لیلا صابرپور؛ سعید صوفی زاده؛ عبدالمجید مهدوی دامغانی؛ جعفر کامبوزیا؛ قربان قربانی نصرآباد
چکیده
سابقه و هدف: پنبه به عنوان یکی از محصولات زراعی و لیفی مهم، در ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار است و ضرورت دستیابی بهخودکفایی در امر تولید الیاف بر لزوم افزایش تولید آن می افزاید. سطح زیرکشت پنبه کشور حدود 140 هزار هکتار برآورد شده که 30 / 95 درصد آن آبی بوده و سهم سطح کشت دیم پنبه 70 / 4 درصد می باشد و فقط در استان های خراسان، گلستان و مازندران ...
بیشتر
سابقه و هدف: پنبه به عنوان یکی از محصولات زراعی و لیفی مهم، در ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار است و ضرورت دستیابی بهخودکفایی در امر تولید الیاف بر لزوم افزایش تولید آن می افزاید. سطح زیرکشت پنبه کشور حدود 140 هزار هکتار برآورد شده که 30 / 95 درصد آن آبی بوده و سهم سطح کشت دیم پنبه 70 / 4 درصد می باشد و فقط در استان های خراسان، گلستان و مازندران دیم کاری پنبه وجود دارد. عوامل بسیاری در تولید عملکرد مطلوب پنبه نقش دارند که در این میان تاریخ کاشت و عناصر غذایی مورد نیاز گیاه و اثر متقابل آنها بر یکدیگر تاثیر به سزایی بر عملکرد و شاخص های فیزیولوژیک پنبه دارند.مواد و روش ها: آزمایشی مزرعه ای در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات پنبه کشور واقع در هاشم آباد گرگان در استانگلستان، به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دو سطح تاریخ کاشت به عنوان فاکتور اصلی و ترکیب فاکتوریل رقم (لطیف و گلستان) و کود نیتروژنی (سه سطح: مطلوب، یک سوم حد مطلوب و بدون کود) بودند. تاریخ کاشت اول در صفات مورد بررسی ) TDM ، LAI ، CGR و RGR ( نسبت به تاریخ کاشت دوم برتری داشت. در بین ارقام، رقم گلستان در سطح کودی صفر و 160 کیلوگرم در هکتار پاسخ بهتری از رقم لطیف نشان داد.نتایج و بحث: روند تغییرات TDM و LAI ارقام پنبه در طول فصل رشد دارای سه مرحله بود. مرحله اول، فاز نمائی که در آن سرعتتغییرات TDM به ترتیب تا 55 و 61 روز پس از کاشت و سرعت تغییرات LAI به ترتیب 55 و 43 روز پس از کاشت در تاریخ کاشت اول ودوم ادامه داشت. تغییرات تجمع TDM به ترتیب تا 109 و 96 روز، LAI به ترتیب حدود 88 و 96 روز، RGR به ترتیب 55 و 61 روز و CGR88 و 96 روز پس از کاشت در تاریخ کاشت اول و دوم به طور خطی افزایش یافت. بیشینه RGR و CGR نیز در سطح کودی صفر و 160کیلوگرم در هکتار در رقم گلستان در تاریخ کاشت اول مشاهده شد.نتیجه گیری: به طورکلی تاریخ کاشت اول (8 تیرماه) در صفات مورد بررسی (تجمع ماده خشک، شاخص سطح برگ، سرعت رشد رویشیو سرعت رشد نسبی) نسبت به تاریخ کاشت دوم ( 21 تیرماه) برتری داشت و در بین ارقام نیز رقم گلستان در سطح کودی صفر و 160کیلوگرم در هکتار پاسخ بهتری از رقم لطیف نشان داد. بیشینه سرعت رشد نسبی در سطح کودی صفر و 160 کیلوگرم در هکتار در رقمگلستان در تاریخ کاشت اول ( 17 / 0 )مشاهده شد. به طور کلی ارقام مورد بررسی در شاخص سطح برگ از روند یکسانی در طول فصل رشد تبعیت می کنند ولی به دلیل تفاوت مصرف سطوح کودی و تاریخ کاشت بین ارقام از نظر میزان و زمان رسیدن به حداکثر شاخص سطح برگ اختلاف معنی داری وجود داشت.
مریم اکبرپور؛ هادی ویسی؛ عبدالمجید مهدوی دامغانی؛ محمدرضا نظری
چکیده
سابقه و هدف: بومی سازی سیستم غذایی به دلیل هایی همچون فواید اکولوژیک، مزیت های اقتصادی و ملاحظات اجتماعی در مسیر کشاورزی پایدار قرار گرفته است. ولی پرسش این است که غذا تا چه اندازه و محدودهای می تواند به صورت بومی تولید شود. بمنظور پاسخ به این پرسش، مفهوم حوزه غذایی راهگشا است. این مفهوم چارچوبی را برای تحلیل میزان ...
