مهناز دوستی ایرانی؛ مهدی باصولی؛ میر محمد اسعدی
چکیده
سابقه و هدف: مغایرت عملکرد زیست‌محیطی سازمان با تصویر سبز ارائه‌شده از مصادیق سبزشویی است. سبزشویی در اقامتگاه‌های بوم‌گردی (که با هدف توسعه گردشگری پایدار به وجود آمدند)، پیامدهای گسترده‌ای برای محیط‌زیست، صنعت، گردشگران و سایر ذی‌نفعان به همراه دارد؛ لذا بررسی عوامل مؤثر بر سبزشویی در این اقامتگاه‌ها به منظور کنترل مسئله ...
بیشتر
سابقه و هدف: مغایرت عملکرد زیست‌محیطی سازمان با تصویر سبز ارائه‌شده از مصادیق سبزشویی است. سبزشویی در اقامتگاه‌های بوم‌گردی (که با هدف توسعه گردشگری پایدار به وجود آمدند)، پیامدهای گسترده‌ای برای محیط‌زیست، صنعت، گردشگران و سایر ذی‌نفعان به همراه دارد؛ لذا بررسی عوامل مؤثر بر سبزشویی در این اقامتگاه‌ها به منظور کنترل مسئله ضروری مینماید. با توجه به پژوهش کیفی Doosti-Irani et al. (2022) عوامل مؤثر بر سبزشویی به سه دسته قابل تقسیم هستند: 1. عوامل علی (انگیزه بهره‌گیری از مزایای کوتاه‌مدت سبز شامل بهبود تصویر، افزایش سهم بازار، جذب سرمایه، جلب اعتماد ذی‌نفعان، صرفه اقتصادی و مزیت رقابتی)، 2. زمینهای (ضعف محیط داخلی (محرک‌های روانشناختی فردی، ضعف دانش زیست‌محیطی) و ضعف محیط خارجی (ضعف اطلاع‌رسانی ادارات ذی‌ربط، ضعف نظارت))، 3. تعدیل‌گر (بازخورد زیست‌محیطی گردشگر). با این وجود باتوجه به محدودیت منابع، به منظور برنامه‌ریزی دقیق‌تر و کنترل سبزشویی، آزمون کمی این روابط ضروری مینماید؛ لذا در پژوهش حاضر تأثیر عوامل مذکور بر سبزشویی در اقامتگاه‌های بوم‌گردی استان اصفهان مورد آزمون قرار گرفت.مواد و روش‌ها: پژوهش دارای رویکرد قیاسی، جهت‌گیری کاربردی، مبانی فلسفی اثبات‌گرایی، روش‌شناسی کمی و راهبرد پیمایشی است. گردآوری داده‌ها نیز به صورت میدانی و از طریق پرسشنامه بسته انجام شد. چارچوب مفهومی و شاخص‌های اندازه‌گیری متغیرهای پژوهش، از پژوهش کیفی Doosti-Irani et al. (2022) اقتباس گردید. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه مورد تأیید خبرگان قرار گرفت. روایی درونی و بیرونی، و پایایی (آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و بارهای عاملی) ابزار سنجش نیز محاسبه و تأیید شد. نمونه‌گیری نیز به روش تصادفی ساده از جامعه آماری مدیران اقامتگاه‌های بوم‌گردی در استان اصفهان انجام گرفت و داده‌ها با بهره‌گیری از معادلات ساختاری حداقل مربعات جزیی تجزیه و تحلیل شد. نتایج و بحث: یافته‌های پژوهش نشان داد عوامل زمینهای تأثیر مستقیم مثبت و بازخورد زیست‌محیطی تأثیر مستقیم و غیرمستقیم منفی (به واسطه عوامل زمینهای) بر سبزشویی دارد ولیکن تأثیر عوامل علی و تعدیل‌گری بازخورد زیست‌محیطی (در تأثیر عوامل علی بر سبزشویی) معنی‌دار نیست. بنابراین تلاش در خصوص دریافت بازخورد زیست‌محیطی از گردشگران مهمان در اقامتگاه‌های بوم‌گردی ضروری مینماید، همچنین توصیه میشود برنامه‌ریزان و مسئولان گردشگری بر کاهش ضعف‌های زمینهای تمرکز نمایند. در این خصوص راهکارهای زیر می‌تواند مثمر ثمر باشد: افزایش نظارت، بهبود اطلاع‌رسانی و آموزش مدیران اقامتگاه‌های بوم‌گردی در خصوص مسائلی همچون ملاحظات زیست‌محیطی، پیامدهای قصور در این زمینه و تأثیر آن در موفقیت‌های بلندمدت اقامتگاه در جذب گردشگران.نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش گویای این واقعیت است که اقامتگاه‌های بوم‌گردی به منظور بهره‌گیری از مزایای سبز اقدام به سبزشویی نمی‌کنند، بلکه ضعف‌های زمینهای موجب سهل‌انگاری ایشان در عمل به تعهدات زیست‌محیطی خود میشود. از طرفی بازخورد بیشتر گردشگران موجب هشیاری دستگاه‌های ذی‌ربط و فعالان محیط‌زیست و همچنین مدیران اقامتگاه‌های بوم‌گردی میشود و این حساسیت منجر به اصلاح عملکرد و کاهش ضعف‌های زمینهای و کاهش سبزشویی میشود. لذا با توجه به نتایج پژوهش برخی پیشنهادات کاربردی به مسئولین و برنامه‌ریزان صنعت ارائه گردید. محورهای اصلی این پیشنهادات عبارتند از: افزایش آگاهی مدیران اقامتگاه‌های بوم‌گردی، افزایش نظارت زیست‌محیطی بر فعالیت این اقامتگاه‌ها، تشویق و تذکر در خصوص پایداری زیست‌محیطی اقامتگاه‌های بوم‌گردی، و تمرکز بر تقویت بازخوردهای زیست‌محیطی گردشگران (از طریق تشویق به اشتراک‌گذاری نظرات، امتیازدهی به عملکرد سبز اقامتگاه و تنظیم تقاضای مجدد بر اساس عملکرد زیست‌محیطی).
