نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علیرضا آملی کندری ¹
• کامبیز ابراری واجاری ²
• محمد فیضیان ³

¹ گروه جنگلداری -دانشگاه لرستان

² دانشگاه لرستان، دانشکده کشاورزی گروه آموزشی مهندسی منابع طبیعی جنگلداری

³ گروه علوم خاک ، دانشگاه لرستان

چکیده

سابقه و هدف: در جنگل‌های هیرکانی روشنه‌های تاج‌پوشش به اندازه‌های مختلف در اثر اجرای شیوه‌های مختلف جنگل‌شناسی ایجاده شده است. آگاهی از اثرات این روشنه‌ها بر پویایی توده‌های جنگلی می‌تواند در تصمیم‌گیری انتخاب شیوه‌های جنگل‌شناسی کمک نماید. بنابراین هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر روشنه‌های تاج پوشش بر مقدار ذخیره کربن درختان راش و مقایسه آن با توده جنگلی مجاور روشنه‌ها و نیز ارتباط بین ویژگی‌های درختان و موجودی کربن آنها بود.
مواد و روش ها: روشنه‏های حاصل از شیوه تک‌گزینی درختی در سه طبقه مساحتی کوچک، متوسط و بزرگ شناسایی و از هر طبقه روشنه، پنج تکرار انتخاب شدند. درختان راش در توده‌‌جنگلی مجاور هر طبقه روشنه به فاصله 20 متر از هر چهار جهت روشنه‌ها نیز تعیین شدند. قطر برابر سینه، ارتفاع درخت، مساحت، حجم، طول تاج، قطر تاج و نیز ذخیره کربن درختان راش واقع در اشکوب فوقانی اندازه‌گیری شدند. تجزیه واریانس یکطرفه برای مقایسه میانگین شاخص ذخیره کربن درختان راش در روشنه‌های تاج‌پوشش و در موقعیت‌های مختلف و همچنین برای درختان با قطر زیاد استفاده گردید. برای مقایسه میانگین ذخیره کربن در طبقات ارتفاعی درختان و نیز بین توده‌جنگلی مجاور با روشنه‌ها آزمون تی‌مستقل به‌کار گرفته شد. برای تعیین همبستگی ضریب همبستگی پیرسون بین شاخص مقدار ذخیره کربن با برخی ویژگی‌های ساختاری درختان راش در حاشیه روشنه‌ها و نیز توده جنگلی مجاور آنها استفاده شد.
نتایج و بحث: نتایج نشان داد که درختان راش در حاشیه روشنه‌ها از نظر مقدار ذخیره کربن اختلاف معنی‌دار دارند (05/0 p≤). برای درختان بین جهت‌های مختلف در حاشیه روشنه‌ها اختلاف معنی‌داری از لحاظ ذخیره کربن مشاهد نگردید دادند (05/0 p≤). بین میانگین ذخیره کربن درختان راش واقع در حاشیه روشنه ها و توده جنگلی مجاور اختلاف معنی‌داری وجود نداشت دادند (05/0 p≤). بیشترین میانگین کربن(کیلوگرم) در درختان قطور (49/584 ± 28/3725) حاشیه روشنه طبقه بزرگ مشاهده شد. نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که با افزایش قطربرابرسینه ، ارتفاع ، طول و قطر تاج و حجم تاج ، مقدار ذخیره کربن درختان راش در حاشیه روشنه‌ها و نیز در توده جنگلی مجاور آنها افزایش یافت ( 01/0 p≤).
نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش مبین تاثیر مساحت روشنه‌های تاج‌پوشش حاصل از اجرای شیوه تک‌گزینی درختی در توده‌جنگلی راش می‌باشد. همبستگی بین ویژگی‌های ساختاری درختان راش مانند قطربرابرسینه، ارتفاع و مساحت‌تاج با ذخیره‌کربن نشان می‌دهد که در هنگام اعمال شیوه‌های جنگل‌شناسی ( پرورشی و بهره برداری) در جنگل‌های هیرکانی، ویژگی‌های ساختاری درختان راش به ویژه فراوانی درختان قطور با توجه به مقدار ذخیره کربن بیشتر در آنها مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• ساختار درخت
• شیوه تک‌گزینی
• جنگل‌های خزان کننده
• موجودی کربن

عنوان مقاله [English]

Carbon stock of beech trees at canopy gaps in temperate Hyrcanian forest (Case study: Alandan forest,Mazandaran)

نویسندگان [English]

• Alireza Amolikondori ¹
• Mohammad Feizian ³

¹ Forestry Dept., Lorestan Uni

³ Soil science Dept., Lorestan Uni

چکیده [English]

Introduction: Diverse gap sizes have formed in temperate Hyrcanian forests as a result of different silvicultural operations. Understanding the consequences of these practices on forest stand dynamics can help in deciding the choice of silvicultural methods. Therefore, the purpose of this study was to investigate the effect of canopy gaps on the carbon stock of beech trees and compare it with the adjacent stand and also the interaction between tree attributes and their carbon stock.
Material and methods: The created gaps from single-tree cutting were classified in three classes of small, medium and large area with five replicates for each. Trees were also identified in the adjacent forest to each gap at a distance of 20 m from four directions of them. Tree height, DBH, surface area, volume, length, diameter of crown and carbon stock of trees were measured. One-way analysis of variance was used to compare the average carbon stock index of beech trees in canopy gaps and in different situations as well as for large diameter trees. Independent t-test was applied to compare the average carbon storage in the height classes of the trees and also between the adjacent forest stands with the canopy edges. Pearson correlation coefficient was used to determine the correlation between the index of carbon stock amount with some structural features of beech trees in the edge of the canopy gaps and the adjacent forest stand.
Results and Discussion: The findings revealed that the carbon stock of beech trees along the gaps' edges differed significantly (p≤0.05). No significant difference in carbon stock was observed for beech trees among different directions at the edge of the gaps (p≤0.05). There was no significant difference between the mean value carbon storage of trees at the edge of the gaps and the adjacent forest (p≤0.05). The highest mean of carbon was observed in the large-sized trees (3725.28 ± 584.49) at the large gaps. The results of correlation showed that with increasing DBH, height, length and diameter of the crown and the volume of the crown, the amount of carbon storage of trees increased at the edge of the gaps and also in the adjacent forest (p≤0.01).
Conclusion: Findings indicate the effect of canopy gap area resulting from the implementation of single-tree selection method in beech forest. The correlation between the structural characteristics of beech trees such as DBH, height and crown area with carbon stock shows that when applying silvicultural methods (tending and logging) in Hyrcanian forests, structural characteristics Beech trees, especially the abundance of large-sized trees, should be considered with more carbon stocks in them.

کلیدواژه‌ها [English]

• Carbon stock
• Deciduous forest
• Single-tree selection
• Tree structure