بیشتر
سابقه و هدف: بومی سازی سیستم غذایی به دلیل هایی همچون فواید اکولوژیک، مزیت های اقتصادی و ملاحظات اجتماعی در مسیر کشاورزی پایدار قرار گرفته است. ولی پرسش این است که غذا تا چه اندازه و محدودهای می تواند به صورت بومی تولید شود. بمنظور پاسخ به این پرسش، مفهوم حوزه غذایی راهگشا است. این مفهوم چارچوبی را برای تحلیل میزان تولید غذای بومی در هر مقیاس مشخص فراهم می کند. حوزه غذایی، زمینی است که می تواند همه یا بخشی از نیازهای غذایی یک جمعیت را در یک محدوده جغرافیایی تأمین کند. در کشور ما تا کنون مطالعه ای در مورد بررسی حوزه های غذایی انجام نشده است، از این روی، این پژوهش پیشنهاد دهنده الگویی برای بررسی حوزه های غذایی است. این پژوهش با رویکرد حرکت در راستای سیستم غذایی پایدار، ضمن شناساندن مفهوم حوزه غذایی، وضعیت تولید و مصرف غذا در حوزه غذایی استان تهران و ظرفیت این استان در تأمین نیازهای غذایی خویش را بررسی کرده است. مواد و روش ها: این تحقیق در استان تهران انجام شد. برای محاسبه میزان غذای تولیدی زمین های منطقه مورد مطالعه و میزان نیاز غذایی جمعیت مربوطه و مقایسه آن ها با یکدیگر از واحدی یکسان به نام «معادل گیاهی» استفاده گردید. تولید هر معادل گیاهی در هر منطقه از طریق ضرب سطح زیرکشت محصول در عملکرد محصول محاسبه شد. میزان نیاز به هر معادل گیاهی در هر منطقه نیز از ضرب جمعیت آن منطقه در وزن معادل گیاهی مورد نیاز یک فرد در یک سال برآورد شد. سپس با فرمول های مربوط به خودکفایی، محاسبه گردید که تولید موجود، چند درصد از نیازهای جمعیت مربوطه را تأمین می کند. برای محاسبه خودکفایی از مفهومی به نام تولید آستانه استفاده شد، محاسبه تولید آستانه به کمک برنامه نویسی و کد نویسی شرطی با نرم افزار متلب انجام گردید. برای انجام پژوهش، نرم افزارهای اکسل، متلب و جی آی اس مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج و بحث: تبیین الگویی بمنظور بررسی حوزه غذایی با توجه به چالش افزایش جمعیت استان تهران و تأمین امنیت غذایی این استان از مهمترین دستاورهای تحقیق حاضر بوده است. در پژوهش حاضر که در مقیاس استانی صورت گرفته است، میزان خودکفایی در تأمین سبد غذایی مطلوب برای جمعیت استان تهران ۲۲ درصد و بیشترین و کمترین میزان خودکفایی در تأمین سبد غذایی مطلوب برای جمعیت هر شهرستان به ترتیب در شهرستان پیشوا و شهرستان تهران برآورد شده است. میزان نیاز تأمین شده یا خودکفایی در تأمین سبد غذایی مطلوب در استان تهران در محصول های معادل سبد غذایی مطلوب به ترتیب از بیشترین در ذرت علوفه ای با ۱۰۰ درصد خودکفایی، سبزی و صیفی ۷۹، میوه ۵۶، کاه جو ۵۳، کاه گندم ۴۵، دانه جو ۱۶، سبوس گندم ۸، دانه گندم ۵، نباتات علوفه ای به جز ذرت ۴، کنجاله کلزا 0.1، دانه کلزا 0.06 و در حبوبات، شلتوک، ریشه و تفاله خشک و ملاس چغندرقند، دانه ذرت و کنجاله سویا عدم خودکفایی و وابستگی کامل یعنی صفر درصد برآورد شده است. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش بیان داشت که پتانسیل واقعی استان تهران در تأمین سبد غذایی مطلوب برای جمعیت استان تهران ۲۲ درصد است. هرچند بومی سازی مزیت هایی دارد، به نظر می رسد با توجه به مساحت کم و جمعیت بیش از ظرفیت استان تهران و مسئله های محیط زیستی پیش رو (کمبود آب و فرسایش خاک)، باید مرزهای حوزه غذایی استان تهران گسترده تر و شعاع حوزه غذایی افزایش یابد.
