حمیدرضا توحیدی مقدم؛ بهزاد ثانی؛ حسینعلی شیبانی؛ سیدعلی محمد مدرس ثانوی
دوره 14، شماره 3 ، مهر 1395، ، صفحه 57-72
چکیده
سابقه و هدف: خشکی، تابش و افزایش غلظت دی‌اکسید کربن، سه تنش عمده محیطی هستند که امنیت غذایی بشر را تهدید می‌کنند. در دهه‌های اخیر تحقیقاتی در زمینه تاثیر هر یک از این سه عامل بر رشد و تولید گیاهان زراعی انجام شده است، اما تحقیقی که مشتمل بر اثر متقابل این سه عامل بر صفات کمی و کیفی کلزا باشد در دسترس نیست. بر این اساس این آزمایش با هدف ...
بیشتر
سابقه و هدف: خشکی، تابش و افزایش غلظت دی‌اکسید کربن، سه تنش عمده محیطی هستند که امنیت غذایی بشر را تهدید می‌کنند. در دهه‌های اخیر تحقیقاتی در زمینه تاثیر هر یک از این سه عامل بر رشد و تولید گیاهان زراعی انجام شده است، اما تحقیقی که مشتمل بر اثر متقابل این سه عامل بر صفات کمی و کیفی کلزا باشد در دسترس نیست. بر این اساس این آزمایش با هدف بررسی اثرات سطوح مختلف آبیاری، دی‌اکسید کربن و اشعه فرابنفش بر دو رقم کلزای پاییزه آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایۀ بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال 1392اجرا شد.مواد و روشها: در این آزمایش عامل اول دو رقم کلزای پاییزه شامل طلایه و اوکاپی، عامل دوم آبیاری در دو سطح آبیاری نرمال منطقه (شاهد یا عدم تنش کم‌آبی) و آبیاری به میزان 60٪ ظرفیت مزرعه از ابتدای مرحلۀ گل‌دهی تا انتهای آن، عامل سوم شامل دو سطح غلظت گاز دی‌اکسید کربن 400 (غلظت موجود در طبیعت) و 900 میکرومول بر مول هوا و عامل چهارم شامل سه طول موج تابش فرابنفش (طول موج‌های UV-A, B, C به ترتیب با شدت 18, 25 و 40 میکرووات بر سانتی‌متر مربع) انتخاب شد. صفاتی نظیر تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد روغن، میزان رنگدانه فلاونوئید، رنگدانه آنتوسیانین و میزان فلورسانس مورد بررسی قرار گرفت.نتایج و بحث: نتایج نشان داد که اثر آبیاری بر کلیه صفات به جز عملکرد روغن اثر معنی‌دار دارد. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که تنش خشکی سبب کاهش تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و میزان فلورسانس شد در حالی‌که سبب افزایش میزان رنگدانه‌های فلاونوئید و آنتوسیانین در گیاه شد. افزایش میزان سطح دی‌اکسید کربن نیز تنها بر تعداد خورجین در بوته، میزان فلاونوئید و آنتوسیانین معنی‌دار نبود. به‌طوری‌که افزایش میزان سطح دی‌اکسید کربن سبب افزایش وزن دانه‌ها، عملکرد دانه، عملکرد روغن و میزان فلورسانس گیاه شد. تاثیر اشعه فرابنفش بر کلیه صفات از نظر آماری معنی‌دار بود. در حالی‌که اشعه فرابنفش با سطوح پرانرژی‌تر سبب کاهش کلیه صفات آزمایشی به جز میزان فلاونوئید و آنتوسیانین‌ها شد. اثرات متقابل سه‌گانه آبیاری در دی‌اکسید کربن در اشعه فرابنفش نیز در سطح یک درصد بر عملکرد دانه و در سطح پنج درصد بر عملکرد روغن معنی‌دار شد. مقایسه میانگین‌های اثر متقابل سه‌گانه آبیاری در دی‌اکسید کربن در اشعۀ فرابنفش نیز نشان داد که هم در شرایط آبیاری و هم تنش بالاترین میانگین عملکرد دانه در شرایطی به دست آمد که از غلظت 900 ppm دی‌اکسید کربن و سطح تابش UVA استفاده شده بود.نتیجه‌گیری: در مجموع نتایج این بررسی نشان داد که افزایش سطح دی‌اکسید کربن می‌تواند اثرات مخرب سطوح پرانرژی اشعه فرابنفش را بر وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد روغن و میزان فلورسانس جبران کند و سبب افزایش این صفات شود.
جعفر کامبوزیا؛ شهرزاد نوین
دوره 9، شماره 2 ، دی 1390
چکیده
استفاده بی رویه علف کش ها علاوه بر آثار زیانبار زیست محیطی ، مقاومت بیش از پیش علف های هرز به این مواد شیمیایی را بدنبال داشته و در نتیجه ظهور گونه های مقاوم تر یکی از مهم ترین تبعات آن است. به همین جهت در حال حاضر تلاش جهانی به منظور یافتن عصاره های طبیعی برای کنترل علف های هرز در حال انجام است. آشکار است که هر گونه موفقیت در این امر به ...
بیشتر
استفاده بی رویه علف کش ها علاوه بر آثار زیانبار زیست محیطی ، مقاومت بیش از پیش علف های هرز به این مواد شیمیایی را بدنبال داشته و در نتیجه ظهور گونه های مقاوم تر یکی از مهم ترین تبعات آن است. به همین جهت در حال حاضر تلاش جهانی به منظور یافتن عصاره های طبیعی برای کنترل علف های هرز در حال انجام است. آشکار است که هر گونه موفقیت در این امر به کاهش قابل توجه علف کش های شیمیایی منجر خواهد شد. این پدیده که با عنوان آللوپاتی شناخته می شود ، اثر متقابل گیاهان بر یکدیگر از نقطه نظر مواد شیمیایی را به نمایش می گذارد. این تحقیق نیز بر اساس بررسی عصاره های گوناگون تهیه شده از بقایای چند گیاه زراعی (گندم ، جو و کلزا) بر میزان و سرعت جوانه زنی و نیز رشد گیاهچه برخی گونه های علف هرز (سلمه تره ، سوروف و تاج خروس ) و یک گونه گیاه زراعی (گوجه فرنگی ) طراحی و انجام شده از آب مقطر نیز به عنوان تیمار شاهد استفاده گردید. این طرح بصورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو شرایط آزمایشگاه و گلخانه به اجرا در آمد. نتایج نشان داد که برخی عصاره های گیاهی می تواند میزان و سرعت جوانه زنی برخی علف های هرز را بطور موثری کاهش داده و از رشد اولیه آنان نیز بکاهد . اعمال عصاره های گندم بر گیاه سوروف ، عصاره کلزا بر گیاه گوجه فرنگی و عصاره کلزا بر گیاه تاج خروس ، جوانه زنی آنها را کاهش داد، در نتیجه کاربرد این عصاره ها برکنترل علف های هرز مانند سوروف و تاج خروس می تواند موثر باشد. با این حال نتایج این تحقیق نشان داد که باید در کاربرد عصاره ها ر گیاهان گوناگون دقت کافی داشت زیرا برخی ازعصاره ها بر عکس عمل نموده ودر تشدید جوانی زنی و رشد برخی گیاهان موثر بودند. به عنوان مثال کاربرد عصاره کلزابر گیاه سوروف جوانه زنی آن را افزایش داد.