حسن اسماعیل زاده؛ مظفر صرافی؛ جمیله توکلی نیا
دوره 9، شماره 2 ، دی 1390
چکیده
دنیای امروز در حالی وارد هزاره جدید شده است که بی تردید گردشگری به یکی از پایه های پر رونق اقتصاد جهانی تبدیل گردیده و بنا بر مشاهدات، رفته رفته به عنوان منبع عمده درآمد بسیاری از کشورها به حساب می آید. گردشگری در کنار منافع گسترده اش ، می تواند پیامدهای منفی بسیاری نیز به بار آورد که مقابله با این گونه پیامده ها به داشتن رویکرد مناسب ...
بیشتر
دنیای امروز در حالی وارد هزاره جدید شده است که بی تردید گردشگری به یکی از پایه های پر رونق اقتصاد جهانی تبدیل گردیده و بنا بر مشاهدات، رفته رفته به عنوان منبع عمده درآمد بسیاری از کشورها به حساب می آید. گردشگری در کنار منافع گسترده اش ، می تواند پیامدهای منفی بسیاری نیز به بار آورد که مقابله با این گونه پیامده ها به داشتن رویکرد مناسب و پیش نگری از سوی برنامه ریزان و مدیران ، به ویژه در بخش دولتی بر می گردد. در این نوشتار تلاش شده است تا در پرتو بررسی رویکردهای توسعه گردشگری ، مناسب ترین رویکرد در رابطه با توسعه اجتماعات محلی انتخاب شود . رویکردهای یاد شده تحت عناوین انبوه گرایی ، اقتصادی (صنعت – محور) ، فضایی – جغرافیایی ، اجتماع – محور، و توسعه پایدار دسته بندی شده اند و پس از شرح یکایک آن ها، تحلیل قیاسی و سنجش نقاط قوت و ضعف درونی و فرصت ها وتهدید های بیرونی آن ها انجام گرفته و در نهایت ، جمع بندی ونتیجه گیری برای اتخاذ رویکرد بهینه توسعه گردشگری در خدمت توسعه اجتماعات محلی صورت گرفته است.
اصغر ضرّابی؛ سعید موحدی؛ حمیدرضا رخشانی نسب
دوره 7، شماره 4 ، تیر 1389
چکیده
رویکرد به اکوتوریسم به عنوان یک الگوی فضایی امروزه دامنۀ وسیعی یافته است. اکوتوریسم از نظر زیست محیطی موجب حفظ محیط زیست و از نظر اقتصادی، پویایی اقتصاد جوامع محلی را با ایجاد اشتغال و درآمد سبب میشود. بر این اساس، شناسایی قابلیتها و راهکارهای توسعۀ طبیعت گردی در نواحی مختلف جغرافیایی از اهمیت اساسی برخوردار است. در این راستا، پژوهش ...
