تقی طاوسی؛ محمود طاوسی؛ محمود خسروی؛ خالد قادری زه
دوره 7، شماره 4 ، تابستان 1389
چکیده
هدف این پژوهش شناسایی رخداد خشکسالی و بررسی کوتاه مدت وقوع دوره های خشک ایرانشهر می باشد . برای بررسی خشکسالی، نمره استاندارد بارش سالانه (Z) ایرانشهر طی سال های 1385- 1359 به کار گرفته شد. برای شناخت دوره های خشک کوتاه مدت، مدل زنجیره مارکف مرتبه اول دو حالته استفاده گردید. روزهای سال به دو گروه، «روزهای تر» (بارش 1/0 میلی متر و بیشتر) و «روزهای ...
بیشتر
هدف این پژوهش شناسایی رخداد خشکسالی و بررسی کوتاه مدت وقوع دوره های خشک ایرانشهر می باشد . برای بررسی خشکسالی، نمره استاندارد بارش سالانه (Z) ایرانشهر طی سال های 1385- 1359 به کار گرفته شد. برای شناخت دوره های خشک کوتاه مدت، مدل زنجیره مارکف مرتبه اول دو حالته استفاده گردید. روزهای سال به دو گروه، «روزهای تر» (بارش 1/0 میلی متر و بیشتر) و «روزهای خشک، (بارش کمتر از 1/0 ملی متر) تقسیم شد. پس از تعیین فراوانی روزهای «تر» و «خشک»، احتمالات ساده و اقلیمی طول هر یک از دوره های تر و خشک و چرخه هوایی آن ها محاسبه و دوره بازگشت آن ها مشخص گردید. تحلیل خشکسالی ها نشان داد که تکرار دوره های خشکسالی در سال های اول دوره آماری کمتر و از نظم بیشتری برخوردار بوده است. از سال 1377 به بعد نه تنها فراوانی خشکسالی ها بلکه طی سال های 1377 تا 1385 شدت و تداوم آنها افزایش یافته است. سپس مقدار احتمال دو روز پیاپی خشک یا تر، اختلاف بین احتمالات ساده و اقلیمی وقوع روزهای تر و خشک تعیین گردید. ولی بین احتمالات ساده و مطالعه اختلاف قابل توجه ای مشاهده نشد. در مجموع فراوانی روزهای خشک در تمامی ماه ها مشاهده شد و متوسط روزهای خشک بیست و پنج روز و بالاتر بدست آمد.
حمیدرضا ناصری؛ فرشاد علیجانی
دوره 4، شماره 4 ، تابستان 1386
چکیده
در این تحقیق سیستم هیدروشیمی زمینه ، آلاینده های کشاورزی و حیوانی ، تغییرات مکانی و زمانی و منشاء آن ها در آب های زیرزمینی دشت ایذه، واقع در شمال شرق استان خوزستان، مطالعه شده است نمونه های آب زیرزمینی از 34 چاه ، یک پیزومتر، یک چشمه، و یک قنات در ماه های اردیبهشت ، خرداد، شهریور، دی و اسفند سال 1380 جمع آوری گردیده و جهت تعیین پارامترهای ...
بیشتر
در این تحقیق سیستم هیدروشیمی زمینه ، آلاینده های کشاورزی و حیوانی ، تغییرات مکانی و زمانی و منشاء آن ها در آب های زیرزمینی دشت ایذه، واقع در شمال شرق استان خوزستان، مطالعه شده است نمونه های آب زیرزمینی از 34 چاه ، یک پیزومتر، یک چشمه، و یک قنات در ماه های اردیبهشت ، خرداد، شهریور، دی و اسفند سال 1380 جمع آوری گردیده و جهت تعیین پارامترهای هیدروشیمی و آلودگی مورد سنجش قرار گرفته است آلودگی شدید نیتراته آب های زیر زمینی به وسیله فعالیت های کشاورزی در نواحی وسیعی از دشت ایذه رخ داده است. فرآیند اصلی مسبب افزایش نیترات آب های زیرزمینی ایذه اکسیداسیون آمونیوم ناشی از فروشویی سریع کودهای غیر آلی اعمال شده بر زمین های کشاورزی می باشد. غلظت نیترات آب های زیرزمینی دشت ایذه از بهمن تا اردیبهشت ماه افزایش می یابد و سپس دوباره روند کاهشی به خود می گیرد. هر چند که امکان جذب باکتری ها توسط لایه سیلتی ماسه ا ی پوشاننده آبخوان آبرفتی ایذه وجود دارد، با این حال آب های زیرزمینی کم عمق ایذه از لحاظ باکتریایی شدیدا آلوده می باشند.
ناصر مهردادی؛ غلامرضا نبی بیدهندی؛ شاهین محمدنژاد
دوره 6، شماره 4 ، تابستان 1388
چکیده
آنالیز پینچ آب یک تکنیک سیستماتیک برای طراحی بهینه و بروز رسانی شبکه های بازیافت آب ، انرژی و جرم می باشد . محققان زیادی بر روی این تکنولوژی کار کرده اند. روش های مختلفی که این محققان در کارهای خود استفاده نموده اند شامل روش های گرافیکی ، عددی و برنامه نویسی ریاضی است. هر کدام از این روش ها مزایا و معایب خاص خود را دارند. به عنوان مثال ...
بیشتر
آنالیز پینچ آب یک تکنیک سیستماتیک برای طراحی بهینه و بروز رسانی شبکه های بازیافت آب ، انرژی و جرم می باشد . محققان زیادی بر روی این تکنولوژی کار کرده اند. روش های مختلفی که این محققان در کارهای خود استفاده نموده اند شامل روش های گرافیکی ، عددی و برنامه نویسی ریاضی است. هر کدام از این روش ها مزایا و معایب خاص خود را دارند. به عنوان مثال مبنای اکثر روش های گرافیکی و عددی ، انتقال جرم آلاینده می باشد. در حالی که در بسیاری از عملیات های مصرف کننده آب ، انتقال جرم صورت نمی گیرد. از معایب دیگر این روش ها آن است که اکثر این روش ها بر مبنای انتقال فقط یکنوع آلاینده می باشد. در صورتی که کمتر صنعتی یافت می شود که فاضلاب واحدهای مختلف آن فقط حاوی یک نوع آلاینده باشد. هدف از این مقاله، انجام مقایسه ای بین روش های مختلف آنالیز پینچ آب ، بررسی مزایا و معایب هر کدام از این روش ها و انتخاب بهترین روش می باشد .
سیده مهدیه شرفی؛ مجید مخدوم؛ مهدی غفوریان بلوری مشهد
دوره 5، شماره 4 ، تابستان 1387
چکیده
اجرای پروژه های بهره برداری از سرزمین، از جمله احداث کارخانه ها و توسعه صنایع، مستلزم بررسی استعداد طبیعی سرزمین برای توسعه مورد نظر می باشد. در همین راستا انجام مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی، از جمله رو شهای مطلوب جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار است. ارزیابی اثرات محیط زیستی می تواند به عنوان یک ابزار برنامه ریزی جهت سوق دادن ...
