محدثه امیری؛ محمد شفیعی زاده؛ مصطفی ترکش؛ سید مصطفی مسلمی
چکیده
سابقه و هدف: گیاهان مهاجم، در حال حاضر مورد توجه اکولوژیست ها، حافظان محیط زیست و مدیران منابع طبیعی هستند و به دلیل گسترش سریع شان تنوع زیستی را کاهش می دهند. این گونه‌ها تغییراتی را در فرآیندهای بوم شناختی، ساختار و کارکرد جامعه در اکوسیستم های طبیعی ایجاد می کنند. بارزترین تغییر در مناطق مورد هجوم، کاهش تنوع زیستی و ایجاد اجتماع ...
بیشتر
سابقه و هدف: گیاهان مهاجم، در حال حاضر مورد توجه اکولوژیست ها، حافظان محیط زیست و مدیران منابع طبیعی هستند و به دلیل گسترش سریع شان تنوع زیستی را کاهش می دهند. این گونه‌ها تغییراتی را در فرآیندهای بوم شناختی، ساختار و کارکرد جامعه در اکوسیستم های طبیعی ایجاد می کنند. بارزترین تغییر در مناطق مورد هجوم، کاهش تنوع زیستی و ایجاد اجتماع خالصی از گیاهان مهاجم می باشد. یکی از گونه های مهاجم در کشور کهور پاکستانی (Prosopis juliflora) می باشد که به دلیل مقاومت به شرایط نامساعد محیطی، در حوزه بیابانزدایی، کنترل بیولوژیک و تثبیت تپه های ماسه ای روان در مناطق جنوبی کشور حائز اهمیت است. مواد و روش ها: در مطالعه حاضر، کارایی پنج مدل متمایز کننده گروهی (GLM، GBM، ANN، SRE، RF) و یک مدل پروفیل (MAXENT) و اجماع آنها با رویکرد میانگین وزنی در مدلسازی پراکنش مکانی این گونه در منطقه مکران و تعیین مهم ترین عوامل محیطی مؤثر بر پراکنش هجوم مورد بررسی قرار گرفت. با ثبت 63 نقطه رخداد و 100 نقطه غیاب طی برداشت میدانی، استفاده از متغیرهای اقلیمی، فیزیوگرافی و انسانی به عنوان متغیرهای محیطی، و ارزیابی کارایی مدل ها با معیارهای سطح زیر منحنی، TSS، شاخص های حساسیت و ویژه انگاری پتانسیل هجوم گونه مشخص گردید. نتایج و بحث: از میان الگوریتم های مجزا، با توجه به معیارهای ارزیابی مستقل از آستانه و وابسته به آستانه، دو تکنیک مبتنی بر یادگیری ماشینی شامل RF و GBM گستره مورد هجوم این گونه را با صحت و توانایی تشخیص بالاتری پیش بینی کردند. همچنین معیارهای صحت سنجی در پیش بینی اجماعی نسبت به تمام الگوریتم های مجزای مدلسازی میانگین بیشتری را به خود اختصاص دادند. طبق مدل اجماعی، گستره هجوم کهور پاکستانی تقریباً 15 درصد از کل منطقه مورد مطالعه را به خود اختصاص داده است. پس از تعمیم مدل ها به فضای جغرافیایی مشخص شد که مناطق مورد هجوم گونه به صورت نواری یکدست در سواحل دریای عمان و خلیج فارس گسترش یافته اند. ارزیابی اهمیت متغیرها حاکی از این بود که متغیر ارتفاع از سطح دریا با توجیه نمودن تقریباً نیمی از تغییرات در مدل اجماعی به عنوان مهمترین متغیر مستقل، بیشترین تأثیر را در پراکنش گونه دارد. متغیر فاصله از جاده در درجه بعدی اهمیت قرار دارد، اما جهت شیب کم اهمیت ترین متغیر محیطی مؤثر بر پراکنش هجوم عنوان شد. بر اساس منحنی های عکس العمل گونه، اوج احتمال حضور گونه در ارتفاع 50 متری از سطح دریا و فاصله کمتر از 50 متری جاده مشاهده می شود. همچنین در صورتیکه درجه حرارت در گرم ترین ماه و سردترین فصل سال به ترتیب بیش از 34 و 14 درجه سانتیگراد، و ضریب تغییرات بارندگی نیز بین 150-100 باشد، گونه حداکثر احتمال حضور را دارد. نتیجه گیری: مشخص شد که الگوریتم های تلفیق شده در چارچوب مدلسازی اجماعی، صحت بالاتری را نشان دادند و نقشه های حاصل از پراکنش بالقوه هجوم گونه این امکان را فراهم می آورند تا با ارائه راهکارهای مدیریتی و طرح ریزی های حفاظتی در جهت حفاظت از گونه های بومی، گستره پراکنش گونه های مهاجم را محدود و مدیریت کرد. در واقع، از نتایج این مطالعه می توان به عنوان مبنایی برای پایش های بعدی جهت ممانعت از گسترش بیشتر گونه های مهاجم و ایجاد تعادلی بین برنامه های حفاظت از پوشش گیاهی بومی منطقه و اقدامات مدیریتی بیابانزدایی استفاده نمود.