محمد یوسفی؛ محمود خرمی وفا؛ عبدالمجید مهدوی دامغانی؛ غلامرضا محمدی؛ علی بهشتی آل آقا
دوره 15، شماره 3 ، مهر 1396، ، صفحه 123-134
چکیده
سابقه و هدف:
انتشار گازهای گلخانه ای و به دنبال آن پدیده های محیطزیستی مخرب همچون گرمایش زمین و تغییر اقلیم پیامدهای دست ورزی بشر در اکوسیستم های طبیعی در قرن حاضر هستند. پیرو این مساله، ترسیب کربن رهیافتی برد برد برای تعدیل اثرات مخرب فعالیت بشر در حل مشکلات افزایش انتشار گازهای گلخانه ای است. بر همین اساس پژوهش ...
بیشتر
سابقه و هدف:
انتشار گازهای گلخانه ای و به دنبال آن پدیده های محیطزیستی مخرب همچون گرمایش زمین و تغییر اقلیم پیامدهای دست ورزی بشر در اکوسیستم های طبیعی در قرن حاضر هستند. پیرو این مساله، ترسیب کربن رهیافتی برد برد برای تعدیل اثرات مخرب فعالیت بشر در حل مشکلات افزایش انتشار گازهای گلخانه ای است. بر همین اساس پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت ترسیب کربن در اکوسیستم های طبیعی جنگل بلوط و همچنین ارزیابی ارزش اقتصادی آن در استان کرمانشاه در سال 1394-1395 انجام شد.
مواد و روش ها:
داده های لازم برای این پژوهش به روش داده‌برداری مستقیم میدانی و نمونه برداری تصادفی در منطقۀ مورد بررسی جمع آوری شد. برای این منظور در منطقۀ حفاظت‌شده بیستون به‌عنوان منطقۀ بررسی درختان بلوط از لحاظ تیپ رویشی در دو گروه گونه های شاخه زاد و تک پایه تقسیم بندی شدند و اطلاعات مورد نیاز از آن ها برداشت شد. سپس با استفاده از داده های برداشت شده و کاربرد رابطه های ریاضی مقدار ترسیب کربن و ارزش اقتصادی آن در جنگل های فوق محاسبه شدند.
نتایج و بحث:
بر اساس تجزیه‌و‌تحلیل نتایج این پژوهش توان ترسیب کربن توسط زیست توده درختان در گونه های شاخه زاد 67/1622 کیلوگرم در هکتار در سال بود. این مقدار در گونه های تکپایه 47/1786 کیلوگرم در هکتار در هر سال بود. با توجه به این نتایج مقدار دی اکسید کربن ترسیب و ذخیره شده در بافت چوبی و همچنین بقایای آلی موجود در زیر اشکوب توسط این دو تیپ درخت بلوط ایرانی به ترتیب 61/58411 و 29/6431 کیلوگرم در هکتار در سال بود. از طرفی با توجه به نرخ مالیات اعمال شده برای انتشار هر تن کربن ارزش اقتصادی سالانه هر هکتار از این جنگل ها به‌طور میانگین مبلغی بالغ بر 1780856ریال برآورد شد.
نتیجه گیری:
مدیریت صحیح اکوسیستم های جنگلی بلوط در این منطقه و به دنبال آن در سطح کشور به منظور کاهش مخاطرات محیط زیستی از جمله کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و پدیدۀ تغییر اقلیم اهمیت بسزایی دارد. از طرفی با توجه به اهمیت موضوع تجارت کربن و مسائل بین المللی پیرامون آن، می توان از این موضوع در راستای احیاء و نگهداری پایدار این اکوسیستم های طبیعی بهره مند شد.
مسعود قزوینی؛ هادی ویسی؛ عبدالمجید مهدوی دامغانی؛ کورس خوشبخت؛ محمدعلی نجاتیان
دوره 14، شماره 2 ، تیر 1395، ، صفحه 13-22
چکیده
با کاهش تنوع زیستی، توانایی اکوسیستم‌های کشاورزی در فراهم کردن خدمات اکوسیستمی همچون امنیت غذایی دچار اختلال شده است. با وجود جایگاه مهم انگور در معیشت جوامع تولید‌کننده و نیز پتانسیل صادراتی بالای آن، پژوهش‌های معدودی درباره وضعیت تنوع در اکوسیستم‌های تولید انگور و ارتباط آن با شاخص‌های بهره‌وری و ثبات که موضوع این تحقیق ...