بیشتر
اجرای پروژه های بهره برداری از سرزمین، از جمله احداث کارخانه ها و توسعه صنایع، مستلزم بررسی استعداد طبیعی سرزمین برای توسعه مورد نظر می باشد. در همین راستا انجام مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی، از جمله رو شهای مطلوب جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار است. ارزیابی اثرات محیط زیستی می تواند به عنوان یک ابزار برنامه ریزی جهت سوق دادن اهداف اجرای یک پروژه در راستای قوانین و مقررات محیط زیستی به کار گرفته شود. تحقیق انجام شده شامل ارزیابی اثرات محیط زیستی احداث و بهره برداری از کارخانه خودروسازی با تأکید بر کاربرد روش رویهم گذاری نقشه های موضوعی در تلفیق لایه های اطلاعاتی و مکاندار نمودن نتایج حاصل از ماتریس سریع می باشد. آثار محیط زیستی توسعه مزبور به دو روش رویهم گذاری و ماتریس سریع مورد ارزیابی قرار گرفته است. فرایند طی شده شامل: شناخت پروژه پیشنهادی، شناخت محی طزیست منطقه تحت اثر، شناسایی و پی شبینی اثرات ناشی از پروژه پیشنهادی بر محیط زیست، جم عبندی و تجزیه تحلیل اثرات و در پایان ارائه راهکارهای تقلیل اثرات سوء م یباشد. در روش رویهم گذاری، توان سرزمین جهت استقرار کاربری صنعتی مورد ارزیابی قرار گرفت. لازم به ذکر است که پروسه ارزیابی توان اکولوژیکی نیز پیش از ارزیابی اثرات توسعه بر روی منطقه پیشنهاد شده از طرف کارفرما جهت احداث کارخانه خودروسازی صورت پذیرفت. به طوریکه طبق نتایج حاصل از رویهم گذاری لایه های اطلاعاتی و مقایسه با مدل اکولوژیکی توسعه صنعتی، 85 درصد از مکان انتخاب شده جهت استقرار کارخانه خودروسازی در مناطق با توان طبقه 1( مناسب) و 15 درصد از آن در مناطق با توان طبقه 2( نسبتاً مناسب) قرار دارد. بنا بر این، مکان پیشنهادی توان لازم جهت استقرار کاربری صنعتی را دارا می باشد. از آنجائی که تغییرات در فاکتورهای محیط زیستی در اثر استقرار صنعت در یک منطقه یک امر کاملاً شناخته شده م یباشد، با علم به این موضوع، ارزیابی اثرات محیط زیستی احداث و بهره برداری از کارخانه خودروسازی جهت پیش بینی درجه تغییرات در فاکتورهای محیطی انتخاب گردیده تا قبل از وقوع این تغییرات، بتوان آنها را کنترل و مدیریت نمود. آثار محیط زیستی ناشی از احداث و بهره برداری از کارخانه مزبور به روش ماتریس سریع مورد ارزیابی قرار گرفت . طبق نتایج حاصل از ماتری س، انجام پروژه مذکور به شرط اجرای طر حهای بهسازی برای فاکتورهای کیفیت هوا ، وضعیت صدا و الگوهای رفتاری جانوران در فاز ساختمانی و فاکتورهای وضعیت صدا، کیفیت هوا، کیفیت آب های سطحی و زیر زمینی و تخریب زیستگاه در فاز بهره برداری بلامانع می باشد. در پایان نتایج حاصل از به طور نسبی مکاندار گردید و مکا نهای Eco-mapping ماتریس سریع به روش حساس به اثرات و پیامدهای ناشی از اجرای پروژه در بخش های مختلف محدوده مطالعاتی پهنه بندی گردید. اولویت های زمانی و مکانی اقدامات اصلاحی ، پایش و نظارت نیز در تک تک پهنه های مطالعاتی تعیین گردید. به طوری که پهنه شماره 3 (بخش جنوبی محدوده مطالعاتی) بیش از سایر پهنه ها تحت تأثیر آثار منفی پروژه قرار خواهد گرفت و در نتیجه انجام اقدامات مدیریتی در این پهنه نسبت به سایر پهنه ها از اولویت بالاتری برخوردار است.
ابراهیم فنایی؛ حسین شیخ جباری
دوره 2، شماره 7 ، بهار 1384
چکیده
شهرک صنعتی (2) اردبیل به مساحت تقریبی 600 هکتار در مختصات جغرافیایی9/16.20.38-3/12.18.38 عرض شمالی و 8/12.27.48-0/17.26.48 طول شرقی و با گنجایش حدود 678 واحد در 9 گروه صنعتی در 13 کیلومتری غرب اردبیل قرار گرفته است. در این مطالعه وضع موجود محیط زیست در محدوده طرح از طریق جمع آوری اطلاعات و آزمایش های آب، هوا ، صدا و خاک به دست آمد. پیش بینی اثرات زیست محیطی بر ...
بیشتر
شهرک صنعتی (2) اردبیل به مساحت تقریبی 600 هکتار در مختصات جغرافیایی9/16.20.38-3/12.18.38 عرض شمالی و 8/12.27.48-0/17.26.48 طول شرقی و با گنجایش حدود 678 واحد در 9 گروه صنعتی در 13 کیلومتری غرب اردبیل قرار گرفته است. در این مطالعه وضع موجود محیط زیست در محدوده طرح از طریق جمع آوری اطلاعات و آزمایش های آب، هوا ، صدا و خاک به دست آمد. پیش بینی اثرات زیست محیطی بر اساس مستندات علمی و فنی و از طریق دانش، تجربیات و محاسبات عددی انجام گردید. اثرات مستقیم و غیر مستقیم، کوتاه مدت و دراز مدت بررسی و معرفی گردیدند و در ارزیابی، دو گزینه "نه" و " اجرایی" مورد بررسی قرار گرفت. گزینه نه به این معنی که آثار زیست محیطی مترقب بر عدم اجرای پروژه چیست؟ در گزینه اجرائی آثار تمام فعالیت های پروژه بر محیط زیست مورد بررسی قرار گرفته و شدت و اهمیت اثرات بر عامل های زیست محیطی در ماتریس لئوپولد وارد و تجزیه و تحلیل گردیدند. در چک لیست سنجشی نتایج حاصل از ماتریس اثرات مثبت و منفی در فازهای ساختمانی و بهره برداری مورد سنجش کامل قرار گرفته و گزینه بهینه انتخاب گردید . معدل نهایی دو گینه "نه" و " اجرایی" به نفع گزینه اجرایی مثبت و نتیجه آنکه ایجاد شهرک صنعتی (2) اردبیل تایید می گردد. از مهم ترین پیامدهای مثبت طرح می توان به ایجاد اشتغال و رفاه نسبی، کاهش مهاجرت ،کاهش مقاسد اجتماعی و سلامت روانی جامعه، اهمیت منطقه ای و ملی و کمک به افزایش طرح های توسعه آتی در منطقه به ویژه در بخش صنعت و افزایش ارزش اافزوده ناشی از نیروی کار ، تبدیل مواد اولیه به محصولات قابل مصرف در تولیدات صنعتی اشاره کرد که موجب رونق اقتصادی در استان خواهد شد
قاسم حبیبی بی بالانی؛ باریس مجنونیان
دوره 2، شماره 8 ، تابستان 1384
چکیده
اخیرا بروز زمین لغزش در اکثر نواحی شیبدار و به خصوص منطقه شمال کشور، در اثرر تغییر کاربری زمین و همچنین تخریب و یا کاهش پوشش جنگلی در آن، باعث به وجود آوردن خسارت ملی و منطقه ای فراوان شده است. در این مقاله سعی شده است که میزان افزایش پایداری توده های خاک مستعد به رانش در اثر تخریب جنگل های مخروبه شمال کشور با توجه به روش پایدارسازی خاک ...
بیشتر
اخیرا بروز زمین لغزش در اکثر نواحی شیبدار و به خصوص منطقه شمال کشور، در اثرر تغییر کاربری زمین و همچنین تخریب و یا کاهش پوشش جنگلی در آن، باعث به وجود آوردن خسارت ملی و منطقه ای فراوان شده است. در این مقاله سعی شده است که میزان افزایش پایداری توده های خاک مستعد به رانش در اثر تخریب جنگل های مخروبه شمال کشور با توجه به روش پایدارسازی خاک به شیوه بیشاپ در منطقه رحیم آبادی رودسر مورد بررسی قرار گیرد،تا به این وسیله نقش مثبت این گونه درختی غیر صنعتی در جنگل های شمال کشور مشخص تر گردد. حداقل پوشش گیاهی مناسب برای پایدارسازی خاک با توجه به شیب منطقه 27 درجه و زاویه اصطکاک داخلی ذرات خاک 20درجه برای پوشش درختی انجیلی به میزان 40درصد می باشد و کمتر از این مقدار باعث ایجاد رانش در خاک به صورت کند و یا سریع خواهد شد.
امید نوری رودسری؛ سیده عذرا علی موسوی؛ بهرام اکبری
دوره 3، شماره 9 ، پاییز 1384
چکیده
در این آزمایش استفاده از پسماندهای آلی مختلف شامل: پوست درخت صنوبر الیاف خرما و کمپرست لجن فاضلاب برای تولید گیاهان زینتی با توجه ویژه به الیاف خرما به عنوان یک بستر رشد برای گیاهان سوزنی برگ مورد قرار گرفت گونه های گیاهی مورد استفاده در این آزمایش شامل: کاج ژاپنی،سرور نقره ای و سرو ناز و محلولهای بستر کشت شامل: 1)پوست درخت صنوبر2)پوست ...
