بررسی سلامت کشت بوم ها در استان های غربی ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی، مشهد

چکیده

کشت بوم ها، بوم نظام هایی با کارکردهای متعدد هستند که برای تولیدمحصولات خاص مدیریت میشوند. اما مدیریت نادرست و فشار بر آنهامنجر به تخریب ساختار و کارکرد کشت بوم ها شده و لزوم توجه و بررسیسلامت آنها را ضروری میسازد. در این پژوهش سلامت کشت بوم هایاستانهای غرب و شمال غربی ایران شامل اردبیل، آذربایجان شرقی،آذربایجان غربی، کردستان، زنجان، کرمانشاه، لرستان، همدان و ایلامطی سالهای 1331 تا 1391 از لحاظ ساختاری، کارکردی، سازمانی ودر نهایت سلامت کل بررسی شد. سلامت ساختاری با استفااده از 13سنجه، کارکردهای مختلف کشت بوم از طریق 11 سنجه و سازمانکشت بوم که نشاندهنده توانایی سیستم در حفظ ساختار و کارکرد خوداست، توسط 6 سنجه مؤثر و مرتبط ارزیابی شدند. نتایج به دست آمدهنشان داد که تمامی استانهای مورد بررسی از لحاظ سلامت کل درمرتبه ضعیف هستند. از لحاظ سلامت ساختاری استان کردستان دارایبیشترین امتیاز و استان ایلام دارای کمترین امتیاز بود. از نظر سلامتسازمانی بیشترین امتیاز مربوط ب استان آذربایجان شرقی و کمترینامتیاز مربوط ب استان کردستان بود. رتبه بندی استانهای مورد بررسیاز لحاظ سلامت کارکردی نیز متفاوت بود و بیشترین امتیاز برای سلامتکارکردی متعلق به استان کرمانشاه و کمترین امتیاز برای استان ایلاممحاسبه شد. نتایج حاصل از محاسبه شاخص سلامت کل (که حاصلجمع سلامت کارکردی، ساختاری و سازمانی است( نشان داد ک استانهمدان دارای بیشترین میزان سلامت کل کشت بوم بود و استان ایلام ازلحاظ سلامت کل کشت بوم در پایین ترین رتبه قرار گرفت.

عنوان مقاله [English]

Study of agroecosystem heath in western provinces of Iran

نویسندگان [English]

  • Alireza Koocheki
  • Mehdi Nassiri Mahallati
  • Mohsen Jahan
Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University, Mashhad
چکیده [English]

An agro-ecosystem could be defined as a special ecosystem with various functions which is usually used for production special crops. In recent years, due to unsuitable management and increasing pressures on agro-ecosystems, their functions and structures have been destroyed and so it is necessary to monitor the health of these ecosystems. In order to evaluate agro-ecosystem health in nine western provinces of Iran (i.e. Ardebil, East Azerbaijan, West Azerbaijan, Zanjan, Kermanshah, Kurdistan, Lorestan, Hamedan and Ilam Provinces) the current study was conducted during 2002-2011. Total agro-ecosystem health and its components (namely, structural health, functional health and organizational health) were determined by use of 13 indices for structural health, 11 indices for functional health and six indices for organizational health. Based on the results, agro-ecosystem health in all of the studied provinces was judged weak. The highest and lowest values of structural health were calculated for Kurdistan and Ilam Provinces, respectively. In the case of functional health, the results were different and the highest and lowest values were observed in Kermanshah and Ilam Provinces. For organizational health, the pattern was totally different with highest value calculated for East Azerbaijan Province whereas the lowest value was observed in Kurdistan Province. Finally, total agro-ecosystem health was calculated using the summation of structural, functional and organizational health values. Based on results, Hamedan Province has the best condition of total agro-ecosystem health and Ilam Province has the worst condition in this regard.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agroecosystem- Functional health- Structural health- Sustainable agriculture-