بیشتر
با کاهش تنوع زیستی، توانایی اکوسیستم‌های کشاورزی در فراهم کردن خدمات اکوسیستمی همچون امنیت غذایی دچار اختلال شده است. با وجود جایگاه مهم انگور در معیشت جوامع تولید‌کننده و نیز پتانسیل صادراتی بالای آن، پژوهش‌های معدودی درباره وضعیت تنوع در اکوسیستم‌های تولید انگور و ارتباط آن با شاخص‌های بهره‌وری و ثبات که موضوع این تحقیق است، انجام شده است. در این رابطه، اطلاعات مورد نیاز از طریق بازدید از منطقه و مصاحبه با 220 تاکدار در سال 1391 جمعآوری شد. نتایج نشان داد که همبستگی شاخص شانون-وینر با بهره‌وری کل(**175/0-)، آب(**19/0-)، زمین(*173/0-) و نیروی انسانی(**202/0-) و شاخص غنای گونهای با بهره‌وری زمین(*14/0-) منفی و معنادار بود که بیانگر رابطه منفی تغییرات در تنوع با بهره‌وری و در نهایت پایداری بلندمدت در موستان‌های این منطقه است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که ضرایب تعیین (R2) در بازه 04/0 – 03/0 قرار دارند و این بدان معناست که 1درصد تغییر در تنوع زیستی در حدود 04/0 – 03/0 درصد تغییر در مقادیر بهره‌وری را به همراه خواهد داشت. همچنین مشخص شد که تنوع واریتهای موستانها هیچ تأثیری بر ثبات عملکرد آنها نداشته است.
طیبه زارع زاده مهریزی؛ کورس خوشبخت؛ عبدالمجید مهدوی دامغانی؛ جعفر کامبوزیا
دوره 8، شماره 4 ، تیر 1390
چکیده
بی توجهی به اصول توسعه پایدار طی سال های گذشته موجب آسیب به جنگل های حرا شده است که عمدتا ناشی از پروژه های عمرانی در مناطق جنوبی کشور است . در مقاله حاضر ، اثرات کاهش جریانات جذر و مدی بر ساختار رویشی جنگل های حرادر پارک ملی – ساحلی نای بند مورد مطالعه قرا رگرفت که طی آن ، با استفاده از روش ترانسکت خطی ، ساختار گیاهی درختان پارک ملی ...
بیشتر
بی توجهی به اصول توسعه پایدار طی سال های گذشته موجب آسیب به جنگل های حرا شده است که عمدتا ناشی از پروژه های عمرانی در مناطق جنوبی کشور است . در مقاله حاضر ، اثرات کاهش جریانات جذر و مدی بر ساختار رویشی جنگل های حرادر پارک ملی – ساحلی نای بند مورد مطالعه قرا رگرفت که طی آن ، با استفاده از روش ترانسکت خطی ، ساختار گیاهی درختان پارک ملی – ساحلی نای بند با منطقه حفاظت شده مند مقایسه و میزان تخریب در این ناحیه مورد بررسی قرا رگرفت. در هر ترانسکت، از قطعات نمونه یک آری به عنوان واحد اندازه گیری به صورت تصادفی – سیستماتیک برای ثبت پارامترهای رویشی درختان و از میکروپلات های یک متر مربعی برای تعیین آمارهای نهال و ریشه های هوایی استفاده شد. 5 ایستگاه انتخاب شدکه 4 ایستگاه آن در منطقه نای بند و ایستگاه شاهد در مند قرار داشت. نتایج نشان داد که احداث جاده در منطقه حفاظت شده نای بند موجب کاهش جریانات آبی در بعضی از نقاط شده وعامل اصلی تخریب این اکوسیستم است. تعداد درختان خشک شده افزایش و درصد پوشش کانوپی، تعداد ریشه هوایی و تعداد نهال در منطقه مورد مطالعه کاهش نشان داد، به طوری که تراکم درختان حرا در دو ایستگاه 1 و 4 به ترتیب 60 و 34% کاهش و پوشش کانوپی این دو ایستگاه به ترتیب 40 و 51% کاهش داشت که چنین روندی درهیچ نقطه از ایستگاه 1 نهالی مشاهده نشد . نتایج این پژوهش نشان می دهد تقویت جریانات جذر و مدی در این منطقه ، یکی از مهم ترین راهکارها برای بهبود پوشش گیاهی جنگل های حرا در منطقه نای بند است.
هادی ویسی؛ عبدالمجید مهدوی دامغانی؛ هومان لیاقتی؛ حسین صباحی
دوره 7، شماره 1 ، مهر 1388
چکیده
هدف این تحقیق ، بررسی و تحلیل علل و دلایل کشاورزان برای عدم پذیرش فناوری های مدیریت تلفیقی آفات در میان شالیکاران استان های گیلان و مازندران بود. بدین منظور ، 170 نفراز کشاورزانی که در گروه های مدرسه در مزرعه شرکت نموده اند. ولی این فناوری ها را در مزرعه خود به کار نبرده بودند. به روش تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه ...