بیشتر
در این آزمایش استفاده از پسماندهای آلی مختلف شامل: پوست درخت صنوبر الیاف خرما و کمپرست لجن فاضلاب برای تولید گیاهان زینتی با توجه ویژه به الیاف خرما به عنوان یک بستر رشد برای گیاهان سوزنی برگ مورد قرار گرفت گونه های گیاهی مورد استفاده در این آزمایش شامل: کاج ژاپنی،سرور نقره ای و سرو ناز و محلولهای بستر کشت شامل: 1)پوست درخت صنوبر2)پوست درخت صنوبر 15 درصد کمپوست فاضلاب.3)پوست درخت صنوبر 30 درصد کمپوست لجن فاضلاب.4)الیاف خرما.5)الیاف خرما15درصد کمپوست فاضلاب و6)الیاف خرما 30درصد کمپوست لجن فاضلاب، بودند قبل از شروع آزمایش خصوصیات فیزیکی و شیمیایی بسترهای مورد استفاده مشخص شدو گیاهانی با ارتفاع تقریبی 75 سانتی متر، در یک دوره زمانی یک ساله در آنها کشت شدند. گونه های گیاهی در قالب طرح بلوک های تصادفی با شش تکرار در گلدان هایی با اندازه 1-7 کاشته شدند هدف اصلی این آزمایش استفاده مجدد از پس ماندهای آلی جامد بود نتایج نشان داد که بسترهای حاوی 30درصد کمپوست لجن فاضلاب مناسب ترین بسترهای برای استفاده هستند گیاهان رشد یافته در بسترهای الیاف خرما در مخلوط با کمپوست اجن فاضلاب، نتایج مشابه ای را نسبت به آنهایی که در بستر پوست درخت صنوبر، رشد یافته بودند نشان دادند در مورد گونه های سرو نقره ای و سرو ناز ترکیبی از پوست درخت صنوبر با الیاف خرما با 30درصد پس ماندهای آلی جامد، بهترین نتایج را نشان داد، اما به دلیل کمتر بودن ارزش اقتصادی پوست درخت صنوبر نسبت به الیاف خرما، استفاده از بستر ترکیبی پوست درخت صنوبر 30درصد کمپوست لجن فاضلاب ، توصیه می شود. همچنین نتایج داد که بستر الیاف خرما به تنهایی بستر خوبی برای پرورش گونه های سرو مورد آزمایش نیست.
الهام شیخ جباری؛ حسین شیخ جباری
دوره 3، شماره 10 ، زمستان 1384
چکیده
بررسی وضعیت زیستی و تنوع گونه ای مهره داران استان اردبیل راهی برای شناسایی قابلیت ها و تنگاهای محیط زیست طبیعی استان در جهت مدیریت حفاظت از گونه و زیستگاه است. در این مطالعه در گام نخست، بوم سازگان استان اردبیل به عنوان بسترهای زیستی، شناسایی و طبقه بندی و پس از تعیین حدود، عوامل زیستی(اقلیم، منابع آب، پوشش گیاهی و پناهگاه و امنیت) ...
بیشتر
بررسی وضعیت زیستی و تنوع گونه ای مهره داران استان اردبیل راهی برای شناسایی قابلیت ها و تنگاهای محیط زیست طبیعی استان در جهت مدیریت حفاظت از گونه و زیستگاه است. در این مطالعه در گام نخست، بوم سازگان استان اردبیل به عنوان بسترهای زیستی، شناسایی و طبقه بندی و پس از تعیین حدود، عوامل زیستی(اقلیم، منابع آب، پوشش گیاهی و پناهگاه و امنیت) در آن ها بررسی شد. در گام بعدی مهره داران استان اردبیل به تفکیک رده ثبت شده و بر اساس موقعیت گونه، نوع زیستگاه و نوع تغذیه، طبقه بندی و طبق مقررات ملی، ضمائم CITES و فهرست IUCN مورد ارزیابی قرار گرفته و بر این مبنا گونه های شاخص استان تعیین گردیدند. تعداد جمعیت گونه های شاخص بر حسب مورد با استفاده از روش های شمارش دسته جمعی، تعیین حداقل جمعیت و تخمین تراکم در واحد سطح ، برآورد و مناطق پراکنش آن ها در سطح استان مشخص و وضعیت زیستی آنها و گونه های همراه در این زیستگاه ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مطالعات نشان داد که استان اردبیل به علت تنوع زیستگاهی کم نظیر از تنوع گونه ای قابل ملاحظه ای برخوردار است. در اغلب زیستگاه ها چهار عامل عمده زیستی در اثر فعالیت های انسانی و شکار بی رویه در معرض تخریب قرار دارد. به همین جهت گونه های شاخص با کاهش شدید جمعیتی و بحران زیستی مواجه بوده و از مجموع 287 گونه مهره دار شناسایی شده ، از نظر مقررات ملی هشت گونه در خطر انقراض62 گونه حمایت شده می باشند . همچنین از نظر مقررات بین المللی 39 گونه در ضمائم CITES و 21 گونه در فهرست سرخ IUCN قرار دارند. همچنین نسل دو گونه آهو و میش مرغ در زیستگاه های استان منقرض شده است.تخریب زیستگاه،عدم امنیت کافی و کاهش منابع غذایی عوامل اصلی نابودی گونه ها می باشند که تاثیر هر یک از این عوامل در این فرآیند به ترتیب 39،53 و 4 درصد برآورد شده است. حفاظت زیستگاه با ایجاد منطقه حفاظت شده در منطقه آق داغ و حفاظت گونه با ایجاد منطقه شکار ممنوع در کوهستان سبلان و کناره های ارس راهکارهای اساسی مدیریتی برای حمایت و حفاظت از اجتماعات جانوری در استان اردبیل می باشند.
حمیدرضا رحمانی
دوره 3، شماره 11 ، بهار 1385
چکیده
به دلیل اثرات زیانبار نیترات اضافی در گیاهان خوراکی ، در سال الخیر مطالعات زیادی در زمینه تجمع نیترات در محصولات زراعی به ویژه سبزی ها انجام شده است با توجه به ضرورت موضوع ،تحقیق حاضر برای بررسی وضعیت نیترات خاک، آب و گیاه اراضی کشاورزی سبزیکاری منطقه براآن شمالی به مدت 2 سال انجام شد. سبزی های مورد بررسی شامل سبزی های برگی شوید،جعفری، ...
بیشتر
به دلیل اثرات زیانبار نیترات اضافی در گیاهان خوراکی ، در سال الخیر مطالعات زیادی در زمینه تجمع نیترات در محصولات زراعی به ویژه سبزی ها انجام شده است با توجه به ضرورت موضوع ،تحقیق حاضر برای بررسی وضعیت نیترات خاک، آب و گیاه اراضی کشاورزی سبزیکاری منطقه براآن شمالی به مدت 2 سال انجام شد. سبزی های مورد بررسی شامل سبزی های برگی شوید،جعفری، نعناع، تره گشنیز، برگ چغندر، شنبلیله و اسفناج و سبزی های غده ای سیب زمینی، گوجه فرنگی،بادمجان،پیاز، طالبی و خیار بوته ای بودند. برای هر سبزی 3 مزرعه که دارای مدیریت زراعی تقریبا یکسان بودند انتخاب و نمونه گیری از اندام خوراکی سبزی در هر مزرعه با 3 تکرار و نمونه گیری از خاک و آب آبیاری این مزارع در شروع و پایان فصل رشد و با 3 تکرارا اراضی مورد بررسی و در سال دوم حدود 79 درصد از سطح اراضی مورد بررسی دارای غلظت نیترات فراتر از حد بحرانی بود . غلظت ازت نیتراتی در آب بیشتر چاه های مورد بررسی فراتر از حد مجاز 10 میلی گرم بر لیتر بود که برای شرب انسان و دام و استفاده در آبیاری و همچنین به عنوان آب زیر زمینی دارای محدودیت بود. در سبزی های مورد بررسی سبزی برگی شوید با نیانگین کل نیترات 9/2120 و سبزی غده ای پیاز با میانگین نیترات 7/237 میلی گرم بر کیلوگرم بالاترین غلظت نیترات را دارا بودند از بین سبزی های برگی اسفناج با میانگین نیترات 8/20 و از بین سبزی های غده ای خیار بوته ای با میانگین نیترات 89 میلی گرم بر کیلو گرم وزن تازه کمترین غلظت نیترات را به خود اختصاص دادند. در مجموع غلظت نیترات در سبزی های برگی 4 الی 6/6297 میلی گرم بر کیلو گرم وزن تازه و در سبزی های غده ای 3/17 الی 4/872 میلی گرم بر کیلوگرم وزن تازه بود که نشانگر بالاتر بودن غلظت نیترات در سبزی های برگی نسبت به سبزی های برگی نسبت به سبزی های غده ای است. مقایسه غلظت نیترات نمونه های گیاهی با حدود معمول نشان داد که کلیه سبزی های برگی و کلیه سبزی های غده ای دارای غلظت فراتر از حد معمول نیترات در گیاه بودند همچنین غلظت نیترات اندازه گیری شده در سبزی ها در دو زمان صبح و بعداظهر اختلاف قابل توجهی را نشان داد. در مجموع نتایج تحقیق بیانگر آلودگی خاک، آب و گیاه به نیترات در اثر استفاده پیش از اندازه و نامناسب کودهای ازته در اراضی سبزیکاری مورد بررسی بود
شهیندخت برق جلوه
دوره 3، شماره 12 ، تابستان 1385
چکیده
هدف این مقاله معرفی جایگاه مدلسازی سیمای سرزمین در تجزیه و تحلیل اثرات محیطی و برنامه ریزی محیطی است. مدلسازی منطقه ای استفاده می شود تا اشاره شود هم اثرات بوم شناختی مربوط به منطقه و هم اثرات اقتصادی واجتماعی مربوط به عملکرد انسان هر دو مورد توجه اند. برنامه ریزی سیمای سرزمین متاثر از نهاد خود میان تخصصی بوده و تاکید دارد خاک شناسان،بوم ...
