سارا عبداللهی؛ سید محمدحسین حسینی؛ ریحانه دهقان
چکیده
سابقه و هدف: پایش کیفیت آب های زیرزمینی در اطراف محل دفن زباله از لحاظ محیط زیستی بسیار مهم می باشد. به دلیل زیادی جمعیت و بالا رفتن سطح زندگی و پیشرفت تکنولوژی، مواد زائد جامد گوناگون حاصل از فعالیت های انسانی و صنعتی در حال افزایش می باشد. هدف از این پژوهش، بررسی کیفیت شیمیایی و غلظت عناصر سنگین سرب، کادمیوم، روی و مس ...
بیشتر
سابقه و هدف: پایش کیفیت آب های زیرزمینی در اطراف محل دفن زباله از لحاظ محیط زیستی بسیار مهم می باشد. به دلیل زیادی جمعیت و بالا رفتن سطح زندگی و پیشرفت تکنولوژی، مواد زائد جامد گوناگون حاصل از فعالیت های انسانی و صنعتی در حال افزایش می باشد. هدف از این پژوهش، بررسی کیفیت شیمیایی و غلظت عناصر سنگین سرب، کادمیوم، روی و مس در آب چاه های اطراف محل دفن زباله آزادشهر می باشد. مواد و روش ها: در این تحقیق بمنظور بررسی میزان غلظت فلزهای سنگین در منابع آبهای زیرزمینی اطراف محل دفن زباله شهرستان آزادشهر، نمونه برداری آب از 7 حلقه چاه عمیق اطراف محل دفن زباله انجام شد. نمونه برداری در فصل بهار و تابستان سال 1396 به صورت هر فصل یک نمونه انجام شد. نمونه برداری در بطری های شیشه ای مطابق روش استاندارد متد برداشته شد و در مجاورت یخ، بلافاصله به آزمایشگاه شیمی آب و فاضلاب دانشکده بهداشت منتقل شد. پس از تهیه محلول استاندارد خاص هر یک از عنصرهای سنگین، با استفاده از دستگاه پلاروگراف1 متروم غلظت عناصر سرب، کادمیوم، مس و روی نمونه ها بر حسب میکروگرم در لیتر خوانده شد. پس از تعیین غلظت پارامترهای بالا و آنالیزهای آماری و رسم گراف های مربوطه توسط نرم افزارهای Excel و SPSS نسبت به تحلیل نتایج و مقایسه غلظتها در پایین دست و بالادست اقدام گردید. نتایج و بحث: نتایج نشان می دهد میزان سرب آب چاه های اطراف محل دفن زباله 2/1 ±3/1 میکروگرم در لیتر و میزان کادمیوم 37/0 ±1/1 میکروگرم در لیتر می باشد که از لحاظ آماری تفاوتی بین فصل بهار و تابستان وجود ندارد. مطابق استاندارد 1053 کشور بیشترین میزان سرب و کادمیوم برای آبهای شرب به ترتیب 10 و 3 میکروگرم در لیتر می باشد که با این حساب میزان سرب و کادمیوم در محدوده مجاز قرار می گیرد. میزان مس آب چاه های اطراف محل دفن زباله 21/5 ±22/5 میکروگرم در لیتر می باشد و از لحاظ آماری تفاوتی بین فصل بهار و تابستان وجود ندارد. همچنین مطابق استاندارد 1053 کشور و WHO2 میزان حداکثر مجاز مس برای آب های شرب معادل به ترتیب 2 میلی گرم در لیتر و 1 میلی گرم در لیتر می باشد که با این حساب، مس آب چاه های اطراف در محدوده مجاز قرار می گیرند. هر چند اختلاف آماری معنی داری بین مس آبهای بالادست با پائین دست وجود ندارد، ولی مقدار آن در چاه های پائین دست حدود 27/1 برابر نسبت به چاه های بالادست می باشد که می تواند به دلیل نفوذ مواد آلی شیرابه به آب های زیرزمینی باشد. میزان روی آب چاه های اطراف محل دفن زباله 