صفورا اسدی کپورچال؛ مهدی همایی؛ حسن رمضان پور
دوره 14، شماره 3 ، مهر 1395، ، صفحه 131-146
چکیده
سابقه و هدف: تجمع عناصر سنگین در خاک در بسیاری از نقاط دنیا مشکلات زیست‌محیطی فراوانی را به‌وجود آورده‌اند. غلظت زیاد این عناصر در خاک ممکن است به مقداری زیاد به‌وسیله گیاه جذب شود و این مهم‌ترین راه ورود عناصر سنگین به زنجیره غذایی انسان و دام و چرخه‌های بیولوژیک است. بنابراین بررسی چگونگی انباشت این عناصر به منظور جلوگیری از آلودگی ...
بیشتر
سابقه و هدف: تجمع عناصر سنگین در خاک در بسیاری از نقاط دنیا مشکلات زیست‌محیطی فراوانی را به‌وجود آورده‌اند. غلظت زیاد این عناصر در خاک ممکن است به مقداری زیاد به‌وسیله گیاه جذب شود و این مهم‌ترین راه ورود عناصر سنگین به زنجیره غذایی انسان و دام و چرخه‌های بیولوژیک است. بنابراین بررسی چگونگی انباشت این عناصر به منظور جلوگیری از آلودگی خاک و زیست‌بوم ضروری است. در میان عناصر سنگین، کادمیم به دلیل تحرک بالا در سیستم‌های بیولوژیک و توانایی تجمع درگیاهان بدون ایجاد هر گونه نشانه‌های قابل‌رؤیت به‌عنوان یکی از خطرناک‌ترین عناصر سنگین در نظر گرفته شده است. با توجه به اینکه کادمیم در خاکهای اسیدی در محدوده pH 5/4 تا 5/5 متحرک بوده و برنج نیز در خاکهای اسیدی بهترین رشد را دارد و نیز با توجه به نقش برنج در سلامت جامعه، این تحقیق با هدف بررسی آلودگی خاک شالیزارهای استان گیلان به کادمیم انجام شد.مواد و روش‌ها: بدین منظور تعداد ١٠٠ نمونه خاک از عمق ٠-٢٠ سانتی‌متری به طور تصادفی و با استفاده از دستگاه GPS پیش از کوددهی و کشت و پس از برداشت محصول از شالیزارهای مختلف استان تهیه شد. برای تجزیه خاک، نمونه‌های خاک برداشت‌شده پس از خشک شدن، از الک 2 میلی‌متری عبور داده شد. غلظت کادمیم کل و نیز برخی ویژگی‌های خاک شامل بافت خاک، هدایت الکتریکی، واکنش خاک، جرم ویژه ظاهری و حقیقی و ماده آلی خاک اندازه‌گیری شد. توزیع مکانی و پراکنش فلز سنگین کادمیم با استفاده از روش‌های مختلف زمین آماری شامل IDW، Spline و Kriging در محیط GIS بررسی شد.نتایج و بحث: نتایج حاصل از تجزیه‌های فیزیکی و شیمیایی خاک نشان داد که متوسط pH خاکهای مورد آزمایش ٤٨/٦ و شوری عصاره اشباع ٥٩/١ دسی‌زیمنس بر متر بوده که این مقدار شوری برای کشت گیاه برنج مشکلی ایجاد نمی‌کند. درصد شن نمونه‌های خاک بین ٤ الی ٣٥، سیلت بین ٢٨ الی ٤٩ و رس بین ٣٩ الی ٦٥ درصد بوده که بدین ترتیب بافت خاک‌ها در محدوده Clay Loam، Silty Clay و Clay بوده که خاکی نسبتاً سنگین تا سنگین و برای کشت گیاه برنج مناسب است. مقدار ماده آلی به‌طور متوسط ٧٨/١ و دامنه تغییرات کادمیم کل خاک نیز پیش از کشت و پس از برداشت محصول به ترتیب با کمینه 65/0 و 97/1 و بیشینه 40/1 و 05/11 بود. از میان روش‌های زمین‌آماری بررسی‌شده برای توزیع مکانی و پراکنش کادمیم روش کریجینگ معمولی با مدل کروی به‌عنوان بهترین روش انتخاب شد.نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده بخشی از منطقه مورد بررسی پس از برداشت محصول طبق شاخص Kelly آلوده بوده که می‌تواند بیانگر تأثیر استفاده از کودهای شیمیایی و مدیریت غیراصولی اراضی باشد و باید استفاده از این کودها با احتیاط بیشتری انجام شود. نقشه حاصل می‌تواند برای بررسی و مدیریت استفاده صحیح کودهای شیمیایی برای حاصلخیزی زمین‌های شالیزاری استفاده شود.
