و در استان گلستان نیز 11 توده فالاریس مشکوک به مقاومت شناخته شدند. در مجموع در این آزمایش 75 توده شامل 63 توده مشکوک به مقاومت و 12 توده حساس مورد آزمایش قرار گرفت از 63 توده مشکوک به مقاومت (37 توده فالاریس ، 18 توده یولاف وحشی و 8 توده چچم) 28 توده کاملا مقاوم (شامل 12 توده فالاریس ، 11 توده یولاف وحشی و 5 توده چچم) و 10 توده احتمالا مقاوم (شامل 4 توده فالاریس ، 3 توده یولاف وحشی و 3 توده چچم) شناخته شد. به عبارتی از کل توده های مشکوک به مقاومت مورد آزمایش حدود 60% (44% مقاوم و 16% احتمالا مقاوم ) مقاوم و احتمالا مقاوم تشخیص داده شدند.

ارزیابی تهدید فرسایش ژنتیکی برای تنوع زیستی کشاورزی ؛ مطالعه موردی ؛ گچساران

فخرالدین هاشمی شادگان؛ کورس خوشبخت؛ عبدالمجید مهدوی دامغانی؛ هادی ویسی؛ هومان لیاقتی

دوره 6، شماره 4 ، تیر 1388

چکیده

میزان تهدید فرسایش تنوع زیستی کشاورزی و عوامل موثر بر آن در روستاهای دو منطقه در جنوب غرب ایران شامل یک منطقه با توپوگرافی غالب کوهستانی حفاظت شده و دیگری با اقلیم دشتی کوهپایه ای در نزدیکی شهر باشت، با استفاده از یک مدل اصلاح شده مطالعه شد. نتایج نشان داد با نزدیک شدن به شهر ، امتیاز تهدید فرسایش تنوع زیستی در روستاها افزایش یافت و ... بیشتر میزان تهدید فرسایش تنوع زیستی کشاورزی و عوامل موثر بر آن در روستاهای دو منطقه در جنوب غرب ایران شامل یک منطقه با توپوگرافی غالب کوهستانی حفاظت شده و دیگری با اقلیم دشتی کوهپایه ای در نزدیکی شهر باشت، با استفاده از یک مدل اصلاح شده مطالعه شد. نتایج نشان داد با نزدیک شدن به شهر ، امتیاز تهدید فرسایش تنوع زیستی در روستاها افزایش یافت و روستاهای منطقه کوهستانی از سطح تهدید کمتری برخوردار بودند . عامل های تغییر در کاربرد نهاده های شیمیایی ، تکنیک های کنترل علف های هرز و سطح زمین هایی که نهاده های شیمیایی دریافت کرده بودند، بیشترین و عامل های فراوانی سیلاب و آتش سوزی و نیز مساحت کل حریم روستا که در آن کشاورزی صورت می گرفت ، کمترین نقش را در تهدید فرسایش تنوع زیستی نشان دادند. بر اساس آزمون تحلیل خوشه ای ، روستاها در دو خوشه دسته بندی شدند، به طور یکه همه روستاهای منطقه کوهستانی به علاوه دو روستای منطقه دشتی در یک خوشه و بقیه در خوشه دیگر قرارگرفتند. برآورد نقش عامل ها در واگرایی دو خوشه نشان داد پنج عامل فاصله تا مرکز عمده جمعیتی ، فاصله تا پروژه های توسعه ، نسبت زمین های فاریاب به دیم ، نسبت استفاده از واریته های نوین و میزان بهره برداری از گونه های زیستگاه بیشترین تاثیر را در تفاوت تهدید تنوع زیستی در مدل به خود اختصاص دادند.

