نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• امیرحسین نیک فال
• سارا کرمی
• عباس رنجبر سعادت آبادی
• ساویز صحت کاشانی

گروه شیمی جو و آلودگی هوا، پژوهشکده هواشناسی، تهران، ایران

چکیده

سابقه و هدف: اگرچه در سال‌های اخیر چندین مدل عددی گرد و خاک برای منطقه خاورمیانه ارزیابی شده‌اند، اما به دلیل وسعت منطقه، توسعه و پیدایش چشمه‌های جدید گرد و خاک، نیاز است تا تحقیقات جامع‌تری در ارزیابی مدل‌های عددی گرد و خاک برای منطقه خاورمیانه صورت گیرد. پژوهشگران گوناگونی مانند Marticorena and Bergametti (1995), Shao et al. (1996), Marticorena et al. (1997) Shao et al. (2004) با توسعه روش‌های تخمین انتشار ذرات گرد و خاک با محاسبه فرآیندهایی همچون جهش و خزش ذرات گرد و خاک، و سرعت اصطکاکی آستانه، مدل‌های یکپارچه فیزیکی فرسایش باد را که قابلیت جفت‌شدن با مدل‌های جوی دارند، توسعه دادند.مواد و روش‌ها: در این پژوهش با استفاده از نسخه 3.6.1 از مدل جفت‌شده WRF-Chem، شبیه‌سازی برای 2 روز از تاریخ 11 تا 13 خرداد ماه سال 1393 با استفاده از داده‌های آنالیز GFS به منظور شرایط اولیه و مرزی صورت پذیرفت. در این اجرا از طرحواره پیشرفته MADE-SORGAM به عنوان طرحواره گسیل ذرات معلق جوی استفاده شد. این طرحواره بر پایه مدل دینامیکی مودال برای هواویزها1 در اروپا طراحی شده است که این رهیافت نیز به نوبه خود بر پایه مدل منطقه‌ای ذرات معلق طراحی شده است. در طرحواره MADE ذرات معلق جوی در سه مد ایتکن با قطر کمتر از 0.1 میکرومتر، تجمعی با قطر بین 0.1 تا 2 میکرومتر، و درشت با قطر بزرگتر از 2 میکرومتر با توزیع لوگ-نرمال در فرآیند شبیه‌سازی کیفیت هوا وارد می‌شوند.نتایج و بحث: جهت ارزیابی خروجی مدل WRF-Chem، با استفاده از برنامه پس‌پردازشی NCL، نقشه‌های توزیع PM10 به همراه غلظت این پارامتر ترسیم شد. خروجی مدل WRF-Chem برای غلظت PM10 و باد سطحی در ساعت 12 روز 12 خرداد ماه سال 1393 نشان داده شده است. در ساعت 12 توده کوچکی در شمال‌غربی استان تهران مشاهده می‌شود، به تدریج با گذشت زمان میزان غلظت ذرات افزایش یافته و وزش بادهای غرب و شمال‌غربی سبب ورود گرد و خاک به داخل شهر تهران می‌گردد تا جایی که در ساعت 15 کلانشهر تهران را با غلظت زیادی در برگرفته است، پس از آن، ذرات به سمت شرق منتقل شده، گستردگی مناطق تحت پوشش بیشتر می‌شود ولی غلظت ذرات PM10 کاهش می‌یابد. نکته قابل توجه این است که اگرچه مدل غلظت زیادی را در مناطق غربی کشور نشان می‌دهد، که منشاء آن نواحی شرق و شمال‌شرقی کشور عراق است، چشمه گسیل طوفان گردوخاک شهر تهران را کاملا داخلی و مستقل از آن بدست آورده است. به دلیل وجود برخی محدودیت‌ها در طرحواره MADE برای مناطق با وضعیت زمین شناختی پیچیده، خروجی این طرحواره ممکن است در برخی نقاط دارای بیش‌برآورد یا کم‌برآورد باشد. همین‌طور در صورت وجود خطا در الگوی کاربری اراضی و جنس خاک از نظر فرسایش‌پذیری که نقش تعیین‌کننده در برآورد غلظت گرد و خاک دارد، نتایج خروجی مدل می‌تواند با واقعیت اختلاف داشته باشد. مناطقی از حوضه شبیه‌سازی مانند شرق دریای خزر و ترکمنستان عموما دارای غلظت‌های بالای گرد و خاک است که در مقایسه با مقادیر عمق نوری ذرات گرد و خاک حاصل از سنجنده MODIS مشخص می‌گردد که مقادیر قابل توجهی از گرد و خاک بر فراز بخش‌هایی از دریای خزر تجمع یافته است.نتیجه‌گیری: به طور کلی عملکرد مدل عددی WRF-Chem در این پژوهش، قابلیت کاربردی این مدل را در مدل‌سازی و پیش‌بینی کیفیت هوا، به ویژه برای هواویزهایی که از چشمه‌های گسیل طبیعی مانند مناطق فرسایش‌پذیر و بیابان‌ها تولید می‌شوند، تایید می‌کند. شرایط کاربری اراضی و فرسایش خاک به دلیل تغییراتی که در سال‌های اخیر از نظر اقلیم، پوشش گیاهی، و سایر فراسنج‌های زمین‌شناختی در منطقه خاورمیانه رخ داده است، در برخی از مناطق دچار دگرگونی قابل‌توجهی شده است. ولی داده‌های زمین‌شناسی که در مدل WRF استفاده می‌شود همچنان مربوط به سال‌های گذشته است که در پژوهش‌های کیفیت هوا عامل ایجاد خطا در خروجی مدل است. بدین منظور می‌بایست حداقل در مقیاس منطقه‌ای، داده‌های زمین‌شناختی موثر در گسیل ذرات گرد و خاک تصحیح شده و در اختیار مدل قرار بگیرد.

