نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پروانه شاطری ¹
• صادق صالحی ²
• منصور شریفی ³
• رضاعلی محسنی ⁴

¹ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

² گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، ساری، ایران

³ گروه علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، گرمسار، ایران

⁴ گروه علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، تهران، ایران

چکیده

سابقه و هدف:
سازگاری با تغییرات آب و هوایی و تغییر رفتارهای مرتبط با انرژی جهت کاهش گرمایش جهانی از ضروریات جوامع امروزی است که بدون مشارکت همه جانبه مردم و گروه­ها از جمله سازمان­های مردم نهاد محیط­زیستی امکان پذیر نخواهد بود. مشکلات متعدد محیط­زیستی و دشواری مدیریت شهری در این زمینه در شهرهای بزرگی چون تهران ضرورت گسترش این سازمان­ها را نمایان­تر می­کند، زیرا توسعه سازمان­های مردم نهاد منجر به گسترش مشارکت و افزایش سرعت تصمیم سازی در حوزه محیط­زیست خواهد شد. در این راستا، شناخت دلایل و انگیزه­های افراد از عضویت در سازمان­های مردم نهاد محیط­زیستی به عنوان هدف اصلی تحقیق حاضر، می­تواند به گسترش این نوع سازمان­ها  جهت دستیابی به توسعه پایدار گردد. پژوهش­های پیشین در این زمینه، بسیار اندک و غالباً با رویکرد کمّی انجام شده­اند.
مواد و روش­ها:
رویکرد این پژوهش تفسیرگرایی است و با استفاده از روش زمینه­ای یا گرندد تئوری انجام شده است. مشارکت­کنندگان بر اساس نمونه­گیری هدفمند به تعداد 20 نفر از اعضای سمن­های اقلیم و انرژی شهر تهران در سال 98-1397 انتخاب شده­اند. داده­ها با استفاده از تکنیک مصاحبه نیمه­ساختاریافته گردآوری و با استفاده از مراحل کُدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. مفاهیم حاصل از کُدگذاری، ذیل مقوله­ها قرار گرفت و مدل پارادایمی استخراج شده در پنج بخش شامل: شرایط علّی، شرایط مداخله­گر، زمینه، راهبردها و پیامدها می­باشد که حول پدیده اصلی شکل گرفت.
نتایج و بحث:
تحلیل داده­ها نشان داد که شرایط علّی اثرگذار بر انگیزه­های اعضا از مشارکت در سمن­های محیط­زیستی بر اساس کسب موقعیت اجتماعی، نگرش استعلایی، دلایل شخصی(علاقه، طبیعت­گرایی، رشته تحصیلی، تجارب حسی، نگاه سیستمی، کشف علاقه­مندی­های خاص)، برخورداری از دانش تخصصی و نگرانی می­باشد. هم­چنین شرایط مداخله­گر مؤثر بر پدیده شامل: محدودیت­های ساختاری(شکننده بودن محیط­زیست، عدم وجود بستر لازم برای فعالیت­های مدنی و...)، ارزش ذاتی محیط­زیست، همجواری و شرایط شغلی هستند. علاوه بر این، نتایج تحقیق نشان داده است که راهبردهای اتخاذ شده توسط کنشگران در دو بخش کوتاه­مدت و بلندمدت عبارتند از: فعالیت­های نمادین، انتقاد، توان­افزایی اعضاء، جذب متخصصین، رویکرد علمی در برنامه­ها و مشاوره به برنامه­ریزان، شبکه­سازی روابط و تعامل و خرد جمعی. نهایتا، نتایج تحقیق حاضر نشان داد که پیامدهای اتخاذ این راهبردها، الگوپذیری، اثرگذاری، جلب­توجه برنامه­ریزان به مسائل خاص محیط‌زیستی، تولید محتوای آموزشی و علمی، اعتماد، مرجعیت، تبادل علمی و مطالبه ­گری است.
نتیجه ­گیری:
انگیزه اصلی و محوری اعضاء از مشارکت در سمن­ها، برقراری و توسعه ارتباطات محیط‌زیستی می­باشد. اعضاء در راستای رسیدن به این مهم با علاقه، به تأسیس سمن و یا به عضویت در آن روی می­آورند تا ضمن توسعه روابط درون­گروهی و بین­گروهی بتوانند بسترسازی لازم برای تغییر رفتارها و حل معضلات محیط‌زیستی مرتبط با انرژی و اقلیم را فراهم نمایند.

عنوان مقاله [English]

A sociological study of the causes of participation in environmental non governmental organizations in Tehran: presentation grounded theories

نویسندگان [English]

• Parvaneh Shateri ¹
• Sadegh Salehi ²
• Mansoor Sharifi ³
• Reza Ali Mohseni ⁴

¹ Islamic Azad university, Science and Research Branch, Tehran, Itran

² Faculty of Humanity and Social Sciences, Mazandaran University, Sari, Iran

³ School of Social Sciences, Islamic Azad University, Garmsar Branch, Garmsar, Iran

⁴ School of Social Sciences, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Introduction:
Adapting to climate change and changing energy-related behaviors to reduce global warming is a necessity in today's societies that would not be possible without full participation of people and groups, including environmental NGOs . Numerous environmental problems and the difficulty of urban management in this area in major cities such as Tehran make the need for expanding these organizations more apparent, as the development of NGOs will lead to increased participation and increased decision-making in the field of environment. In this regard, understanding the reasons and motivations of individuals for membership in environmental NGOs as the main objective of the present study can expand these types of organizations to achieve sustainable development. Previous research in this area has been very few and often with a quantitative approach.This study applies qualitative methd.
Material and methods:
The approach of this study is interpretation and is conducted by using grounded theory. Participants were selected based on purposive sampling from 20 members of the NGOs of Tehran's Climatic and Energy Organization in the year 2018_19. Data were collected using semi-structured interview technique and analyzed using open, axial and selective coding steps. The concepts derived from coding fell into the following categories and the paradigm model is extracted in five parts: causal conditions, confounding conditions, contexts, strategies, and consequences that revolve around the main phenomenon.
Results and discussion:
Data analysis showed that causal conditions affecting members' motivations for participation in environmental studies were based on: social status, transcendental attitude, specialized knowledge, concern and personal reasons (interest, naturalism, field of study, sensory experiences, systematic view, discovering special interests). Furthermore, the intervening conditions affecting the phenomenon include: structural constraints (fragility of the environment, lack of context for civic activities, etc.), intrinsic value of the environment, neighborhood and occupational conditions. In addition, the results of the study show that the strategies adopted by the actors in the short and long term are: symbolic activities, criticism, member empowerment, recruitment of experts, scientific approach to the programs and consultation with the planners and interaction and collective wisdom. Finally, the results of the present study indicated that the consequences of adopting these strategies are modeling, effectiveness, drawing planners' attention to specific environmental issues, producing educational and scientific content, trust, authority, scientific exchange and demanding.
Conclusion:
The main motivation of members to participate in NGOS is to establish and develop “Environmental Communications”(EC). In pursuit of this goal, members are interested in establishing or joining NGOS to develop intergroup and interagroup relationships that can provide a propoer framework for changing behaviors and resolving environmental and energy-related environmental problems.