بیشتر
رویکرد به اکوتوریسم به عنوان یک الگوی فضایی امروزه دامنۀ وسیعی یافته است. اکوتوریسم از نظر زیست محیطی موجب حفظ محیط زیست و از نظر اقتصادی، پویایی اقتصاد جوامع محلی را با ایجاد اشتغال و درآمد سبب میشود. بر این اساس، شناسایی قابلیتها و راهکارهای توسعۀ طبیعت گردی در نواحی مختلف جغرافیایی از اهمیت اساسی برخوردار است. در این راستا، پژوهش حاضر به ارزیابی و سطح بندی پتانسیلهای طبیعت گردی سیستان میپردازد. این پژوهش با هدف سنجش میزان جذابیت فضاهای اکوتوریستی سیستان؛ ضمن شناسایی قابلیتهای توسعۀ فضایی اکوتوریسم، راهکارهای تقویت جریان اکوتوریسم را در سطح ناحیه ای اولویت بندی و است « توصیفی، تحلیلی و پیمایشی » مشخص مینماید. روش انجام پژوهش به شیوة « تحلیل خوشه ای » که با استفاده از 14 نماگر و با بهره گیری از مدل سلسله مراتبی انجام شده است. یافته های پژوهش نشان میدهد که چاهنیمه های سیستان، دریاچه هامون و کوه خواجه به علت برخورداری از پتانسیل- های نسبتاً زیاد، از نظر جذب اکوتوریست در بالاترین سطح (فراجذاب) قرار دارند. سد کوهک، پارک جنگلی، رودخانۀ هیرمند، سد سیستان و سد زهک به دلیل عدم وجود قابلیتهای فرهنگی، امکانات اقامتی و آب سالم و گوارا در سطح دوم (میانجذاب) قرار گرفته و نهایتاً چشمانداز بیابانی سیستان به علت فقر منابع طبیعی، محدودیت جذابیتهای پیرامونی، کمبود امکانات رفاهی و پایین بودن سطح دسترسی و امنیت در پایینترین سطح (فروجذاب) واقع شدهاند. بنابراین با در نظر داشتن قابلیتهای توسعۀ هر فضا و فراهم نمودن امکانات و تسهیلات مورد نیاز، می توان به ترتیب فضاهای فروجذاب، میانجذاب و فراجذاب را در اولویت توسعۀ فضایی قرار داد.
ناصر علی عظیمی
دوره 6، شماره 4 ، تیر 1388
چکیده
مدیریت سایت های اکوتوریسم نه تنها موضوع بسیار مهمی برای سازمان محیط زیست محیطی است ، بلکه برای بسیاری از دولت های جهان نیز بسیار با اهمیت می باشد. این موضوع ناشی از مفهوم ، پایداری ، زیست محیطی و پایداری اقتصادی نشات می گیرد. از آنجا که مدیریت موفق اکوتوریسم باعث ایجاد شرایط لازم توسعه پایدار برا ی محیط زیست و اقتصاد در سطح ملی ، منطقه ...
بیشتر
مدیریت سایت های اکوتوریسم نه تنها موضوع بسیار مهمی برای سازمان محیط زیست محیطی است ، بلکه برای بسیاری از دولت های جهان نیز بسیار با اهمیت می باشد. این موضوع ناشی از مفهوم ، پایداری ، زیست محیطی و پایداری اقتصادی نشات می گیرد. از آنجا که مدیریت موفق اکوتوریسم باعث ایجاد شرایط لازم توسعه پایدار برا ی محیط زیست و اقتصاد در سطح ملی ، منطقه ای و در سطح خرد و کلان می شود. لذا این مقاله روش های مختلف مدیریت را در این حوزه مورد مطالعه قرا رمی دهد و بهترین روش قابل دسترسی را برای کشورهای در حال توسعه مانند ایران شناسایی می نماید. همچنین اینجا می تواند نقطه شروعی در مقایسه با بسیاری از کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته پیشرفته در این زمینه باشد.
ناصر علی عظیمی؛ عبدالحمید حاجی پور
دوره 6، شماره 1 ، مهر 1387
چکیده
برنامه ریزی و توسعه صنعت گردشگری و اکوتوریسم موضوع مهمی است که طرف های متفاوتی در آن وجود دارد. برقرار کردن تعادل بین نیازهای هر طرف و برنامه ریزی توسعه اقتصادی پایدار برای گردشگری و اکوتوریسم محلی یک وظیفه بسیار مهم می باشد . این مقاله قصد دارد به بررسی برنامه ریزی و توسعه گردشگری و اکوتوریسم به نحوی بپردازد که فراهم کننده حداکثرمنافع ...
بیشتر
برنامه ریزی و توسعه صنعت گردشگری و اکوتوریسم موضوع مهمی است که طرف های متفاوتی در آن وجود دارد. برقرار کردن تعادل بین نیازهای هر طرف و برنامه ریزی توسعه اقتصادی پایدار برای گردشگری و اکوتوریسم محلی یک وظیفه بسیار مهم می باشد . این مقاله قصد دارد به بررسی برنامه ریزی و توسعه گردشگری و اکوتوریسم به نحوی بپردازد که فراهم کننده حداکثرمنافع و حداقل تاثیرات منفی را داشته باشد. در مطالعه موردی، مقاله به بررسی نقاط قوت و ضعف برنامه ریزی گردشگری و به میزان کمتری به برنامه ریزی اکوتوریسم در ایران می پردازد و سعی می کند تا بهترین راه کارهای توسعه گردشگری و اکوتوریسم با توجه به توان بالقوه ایران را توصیه نماید. این مطالعه شامل قسمت های زیر : برنامه ریزی گردشگری ، برنامه ریزی اکوتوریسم، ظرفیت سازی پایدار بعنوان مهمترین ابزار برنامه ریزی و مطالعه موردی ایران می باشد.