31/5 ±1/23 میکروگرم در لیتر می باشد که از لحاظ آماری تفاوتی بین فصل بهار و تابستان وجود ندارد. مطابق استاندارد 1053 کشور میزان حداکثر مجاز روی برای آبهای شرب معادل 3 میلی گرم در لیتر می باشد. هر چند اختلاف آماری معنی داری بین روی آب های بالادست با پائین دست وجود ندارد، ولی مقدار آن در چاه های پائین دست حدود 16/1 برابر نسبت به چاه های بالادست می باشد که باز هم می تواند به دلیل نفوذ مواد آلی شیرابه به آب های زیرزمینی باشد. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان می دهد که غلظت پارامترهای شیمیایی آب چاه های اطراف محل دفن زباله در زیر حد استاندارد آب شرب کشور قرار دارد. همچنین غلظت همه عناصر در چاه های پایین دست بیشتر از چاه های بالادست اندازه گیری شد. از آنجایی که آزادشهر یک منطقه کشاورزی است، بنابراین آلودگی آب های زیرزمینی که در کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد، می تواند منجر به انتقال فلزهای سنگین از طریق محصول های کشاورزی به انسان گردد، بنابراین باید تمهیدات سختگیرانه ای برای جلوگیری از آلودگی آبهای زیرزمینی منطقه اعمال گردد.
مسعود معتمدی؛ آزیتا بهبهانی نیا؛ فروغ فرساد
چکیده
سابقه و هدف: یکی از آلودگی های مهم منبع های آب سطحی، آلودگی ناشی از حضور فلزهای سنگین می باشد. فلزهای سنگین اجزای طبیعی تشکیل دهنده پوسته زمین هستند ولی فعالیت های انسان، سیکل ژئوشیمی و بیوشیمیایی تعادل این فلزها را برهم زده و سبب انتشار آنها در محیط زیست می شوند. در صورت ورود آلاینده ها به محیط آبی داخل رودخانه هر ...
بیشتر
سابقه و هدف: یکی از آلودگی های مهم منبع های آب سطحی، آلودگی ناشی از حضور فلزهای سنگین می باشد. فلزهای سنگین اجزای طبیعی تشکیل دهنده پوسته زمین هستند ولی فعالیت های انسان، سیکل ژئوشیمی و بیوشیمیایی تعادل این فلزها را برهم زده و سبب انتشار آنها در محیط زیست می شوند. در صورت ورود آلاینده ها به محیط آبی داخل رودخانه هر دو بخش آب و رسوب آن تحت تاثیر آلودگی قرار می گیرند، اما بخش رسوب ها بدلیل پویایی کمتر نسبت به محیط آب می تواند آلاینده های مختلف شیمیایی بویژه فلزهای سنگین را بیشتر در خود متمرکز سازند، بدین دلیل بررسی غلظت فلزهای سنگین در رسوب های بستر یک رودخانه، شدت آلودگی یا تاریخچه آن را بهتر از محیط آب آشکار میسازد. این پژوهش برای بررسی غلظت فلزهای سنگین در آب و رسوب های رودخانه شاهرود با هدف تعیین وضعیت و شناسایی منبع های آلودگی فلزهای سنگین در منطقه مورد تحقیق انجام گرفت. مواد و روش ها: رودخانه شاهرود یکی از دو شاخة اصلی و عمده سفید رود میباشد که از ارتفاع های البرز مرکزی سرچشمه می گیرد و تنها رودخانه دامنة جنوبی البرز است که به دریای خزر می ریزد. در تحقیق حاضر به بررسی غلظت فلزهای سنگین سرب، کادمیوم و آرسنیک در آب و رسوب های رودخانه شاهرود در محدوده شهر لوشان پرداخته شده است، همچنین ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آب