نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مریم جاهد ¹
• سید عباس یزدانفر ¹
• سعید نوروزیان ملکی ²

¹ دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

² دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی تهران، تهران، ایران

چکیده

 سابقه و هدف:
رشد شهرنشینی به مرور موجب تبدیل اراضی سبز و زیر کشت به مناطق مسکونی شده‌­است؛ که این مساله از جهات مختلفی بر حوزه­‌های زیست‌­محیطی و غذایی اثر­گذار است. چنانچه تبدیل هر­چه بیشتر اراضی قابل‌­کشت به اراضی مسکونی علاوه بر افت کیفیت‌­های زیست‌­محیطی، از امنیت غذایی نیز می­‌کاهد. آلودگی هوا، عدم­‌مدیریت پسماند­ها و درنتیجه آلودگی خاک و آب حاصل از این مساله است. در این میان کشاورزی شهری به عنوان یکی از پاسخ­‌های قابل بحث به این مسائل مطرح شده­‌است. اگرچه پروژه‌­های کشاورزی شهری می‌­توانند در ابعاد مختلفی بر شهر تأثیر بگذارند، اما پروژه‌­های کشاورزی شهری با موانعی مواجه هستند. در منابع موانعی چون عدم‌­چاره­‌اندیشی برای حل مسئله مالکیت و تعیین حریم خصوصی و عمومی، عدم‌­آگاهی از الزامات کالبدی بنا برای رشد گیاهان، نحوه تامین منابع آبی و نیازهای گیاهان و عدم‌اطمینان از شرایط ایمن برای کاشت و نگهداری گیاهان عنوان شده‌­است. این عوامل به عنوان موانعی جهت گسترش کشاورزی شهری در شهرهای بزرگ و متراکم مانند شهر تهران مطرح است. این در حالی است که تاکنون مطالعه­‌ای که در جهت شناخت و طبقه­‌بندی این موانع باشد نیز صورت نگرفته‌­است. در نتیجه این پژوهش در نظر دارد با شناخت این عوامل به اصولی کارگشا برای گسترش کشاورزی شهری در کلان­شهرها دست یابد.
مواد و روش­‌ها­:
این پژوهش پس از بررسی شاخه­‌های اصلی در زمینه کشاورزی شهری با روش مرور سیستماتیک به بررسی و دسته‌­بندی مقالات مرتبط پرداخته­‌است. از رئوس مطالب روش پریزما برای مرور ادبیات موضوع کشاورزی شهری در حوزه کالبدی استفاده شده­‌است. مقالات موردنظر از شش پایگاه اطلاعاتی Web of science، Springer، IEEE، JSTOR، Science direct و Magiran استخراج شده‌­اند. کلیدواژه­ "Urban Agriculture" به عنوان کلیدواژه اصلی و "design Urban Agriculture" و "planning urban agriculture" به عنوان کلیدواژه ثانویه، استفاده شده­‌اند. در گام اول 1259 مقاله بدست آمد، که با اعمال کلیدواژه‌­های design Urban Agriculture و planning urban agriculture تعداد منابع به 140 عدد رسید. چکیده آنها مطالعه شد، که از این تعداد، تنها 30 منبع دارای راهکارهای کالبدیِ کشاورزی شهری بودند. در مرحله بعدی با استفاده از پرسشنامه CASP به وسیله متخصصان به اعتبارسنجی پژوهش­‌های باقی­مانده پرداخته‌­شد، از این میان منابعی وارد مرحله تجزیه و تحلیل داده‌­ها شدند که امتیاز آن در چک‌­لیست CASP، هشت و یا بالاتر بوده­‌اند. درنتیجه 17 منبع برای ارزیابی انتخاب شدند که از میان آنها، 11 عنوان به کشاورزی در فضای باز شهری، 5 عنوان به ارتباط کشاورزی و ساختمان و تامین نیازهای کشاورزی شهری و 1 منبع به شرایط منابع طبیعی برای اجرای کشاورزی شهری پرداخته‌­اند.
نتایج و بحث:
نتایج نشان داد اطلاعات مرتبط با حوزه کالبد در دسته‌­های قانونی، فنی، کشاورزی و امنیت قابل دسته‌­بندی هستند. در دسته قانونی نحوه مشارکت در مشاعات و مالکیت اراضی و عدم وجود قواعد جامع در این حوزه از موانع اصلی برای اجرای کشاورزی شهری به‌­شمار می‌­رود. شکل بام، ارتفاع ساختمان و جداره‎­های اطراف ساختمان برای نورگیری بهینه و سنجش نیروی باد، مساحت مناسب برای کشاورزی در دسته فنی از مولفه‎­های تعیین‎کننده در کشاورزی شهری هستند. در حوزه کشاورزی میزان و نوع نیازهای گیاهان از جمله نور، آبیاری، خاک، مواد مغدی و غیره برای موفقیت کشاورزی شهری مورد توجه قرار گرفته‎­است. تامین امنیت بام از دیگر دغدغه­‎های طراحان به‌­شمار می‎­رود که مانع رشد کشاورزی شهری می­‎شود. در نظر گرفتن نحوه دسترسی مناسب به سایت، چگونگی تامین امنیت و کنترل بر سایت برای جلوگیری از خرابکاری و دزدی از جمله مولفه‎­های بازدارنده توسعه کشاورزی شهری محسوب می‎شود.
نتیجه‎­گیری:
نتایج این پژوهش نشان می‎­دهد، ملزومات اجرایی کشاورزی شهری، با در نظر­گرفتن مولفه‎­های قانونی، فنی، کشاورزی و امنیت قابل‎­دسترسی است. این مؤلفه‎­ها می‎­تواند به گسترش کشاورزی شهری منجر شود و پیامدهای آن مانند حفظ و افزایشِ تنوع زیست‎­محیطی، کمک به اشتغال‎­زایی و حل مشکل فقر، افزایش امنیت غذایی، مدیریت پسماندها و استفاده از آن­ها در چرخه مصرفِ کشاورزی شهری، افزایش تعاملات اجتماعی، کاهش آلودگی هوا و مانند آن در شهرها مشاهده شود.

