نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پروانه شاطری ¹
• صادق صالحی ²
• منصور شریفی ³
• رضاعلی محسنی ⁴

¹ گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران

² گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

³ گروه علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، گرمسار، ایران

⁴ گروه علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، تهران، ایران

چکیده

سابقه و هدف: سازگاری با تغییرات آب و هوایی و تغییر رفتارهای مرتبط با انرژی جهت کاهش گرمایش جهانی از ضروریات جوامع امروزی است که بدون مشارکت همه جانبه مردم و گروه ­ها از جمله سازمان ­های مردم نهاد محیط ­زیستی امکان پذیر نخواهد بود. مشکلات متعدد محیط­زیستی و دشواری مدیریت شهری در این زمینه در شهرهای بزرگی چون تهران ضرورت گسترش این سازمان­ ها را نمایان ­تر می­ کند، زیرا توسعه سازمان­ های مردم نهاد منجر به گسترش مشارکت و افزایش سرعت تصمیم سازی در حوزه محیط­ زیست خواهد شد. در این راستا، شناخت دلایل و انگیزه ­های افراد از عضویت در سازمان ­های مردم نهاد محیط­ زیستی به عنوان هدف اصلی تحقیق حاضر، می­ تواند به گسترش این نوع سازمان­ ها  جهت دستیابی به توسعه پایدار گردد. پژوهش ­های پیشین در این زمینه، بسیار اندک و غالباً با رویکرد کمّی انجام شده ­اند.
مواد و روش ­ها: رویکرد این پژوهش تفسیرگرایی است و با استفاده از نظریه زمینه ای انجام شده است . مشارکت کنندگان بر اساس نمونه گیری هدفمند از نوع گلوله برفی به تعدا د 20 نفر از اعضای سازمان های غیردولتی محیط زیستی شهر تهران در سال 98-1397 انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری و با استفاد ه از مراحل کُدگذاری باز، محوری  و انتخابی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. مفاهیم حاصل از کُدگذاری، تبدیل به خرده مقولات و مقولات شد و مدل پارادایمی استخراج شده در چهار بخش شامل: شرایط علّی، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها می باشد که پیرامو ن پدیده مرکزی شکل گرفت.
نتایج و بحث: تحلیل داده ها نشان داد که شرایط علّی اثرگذار بر انگیزه های اعضا از مشارکت در سازمان های غیردولتی محیط زیستی
براساس دلیل های فردی(شخصی) مانند (تجارب حسی و طبیعت گرایی، رشته تحصیلی و نگرش استعلایی)، علاقه مندی به فعالیت های محیط زیستی و کسب شأن و منزلت اجتماعی می باشد. همچنین شرایط مداخله گر مؤثر بر پدیده شامل: محدودیت های ساختاری (شکننده بودن محیط زیست، وجود نداشتن بستر لازم برای فعالیت های مدنی و .. .)، ارز ش ذاتی محیط زیست و همجواری (محل سکونت فرد با طبیعت و مجاورت شغلی) هستند. افزون بر این، نتایج تحقیق نشان داده است که راهبردهای اتخاذ شده توسط کنش گران در دو بخش کوتاه مدت و
بلندمدت عبارتند از: فعالیت های نمادین، انتقاد، توان افزایی اعضا، جذب متخصصان، رویکرد علمی در برنامه ها و مشاوره به برنامه ریزان،
شبکه سازی روابط و تعامل و خرد جمعی. در نهایت، نتایج تحقیق حاضر نشان داد که پیامدهای اتخاذ این راهبردها، اثرگذاری افقی و
عمودی، تباد ل علمی و مدیریت اجرایی، مرجعیت و رشد و توسعه کمی و کیفی سمن ها است.
نتیجه ­گیری: انگیزه اصلی و محوری اعضا از مشارکت در سازمان های غیردولتی محیط زیستی، دغدغه های محیط زیستی می باشد. اعضا در راستای رسیدن به این مهم با علاقه، به تأسیس سازمان غیردولتی و یا به عضویت و مشارکت در آن روی می آورند تا ضمن توسعه روابط درو ن گروهی و بین گروهی بتوانند بسترسازی لازم برای تغییر رفتارها و کاهش یا حل مشکل ها ی محیط زیستی را فراهم نمایند. افزون براین، مطالعه دلایل و انگیزه های اعضا از مشارکت در سازمان های غیردولتی محیط زیستی، می تواند ساز و کارهای جذب سایرین جهت توسعه و گسترش این سازمان ها را فراهم آورد .

کلیدواژه‌ها

• دغدغه های محیط زیستی
• تغییرات آب و هوایی
• انرژی
• سازمان های مردم نهاد محیط زیستی
• مشارکت
• نظریه داده بنیاد

20.1001.1.17351324.1400.19.1.5.7

عنوان مقاله [English]

A sociological study of the causes of participation in environmental non governmental organizations in Tehran: presentation grounded theories

نویسندگان [English]

• Parvaneh Shateri ¹
• Sadegh Salehi ²
• Mansoor Sharifi ³
• Reza Ali Mohseni ⁴

¹ Department of Sociology, Faculty of Humanities and Social Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad university, Tehran, Iran

² Faculty of Humanity and Social Sciences, Mazandaran University, Sari, Iran

³ School of Social Sciences, Islamic Azad University, Garmsar Branch, Garmsar, Iran

⁴ School of Social Sciences, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Introduction: Adapting to climate change and changing energy-related behaviors to reduce global warming is
a necessity in today's societies that would not be possible without the full participation of people and groups,
including environmental non-governmental organizations (NGOs). The numerous environmental problems and
the difficulty of urban management in major cities such as Tehran make the need for these organizations more
expansive, as the development of environmental NGOs will lead to increased participation and decisionmaking
in the field of environment. In this regard, understanding the reasons and motivations of individuals
for participation in NGOs as the main objective of the present study can lead to the development of such
organizations to achieve sustainable development. Previous research in this area has been very few and often
with a quantitative approach.
Material and methods: The approach of this study was interpretation and was done using the grounded theory.
Participants were selected based on a purposive sampling of snowball type from 20 members of environmental
NGOs in Tehran in the year 2018_19. Data were collected using semi-structured interviews and analyzed using
open, axial, and selective coding steps. The concepts were transformed into subcategories and categories and the paradigm model was extracted in four parts: causal conditions, confounding conditions, strategies, and consequences that revolve around the central phenomenon.
Results and discussion: The data analysis showed that causal conditions affecting members' motivation to participate in environmental NGOs were based on personal reasons (e.g., sensory and naturalistic experiences, field of study, and transcendental attitudes), interest in environmental activities, and acquisition of dignity. Also, the influential intervening conditions include structural constraints (environmental fragility, lack of context for civic activities, etc.), intrinsic environmental value, and neighborhood (natural habitat and occupational proximity). In addition, the results of the study showed that the strategies adopted by the executants in the short and long term were symbolic activities, criticism, member empowerment, expert recruitment, scientific approach to programs, consulting with planners, networking relationships, interaction, and collective wisdom. Finally, the results of the present study showed that the consequences of adopting these strategies were horizontal and vertical impact, scientific exchange, executive management, and qualitative and quantitative development.
Conclusion: The main motivation of the members to participate in environmental NGOs is environmental concerns. To achieve this, members are interested in establishing or joining an NGO to develop inter-group and intra-group relationships so that they can provide the necessary framework for changing behaviors and reducing or solving environmental problems. In addition, studying the reasons and motivations of members to participate in environmental NGOs can provide mechanisms for attracting others to develop and expand these organizations.