بررسی اثربخشی آموزش با هدف توسعه ارتباطات مشارکتی در حفاظت: مطالعه سیستم تأمین آب قنات در خضرآباد یزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران

2 گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران

3 گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

4 گروه محیط زیست، دانشکده علوم دریایی و محیطی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

سابقه و هدف: مدیریت مشارکتی کارآمد در منابع طبیعی و محیط زیست در گرو ارتقای سطح دانش، مهارت، بینش کنشگران و توسعه رفتار مشارکتی آنها است. برهمین اساس، سازمان های مرتبط با این امر برای برگزاری دوره های آموزشی - ترویجی، اقدامات ظرفیت سازی و توانمندسازی را با صرف هزینه و انرژی زیاد انجام می دهند که نتیجه این اقدام ها در عمل باید توسعه شبکه ارتباطات میان فردی، تعاملات دوسویه و پویایی شبکه کنشگران روستایی برای حل مسئله های محیط زیستی بر مبنای تفکر جمعی و افزایش اعتماد باشد. با وجود این، میزان تأثیر این اقدام ها در ارتباطات مشارکتی جامعه هدف کمتر ارزیابی می شود که این ارزیابی نقش مهمی در شناخت میزان موفقیت این دوره ها و اصلاح و تکامل آن خواهد داشت. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش و پروژه های توانمندسازی صاحبان منافع قنات بر ارتباطات مشارکتی آنها در حفاظت از این منبع ارزشمند در محدوده خشک و کویری استان یزد در منطقه خضرآباد به روش تحلیل شبکه اجتماعی است.
مواد و روش ها: این مطالعه به منظور شناخت تأثیر آموزش به صورت کمی بر ارتباطات مشارکتی کنشگران در دو مرحله ) مقایسه قبل و بعد از مجموعه اقدام های توانمندسازی( شامل شبکه کامل بهره برداران قنات را مورد سرشماری قرار داده است. شبکه اجتماعی تحقیق در قالب دو پیوند اعتماد و مشارکت با اندازه گیری سنجه های سطح کلان و تحلیل اطلاعات در محیط نرم افزار Ucinet انجام گرفته است.
نتایج و بحث: نتایج نشان داد تمامی سنجه های شبکه پس از اجرای طرح بیان شده بهبود یافته است. تغییر مقدار سنجه ها نشان می دهد که افزایش تعداد ارتباط مشارکتی و تعاملی صاحبان منافع همراه با سرعت بیشتر و زمان کمتر رخداده است. نتیجه این تحقیق بیانگر خروج انحصار و تمرکز شبکه از چند کنشگر و گردش سریعتر اطلاعات و ارتباطات و در نتیجه افزایش تعادل شبکه کنشگران است که مجموعه این موارد موجب افزایش روابط متقابل اعتماد و در نتیجه افزایش سرمایه اجتماعی در حفاظت از منبع آب قنات گردیده و در نتیجه ساماندهی بهتر حفاظت مشارکتی را در بر خواهد داشت.
نتیجه گیری: وضعیت سنجه های مورد مطالعه )سطح کلان شبکه( پس از اجرای طرح توانمندسازی و ظرفیت سازی جوامع محلی بهبود یافته است و تأثیر این فعالیت ها و اقدام ها اگر مدون و هدفمند باشد می تواند تأثیر چشمگیری بر رشد سرمایه اجتماعی و توسعه ارتباطات حفاظت مشارکتی در بخش منابع طبیعی و محیط زیست بویژه منابع آب داشته باشد و ضریب موفقیت فعالیت همکاری به میزان قابل توجهی افزایش دهد .

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the effectiveness of education with the aim of developing participatory communication in conservation: A study of Qanat water supply system in Khezrabad, Yazd

نویسندگان [English]

  • Iman Islami 1
  • Hossein Sarvi Sadrabad 2
  • Hasan Tabatabaei 3
  • Mohammad Rahmani 4
1 Department of Rangeland Management, Faculty of Natural Resources and Marine Sciences, Tarbiat Modares University, Noor , Iran
2 Department of Watershed Management, Faculty of Natural Resources and Marine Sciences, Tarbiat Modares University, Noor , Iran
3 Department of Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Yazd University, Yazd, Iran
4 Department of Environment, Faculty of Marine and Oceanic Sciences, Mazandaran University, Babolasar, Iran
چکیده [English]