و رسوبها در مرحله اول نمونه برداری مورد بررسی قرار گرفتند، که با انتخاب 5 ایستگاه و انجام 4 مرحله نمونه برداری (فصل های پائیز و زمستان 95 – بهار و تابستان 96) انجام گرفت، در مجموع 40 نمونه آب و رسوب در طول رودخانه برداشت شد و پس از انتقال به آزمایشگاه غلظت پارامترهای مورد نظر اندازه گیری و مشخص شد. نتایج و بحث: نتایج به دست آمده بالا بودن پارامترهای BOD و COD را در نمونه های آب، بر اساس استانداردهای تعیین شده در سازمان حفاظت از محیط زیست و EPA را نشان می دهد و بر اساس شاخص IRWQI(SC) در رده متوسط تا بد قرار گرفته اند. غلظت فلزهای سنگین در نمونه های آب، با رهنمودهای موسسه استاندارد ایران، سازمان حفاظت از محیط زیست ، WHOو EPA مقایسه شده و همچنین از نظر شاخص توصیفیIRWQI(ST) مورد رده بندی قرار گرفته اند که میانگین غلظت سرب و کادمیوم در آب بعضی ایستگاه های نمونه برداری بالاتر از میزان استاندارد تعیین شده بوده و از نظر شاخص توصیفی سرب در رده به نسبت خوب تا متوسط و کادمیوم در رده کمابیش خوب تا به نسبت بد قرار گرفته اند و غلظت آرسنیک در تمام ایستگاه ها پایینتر از میزان استاندارد بوده و در رده خوب قرار گرفته است. غلظت سرب در رسوب های همه ایستگاه-ها پایین تر از میزان TEL، کادمیوم بالاتر از میزان PEL و آرسنیک پائین تر از میزان PEL در استانداردهای NOAA و CCME به دست آمد. برای ارزیابی کمی در رسوب ها، از شاخص های فاکتور آلودگی( Cf)، درجه آلودگی اصلاح شده (mCd)، شاخص زمین انباشت مولر(Igeo) و ارزیابی ریسک اکولوژیکی (Ri) استفاده شد که نتایج نشان دهنده آلودگی بالا و انسان زاد برای کادمیوم و ریسک اکولوژیکی زیاد و قابل توجه در رسوبهای منطقه مورد بررسی میباشد. استفاده از کودهای شیمیایی فسفره در مزرعه ها و باغ ها و قرار گرفتن کارخانه سیمان در نزدیکی رودخانه را می توان از عامل های اصلی آلودگی کادمیوم در منطقه نام برد. همچنین بالا بودن BOD و COD در آب نشان از آلودگی بالای مواد آلی در منطقه بدلیل حضور مراکز صنعتی و سنتی فرآوری زیتون، کارخانه و کارگاه های روغن کشی زیتون و کشتارگاه ماکیان در منطقه می باشد. پنتیجه گیری: منطقه مورد مطالعه آلوده به فلزهای سنگین است و عامل اصلی در شکل گیری این آلودگی، غلظت بالای عنصر کادمیوم در رسوبهای رودخانه شاهرود می باشد و دارای اثرهای منفی و نامطلوب برای انسان، موجودات زنده و محیط زیست در محدوده شهر لوشان و منطقه های پایین دست رودخانه می باشد.
حمیدرضا پورخباز؛ میترا چراغی؛ سعیده جوانمردی
دوره 12، شماره 2 ، تیر 1393
چکیده
سرب جز فلزات غیر ضروری برای انسان است، به طوری که وجود هرمقدار از آن در بدن نشانگر آلودگی به ای ن عنصر م یباشد . یک ی ازمهمترین راه های ورود سرب به بدن انسان، مصرف غذاه ای دری اییآلوده به این عنصر میباشد. لذا این پژوهش سعی دارد ضمن بررس یغلظت سرب در ماهی شیربت رودخانه اروند، تعداد وعده های مجازمصرف ماهی مذکور در رودخانه اروند را تعیین ...