بیشتر
هدف این تحقیق ، بررسی و تحلیل علل و دلایل کشاورزان برای عدم پذیرش فناوری های مدیریت تلفیقی آفات در میان شالیکاران استان های گیلان و مازندران بود. بدین منظور ، 170 نفراز کشاورزانی که در گروه های مدرسه در مزرعه شرکت نموده اند. ولی این فناوری ها را در مزرعه خود به کار نبرده بودند. به روش تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل گردید و از آماره تحلیل عامل برا یتعیین علل اصلی مشکلات استفاده گردید.نتایج تحقیق نشان داد که مهم ترین عوامل عدم پذیرش این فناوری ها عبالرت بودند از : مسایل مالی ، ویژگی های فردی ، وجود شرایط ابهام و ریسک ، مسایل مدیریتی ، نبود اطلاعات در باره ویژگی های فناوری های معرفی شده به طوری که این عوامل 8/58 درصد واریانس دلایل عدم پذیرش را تبیین نموده اند. بر اساس نتایج مطالعه حاضر، رهیافت مدیریت تضاد با رویکرد حل مشکل و توسعه نهادی برای رفع موانع و ارتقای پذیرش فناوری های مدیریت تلفیقی پیشنهاد گردید .
فخرالدین هاشمی شادگان؛ کورس خوشبخت؛ عبدالمجید مهدوی دامغانی؛ هادی ویسی؛ هومان لیاقتی
دوره 6، شماره 4 ، تیر 1388
چکیده
میزان تهدید فرسایش تنوع زیستی کشاورزی و عوامل موثر بر آن در روستاهای دو منطقه در جنوب غرب ایران شامل یک منطقه با توپوگرافی غالب کوهستانی حفاظت شده و دیگری با اقلیم دشتی کوهپایه ای در نزدیکی شهر باشت، با استفاده از یک مدل اصلاح شده مطالعه شد. نتایج نشان داد با نزدیک شدن به شهر ، امتیاز تهدید فرسایش تنوع زیستی در روستاها افزایش یافت و ...
بیشتر
میزان تهدید فرسایش تنوع زیستی کشاورزی و عوامل موثر بر آن در روستاهای دو منطقه در جنوب غرب ایران شامل یک منطقه با توپوگرافی غالب کوهستانی حفاظت شده و دیگری با اقلیم دشتی کوهپایه ای در نزدیکی شهر باشت، با استفاده از یک مدل اصلاح شده مطالعه شد. نتایج نشان داد با نزدیک شدن به شهر ، امتیاز تهدید فرسایش تنوع زیستی در روستاها افزایش یافت و روستاهای منطقه کوهستانی از سطح تهدید کمتری برخوردار بودند . عامل های تغییر در کاربرد نهاده های شیمیایی ، تکنیک های کنترل علف های هرز و سطح زمین هایی که نهاده های شیمیایی دریافت کرده بودند، بیشترین و عامل های فراوانی سیلاب و آتش سوزی و نیز مساحت کل حریم روستا که در آن کشاورزی صورت می گرفت ، کمترین نقش را در تهدید فرسایش تنوع زیستی نشان دادند. بر اساس آزمون تحلیل خوشه ای ، روستاها در دو خوشه دسته بندی شدند، به طور یکه همه روستاهای منطقه کوهستانی به علاوه دو روستای منطقه دشتی در یک خوشه و بقیه در خوشه دیگر قرارگرفتند. برآورد نقش عامل ها در واگرایی دو خوشه نشان داد پنج عامل فاصله تا مرکز عمده جمعیتی ، فاصله تا پروژه های توسعه ، نسبت زمین های فاریاب به دیم ، نسبت استفاده از واریته های نوین و میزان بهره برداری از گونه های زیستگاه بیشترین تاثیر را در تفاوت تهدید تنوع زیستی در مدل به خود اختصاص دادند.
عبدالمجید مهدوی دامغانی؛ کوروس خوشبخت؛ هادی ویسی
دوره 6، شماره 4 ، تیر 1388
عبدالمجید مهدوی دامغانی؛ مهدی نصیری محلاتی؛ علیرضا کوچکی
دوره 2، شماره 6 ، دی 1383
عبدالمجید مهدوی دامغانی؛ علیرضا کوچکی؛ پرویز رضوانی مقدم
دوره 1، شماره 4 ، تیر 1383