کلیدواژه‌ها

• طوفان گرد و خاک
• مدل WRF-Cehm
• طرحواره MADE

عنوان مقاله [English]

Capabilities of the WRF-Chem model in estimating the concentration of dust – A case study of a dust storm in Tehran

نویسندگان [English]

• Amirhossein Nikfal
• Abbas Ranjbar Saadatabadi
• Sara Karami
• Saviz Sehatkashani

Atmospheric Chemistry and Air Pollution Research Group, Atmospheric Science and Meteorological Research Center (ASMERC)

چکیده [English]

Introduction: Although in recent years several dust models have been investigated for the Middle East, we need to undertake more studies on verification of dust numerical models for the Middle East given the vast expansion of the region and the creation of new dust sources. Several researchers such as Marticorena and Bergametti (1995), Shao et al. (1996), Marticorena et al. (1997), and Shao et al. (2004) have contributed to the development of integrated physical wind erosion models which can be coupled with meteorological models. The parameterizations used in these models include processes such as salination and creep of sand particles.Materials and methods: In this study, numerical simulation and observational techniques were used in order to analyze the dust storm that occurred in Tehran on June 2nd. 2014. The WRF/Chem V3.6.1 model was carried out for two days from 1 to 3 June 2014 by GFS analysis data for the initial and boundary conditions. For this study, an advanced MADE-SORGAM scheme such as the aerosol scheme was used. This scheme is based on the dynamic modal model for particulate matters in Europe. Particulate matters in the MADE aerosol scheme are modelled in the three modes of Aitken (less than 0.1 micro-meter), accumulation (between 01 to 2 micrometers) and coarse (greater than 2 micro-meters).Results and discussion: For the verification of the model WRF/Chem using post-processing programmemes, PM10 distribution maps are provided alongsides its concentration. The coupling of the small-scale deformation field with a lower tropospheric cool pool as a result of mid-tropospheric cloud precipitation resulted in the genesis of Tehran’s dust storm. The results of the model WRF/Chem for PM10 and the surface winds on 2 June 2017 is shown. In terms of dust distribution, the model could determine the main internal dust source and differentiate it from the dust mass originating from eastern Iraq. Because of some limitations in the MADE aerosol scheme for the regions with high topographical features, its results might show over- and/or underestimations. Also if there are errors in the land use data and the erosion properties of soil, the model results may show a discrepancy from the real measurements. Some regions of the simulation domain such as the eastern Caspian Sea and Turkmenistan often show a high concentration of dust which, by comparing them to optical thickness data of MODIS satellite, is determined to be consistent with reality. Conclusion: In general, the results of the WRF/Chem model in this study proves its practical aspects and capability in modelling and predicting of air quality, especially for dust particles from natural emission sources such as aeolian and erodible soils. There have been considerable changes in land use and the likelihood of erosion of soils in recent years due to factors such as climate change and vegetation loss in the Middle East region. However, the geographical data used in the pre-processing unit of the WRF model belongs to previous years and this can result in errors in the results; therefore, consideration of the fact that, on the regional scale, the geographical data with high impact in dust emission modelling must be enhanced and corrected is of great importance.

کلیدواژه‌ها [English]

• Dust storm
• WRF/Chem model
• Numerical simulation