نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسین وحیدی ¹
• مجید رمضانی مهریان ²
• حسین خسروی ³
• آزاده علی حسینی ⁴
• امین جلایر ⁵

¹ گروه پژوهشی محیط‌زیست، پژوهشکده محیط‌زیست، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فن‌آوری پیشرفته،‌ کرمان، ‌ایران

² گروه مطالعات محیطی، پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی (سمت)، تهران، ایران

³ گروه آموزشی طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

⁴ گروه آموزشی طراحی شهری، دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

⁵ گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

سابقه و هدف: توسعه زیرساخت‌های لازم برای بهبود قابلیت پیاده‌روی (پیاده‌رهواری) در مناطق شهری نقش مهمی در توسعه پایدار شهری دارد و از جنبه‌های مختلف محیط زیستی، سلامت عمومی و عدالت اجتماعی می‌تواند باعث بهبود کیفیت زندگی در شهر شود. بر این اساس هدف این مطالعه معرفی شاخصی برای ارزیابی قابلیت پیاده‌روی با رویکرد توسعه شهر پایدار در منطقه 16 شهرداری تهران به‌عنوان یکی از سبزترین مناطق شهری تهران بود.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه از روش تحقیق اسنادی، به مطالعه و جمع‌آوری معیارها، کیفیت‌ها، ویژگی‌ها و متغیرهای کالبدی، عملکردی و فضایی محیط انسان‌ساخت مؤثر بر پیاده‌روی در منطقه 16 شهرداری تهران پرداخته‌شده است. سپس با استفاده از تحلیل مکانی GIS و ارجحیت بندی شاخص‌ها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی به قابلیت پیاده‌روی بخش‌های مختلف منطقه مورد ارزیابی قرارگرفته است.
نتایج و بحث: معیارهای مؤثر بر پیاده‌روی در منطقه 16 شهر تهران در 9 دسته اصلی و 30 زیر معیار به حالت ساختار سلسله مراتبی دسته‌بندی و اطلاعات مکانی و فضایی آن‌ها گردآوری شد. تنوع و طیف وسیع شاخص‌های مورد ارزیابی تحلیل جامعی از وضعیت موجود را نتیجه می‌دهد که می‌توان آن را یکی از نقاط قوت این مطالعه دانست. هر یک از این شاخص‌ها برای منطقه موردمطالعه مورد تحلیل و وضعیت قابلیت پیاده‌روی در منطقه 16 شهرداری تهران بر اساس هر یک از شاخص‌های موردبررسی قرار گرفت. با استفاده از ارجحیت بندی معیارهای بر اساس نظر خبرگان و روی هم‌گذاری لایه‌های مختلف درنهایت نقشه درجه قابلیت پیاده‌روی (پیاده رهواری) و نقشه درجه قابلیت پیاده‌روی شبکه معابر در سطح منطقه 16 شهرداری تهران به دست آمد. بر نتایج به‌دست‌آمده ارزش فضایی به ترتیب در محلات خزانه، نازی‌آباد و باغ آذری بیشترین مقدار را نشان می‌دهد. علاوه بر این به ترتیب خیابان‌های بخارایی، خیابان مدائن، خیابان رجایی و خیابان مجاور بوستان بعثت عنوان محورها با بالاترین میزان پیاده رهواری منطقه را به خود اختصاص می‌دهند.
نتیجه‌گیری: محورهای پیاده رهوار مشروط بر بررسی‌های تفصیلی ترافیک، بهترین مکان‌ها برای تعریف پیاده راه و یا سبز راه‌های شهری شناسایی شدند و ازآنجاکه این محورها حجم ترافیک پیاده بالایی را به خود اختصاص می‌دهند اهمیت توجه به نیازهای انسان پیاده در آن‌ها بسیار حائز اهمیت است. سه محله نازی‌آباد،‌ علی‌آباد شمالی و خزانه به‌عنوان سه منطقه مناسب برای توسعه محورهای پیاده رهوار منطقه شناسایی و جهت تمرکز بیشتر شهرداری منطقه معرفی شدند.

کلیدواژه‌ها

• توانایی پیاده‌روی
• منطقه شهری
• ArcGIS
• تحلیل سلسله مراتبی
• شهرداری تهران

عنوان مقاله [English]

Walkability index: an approach to urban sustainable development (The case of District 16 of Tehran Municipality)

نویسندگان [English]

• Hossein Vahidi ¹
• Majid Ramezani Mehrian ²
• Hossein Khosravi ³
• Azadeh Ali Hosseini ⁴
• Amin Jalayer ⁵

¹ Assistant Professor, Department of Environmental Research, Environmental Research Institute, Kerman Graduate University of Advanced Technology, Kerman, Iran

² Assistant Professor, Department of Environmental Studies, Research Institute for Humanities Research and Development (SAMT), Tehran, Iran

³ Assistant Professor, Department of Urban Design, Faculty of Architecture and Urban Planning, University of Arts, Tehran, Iran

⁴ Master of Urban Design, Faculty of Urban Planning, Fine Arts Campus, University of Tehran, Tehran, Iran

⁵ Graduate Master of Environmental Engineering, Faculty of Environment, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Extended Abstract
Introduction: The development of the necessary infrastructure to enhance the walkability in urban areas has an important role in sustainable urban development and from various aspects of the environment, public health and social justice can improve the quality of life. This study aimed to investigate the pedestrian capability approach for the development of a sustainable city in District 16 of Tehran Municipality as one of the greenest urban areas in Tehran.
Materials and Methods: In this research, the criteria, qualities, characteristics and physical, functional and spatial variables of the man-made environment that affect the amount of walking in the D16 of Tehran Municipality have been studied and collected. Then, using GIS spatial analysis and prioritization of indicators using Analytical Hierarchical Process, the pedestrianization of different parts of the region has been investigated.
Results and Discussion: Criteria affecting the location of sidewalks and greenways in the D16 in 9 main categories and 30 sub-criteria were collected in a hierarchical structure and their spatial information was collected. The diversity and wide range of indicators evaluated results in a comprehensive analysis of the current situation can be considered as one of the strengths of this study. Each of these indicators was analyzed for the study area and the situation of walking potential in the D16 was studied based on each of the indicators. Using the preference of criteria based on the opinion of experts and the overlap of different layers, finally, the map of the degree of walkability and the map of the degree of the walkability of the road network in the 16th district of Tehran Municipality was obtained. According to the results, the spatial value shows the highest values in Khazaneh, Naziabad and Bagh Azari neighborhoods, respectively. In addition, Bukharai Street, Madaen Street, Rajaei Street and Street next to Besat Park are the axes with the highest amount of pedestrian traffic in the region, respectively.
Conclusion: Based on detailed traffic studies, the best places to define sidewalks or urban greenways were identified, and since these axes have a high volume of pedestrian traffic, it is very important to pay attention to the needs of pedestrians in them. The three neighborhoods of Naziabad, Aliabad North and Khazaneh were identified as three suitable areas for the development of pedestrian axes in the region and were introduced to further concentrate the municipality of the region.

کلیدواژه‌ها [English]

• Walk ability
• Urban area
• ArcGIS
• Analytical Hierarchical Process
• Tehran Municipality