کاربرد تصاویر ماهواره ای با توان تفکیک بالا در به هنگام سازی نقشه های بزرگ مقیاس مطالعه موردی: تصویر آیکونوس ارومیه

علی اکبر متکان؛ محمد سهرابی نیا؛ سعید صادقیان؛ دادفر معنوی

دوره 6، شماره 4 ، تیر 1388

چکیده

در این تحقیق چگونگی به هنگام سازی نقشه های بزرگ مقیاس با استفاده ازتصاویر سنجنده آیکونوس IKONOS مطرح می گردد. یک فریم کامل تصویر سنجنده مذکور که بخش بزرگی از شهر ا رومیه را پوشش می دهد به همراه عکس های هوایی (مقیاس 5000: 1)و نقشه های رقومی (2000: 1) همان منطقه به عنوان داده های وروردی مورد استفاده قرار گرفته است . هدف اصلی ما بهره گیری از قابلیت ... بیشتر در این تحقیق چگونگی به هنگام سازی نقشه های بزرگ مقیاس با استفاده ازتصاویر سنجنده آیکونوس IKONOS مطرح می گردد. یک فریم کامل تصویر سنجنده مذکور که بخش بزرگی از شهر ا رومیه را پوشش می دهد به همراه عکس های هوایی (مقیاس 5000: 1)و نقشه های رقومی (2000: 1) همان منطقه به عنوان داده های وروردی مورد استفاده قرار گرفته است . هدف اصلی ما بهره گیری از قابلیت های دقیق مکانی باند پانکروماتیک، طیفی باندهای چند طیفی و کارایی طیفی – مکانی این دو به طور همزمان در تصویر ترکیبی است. در همین راستا تصحیح هندسی، ادغام تصاویر ، استخراج محتوی اطلاعاتی تصاویر، تشخیص تغییرات و بالاخره اعمال تغییرات استخراج شده در نقشه های موجود مباحث عمده این تحقیق هستند. تصحیح هندسی تصاویر با کمک مدل های پلی نومیال، رشنال و توابع RPC مورد تحلیل قرار گرفته است. در بخش مذکور مدل رشنال با ضریب سوم بهترین نتیجه را ارائه داده است . نکته قابل توجهی که در بکارگیری مدلRPC مشاهده گردید این بوده است که بدون بکار گیری نقاط کنترل زمینی دقت این مدل با 15 متر خطا همراه بود، ولی با بکارگیری تنها یک نقطه کنترل این مقدارخطا به 70 سانتیمتر کاهش یافت. نهایتا مدلی که بهترین نتایج را ارائه داده بود برای تولید تصاویر تصحیح شده پانکروماتیک و چند طیفی بکار گرفته شد. در بخش استخراج اطلاعات از تصاویر روش های تفسیر چشمی ، پیکسل – مبنا و فازی مورد استفاده قرارگرفتند. ویرایش و بررسی دقت اطلاعات استخراج شده با کمک عکس های هوایی و نقشه های رقومی موجود به انجام رسید. برای روش تفسیر چشمی تحلیل تصاویر و در روش های طبقه بندی نظارت شده و فازی نمونه های آموزشی کارایی مفیدی داشتند. نمونه های آموزشی برای تفسیر و نامگذاری کلاس های طبقه بندی نظارت نشده نیز کمک موثری ایفا کردند . برای مرحله تشخیص تغییرات از دو روش مقایسه نقشه های موجود با اطلاعات و کتوری استخراج شده و مطابقت نقشه های موجود با تصویر آیکونوس کمک گرفته شد. در مرحله آخر محتوای اطلاعاتی تصاویر آیکونوس با طبقات عوارض موجود در نقشه های 2000: 1و 1:5000 مقابله گردید اغلب طبقات عوارض نقشه های 1:5000 و گروه محدودی از عوارض نقشه های 1:2000 با کمک محتوی اطلاعاتی تصاویر آیکونوس قابل تشخیص و شناسایی بودند. بنابر این نتیجه گرفته شد که تصاویر آیکونوس برای به هنگام سازی نقشه های 1:5000 مناسب ولی برای نقشه های 1:2000 مواجه با نارسایی عمده می باشند.