بیشتر
هدف این مقاله معرفی جایگاه مدلسازی سیمای سرزمین در تجزیه و تحلیل اثرات محیطی و برنامه ریزی محیطی است. مدلسازی منطقه ای استفاده می شود تا اشاره شود هم اثرات بوم شناختی مربوط به منطقه و هم اثرات اقتصادی واجتماعی مربوط به عملکرد انسان هر دو مورد توجه اند. برنامه ریزی سیمای سرزمین متاثر از نهاد خود میان تخصصی بوده و تاکید دارد خاک شناسان،بوم شناسان سیمای سرزمین، برنامه ریزان سیمای سرزمین، و دیگر متخصصین کارشناسان از ابتدای مسیر با هم همکاری نمایند. در روند برنامه ریزی اصل ارتباط اولیه بین تخصص ها مورد تاکطد فراوان است این اصل به ارتباط اولیه و واقعی بین واحدهای تخصصی اشاره دارد که از مفهوم عمومی ارتباط ثانویه بین تخصص ها پیشی می گیرد. در ارتباط ثانویه تخصصس، نتایج مستقلا محاسبه شده مدل های فقط در انتهای مسیر مطالعه در تعادل با هم قرار می گیرند "واحد پژوهش برنامه ریزی و طرای محیط" پژوهشکده علوم محیطی برنامه پژوهشی خود را به سمت استفاده از نظریه های نوین با رویکردهای چند تخصصی و میان تخصصی سوق داده و قصد دارد چارچوب مفهومی "عوامل و اثرات تغییر بوم شناختی سینای سرزمین" را تحت عنوان بنیادنی علمی در تصمیم گیری های مربووط به کاربردی زمین بکار بگیرد. این مقاله ، ابتدا توضیحی مقدماتی درباره خواست های تخصصی و روند های سیمای سرزمین ارائه نموده،چارچوبی مفهومی بر اساس نوعی خاص از مطالعت تغییر سیمای سرزمین که در آن اصول و نظریه های بوم شناسی سیمای سرزمین به عنوان اصلی علمی ر بیان تغییرات سیمای سرزمین به کار می رود را معرفی می نماید. در انتها در راستای برنامه مطالعات به کار می رود را معرفی می نماید. در انتها، در راستای برنامه مطالعات میان تخصصی تغییر سیمای سرزمین توصیه هایی ارائه نموده موضوعات کلیدی در باب چارچوب مفهومی "شبکه های بوم شناختی" قابل استفاده در مدلسازی بوم شناختی سیمای سرزمین را معذفی می نماید
حسین صباحی؛ سعید مینویی؛ هومان لیاقتی
دوره 4، شماره 13 ، پاییز 1385
چکیده
در یک آزمایش یک ساله، میزان علمکرد غده سیر و تراکم علف های هرز در سیستم های کوددهی ارگانیک و شیمیایی با هم مقایسه شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای کودی شامل کود سبز ناشی از شبدر برسیم(Trifolium alexanderinum ، ماشک گل خوشه ای (Vicia sativa) و لوبیا (Phaseolus vulgaris) و سه تیمار کود شیمیایی 0 ، 80 و 120 کیلو گرم نیتروژن خالص ...
بیشتر
در یک آزمایش یک ساله، میزان علمکرد غده سیر و تراکم علف های هرز در سیستم های کوددهی ارگانیک و شیمیایی با هم مقایسه شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای کودی شامل کود سبز ناشی از شبدر برسیم(Trifolium alexanderinum ، ماشک گل خوشه ای (Vicia sativa) و لوبیا (Phaseolus vulgaris) و سه تیمار کود شیمیایی 0 ، 80 و 120 کیلو گرم نیتروژن خالص بر هکتار از منبع اوره بود. بیشترین عملکرد غده در تیمار 120 کیلوگرم نیتروژن بر هکتار به دست آمد. با وجود کمتر بودن جذب نیتروژن در تیمار شبدر نسبت به تیمار کود شیمیایی 80kg N ha -1 ،ولی عملکرد اقتصادی سیر در هر دو تیمار اختلاف معنی داری با هم نداشت . علت این پدیده را می توان ناشی از افزایش تعداد ریشه سیر به علت بهبود تعداد منافذ بیولوژیک و همچنین ناشی از کاهش بیوماس علف های هرز دانست. در تیمار شبدر برسیم، ماشک و لوبیا عملکرد غده سیر به ترتیب 8660، 7500 و 6870 کیلوگرم بر هکتار بود. مقدار کل نیتروژن تجمع یافته در بیوماس سه گیاه پوششی شبدر برسیم ، ماشک و لوبیا به ترتیب نسبت به تیمارهای 120، 80 و صفر کیلوگرم نیتروژن برهکتار شد. ماشک و لوبیا به علت تولید بقایای کمتر، تاثیر کمتری نسبت به شبدر بر روی رشد علف های هرز داشتند.
محسن عبداللهی؛ علی مشهدی؛ مسعود فرهادی
دوره 10، شماره 2 ، زمستان 1391
چکیده
منابع آلاینده هوا را در یک تقسیم بندی اساسی به منابع ثابت و منابعمتحرک دستهبندی میکنند. کارخانهها و کارگاههای تولیدی در کنار منابعتجاری و خانگی مهمترین موارد منابع ثابت آلودگی هوا را تشکیل میدهند.منابع ثابت آلاینده هوا با آنکه نقش مهمی در میزان آلودگی هوا دارند اماتدوین مقررات لازم برای کنترل این منابع در نظامهای حقوقی حفاظت ازهوای ...
بیشتر
منابع آلاینده هوا را در یک تقسیم بندی اساسی به منابع ثابت و منابعمتحرک دستهبندی میکنند. کارخانهها و کارگاههای تولیدی در کنار منابعتجاری و خانگی مهمترین موارد منابع ثابت آلودگی هوا را تشکیل میدهند.منابع ثابت آلاینده هوا با آنکه نقش مهمی در میزان آلودگی هوا دارند اماتدوین مقررات لازم برای کنترل این منابع در نظامهای حقوقی حفاظت ازهوای پاک از جمله نظام حقوقی ایران کمتر مورد توجه واقع شده است.یکی از اصلیترین مسائل مورد بحث در زمینه کنترل منابع ثابت آلاینده،استانداردهای کنترل آلودگی ناشی از این منابع و نحوه ایجاد و اعمال آنهادر نظام حقوقی استانداردهای آلودگی هوا است. در این خصو ص،مهمترین سازوکار کنترل آلودگی هوا در این دسته منابع، استانداردسازیتأسیس و فعالیت این منابع است بدین نحو که فرایند تأسیس، فعالیت و تولیددر این دسته منابع باید مطابق با استانداردهای خاص آلودگی هوا صورتگیرد. بدین منظور با توجه به تعدد و گستردگی منابع ثا بت آلاینده وهنگفت بودن حجم آلایندگی این منابع، تصویب استانداردهای الزام آورجامع و دقیقی برای کنترل کلیه ابعاد آلودگی ناشی از این دسته منابع وهمچنین ارائه سازوکارهای تشویقی برای استفاده از فناوری های تولیدیپاک در این منابع ضرورت دارد.
حمیدرضا پاکزاد؛ مهرداد پسندی؛ اردشیر رومیانی؛ مهدی کمالی
دوره 12، شماره 2 ، تابستان 1393
چکیده
تالاب انزلی از لحاظ شرایط خاص اکولوژیک، اقتصادی و اجتماعیاهمیت زیادی دارد. رودخانه های متعددی با عبور از جنگل، شهر وروستاهای اطراف این تالاب، انواع گوناگونی از آلاینده ها را در آنتخلیه میکنند. برای تعیین غلظت فلزات سنگین و عواملفیزیکوشیمیایی و رسوبی موثر بر تمرکز نسبی آنها در رسوبات تالابانزلی از 22 نقطه واقع در رودخانه های ورودی ...