کلیدواژه‌ها

• کشاورزی شهری
• مرور سیستماتیک
• الزامات کالبدی
• فضای همسایگی

عنوان مقاله [English]

A Systematic review of barriers and solution for designing urban agriculture in allotment area

نویسندگان [English]

• Maryam Jahed ¹
• Seyed-Abbas Yazdanfar ¹
• Saeid Norouzian-Maleki ²

¹ Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran

² Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Abstract
Introduction:
Alteration of Greenland into residential areas is one of the effects of growing cities; this has caused many environmental and dietary problems. As Greenland convert to urban areas, fields shrink, so food security decrease. Lack of management about wastes results in increasing air and water pollution; they are other consequences. Tehran is encountered with this problem; like other metropolitan cities. Urban agriculture can solve all those problems, because urban agriculture projects can affect different aspects of city. Pervious researches showed improvement in biodiversity, raising employment, increase food security, better waste management, communication growth, decrease air pollution so on, are some results of implementing urban agriculture in cities. But there are many barriers that district urban agriculture. Based on review, Barriers like problem of owners of land, privacy issues, lack of knowledge about building and crop requirements and suitable condition for security was discovered in articles. Many of these barriers is visible in metropolitans like Tehran. Some researches sought for solving problem, but still no any studies worked about building details in urban agriculture. So this study wants to review studies about urban agriculture to achieve codes about implementing urban agriculture in metropolitan cities.
Material and methods:
This article aims to achieve goal by reviewing articles with standard systematic procedure. Records are extracted from Web of science, IEEE, JSTOR, Science direct and Magiran. In first step, 1259 records identified by searching “urban agriculture” as main keyword. By applying “design urban agriculture” and “planning urban agriculture” as keywords, 1154 records excluded and 140 articles remained. All 140 abstracts of articles reviewed. 56 articles excluded because did not met our article criteria. Only 30 articles among those met our article criteria. For assessing the strength of the body of evidence, CASP checklist was used. At the end step, only articles remained that took 8 or more from CASP checklist. Finally, 18 articles analyzed for conclusion.
Results and discussion:
Among 18 articles, 11 articles were related to (Pri-Urban Agriculture) PUA, 5 records were related to UA and combining requirements of agriculture with building and 1 article was related to natural recourse related to urban agriculture. All data categorized in four fields; legal, technical, agricultural and security. First of all, legal field was about legislation related to urban agriculture and different aspects of partnership. In technical category was assessed related rules to building, urban lands and their effects on body of city. Agricultural framework concerned with plant’s needs such as light, wind pace, nutrition and requirements of soil. Security category contained codes about improving security of pathway to urban agriculture zone, roof security requirements and control on allotment area to prevent from vandalism so on.
Conclusion:
results of this study shows that urban agriculture is achievable in Tehran. Furthermore, it is functional for solving problems. Proposing urban agriculture in designing green zones and landscapes can have different results on city; like improving food security, increasing communicational contacts, better usage of natural resources and empowering biodiversity. So it is totally recommended that designers put urban agriculture as a priority.

کلیدواژه‌ها [English]

• Urban agriculture
• Systematic Review
• Physical requirements
• Allotment area