فاطمه یزدانی نژاد؛ حسین ترابی گل سفیدی
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1392
چکیده
این تحقیق با هدف ارزیابی کارایی تخمین گرهای زمین آماری در برآورد تغییرات مکانی (IDW) کریجینگ و وزن دهی عکس فاصله و تهیه نقشه پهنهبندی مقادیرکل عناصر سنگین آهن، روی، مس و منگنز در 196 نقطه با فواصل طولی 1000 متر در 20000 هکتار از خاک سطحی ( 0 تا 30 سانتیمتر) اراضی جنوب تهران انجام گردید . بهترین مدل واریوگرام برازش داده شده برای آهن و منگنز، مدل ...
بیشتر
این تحقیق با هدف ارزیابی کارایی تخمین گرهای زمین آماری در برآورد تغییرات مکانی (IDW) کریجینگ و وزن دهی عکس فاصله و تهیه نقشه پهنهبندی مقادیرکل عناصر سنگین آهن، روی، مس و منگنز در 196 نقطه با فواصل طولی 1000 متر در 20000 هکتار از خاک سطحی ( 0 تا 30 سانتیمتر) اراضی جنوب تهران انجام گردید . بهترین مدل واریوگرام برازش داده شده برای آهن و منگنز، مدل نمایی و برای روی و مس مدل کروی بود. میزان دقت تخمینگرها، با و ریشه میانگین (ME) استفاده از تکنیک جک نایف، میانگین خط ا IDW مورد ارزیابی قرار گرفتند . در (RMSE) مربعات خطای تخمین از پارامترهای توان 1 تا 5 استفاده گردید. با توجه به واریانس تخمین دو روش مورد استفاده، تخمینگر کریجینگ برای چهار عنصر دارای میانگین خطا و ریشه میانگین مربعات خطای کمتری نسبت به بوده است. نتایج این تحقیق نشان داد که متوسط IDW تخمینگر 37 گرم در کیلوگرم و متوسط عناصر روی، مس و / مقدار کل آهن 29 6 میلیگرم در کیلوگرم خاک / 1 و 682 /46 ،2/ منگنز به ترتیب ، 131 می باشد. آلودگی منگنز و روی به صورت گسترده در خاکهای منطقه وجود دارند. مقادیر آهن و مس کمتر از محدوده مجاز بوده است . تطابق نقشه کاربری اراضی با نقشههای پیوسته عناصر آهن، روی، مس و منگنز نشان دهنده تاثیرپذیری کم تا بسیار زیاد نوع کاربری، دوری و نزدیکی به بزرگراهها، مناطق صنعتی، مسکونی و آبیاری با فاضلاب بر مقادیر هر یک از عناصر بیان شده میباشد.
عزیز مومنی؛ عباسعلی دماوندی؛ کامران افتخاری
دوره 10، شماره 1 ، مهر 1391
چکیده
در این تحقیق تغییرات خاک در یک کرت آزمایشی به ابعاد 100 متر در استان زنجان مورد بررسی قرار گرفت .اهداف تحقیق عبارت بودند از : (1) تعیین تغییرات مکانی کوتاه – دامنه خصوصیات خاک کنترل کننده حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه (2) تعیین حدود مناطق دارای خصوصیات خاک همگن در داخل کرت های آزمایشی بر مبنای همبستگی مکانی خصوصیات خاک، (3) تعیین اینکه آیا ...
بیشتر
در این تحقیق تغییرات خاک در یک کرت آزمایشی به ابعاد 100 متر در استان زنجان مورد بررسی قرار گرفت .اهداف تحقیق عبارت بودند از : (1) تعیین تغییرات مکانی کوتاه – دامنه خصوصیات خاک کنترل کننده حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه (2) تعیین حدود مناطق دارای خصوصیات خاک همگن در داخل کرت های آزمایشی بر مبنای همبستگی مکانی خصوصیات خاک، (3) تعیین اینکه آیا این تغییرات به اندازه ای بزرگ هستند که در مقیاس عملی قابل مدیریت باشند. نمونه های خاک سطحی (30-0 سانتی متر ) در فواصل 1 متر برای تعیین مقادیر رس ، لای ، شن ، کربنات کلسیم معادل ، اسیدیته ، کربن آلی ، فسفر قابل دسترس، گیاه و پتاسیم قابل دسترس گیاه موردتجزیه آزمایشگاهی قرار گرفت . تغییرات مکانی خواص خاک با اعمال تکنیک های زمین آماری تعیین شد. نمونه گیری خاک در یک شبکه 1 مترمربعی ، تغییرات نسبتا زیادی رادر خواص خاک آشکار ساخت. مقدار رس ساختار مکانی مشخصی نشان نداد ولی سایر متغیرهای مورد بررسی به خوبی توسط مدل های نیم تغییر نما توصیف شدند و تغییرات کوتاه – دامنه بارزی نشان دادند. نتایج نشان داد که جدایش نواحی قابل مدیریت در داخل کرت آزمایشی مورد بررسی بر مبنای تجزیه و تحلیل های زمین آماری امکان پذیر است.