بیشتر
تالاب انزلی از لحاظ شرایط خاص اکولوژیک، اقتصادی و اجتماعیاهمیت زیادی دارد. رودخانه های متعددی با عبور از جنگل، شهر وروستاهای اطراف این تالاب، انواع گوناگونی از آلاینده ها را در آنتخلیه میکنند. برای تعیین غلظت فلزات سنگین و عواملفیزیکوشیمیایی و رسوبی موثر بر تمرکز نسبی آنها در رسوبات تالابانزلی از 22 نقطه واقع در رودخانه های ورودی به تالاب و کانال هایارتباطی تالاب با دریا نمونهبرداری صورت گرفت . دان هبندی، آنالیزمقدار ماده آلی و کربنات کلسیم رسوبات ،pH و Eh ، کانی های رسیCu ،Sr ،Cr ،Ni دانهریز (گلی) اندازهگیری شد و غلظت فلزاتسنگیندر این رسوبات تعیین گردید. کانی های رسی اصلی این رسوبات Zn وبه ترتیب فراوانی شامل مونت موریونیت، ایلیت، کلریت و کائولینیتمی باشند. عناصر کروم، مس و نیکل در نمونه هایی که فراوانی رسبیشتر است، افزایش نشان میدهند و غلظت عنصر روی در نمونههاییکه حاوی کانی های مونت موریونیت و ایلیت میباشند، بیش تر است .افزایش مواد آلی رسوبات، با افزایش غلظت عناصر کروم و مس وکاهش غلظت عنصر نیکل مطابقت دارد. در نمونههای حاوی آهن ومنگنز بیش تر، غلظت عنصر نیکل نیز بیشتر است. کربناتکلسیم باغلظت عنصر استرانسیوم همبستگی مثبت دارد . بر اساس فاکتورغنی شدگی، عناصر مس و روی فقط در یک نمونه غنیشدگی متوسطنشان میدهند. غنیشدگی عناصر نیکل، استرانسیم و کروم در رسوباتتالاب انزلی حداقل است.
حسن گلمرادی آدینهوند؛ عباس عربمازار
دوره 11، شماره 3 ، پاییز 1392
چکیده
هدف این مقاله برآورد تجربی اثرات کلان اقتصادی مصرف سوختهای فسیلیو انتشار دی اکسید کربن مربوط به آن به منظور تخمین هزینه های کلیسیاست های کاهش انتشار دیاکسید کربن است. بههمین منظور با استفاده ازروش خودرگرسیون برداری، کششهای بلندمدت متغیرهای کلان اقتصادی نظیر تولید، سرمایه گذاری و اشتغال نسبت به انواع مختلف سوخت هایفسیلی محاسبه ...
بیشتر
هدف این مقاله برآورد تجربی اثرات کلان اقتصادی مصرف سوختهای فسیلیو انتشار دی اکسید کربن مربوط به آن به منظور تخمین هزینه های کلیسیاست های کاهش انتشار دیاکسید کربن است. بههمین منظور با استفاده ازروش خودرگرسیون برداری، کششهای بلندمدت متغیرهای کلان اقتصادی نظیر تولید، سرمایه گذاری و اشتغال نسبت به انواع مختلف سوخت هایفسیلی محاسبه شده است. از آنجا که انتشار دیاکسید کربن با مقدار مصرفسوختهای فسیلی ارتباط دارد، با استفاده از کششهای محاسبه شده و میزانتغییرات نهایی متغیرهای کلان اقتصادی، هزینه اقتصادی یا زیان رفاهی بالقوهسیاست های کاهش انتشار دیاکسید کربن محاسبه شده است . نتایج اینتحقیق نشان میدهد که مصرف انرژی در بلندمدت بر تولید، سرمایه گذاری،اشتغال و بهره وری نیروی کار اثر مثبت دارد و کشش بلندمدت تولید،،26/ سرمایه گذاری ثابت ناخالص و اشتغال نسبت به مصرف انرژی بهترتیب 002 است. افزایش یک میلیون تن مصرف انرژی کل در بلندمدت / 22/1 و 09 میلیارد ریال، سرمایهگذاری / سبب تغییر تولید ناخالص داخلی به میزان 3231میلیارد ریال و اشتغال به میزان 550 شغل / ثابت ناخالص به میزان 216خواهد شد. هزینه اقتصادی (زیان رفاهی بالقوه) کاهش هر تن انتشار9 میلیون ریال / دی اکسید کربن برای مصرف انرژی بهصورت کلی معادل 78برآورد شده و کم ترین هزینه انتشار مربوط به مصرف گاز است. بنابراینسیاست های چرخش مصرف سایر سوخت های فسیلی به گاز دارای کم ترینهزینه اقتصادی یا زیان رفاهی بالقوه است. نتایج تحقیق ه مچنین نشانمیدهد که بهدلیل وابستگی شدید اقتصاد ایران به مصرف سوختهای فسیلی،هزینه اقتصادی یا زیان اقتصادی بالقوه برای کاهش انتشار دیاکسید کربن بسیاربالاتر از سایر کشورها و متوسط جهانی است. در این زمینه، هدفگذاری کاهش1 و /9 ،0/ انتشار دیاکسید کربن بهمیزان 25،10 و 50 درصد، بهترتیب کاهش 73/9 درصدی رشد اقتصادی به صورت بالقوه را به دنبال خواهد داشت
مسلم حیدری؛ سید جواد ساداتی نژاد؛ افشین هنربخش
دوره 11، شماره 4 ، زمستان 1392
چکیده
زمان تاخیر حوزه آبخیز یک فاکتور مهم در مدلسازی واکنش حوزه آبخیز است. در این مطالعه مدلسازی زمان تاخیر با استفاده از رگررسیون فازی انجام شده است. برای این منظور، داده های بارش - رواناب حوزه آبخیز خانمیرزا جمع آوری و تحلیل شدند. سپس وقایع (9 واقعه) به دو گروه شامل یک گروه برای ساخت روابطی برمبنای رگرسیون فازی و گروه دیگر برای ارزیابی این ...
بیشتر
زمان تاخیر حوزه آبخیز یک فاکتور مهم در مدلسازی واکنش حوزه آبخیز است. در این مطالعه مدلسازی زمان تاخیر با استفاده از رگررسیون فازی انجام شده است. برای این منظور، داده های بارش - رواناب حوزه آبخیز خانمیرزا جمع آوری و تحلیل شدند. سپس وقایع (9 واقعه) به دو گروه شامل یک گروه برای ساخت روابطی برمبنای رگرسیون فازی و گروه دیگر برای ارزیابی این روابط تقسیم شدند. نتایج بدست آمده از این تحقیق برمبنای معیارهای آماری خطای نسبی و ریشه میانگین مربع خطا نشان دادند که روابط جدید توسعه یافته برمبنای رگررسیون فازی نسبت به دیگر روابط موجود برای محاسبه زمان تاخیر مناسب تر هستند.
حسین حسینی؛ عبدالقادر حمیدی فلاحی؛ علی اکبر عظمتی
دوره 12، شماره 1 ، بهار 1393
چکیده
نفت خام ایران دارای مقدار نسبتا بالای گوگرد بوده که باید قبل از استفاده آن‌را گوگردزدایی نمود، زیرا درصد بالای گوگرد باعث تولید گازهای گوگرددار و نهایتا آلوده کردن محیط‌زیست شده و همچنین باعث مشکلات فرآیندی نیز می‌گردد. بههمین دلیل در این تحقیق روشی برای حذف گوگرد از نفت خام ترش منطقه نفتی دارخوین با استفاده از تابش امواج فراصوت ...
بیشتر
نفت خام ایران دارای مقدار نسبتا بالای گوگرد بوده که باید قبل از استفاده آن‌را گوگردزدایی نمود، زیرا درصد بالای گوگرد باعث تولید گازهای گوگرددار و نهایتا آلوده کردن محیط‌زیست شده و همچنین باعث مشکلات فرآیندی نیز می‌گردد. بههمین دلیل در این تحقیق روشی برای حذف گوگرد از نفت خام ترش منطقه نفتی دارخوین با استفاده از تابش امواج فراصوت ارائه گردیده است. این روش در واقع ترکیبی از اکسیداسیون و اعمال امواج فراصوت برای رسیدن به نفت خام با محتوای گوگرد بسیار پایین است. در این مقاله تاثیر مدت زمان تابش فراصوت، تاثیر انواع اکسیدکننده‌ها بر فرآیند، نوع حلال در مرحله استخراج و نوع اسیدآلی فرآیند مورد بررسی قرار گرفتند. با استفاده از شرایط بهینه شده در فرآیند، بازدهی حذف گوگرد نفت خام به 93% در مدت زمان 20 دقیقه با امواج فراصوت در 24 کیلوهرتز و 400 وات با دامنه70% و با استفاده از استیک اسید و هیدروژن پراکسید و سپس استخراج با حلال متانول دست یافتیم.