Introduction: Effective participatory management in natural resources and the environment depends on improving the level of knowledge, skills, insights of actors, and developing their participatory behavior. Accordingly, related organizations need to conduct training courses, capacity building, and empowerment measures that require high cost and energy. This may result in the development of interpersonal communication networks, two-way interactions, and network dynamics of rural actors to solve environmental problems based on collective thinking and increase trust. However, the impact of these measures on the participatory communication of the target community is less evaluated, which will play an important role in recognizing the success rate of these courses and their improvement and development. The purpose of this study was to investigate the effect of education and empowerment projects for Qanat stakeholders on their participatory relationships in the conservation of this valuable resource in the arid and desert area in Khezrabad region of Yazd Province by social network analysis.
Material and methods: In order to quantify the effect of training on participants' participatory communication, this study evaluated the stakeholder communication network including 38 people in two stages (comparison before and after the empowerment measures). The social network of the research has been done in the form of two links of trust and participation by measuring macro-level indicators and analyzing information in the Ucinet software.
Results and discussion: The results showed that all relevant indicators were improved after the implementation of the project. Changing the value of indicators showed that the number of participatory and interactive stakeholder interactions has increased with more speed and less time. The cohesion of the network was removed from being confined to a few people and the circulation of communications and consequently the balance of the network has increased, and subsequently, the development of a participatory relationship was also increased.
Conclusion: The status of the studied indicators (macro level of the network) has improved after the implementation of the empowerment and capacity-building plan of local communities. The effect of these activities and actions, if codified and targeted, can have a significant effect on increasing social capital and partnerships, as well as an increase in the success rate of the management and conservation activities of the natural resources and environment sector, especially water resources, which is of great importance in arid areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Participatory protection
  • Social capital
  • Stakeholder analysis
  • Qanat
  • Khezrabad
Avazpour, L., Ghorbani, M. and Erfanzadeh, R. 2017. Analysis of actors’position and social capital of beneficiaries in comanagement of socio_ecologic systems (study area: hagholkhaje village, mayamey district, semnan province). Journal of Range and Watershed Management. 70 (2), 435- 447.
Muñoz-Erickson, T.A., Cutts, B.B., Larson, E.K., Darby, K.J., Neff, M., Wutich, A. and Bolin, B., 2010. Spanning boundaries in an arizona watershed partnership: information networks as tools for entrenchment or ties for collaboration .
Journal of Ecology and Society. 15(3), 22.
Basaki, T., Moghadasi, J., Nejat, M.A., Borghani Farahani, M. and Najmi, M., 2016. Evaluation the role of mass education in rural development and agricultural activities in markazi province. Journal of Environmental Education and Sustainable Development. 4(3), 69-80.
Bastani, S. and Raeisi, M., 2012. Social network analysis as a method: using whole network approach for studying foss communities. Journal of Iranian Social Studies. 14 (2). (In Farsi).
García, M.M. and Bodin, O., 2019. Participatory water basin councils in peru and brazil: 571 Expert discourses as means and barriers to inclusion, Global Environ. Change. 55, 139–148.
Ghorbani M., 2016. The action plan of social – policy networks monitoring and Assessment in local communities Empowerment and Integrated landscape management.1st, Iran. (In Farsi).
Hanneman, R.A. and Riddle, M., 2005. Introduction to social network methods, University of California Riverside, California.
Islami, I. 2020. Assessment of the network of social trust structures based on network analysis method: study of local stakeholders of rangelands-yazd province. Journal of Rural Research. 11(3), 454-465.
Islami, I., Ebrahimzadeh Asmin, H. and Ashtari Mehrjadi, A. (2019). Social network analysis of participatory management and social capital among livestock beneficiaries in yazd province. Community Development, 11(2), 483-500.
Jatel, N., 2013. Using social network analysis to make invisible human actor water governance networks visible – the case of the Okanagan vallay, a thesis submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Arts in the college of graduate studies (Interdisciplinary Studies). University of British Columbia.
Newig, J., Günther, D. and Pahl-Wostl, C., 2010. Synapses in the network: learning in governance networks in the context of environmental management. Ecology and Society. 15(4), 24.
Sam Aram; E. and Jafari, E., 2010. Traditional and modern media, founders of participatory communication within iran's rural society. Welfare Planning and Social Development, 1(2), 31-50.
Sarvi sadrabad, H., and Islami, I., 2019. Analysis of the social network and bonding social capital in participatory management of water resources (Case study: Sadrabad Village, Nodoushan catchment, Yazd Province). Journal of Range and Watershed Managment, 72(3), 739-753.
Stein, C., Ernstson, H. and Barron, J., 2011. A social network approach to analyzing water governance: The case of the Mkindo catchment, Tanzania. Physics and Chemistry of the Earth, 36, 1085-1092.
Spiel, C., Schwartzman, S., Busemeyer, M., Cloete, N., Drori, G., Lassnigg, L., Schober, B., Schweisfurth, M. and Verma, S., 2018. The contribution of education to social progress. In: International Panel on Social Progress, (ed.) Rethinking Society for the 21st Century: Report of the International Panel for Social Progress. Cambridge University Press: Cambridge, 753-778.
Woldesenbet, W.G., 2020. Analyzing multi-stakeholder collaborative governance practices in urban water projects in Addis Ababa City: procedures, priorities, and structures. Applied Water Science, 10(1), 44.