نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عباس آقاجانی بزازی ¹
• احمد ادیب ²
• مریم شاپوری ³
• محمد علی فرجودی آهنگری ²
• امیر حسین بانگیان تبریزی ⁴

¹ گروه مهندسی معدن، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

² 1) گروه مهندسی معدن، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³ گروه منابع طبیعی، واحد سوادکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، سوادکوه، ایران

⁴ گروه مهندسی معدن، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

سابقه و هدف: وسعت زمین‌های تحت تاثیر فعالیت‌های معدن‌کاری به‌ویژه محل‌های انباشت باطله، روز به روز افزایش می‌یابد. در نتیجه هر روز ضرورت اجرای احیای معادن نیز بیشتر احساس می‌شود. جهت بازسازی معدن، به‌منظور هر نوع استفاده بعدی از زمین‌های تحت تاثیر و حفاظت از محیط‌زیست منطقه، انتخاب و کاشت گونه‌های گیاهی یکی از مراحل مهم بازسازی است.
مواد و روش کار: در این تحقیق، انتخاب گونه گیاهی مناسب برای بازسازی معدن مس سونگون با هدف حفظ محیط‌زیست انجام شده است. برای این کار ابتدا گونه‌های مناسب بر اساس عوامل اصلی، شامل نوع استفاده مجدد از زمین‌های استخراج شده، شرایط اقلیمی منطقه و خصوصیات خاک منطقه انتخاب شدند و سپس گونه‌های انتخاب شده، براساس عوامل موضعی و با کمک پرسش‌نامه‌هایی که توسط افراد خبره تکمیل گردیدند، با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و همچنین روش روش رتبه بندی ساده چند معیاره (SMARTER) وزن‌دهی و در نهایت با کمک روش اولویت بندی بر اساس شباهت به راه حل ایده آل (TOPSIS)، اولویت‌بندی شدند.
نتایج و بحث: براین اساس گونه‌های درختی اقاقیا، افرا، غان، پیرو، سماق و اوجا برای خاک‌های اسیدی منطقه و گونه‌های گردو، زبان گنجشک و انجیر برای خاک قلیایی و خنثی منطقه به ترتیب اولویت پیشنهاد شدند.
نتیجه گیری: می‌توان گفت که از بین گونه‌های درختی انتخابی برای این منطقه، گونه‌هایی که از لحاظ کاهش آلودگی‌ها و جلوگیری از فرسایش خاک موفق‌تر بودند در اولویت هستند. درخت اقاقیا از درختان بومی منطقه به شمار نمی‌رود ولی با توجه به این که نسبت به درختان دیگر از لحاظ حفظ محیط‌زیست موفق‌تر می‌باشد به عنوان گونه برتر برای این منطقه انتخاب شد. در بین گونه‌های بومی منطقه نیز درخت افرا با توجه به هدف حفظ محیط‌زیست در اولویت می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• تصمیم‌گیری چند معیاره
• تحلیل سلسله مراتبی
• انتخاب گونه درختی
• بازسازی معادن

عنوان مقاله [English]

Selection of suitable plant species for sungun copper mine reclamation by multiple attribute decision making methods (AHP-SMARTER-TOPSIS)

نویسندگان [English]

• Abbas Aghajani Bazzazi ¹
• Ahmad Adib ²
• Maryam Shapoori ³
• Mohammad ali Farjoudi Ahangari ²
• Amir Hossein Bangian Tabrizi ⁴

¹ Department of Mining Engineering, University of Kashan , Kashan, Iran

² Department of Mining Engineering, South-Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

³ Department of Natural Resources, Savadkooh Branch, Islamic Azad University, Savadkooh, Iran

⁴ Department of Mining Engineering, South-Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Abstract
Introduction: The land that was influenced by mining operations especially waste dump, was increased continuously. Therefore the necessity of mine reclamation is more important than the past. Plant species selection is one of the main topics in open pit mine reclamation regarding mined land use and environmental protection.
Material and methods: In this research, the selection of suitable plant species regarding the environmental rehabilitation of Songun copper mine was performed. At first, suitable plant species were selected by main criteria such as post-mining land use, climatic condition, and ecological parameters of soil. Then selected species were ranked based on a completed questionnaire with experts by the combination of Analytic hierarchy process (AHP), Simple Multi-Attribute Rating Technique (SMARTER), and Technique for Order of Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) methods.
Results and discussion: Suitable tree species in acidic and metallic pollutant land are Ulmus minor, Juniperus communis, Betula pendula, Robiniapseudoacacia, Acer compestre, and Rhus coriria, respectively. Native tree species such as Ficus carica, Fraxinus excelsior, and Juglans regia were selected for the alkaline region, respectively.
Conclusions:
From the selected tree species for this region, the more successful species in reducing pollution and preventing soil erosion are preferred. Robiniapseudoacacia is not considered one of the native trees of the region. Still, because it is more successful than other trees in environmental protection, it was selected as the superior plant species for this region. Among the native species of the region, Acer campestre
takes priority due to the purpose of preserving the environment.

کلیدواژه‌ها [English]

• multiple attribute decision making
• AHP
• plant species selection
• Reclamation