بیشتر
سرب جز فلزات غیر ضروری برای انسان است، به طوری که وجود هرمقدار از آن در بدن نشانگر آلودگی به ای ن عنصر م یباشد . یک ی ازمهمترین راه های ورود سرب به بدن انسان، مصرف غذاه ای دری اییآلوده به این عنصر میباشد. لذا این پژوهش سعی دارد ضمن بررس یغلظت سرب در ماهی شیربت رودخانه اروند، تعداد وعده های مجازمصرف ماهی مذکور در رودخانه اروند را تعیین نماید. جهت انجام اینمطالعه شش ایستگاه به طور تصادفی در رودخانه اروند تعیین و از هرایستگاه پنج عدد ماهی تهیه گردید، سپس بافت عضله ماهیان توسطاسید هضم شده و میزان سرب موجود در آن ها با استفاده از دستگاهجذب اتمی سنجش گردید. به طور کلی نتایج حاصل مبین بالاتر بودنمیزان سرب در عضله ماهیان ش یربت از حد استاندارد تعیی ن شدهو NHMRC ، WHO ،FAO توسط سازمانهای معتبر جهانی مانندمیباشد. میانگین غلظت سرب در عضله ماهی شیربت U.K(MAFF)61 میکروگرم بر گرم وزن خشک) / 82/4 میکروگرم بر گرم وزن تر ( 16بود. با توجه به محاسبات صورت گرفته در خصوص حد مجاز مصرفماهیان مورد مطالعه از نظر غلظت سرب، باید پارهای از ملاحظات را بویژهدر خصوص زنان باردار و کودکان رعایت نمود. بر این اساس، مصرف اینگونه از ماهیان رودخانه اروند، به دو وعده در ماه توصیه می شود . درنتیجه مصرف ماهی مذکور بر اساس وعده های مجاز، خطر جدی برایسلامتی مصرف کنندگان از نظر میزان سرب نخواهد داشت
راضیه لموچی؛ علیرضا صفاهیه؛ نگین سلامات؛ هاجر آبیار
دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1393
چکیده
تاکنون مطالعات گسترده‌ای در زمینه روش‌های پاک‌سازی محیط از فلزات‌سنگین صورت پذیرفته است که در این بین، استفاده از جاذب‌های زیستی در مقایسه با روش‌های فیزیکی و شیمیایی گزینه مناسب‌تری محسوب می‌شود. در این مطالعه با استفاده از گرب ون وین از رسوبات سطحی (عمق کمتر از 3 متر) بندر امام خمینی(ره) نمونه‌برداری و باکتری P. aeruginosa به‌عنوان ...
بیشتر
تاکنون مطالعات گسترده‌ای در زمینه روش‌های پاک‌سازی محیط از فلزات‌سنگین صورت پذیرفته است که در این بین، استفاده از جاذب‌های زیستی در مقایسه با روش‌های فیزیکی و شیمیایی گزینه مناسب‌تری محسوب می‌شود. در این مطالعه با استفاده از گرب ون وین از رسوبات سطحی (عمق کمتر از 3 متر) بندر امام خمینی(ره) نمونه‌برداری و باکتری P. aeruginosa به‌عنوان گونه مقاوم به فلز روی جداسازی و شناسایی گردید. مطالعه رشد باکتری P. aeruginosa در غلظتهای 20، 40، 80، 160 و320 میلی‌گرم بر لیتر فلز روی نشان داد که با افزایش غلظت روی در محیط رشد باکتری کاهش می‌یابد. به‌گونه‌ای که حداکثر رشد باکتری در غلظت 20 میلی‌گرم بر لیتر این فلز 93/0 اندازه‌گیری شد و با افزایش غلظت فلز در محیط به 320 میلی‌گرم بر لیتر، رشد باکتری به 37/0 کاهش یافت که اختلاف معنی‌داری با حداکثر رشد باکتری در غلظت 20 میلی‌گرم بر لیتر فلز روی را نشان می‌داد (05/0p˂). بررسی توانایی جذب زیستی فلز روی توسط باکتری P. aeruginosa در غلظتهای 25، 50 و 100 میلی‌گرم بر لیتر روی نشان داد که با افزایش غلظت فلز در محیط، باکتری میزان فلز بیش‌تری را جذب خواهد کرد. P. aeruginosa قادر به حذف 86درصدی فلز روی در غلظت 25 میلی‌گرم بر لیتر این فلز میباشد.
