اثرات ساده سازی اکوسیستم های مرتعی بر تغییرات تنوع گونه ای و صفات عملکردی بانک بذر خاک

نوع مقاله : Original Articles

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم مرتع، دانشکده منابع طبیعی، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﮐﺸﺎو رزی و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺳﺎری

2 استادیار گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﮐﺸﺎو رزی و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺳﺎری

3 استاد گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﮐﺸﺎو رزی و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺳﺎری

چکیده

تبدیل اکوسیستم های طبیعی به اکوسیستم های ساده تر که به واسطه تغییر در نوع کاربری آن ها می باشدمی تواند باعث تغییر در ساختار و عملکرد اکوسیستم های گردد. بانک بذر موجود در خاک اراضی مرتعی منبعی از بذرهای زنده بوده که نتیجه تجمع و ماندگاری بذر در خاک می باشد و این ذخیره بذر در صورت فراهم بودن شرایط مناسب قادر به جوانه زنی و ایجاد جوامع گیاهی جدید یا کمک به حفظ جامعه گیاهی موجود خواهد بود. با توجه به اهمیت موضوع و نبود اطلاعات کافی درخصوص بانک بذر خاک، این مطالعه سعی دارد تاتنوع زیستی بانک بذر موجود در خاک را در یک اکوسیستم مرتعی قرق شده و دو منطقه مرتعی مجور که یکی زیر کشت غلات و دیگری پس از سالیان زراعت رها شده مورد بررسی قرار دهد. نمونه گیری بانک بذر خاک در دو عمق صفر تا 5 و 10- 5 سانتی متری صورت پذیرفت . در این مطالعه اثرات تبدیل ساده سازی اکوسیستم های مرتعی بر شاخص های تنوع و غنای گونه ای و صفات عملکردی بانک بذر خاک مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش شاخص های تنوع زیستی و صفات عملکردی بانک بذر خاک در سه منطقه قرق، دیمزار رها شده و دیمزار در حال کشت مورد مقایسه قرار گرفت که حاکی از معنی دار شدن اثر ساده سازی بر شاخص های مذکر است. نتایج آنالیز واریانس نشان داد که تنوع گونه ای و برخی صفات عملکردی بانک بذر خاک در مناطق مختلف اخلاف معنی داری با هم دیگر دارند. منطقه قرق از نظر کلیه شاخص های تنوع گونه ای بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده و منطقه زراعی در حال کشت کمترین مقدار را داراست. همچنین دیمزار رها شده با دو منطقه دیگر اختلاف معنی داری نداشتند. علاوه بر این برخی صفات عملکردی نظیر یک ساله ها، تروفیت ها ، گندمیان و پهن برگان علفی به طور معنی داری از منطقه قرق به دیمزار کاهش پیدا کردند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که ساده سازی اکوسیستم های مرتعی باعث کاهش تنوع زیستی می گردد ولی مدیریت صحیح اراضی زراعی رها شده می تواند سبب بازگشت و احیای تنوع زیستی به سطحی برابر با منطقه قرق گردد و به نظر می رسد در وضعیت موجودپتانسیلی از گونه های مرتعی جهت احیا و بازگرداندن تنوع زیستی بانک بذر وجودداشته باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Rangeland Ecosystem Simplification on Species Biodiversity and Functional T

نویسندگان [English]

  • Parviz Gholami, 1
  • Jamshid Ghorbani 2
  • Maryam Shokri 3
1 PhD. Student of Rangeland Sciences, Faculty of Natural Resources, Sari University of Agriculture Sciences & Natural Resources
2 Assistant Professor of Rangeland and Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Sari University of Agriculture Sciences & Natural Resources.
3 Professor of Rangeland and Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Sari University of Agriculture Sciences & Natural Resources.
چکیده [English]

The conversion of natural ecosystems into artificial or man-made ecosystems due to land use change can alter both ecosystem structure and function. The soil seed bank contains a source of viable and germinable seeds which can germinate under suitable environmental conditions. This can produce a new population or renew the present plant community. Information about the soil seed bank for Iranian flora is scarce and this study aimed to study the soil seed bank in rangeland which has been excluded from livestock grazing and the nearby area with a history of rangeland conversion into arable lands. We measured the seed bank in soils taken from two depths (0-5 and 5-10 cm) and how soil seed diversity and richness changes with land use changes. The results of this study showed that land use change significantly influenced soil seed bank diversity, species richness indices and functional group. The exclosure area showed the highest species richness, diversity and functional group while these indices significantly declined as rangeland became converted into arable lands. However, the abandoned area did not show significant differences from other two sites. Moreover, some functional groups such as annuals, therophytes, Gramineae and forb significantly reduced from the exclosure to the dryland area. This may show that abandoned areas have a potential according to their diversity and richness for returning into rangelands.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Abandoned area
  • Exclosure
  • Margalof richness
  • Shanon diversity
  • Mahoor of Mamasani
  • Fars Province