امین محمودیان چوپلو؛ حمید نیک نهاد
چکیده
سابقه و هدف: تعیین پاسخ گونه های گیاهی به عامل های محیطی از هدف های مهم تجزیه و تحلیل جوامع گیاهی می باشد. هدف تحقیق حاضر، بررسی مهمترین عامل های محیطی موثر بر حضور گونه D. glomerataدر مرتع های شهرستان تکاب می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه، 84 پلات 1 متر مربعی درامتداد آزیموت منطقه مورد مطالعه با روش سیستماتیک ...
بیشتر
سابقه و هدف: تعیین پاسخ گونه های گیاهی به عامل های محیطی از هدف های مهم تجزیه و تحلیل جوامع گیاهی می باشد. هدف تحقیق حاضر، بررسی مهمترین عامل های محیطی موثر بر حضور گونه D. glomerataدر مرتع های شهرستان تکاب می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه، 84 پلات 1 متر مربعی درامتداد آزیموت منطقه مورد مطالعه با روش سیستماتیک _ تصادفی برداشت شد. در هر پلات حضور گونه ثبت و یک نمونه خاک از عمق صفر تا بیست سانتی‌متر برداشت شد. در آزمایشگاه، برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک شامل بافت، اسیدیته، هدایت الکتریکی، درصدکربن آلی و ازت کل، تعیین گردید. بمنظور برازش منحنی پاسخ گونه نسبت به گرادیان های محیطی ازتوزیع دوجمله ای تابع (Huisman–Olff–Fresco ) HOF استفاده شد. نتایج و بحث: نتایج نشان داد که متغیر ارتفاع از سطح دریا مهم ترین متغیر محیطی در پراکنش گونه D. glomerata است. میزان بهینه اکولوژیکی نسبت به ارتفاع برای گونه D. glomerata، برابر با 2100 متر می باشد. بعد از متغیر ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب، درصد کربن آلی، درصدازت کل و میزان رطوبت خاک تاثیر بیشتری بر پراکنش گونه D. glomerata دارند. نتیجه گیری: بطور کلی گونه D. glomerata در منطقه های کوهستانی دارای شیب کمتر و ماده آلی و رطوبت خاک بیشتر، حضور بیشتر و پراکنش بهتری دارد.
شهرام جعفرنیا؛ سید محمد حجتی؛ یحیی کوچ
دوره 9، شماره 4 ، تیر 1391
چکیده
در این مطالعه ، بررسی آماری رویشگاه های مانگرو سواحل قشم برای شناخت عمومی ، وضعیت ساختار و مولفه های رویشی جنگل های مانگرو جزیره قشم و ارتباط آن با مشخصه های فیزیکی و شیمیایی خاک و آب انجام شد. به این منظور شش ترانسکت در سه منطقه مانگروهای متراکم ، مانگروهای دارای تراکم متوسط و مانگروهای با تراکم کم وتنک انتخاب شد و در 60 قطعه نمونه ریال ...
بیشتر
در این مطالعه ، بررسی آماری رویشگاه های مانگرو سواحل قشم برای شناخت عمومی ، وضعیت ساختار و مولفه های رویشی جنگل های مانگرو جزیره قشم و ارتباط آن با مشخصه های فیزیکی و شیمیایی خاک و آب انجام شد. به این منظور شش ترانسکت در سه منطقه مانگروهای متراکم ، مانگروهای دارای تراکم متوسط و مانگروهای با تراکم کم وتنک انتخاب شد و در 60 قطعه نمونه ریال پارامترهای رویشی ، تراکم درختان در هکتار، درصد تاج پوشش ، ارتفاع درخت ، تعداد ریشه های هوایی ، ارتفاع ریشه های هوایی و زادآوری در واحد سطح اندازه گیری شد.در نهایت ارتباط بین مشخصه های مختلف رویشی در سطوح مختلف تراکم تاج پوشش و مشخصه های مختلف خاک و آب با استفاده از روش تجزیه مولفه های اصلی (PCA) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه مولفه های اصلی بر روی 15 متغیر محیطی اندازه گیری شده، نشان داد که مولفه های اصلی اول و دوم به ترتیب 63/86 و 36/13درصد از تغییرات پارامترهای مورد بررسی را توجیه می کنند. بطور کلی می توان عنوان نمود که درصد مواد آلی خاک، سدیم ودرصد رس خاک در سطوح با تراکم بالای تاج پوشش از عوامل موثر در مشخصه های رویشی درختان حرا در این سطوح تلقی می شوند