علی چراتی آرائی؛ ملیحه خانلریان خطیری
دوره 5، شماره 3 ، فروردین 1387
چکیده
این تحقیق به منظور برر سی تاثیر غلظت های مختلف سرب( 0، 100، 200، 400، 600، 800، 1000 میکرومول بر لیتر از منبعPb(NO3)2 ) بر جوانه زنی و همچنین تاثیر محلولهای غذایی بدون سرب و حاوی سرب کم، متوسط و زیاد ( 0، 100، 200، 400، 600، 800، 1000 میکرومول بر لیتر از منبعPb(NO3)2 ) بر محتوای پروتئین و پرولین در ریشه و اندام هوایی دو رقم کلزا Hyola 401 و PF 7045.91 ، میزان انباشتگی یون سرب ...
بیشتر
این تحقیق به منظور برر سی تاثیر غلظت های مختلف سرب( 0، 100، 200، 400، 600، 800، 1000 میکرومول بر لیتر از منبعPb(NO3)2 ) بر جوانه زنی و همچنین تاثیر محلولهای غذایی بدون سرب و حاوی سرب کم، متوسط و زیاد ( 0، 100، 200، 400، 600، 800، 1000 میکرومول بر لیتر از منبعPb(NO3)2 ) بر محتوای پروتئین و پرولین در ریشه و اندام هوایی دو رقم کلزا Hyola 401 و PF 7045.91 ، میزان انباشتگی یون سرب و ارزش تحمل این دو رقم نسبت به سرب در محیط کشت به روش هیدروپونیک با استفاده از محلول غذایی هوگلند انجام گرفت آنالیز آماری داده ها با استفاده از روش تجزیه واریانس یک طرفه و در قالب طرح آماری بلوک های کاملا تصادفی انجام شد. نتایج بدست آمده در این پژوهش نشان داد که در رقم Hyola در غلظتهای سر 200، 400، 600، 800، 1000 میکرومول بر لیتر کاهش درصد جوانه زنی معنی دار است و دو رقم PF کاهش درصد جوانه زنی در غلظتهای مختلف سرب معنی دار نیست . افزایش غلظت سرب محلول غذایی در هر دو رقم کلزا موجب کاهش طول ریشه شد و با توجه به میانگین طول ریشه ، ارزش تحمل به سرب در رقمHyola بیشتر از رقم PF تعیین گردید . مقدار پروتئین ریشه در هر دو رقم با افزایش غلظت سرب محلول غذایی ، افزایش معنی داری یافت. مقدار پروتئین اندام هوایی با افزایش غلظت سرب محلول غذایی ، در رقم Hyola کاهش ولی در رقم PF افزایش نشان داد. درصد افزایش مقدار پروتئین در ریشه رقم PF بیشتر از رقم Hyola بود. مقدار پرولین در ریشه و اندام هوایی هر دو رقم با افزایش غلظت سرب محلول غذایی ، افزایش یافت. درصد افزایش مقدار پرولین در ریشه و اندام هوایی رقم Hyola بیشتر از رقم PF بود. با افزایش غلظت سرب محلول غذایی ، تجمع یون سرب در ریشه و اندام هوایی هر دو رقم افزایش یافت. انباشتگی سرب در ریشه و اندام هوایی رقم Hyola بیشتر از رقم PF بود. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش به نظر می رسد که گیاه کلزا بویژه رقم Hyola برای آلایش زدائی خاکهای آلوده به سرب از توانائی بالقوه برخوردار است .
