مقاله پژوهشی
چالش های دستورکارگذاری محیط زیست در ایران

مریم اسماعیلی فرد؛ هومان لیاقتی؛ احمد ساعی؛ حمیدرضا ملک محمدی

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1396، صفحه 1-18

چکیده
  سابقه و هدف: با وجود قدمت اقدامات تقنینی در حوزه محیط زیست ایران، وضعیت محیط‌زیست کشور به گواهی «شاخص عملکرد زیست محیطی» ، «شبکه ردپای جهانی» و «بانک جهانی» با هدف «محیط‌زیست مطلوب» در سند چشم انداز 1404 فاصله قابل توجه‌ای دارد. در جستجوی چرایی این نقصان این مقاله از منظر رشته سیاستگذاری عمومی به دنبال اولویت‌بندی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تعیین روند تغییرات پارامترهای کیفی آب های زیرزمینی دشت شبستر

مهدی پناهی؛ فرهاد میثاقی؛ فرید قنبری

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1396، صفحه 19-38

چکیده
  چکیده سابقه و هدف: آب زیرزمینی از دیرباز، مهمترین منبع آبی مورد اطمینان بشر برای استفاده در بخش کشاورزی و شرب بوده است. برای آگاهی از وضعیت منابع آب زیرزمینی و مدیریت بهینه آن، لازم است از نوسانات سطح آب زیرزمینی و تأثیرپذیری کیفیت آب زیرزمینی از عوامل متعدد، به‌طور دقیقی بررسی شود. با پایش دقیق نوسانات و کیفیت آب زیرزمینی می‌توانیم ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
کاهش شکاف عرضه و تقاضای محصولات باغی با تأکید بر پایداری منابع آبی کشور

فهیمه بهرامی؛ محمدرضا نظری

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1396، صفحه 39-54

چکیده
   سابقه و هدف: سیاست ­ها و برنامه­ های تعیین‌شده در رابطه با مدیریت منابع آبی خصوصا در بخش کشاورزی در جهت تأمین اهدافی چون افزایش میزان خودکفایی، کاهش شکاف غذایی، کاهش سطح زیر کشت محصولات آب­بر و حداکثرسازی ارزش اقتصادی آب آبیاری می‌باشند. هدف اصلی این تحقیق نیز در راستای اهداف کلان اقتصادی در بخش کشاورزی، کاهش شکاف امنیت غذایی(در ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
پیامدهای محیطی-‌اکولوژیک خزش شهری در سکونتگاه‌های روستایی پیرامون شهر همدان

ناصر شفیعی ثابت؛ سوگند خاکسار

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1396، صفحه 55-74

چکیده
  سابقه و هدف: تحمیل کارکردهای جدید از سوی شهرها به فضاهای پیرامونی منجر به شکل‌گیری و بروز نابسامانی در عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی مناطق پیرامونی شده است  روندهای عمده جهانی که رقابت بر سر زمین را افزایش داده، موجب توسعه نامتوازن شهری شده است. به‌دلیل تراکم جمیعت در شهرهایی که گسترش شتابان دارند، آسیب‌های مخربی در محیط زیست و ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی فونستیک مورچه‌ها (Hymenoptera: Formicidae) در شیراز و حومه

روشنک ترابی؛ شاهرخ پاشائی راد؛ محمدرضا شکری

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1396، صفحه 75-92

چکیده
  سابقه و هدف: مورچه‌ها، شناخته‌شده‌ترین حشرات اجتماعی هستند که تأثیر قابل‌توجهی بر اکوسیستم‌های محل زندگی خود می‌گذارند. نقش این حشرات در تغییرات فیزیکی و شیمیایی خاک و متقابلا اثر آنها بر گیاهان، میکروارگانیسم‌ها و دیگر موجودات زنده خاک انکارناپذیر است. شرایط اقلیمی گسترده و تنوع بالای زیستگاه‌ها در ایران باعث حضور گونه‌های ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
ارزیابی تنوع عمل‌کردی گیاهی براساس تعیین گروه‌های عمل‌کردی در محدوده مناطق امن پارک ملی قمیشلو، استان اصفهان

حمیدرضا عکافی؛ حمید اجتهادی؛ عادل سپهری

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1396، صفحه 93-108

چکیده
  سابقه و هدف: بررسی تنوع گونه‌ای و تنوع عملکردی، نقشی مهم در شناخت عملکرد و خدمات اکوسیستم دارد و نوع پاسخ به تغییرات محیطی را نشان می‌دهد. تنوع عملکردی به محدوده و ارزش صفاتی از موجودات اشاره می‌کند که روی خصوصیات اکوسیستم تاثیر دارد و به شکل‌های مختلف از جمله تعداد و فراوانی نسبی گروه‌های عمل‌کردی معرفی می‌شود. این مطالعه با هدف ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تأثیرسدیم نیتروپروساید بر افزایش پتانسیل گیاه‌پالایی عنصر روی به‌وسیله ریشه گلرنگ

شهرام نام جویان؛ حسین کرمانیان؛ علی ابوالحسنی سورکی؛ صدیقه مدرس طباطبایی؛ نازلی الیاسی