مهناز اسکندری؛ مهدیl همایی؛ امین فلامکی
دوره 12، شماره 3 ، پاییز 1393
چکیده
شاخص کیفیت خاک به کمّی کردن وضعیت خاک‌ها در کاربری‌های مختلف کمک می‌کند. هدف از این پژوهش، ارائه روشی نوین در زمینه یکی از چالش‌های مهم محیط‌زیستی، یعنی مکان‌یابی خاک‌چال‌های دفن زباله‌های جامد شهری بر پایه تعیین شاخص کیفیت خاک بود. به‌دین منظور پس از بسط روش پیشنهادی، این روش برای انتخاب مکان مناسب دفن زباله‌های جامد شهر ...
بیشتر
شاخص کیفیت خاک به کمّی کردن وضعیت خاک‌ها در کاربری‌های مختلف کمک می‌کند. هدف از این پژوهش، ارائه روشی نوین در زمینه یکی از چالش‌های مهم محیط‌زیستی، یعنی مکان‌یابی خاک‌چال‌های دفن زباله‌های جامد شهری بر پایه تعیین شاخص کیفیت خاک بود. به‌دین منظور پس از بسط روش پیشنهادی، این روش برای انتخاب مکان مناسب دفن زباله‌های جامد شهر مرودشت به‌کار رفت. برای تعیین شاخص کیفیت خاک، نخست وظایف خاک در کاربری خاک‌چال تعیین شد که شامل چهار وظیفه ماده پوششی زباله‌ها، محیط و محفظه دریافت آنها، محیط تجدید و نوسازی و سرانجام پوشش نهایی خاک‌چال بود. سپس برای هر یک از این وظایف، معیارهای مناسب قابل استخراج از واحدهای نقشه خاک تعریف شد. پس از استانداردسازی معیارها، وزن‌دهی آنها به‌روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی انجام گرفت. با جمع‌بندی معیارهای استاندارد شده وزن‌دار، شاخص کیفیت خاک در هر واحد نقشه به‌دست آمد. نتایج روش پیشنهادی نشان داد که نزدیک به 8000 هکتار از واحدهای اراضی اطراف مرودشت برای اختصاص به خاک‌چال مناسب هستند که موقعیت این اراضی با نتایج حاصل از روشهای رایج محیط‌زیستی، یکسان است. لیکن در روش پیشنهاد شده تعداد معیارها کمتر بوده و زمان و هزینه کمتری صرف مکان‌یابی می‌شود. افزون بر این، ارزش خاک برای کاربری‌های سودمندتر مانند کشاورزی نیز در نظر گرفته خواهد‌شد.
ناصر کریمی؛ محمد پرمهر؛ حمیدرضا قاسم پور
دوره 12، شماره 4 ، زمستان 1393
چکیده
آرسنیک یک آلاینده محیطی است و میتوان از طریق آب و خاک آلوده به گیاهان منتقل شود. بر این اساس گیاهان (به‌ویژه غلات) یکی از راه‌های ورود آرسنیک به زنجیره‌غذایی انسان محسوب می‌شوند. در این مطالعه انتقال آرسنیک به محصولات کشاورزی و ریسک انتقال آن به انسان در آبهای سطحی، خاک و گندم ناحیه آلوده به آرسنیک بیجار مورد بررسی قرار گرفت. غلظت ...
بیشتر
آرسنیک یک آلاینده محیطی است و میتوان از طریق آب و خاک آلوده به گیاهان منتقل شود. بر این اساس گیاهان (به‌ویژه غلات) یکی از راه‌های ورود آرسنیک به زنجیره‌غذایی انسان محسوب می‌شوند. در این مطالعه انتقال آرسنیک به محصولات کشاورزی و ریسک انتقال آن به انسان در آبهای سطحی، خاک و گندم ناحیه آلوده به آرسنیک بیجار مورد بررسی قرار گرفت. غلظت آرسنیک آب 52/0 تا 64/484 میکروگرم بر لیتر و غلظت آرسنیک خاک 2/138 تا 2/1775 میلی‌گرم بر کیلوگرم بود. همچنین برخی از متغیرهای فیزیکی و شیمیایی آب و خاک که بر روی آلودگی آرسنیک مؤثر است اندازهگیری شدند. غلظت آرسنیک بخش هوایی نمونههای گندم 79/1 تا 58/30 و غلظت آرسنیک دانه‌های گندم 003/0 تا 08/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم بود. بر پایه این نتایج، غلظت آرسنیک در آب و خاک رابطه معنی‌داری را نشان داد اما همبستگی غلظت آرسنیک خاک با مقدار تجمع آن در گندم معنیدار نبود.
حمید سرخیل؛ مجتبی کلهر؛ یوسف عظیمی؛ محمد طلائیان عراقی؛ میثم فتحی نوران
چکیده
سابقه و هدف: فرآیند استخراج و بهره برداری از منابع نفت و گار به چرخه تولید، ارسال و بازیافت گل حفاری یا سیال حفاری نیاز دارد، بنابراین رسیدن به ترکیب مناسب گل حفاری و بازیافت مجدد آن به عنوان یک امر مهم و اساسی در صنعت نفت و محیط زیست به شمار می رود. که بدین منظور معمولاً از روش های مدیریت پسماند استفاده می شود. مواد و روش: در این تحقیق ...
بیشتر
سابقه و هدف: فرآیند استخراج و بهره برداری از منابع نفت و گار به چرخه تولید، ارسال و بازیافت گل حفاری یا سیال حفاری نیاز دارد، بنابراین رسیدن به ترکیب مناسب گل حفاری و بازیافت مجدد آن به عنوان یک امر مهم و اساسی در صنعت نفت و محیط زیست به شمار می رود. که بدین منظور معمولاً از روش های مدیریت پسماند استفاده می شود. مواد و روش: در این تحقیق سعی شده است که یک روش جایگزین به جای روش مرسوم و متداول تثبیت/جامدسازی به عنوان فرآیند مدیریت پسماند حفاری انتخاب شود که از لحاظ محیط زیستی و همچنین از لحاظ اقتصادی به صرفه باشد. به طور کلی 80 نمونه گرفته شد که از چهار بخش کنده ی شسته شده (سازند)، کنده به همراه سیال حفاری (گل برگشتی به سطح) و نمونه کنده ی تثبیت شده با سیمان (1:12) و نمونه کنده ی تثبیت شده با سیمان (1:12) و سدیم سیلیکات (1:400) تشکیل شده است. نتایج و بحث: نمونه های تهیه شده در انواع مختلف شسته شده، همراه سیال حفاری، تثبیت شده، با سیمان و تثبیت شده با سیمان و سدیم سیلیکات به منظور ارزیابی میزان غلظلت فلزات سنگین، هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای و همچنین شوری مورد آزمایش قرار داده شد. غلظت فلزات سنگین در نمونه ها نشان داد که به هیچ نوع فرآیند مدیریت پسماند برای کنترل یا کاهش فلزات موجود در نمونه ها نیازی نیست اما شوری و هیدروکربن ها در عمق 1800 متر و بیشتر نیاز به تصفیه دارند. نتیجه گیری: جمع بندی نتایج آنالیزها نشان می دهد که فرآیند شستشو از لحاظ محیط زیستی نسبت به روش مرسوم تثبیت/جامدسازی نیز بهتر می باشد زیرا آلودگی ها از روی کنده ی حفاری پاک شده است که در نتیجه محصول نهایی این فرآیند قابل استفاده خواهد شد، اما در روش تثبیت/جامدسازی، آلاینده ها تصفیه نشده و فقط بدون حرکت می شوند. بنابرایت فرآیند شستشو توانسته است عامل آلودگی را به خوبی از روی کنده های حفاری پاک کند، به طوریکه نمونه های شسته شده تا پایان عملیات حفاری استاندارد خاک ایران را رعایت نموده اند.
مهناز محمدی؛ کمال سیاه چشم؛ سعید محمد سرورالدّین
چکیده
سابقه و هدف: اکسیداسیون زونهای کانی سازی شده سولفیددار طی فرآیند هوازدگی در اثر واکنشهای بیولوژیکی و شیمیایی تشدید شده و زهاب اسیدی (AMD) حاصله باعث آزادسازی و تحرک عناصر فلزی سمی و سنگین از سنگ مادر و تمرکز آنها در محیط خاک یا آب می‌شود. روستای دوستبگلو در ناحیه کوهستانی واقع در شمالغرب مشگین شهر، زمینهای زراعی مشرف بر زونهای دگرسانی ...