غلامحسین ابراهیمی پور؛ جمشید فولادی؛ سارا تلی دلیر؛ ویدا تفکری
دوره 2، شماره 7 ، فروردین 1384
چکیده
فلزات سنگین در بیشتر نقاط دنیا ر فرم های فیزیکی و شیمیایی گوناگون به عنوان آلوده کننده محیط زیست، وارد محیط می گردند. ارایه راه حلی جهت تصفیه زیست شناختی پساب آی صنعتی حاوی سرب از جمله اهداف این پژوهش بوده است که غربال سازی باکتری های جاذب فلز سرب از میان دیگر میکروارگانیسم ها آغاز گردید و از این میان نهایتا یکی از سویه های باکتریایی ...
بیشتر
فلزات سنگین در بیشتر نقاط دنیا ر فرم های فیزیکی و شیمیایی گوناگون به عنوان آلوده کننده محیط زیست، وارد محیط می گردند. ارایه راه حلی جهت تصفیه زیست شناختی پساب آی صنعتی حاوی سرب از جمله اهداف این پژوهش بوده است که غربال سازی باکتری های جاذب فلز سرب از میان دیگر میکروارگانیسم ها آغاز گردید و از این میان نهایتا یکی از سویه های باکتریایی که ما کزیمم توان جذب فلزی را از خود نشان می داد، انتخای شد. از ابتدا گزینش و جمع آوری اکثر نمونه ها تا حد امکان از مراکز و کارخانه هایی صورت گرفت که قسمت عمده پساب آن ها را فلز سرب تشکیل می داد. این پژوهش در مجموع دارای دو مرحله مشخص غربال سازی بوده که به ترتیب عبارتند از : انتخاب سویه های مقاوم به تراکم های بالای سرب و جداسازی سویه های انتخابی بر حسب قابلیت جذب فلز با اجرای مرحله اول غربال سازی، در حدود 35 سویه باکتریایی مقاوم به فلز سرب به دست آمد که شامل طیفی از باکتری های گرم منفی و گرم مثبت بودند. لازم به ذکر است که تمامی این سویه ها قادر به تحمل غلظت Mm5 از فلز سرب در محیط کشت اختصاصی حاوی این فلز بودند جهت دستیابی به هدف مرحله دوم کشت اختصاصی حاوی این فلز بودند. جهت دستیابی به هدف مرحله دوم غربال سازی از روش Pumpel و همکاران (1995) استفاده شدکه با فراهم آوردن امکان مجاور سازی کلنی های آغشته به سرب یا گاز سولفید هیدروژن به جهت عدم تشکیل رسوب سیاه سولفید سرب در اطراف آن دسته از کلنی هایی که قادر به جذب فلز بودند ، هاله هایی باریک و شفاف در اطراف این دسته از کلنی ها ظاهر می گشت. بدین ترتیب از این میان 8 سویه که دارای هاله های تیبیک جذب فلز بودند جداسازی شده و بیومس حاصل از آن ها با محلول فلزی مجاور سازی شد و نهایتا میزان محتوای فلزی در فاز رویی حاصل از سانتریقوژ هر یک از این نمونه ها به کمک دستگاه اسپکتروفتومتری جذب اتمی مورد سنجش قرار گرفت بدین ترتیب نمونه ای که ماکزیمم کاهش درصد فلزی را در فاز رویی نشان می داد، معرف ماکزیمم جذب فلز توسط سویه مربوطه بود. در آزمایش تعیین نوع فرایند جذب سرب، نتایج نشان داد که میزان جذب در نمونه فعال از نظر متابولیسمی بیشتر از نمونه های غیرفعال است.