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1396، صفحه 109-122

چکیده
  سابقه و هدف: استفاده از مولکول‌های سیگنال نظیر سدیم نیتروپروساید، به‌عنوان دهنده نیتریک اکساید، افزایش پتانسیل گیاه ­پالایی را در برخی از گونه‌های گیاهی افزایش می‌دهد. بنابراین مطالعه پیش رو  با هدف بررسی نقش سدیم نیتروپروساید در افزایش پتانسیل گیاه‌پالایی و پاسخ‌ های فیزیولوژیک ریشه گیاه گلرنگ تحت تنش عنصر روی انجام شد. مواد ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
ارزیابی ترسیب کربن و ارزش اقتصادی آن در جنگل‏های بلوط ایرانی: بررسی موردی در منطقۀ حفاظت‌شده بیستون

محمد یوسفی؛ محمود خرمی وفا؛ عبدالمجید مهدوی دامغانی؛ غلامرضا محمدی؛ علی بهشتی آل آقا

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1396، صفحه 123-134

چکیده
  سابقه و هدف: انتشار گازهای گلخانه ‏ای و به دنبال آن پدیده‏ های محیط‌‏زیستی مخرب همچون گرمایش زمین و تغییر اقلیم پیامد‏های دست ‏ورزی بشر در اکوسیستم‏ های طبیعی در قرن حاضر هستند. پیرو این مساله، ترسیب کربن رهیافتی برد برد برای تعدیل اثرات مخرب فعالیت بشر در حل مشکلات افزایش انتشار گازهای گلخانه‏ ای است. بر همین اساس پژوهش ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تغییرات کاربری اراضی و ناپایداری در دامنه های جنوبی اکوسیستم البرز (مطالعه موردی: حوزه آبخیز دارآباد)

راضیه برژندی؛ حسن اسماعیل زاده؛ رومینا سیاح نیا

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1396، صفحه 135-152

چکیده
  سابقه و هدف: رشد ساخت و سازها و استفاده های بی رویه از دامنه های جنوبی اکوسیستم البرز و حوزه آبخیز دارآباد منجر به رشد ناپایداری در این محدوده شده، به طوری که تداوم این روند، نابودی اکوسیستم یاد شده را به دنبال خواهد داشت. هدف تحقیق حاضر، تعیین تغییرات کاربری اراضی و ناپایداری در حوزه آبخیز دارآباد می باشد تا با شناخت این ویژگی ها به ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
ارزیابی و برآورد تغییرات کیفیت آب با استفاده از نقشه‌های پهنه‌بندی و نرم‌افزار تحقیقاتی توسعه‌یافته (بررسی موردی: رودخانه پیربازار)

مجید حمامی؛ سید احمد میرباقری؛ سید مهدی برقعی؛ مجید عباسپور

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1396، صفحه 153-172

چکیده
  سابقه و هدف: رودخانه ها از مهمترین منابع آبی و اکوسیستم‌های مهم و آسیب‌‌پذیر داخل خشکی به حساب می‌‌آیند. امروزه به علت مصرف بی‌‌رویه آب و آلوده شدن آب رودخانه‌‌‌ها توسط منابع غیرطبیعی و انسانی، کیفیت این نوع منابع آبی تهدید شده است. رودخانه پیربازار و تالاب انزلی در دو دهه گذشته دچار یوتروفیکاسیون شدید شده است؛ به همین دلیل ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
توان گیاه‌پالایی دو گونه خردل اتیوپی (Brassica carinata) و خردل هندی (Brassica juncea) در خاک آلوده به کادمیوم

زهرا سلیمان نژاد؛ احمد عبدل زاده؛ حمیدرضا صادقی پور

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1396، صفحه 173-186

چکیده
  سابقه و هدف: فلزات سنگین از جمله مهم‌ترین آلاینده‌های محیط زیست به شمار می‌آیند که در چند دهه اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. تجمع عناصر در خاک به‌ویژه در زمین‌های کشاورزی، امری تدریجی بوده و غلظت عناصر سنگین می‌تواند به سطحی برسد که امنیت غذایی انسان را تهدید کند. در میان عناصر سنگین، کادمیوم به‌ علت تحرک بالا در سیستم‌های ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
ارزیابی کیفیت خاک‌های یک ناحیه نیمه‌خشک با استفاده از تحلیل سلسله‌مراتبی- منطق فازی نمونه موردی منطقه تلوبین در استان سمنان

آذر فاریابی؛ حمیدرضا متین فر

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1396، صفحه 187-202

چکیده
  سابقه و هدف: کیفیت خاک یکی از شاخص‌های مهم کشاورزی و محیط‌زیست پایدار محسوب می‌شود. در راستای اهداف کشاورزی پایدار و حفظ سلامت محیط‌زیست کیفیت خاک را به این طور تعریف می‌کنند: «ظرفیت نوع خاصی از خاک برای عملکرد در محدوده اکوسیستم طبیعی یا مدیریت، برای حفظ بهره‌وری گیاه و حیوانات، حفظ یا افزایش کیفیت آب‌وهوا، و حمایت از سلامت ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
اولویت بندی، پهنه بندی و ارزیابی آسیب پذیری جهت کاهش مخاطرات محیط زیست، مطالعه موردی استان البرز

ناصر مقدسی؛ شراره پورابراهیم؛ حسین آذرنیوند

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1396، صفحه 203-220

چکیده
  سابقه و هدف: شناسایی کامل مخاطرات و اولویت بندی آن ها در جهت عدم آسیب بینی از اولین گام های مدیریت محیط زیست می باشد. تعریف یک سیستم جامع از شاخص های موثر در ایجاد یا تشدید مخاطرات محیط زیست که قابل ارزیابی، درک و ارزشیابی باشد ضروری است. این سیستم جامع می­تواند اطلاعات سطح بندی­ شده را در سطوح مختلف تصمیم­ گیری و برنامه­ ریزی ...  بیشتر