بیشتر
سابقه و هدف: اکسیداسیون زونهای کانی سازی شده سولفیددار طی فرآیند هوازدگی در اثر واکنشهای بیولوژیکی و شیمیایی تشدید شده و زهاب اسیدی (AMD) حاصله باعث آزادسازی و تحرک عناصر فلزی سمی و سنگین از سنگ مادر و تمرکز آنها در محیط خاک یا آب می‌شود. روستای دوستبگلو در ناحیه کوهستانی واقع در شمالغرب مشگین شهر، زمینهای زراعی مشرف بر زونهای دگرسانی گسترده ای را شامل است. مطالعات میدانی گویای این واقعیت می باشد که متأسفانه و بطور ویژه بیماریهای پوستی، کبد و همچنین سرطان در ساکنین این منطقه شیوع دارد. اهمیت آگاهی از میزان غنیشدگی فلزات سنگین در منابع خاک و پتانسیل بالای منطقه دوست بگلو برای کشت محصولات زراعی و باغی و ارتباط مستقیم این مسأله با سلامت انسان لزوم انجام این پژوهش جهت ارزیابی میزان آلایندگی فلزات سنگین و شناسایی منابع احتمالی آن را آشکار می سازد. مواد و روش ها: در این پژوهش غلظت کل و زیست دسترس‌پذیری عناصر سنگین As، Cd، Cu، Cr، Pb، Sb، Ni و Zn در 70 نمونه خاک سطحی توسط آنالیز ICP-MS مورد ارزیابی واقع شد. محاسبه میزان آلودگی نمونههای خاک با استفاده از شاخصهای زمین‌زیست‌محیطی مختلفی شامل شاخص اصلاح شده‌ی درجه‌ی آلودگی، شاخص ریسک اکولوژیکی فلزات سنگین خاک، شاخص بار آلودگی و شاخص ترکیبی نمرو؛ رخداد آلودگی با اهمیت عناصر مذکور را بازگو می کند. نتایج و بحث: نتایج بدست آمده از شاخص mCd، در بیشتر نمونه ها درجه آلودگی بالایی از عناصر Cu، Cr، Cd، Pb، Sb، Ni، Zn و As را نشان می دهد. مقادیر بالای شاخص ریسک اکولوژیکی (تا حدود 9/ 2076)، سطح خطر آلودگی جدی برخی نمونه ها را بازگو می کند. شاخص PLI در 10 نمونه مقادیر 1< PLI را داشت که بیانگر عدم آلودگی نمونههای مذکور میباشد ولی در بقیه نمونه ها، بارگذاری بالای آلودگی فلزات سنگین در خاک این منطقه دیده می شود. طبق شاخص نمرو، عناصر Cu، Pb، Sb و As و Cd در ردهی آلودگی زیاد قرار میگیرند. تحلیل آماری داده ها و محاسبات ضریب همبستگی ، آنالیز خوشهای و آزمون PCA (چرخش واریمکس) گویای همبستگی مثبت و معنیدار بین عناصری چون Pb با کروم، آرسنیک و آنتیموان؛ Ni با کروم، کادمیوم و روی و همبستگی منفی آن با آرسنیک بوده و چنین ارزیابی می شود که عناصر مذکور منشأ مشابه و عمدتاً زمینزاد دارند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج شاخص های زمین زیست محیطی؛ هر 8 عنصر مورد مطالعه، پتانسیل ریسک اکولوژیکی بالا و رخداد آلودگی قابل توجه در رسوب آبراهه و افق های سطحی خاک زراعی منطقه دوست بگلو را نشان می دهند.
سید مهدی حسینی فرد؛ هادی قربانی؛ مصطفی آقازاده؛ مجتبی حسینی فرد
دوره 13، شماره 4 ، زمستان 1394، ، صفحه 27-36
چکیده
هدف از این پژوهش سنتز نانو ذرات دی اکسید منگنز (MnO2) و تعیین کارآیی آن در حذف سرب از محلول های آبی بود. به این منظور نانو ذرات دی اکسیدمنگنز به روش الکتروشیمیایی کاتدی سنتز گردید و تاثیر پارامترهایpH، زمان تماس، مقادیر جاذب و اثر غلظت اولیه بر فرآیند جذب سرب در سیستم ناپیوسته مورد بررسی قرار گرفت. ایزوترم های جذب لانگمیر و فرندلیچ و همچنین ...
بیشتر
هدف از این پژوهش سنتز نانو ذرات دی اکسید منگنز (MnO2) و تعیین کارآیی آن در حذف سرب از محلول های آبی بود. به این منظور نانو ذرات دی اکسیدمنگنز به روش الکتروشیمیایی کاتدی سنتز گردید و تاثیر پارامترهایpH، زمان تماس، مقادیر جاذب و اثر غلظت اولیه بر فرآیند جذب سرب در سیستم ناپیوسته مورد بررسی قرار گرفت. ایزوترم های جذب لانگمیر و فرندلیچ و همچنین سینتیک های جذب سرب بر روی جاذب نانو ذرات دی اکسید منگنز بر اساس مدل های هو و همکاران و لاگرگرن بررسی شد. جهت مشخصه یابی و بررسی مورفولوژیکی نانو ذرات دی اکسید منگنز (MnO2) از میکروسکوپ الکترونی روبشی(SEM)، دستگاه پراش نگار اشعه ایکس(XRD) و طیف سنج مادون قرمز(FTIR) استفاده گردید. تصاویر تولیدی با میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان داد که اندازه این ذرات 30 تا 50 نانومتر است. نتایج نشان داد که با افزایش pH محلول آبی از 3 تا 6، درصد و ظرفیت جذب سرب افزایش می یابد، به طوری که در pH برابر با 6 میزان جذب به حداکثر خود رسید ولی در pH برابر 7 کاهش یافت. لذا pH بهینه برای حذف سرب با استفاده از نانو ذرات دی اکسید منگنز برابر با 6 بدست آمد. افزایش زمان تماس باعث افزایش راندمان حذف شد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت یونهای سرب ظرفیت جذب افزایش ولی راندمان جذب کاهش می یابد. به طور کلی نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از نانوذرات دی اکسیدمنگنز به عنوان یک روش مناسب باپتانسیل بالا درحذف سرب از محلولهای آبی است.
منصور چترنور؛ مهدی همایی؛ صفورا اسدی کپورچال؛ محمد محمودیان شوشتری
دوره 14، شماره 1 ، بهار 1395، ، صفحه 29-38
چکیده
بیان کمّی ویژگی های هیدرولیکی خاک نقش مهمی در پیشگیری از ورود آلایندههای هیدروکربنی به خاک و آبهای زیر زمینی دارد. به منظور بررسی رفتار هیدرولیکی پرکلرواتیلن به عنوان یک آلایندهی سمّی کلردار در خاک، منحنیهای نگهداشت پرکلرواتیلن و آب در خاک بدست آمد. سپس هدایت هیدرولیکی اشباع برای این دو سیال به روش بار ثابت تعیین که مقدار آن برای ...
بیشتر
بیان کمّی ویژگی های هیدرولیکی خاک نقش مهمی در پیشگیری از ورود آلایندههای هیدروکربنی به خاک و آبهای زیر زمینی دارد. به منظور بررسی رفتار هیدرولیکی پرکلرواتیلن به عنوان یک آلایندهی سمّی کلردار در خاک، منحنیهای نگهداشت پرکلرواتیلن و آب در خاک بدست آمد. سپس هدایت هیدرولیکی اشباع برای این دو سیال به روش بار ثابت تعیین که مقدار آن برای آب و پرکلرواتیلن به ترتیب 27/395 و 84/410 سانتی متر بر روز بدست آمد سپس پارامترهای مدلهای نگهداشت ونگنوختن، بروکس-کوری و کوسوگی بدست آمد. هدایت هیدرولیکی غیر اشباع به عنوان تابعی از پتانسیل ماتریک خاک بر پایهی مدلهای معلم-ونگنوختن، معلم- بروکس-کوری و معلم-کوسوگی تعیین شد. دقت مدلها به وسیلهی آمارههای خطای ماکزیمم، ریشه میانگین مربعات خطا، ضریب تعیین، کارایی مدل و ضریب جرم باقیمانده مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که برای سیال پرکلرواتیلن، مدل ونگنوختن نسبت به دو مدل دیگر از دقتی بیشتر برخوردار است. مقدار پارامترهای توزیع تخلخل و نقطه ورود هوا در سیستم دو فازی آب-هوا نسبت به پرکلرواتیلن-هوا کاهش یافت. این رفتار به دلیل لزوجت و مقاومت بیشتر آب نسبت به پرکلرواتیلن در برابر جریان است. به این مفهوم که زهکشی آب نسبت به پرکلرواتیلن از محیط متخلخل به مکش بالاتری نیاز دارد. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که در یک مقدار معین از فاز مایع، آب نسبت به پرکلرواتیلن نگهداشت بیشتری دارد. به دلیل لزوجت کمتر پرکلرواتیلن، هدایت هیدرولیکی اشباع و غیراشباع محیط متخلخل برای پرکلرواتیلن بیشتر از آب است. سیال پرکلرواتیلن با توجه به هدایت هیدرولیکی بیشتر و نگهداشت کمتری که نسبت به آب دارد، در صورت ورود به محیط متخلخل حرکت سریعتری به سمت آبهای زیر زمینی خواهد داشت.
میترا چراغی؛ علیرضا صفاهیه؛ علی دادالهی سراب؛ کمال غانمی؛ عبدامجید دورقی
دوره 13، شماره 1 ، بهار 1394، ، صفحه 33-42
چکیده
چکیدهبا توجه به اینکه گیاه حرا گونه غالب اکوسیستمهای مانگرو خوریات ماه شهر میباشد، از اینرو در این مطالعه به منظور سنجش میزان فلزات سنگین (مس، سرب، نیکل ،کادمیوم و روی) خوریات ماهشهر از گیاه حرا استفاده گردید. بدین منظور نمونهبرداری از برگ و ریشه درخت حرا و رسوبات سه رویش گاه دست کاشت در منطقه بندر امام خمینی در دو فصل ...
بیشتر
چکیدهبا توجه به اینکه گیاه حرا گونه غالب اکوسیستمهای مانگرو خوریات ماه شهر میباشد، از اینرو در این مطالعه به منظور سنجش میزان فلزات سنگین (مس، سرب، نیکل ،کادمیوم و روی) خوریات ماهشهر از گیاه حرا استفاده گردید. بدین منظور نمونهبرداری از برگ و ریشه درخت حرا و رسوبات سه رویش گاه دست کاشت در منطقه بندر امام خمینی در دو فصل تابستان و زمستان صورت گرفت. از هر رویشگاه مجموعاً 9 نمونه رسوب، 9 نمونه ریشه (هرنمونه حاوی تقریباٌ 6 قطعه ریشه) و 9 نمونه برگ (هر نمونه حاوی حدوداً 25 برگ) برداشت گردید. پس از هضم نمونهها در آزمایشگاه، غلظت فلزات سنگین با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازهگیری شد. نتایج این مطالعه نشان داد که میانگین غلظت مس، سرب، نیکل، کادمیوم و روی در رسوب به ترتیب برابر 13/25، 02/15، 96/100، 82/3 و 98/75 ، در بافت ریشه به ترتیب برابر 49/10، 6/7، 96/6، 91/1 و 77/36 و در بافت برگ به ترتیب برابر 6/5، 2/6، 54/4، 41/1 و 56/22 میباشد. همچنین همبستگی مثبت و معنی‌داری میان غلظت فلزات در رسوبات و بافتهای گیاه به دست آمد. به طور کلی نتایج مبین آن است که گیاه حرا پایشگر زیستی مناسبی برای فلزات سنگین مورد مطالعه در خوریات ماهشهر میباشد، لیکن با توجه به این که میزان تجمع فلزات سنگین در ریشه حرا نسبت به برگ آن بیشتر میباشد و نیز ضریب همبستگی بالاتری میان غلظت فلزات در رسوبات و ریشه گیاه نسبت به برگ به دست آمد، میتوان بیان نمود که ریشه گیاه حرا نسبت به برگ پایشگر زیستی مناسبتری میباشد.
مرتضی تهامی پور؛ عباس صلاح؛ عباس عرب مازار
دوره 13، شماره 3 ، پاییز 1394، ، صفحه 35-50
چکیده
یکی از دیدگاه های نوین در مدیریت منابع آب، توجه به اصـــل مزیت نسبی و تجارت آب مجازی است. در واقع این نگاه وجود دارد که می توان یک تخصــص منطقه ای بر اســاس منابع آب در نظر گرفت و مناطقی که کم آب هسـتند واردکننده محصـولات آب بر باشـند و این محصـولات در مناطق پرآب تولید شود و یا اینکه از کشورهای دیگر وارد شود. در این پژوهش این دیدگاه برای ...
بیشتر
یکی از دیدگاه های نوین در مدیریت منابع آب، توجه به اصـــل مزیت نسبی و تجارت آب مجازی است. در واقع این نگاه وجود دارد که می توان یک تخصــص منطقه ای بر اســاس منابع آب در نظر گرفت و مناطقی که کم آب هسـتند واردکننده محصـولات آب بر باشـند و این محصـولات در مناطق پرآب تولید شود و یا اینکه از کشورهای دیگر وارد شود. در این پژوهش این دیدگاه برای ا ستان گیلان مورد بررسی قرار گرفت. در واقع، ســؤال پژوهش این اســت که الگوی تجارت آب مجازی در این اســتان چگونه اســت؟ برای پاســخ به این ســؤال، از ابزار جدول داده- ســتانده گسترش یافته ا ستفاده شد. بر این اساس، میزان آب مصرفی مستقیم و کل، به تفکیک 40 ر شته فعالیت اقت صادی در سطح استان مورد برر سی قرار گرفت. نتایج ن شان داد که استان گیلان به ترتیب با خالص صادرات636 و 811 میلیون متر مکعب آب در سطح کل فعالیت های اقتصادی و بخش کشاورزی، صادرکننده خالص آب مجازی بوده ا ست. این در حالی است که این استان در بخش صنعت واردکننده خالص آب مجازی بوده اســت. بر اســاس یافتهها و اطلاعات به دســت آمده در این پژوهش، این امکان وجود دارد که با تغییر در ترکیب فعالیت های اقتصـــادی (افزایش ســهم رشــته فعالیت های دارای ارزش افزوده بالا و کاهش ســهم رشــته فعالیت های دارای شدت بالای استفاده از آب)، بتوان ارزش افزوده استان گیلان را در سطح فعلی حفظ کرده و در عین حال تراز تجاری آب استان را بهبود داد.
لیلا تبریزی؛ سیاوش محمدی؛ مجتبی دلشاد؛ بابک متشرع زاده
دوره 13، شماره 2 ، تابستان 1394، ، صفحه 37-48
چکیده
گیاه دارویی رزماری (Rosmarinus officinalis L.) گیاهی چندساله و از تیره نعناعیان (Lamiaceae) است که در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی، غذایی و نوشابه‌سازی استفاده می‌شود. برای بررسی رشد و عملکرد گیاه دارویی رزماری در همزیستی با قارچ میکوریزا آربسکولار تحت تنش فلزات سنگین سرب و کادمیوم، تحقیقی در سال 1391 بر اساس یک آزمایش گلدانی در گلخانه پردیس کشاورزی ...
بیشتر
گیاه دارویی رزماری (Rosmarinus officinalis L.) گیاهی چندساله و از تیره نعناعیان (Lamiaceae) است که در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی، غذایی و نوشابه‌سازی استفاده می‌شود. برای بررسی رشد و عملکرد گیاه دارویی رزماری در همزیستی با قارچ میکوریزا آربسکولار تحت تنش فلزات سنگین سرب و کادمیوم، تحقیقی در سال 1391 بر اساس یک آزمایش گلدانی در گلخانه پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در کرج بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارها شامل قارچ میکوریزا در دو سطح تلقیح و عدم تلقیح میکوریزا و فلز سنگین در پنج سطح بدون فلز، سرب 150، سرب 300، کادمیوم 40 و کادمیوم 80 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک بودند. صفاتی از قبیل ارتفاع بوته، تعداد ساقه فرعی در بوته، طول ساقه فرعی، تعداد برگ، سطح برگ، قطر یقه، وزنتر و خشک اندام هوایی، وزن خشک برگ، نسبت وزن خشک برگ به وزن خشک اندام هوایی، درصد اسانس و عملکرد اسانس اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیوم در خاک میزان رشد و عملکرد در رزماری کاهش یافت. اما تلقیح گیاهان با قارچ میکوریزا باعث افزایش آنها در شرایط تنش فلزات سنگین شد و رشد و عملکرد را در چنین شرایطی بهبود بخشید. بیشترین میزان وزن تر و خشک اندام هوایی در گیاهان میکوریزی و عدم کاربرد فلزات سنگین و کمترین میزان این صفات در گیاهان غیرمیکوریزی آلوده به کادمیوم 80 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک حاصل شد که به ترتیب به میزان 63/57 و 46/79 درصد نسبت به گیاهان میکوریزی و عدم کاربرد فلزات سنگین کاهش یافت. همچنین بالاترین درصد و عملکرد اسانس رزماری به ترتیب در گیاهان غیرمیکوریزی آلوده به سرب 300 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک و گیاهان میکوریزی غیر آلوده به فلزات سنگین به دست آمد.
