فصلنامه علوم محیطی - فهرست مقالات

مفهوم‏ سازی اجتماعی ـ شناختی از رفتار زیست‌محیط‌گرایانه دانشجویان در نظام آموزش عالی کشاورزی ایران

مریم نیسی؛ مسعود بیژنی؛ نگین فلاح حقیقی

دوره 18، شماره 2 ، تیر 1399، ، صفحه 59-76

https://doi.org/10.29252/envs.18.2.59

چکیده

سابقه و هدف: معضلات و چالش‌های زیست محیطی از نگرانی های عمده ی جامعه امروزی است. اغلب این چالش‌ها ناشی از رفتار انسانها است که می توان از طریق تغییر در نگرش و رفتار ایشان و آگاهی بخشیدن از عواقب این معضلات، بر آن‌ها فائق آمد. برخی از مهم ترین رفتارهای زیست ‌محیط ‌گرایانه شامل مصرف انرژی، حفاظت از آب و خاک، بازیافت و مانند ... بیشتر سابقه و هدف: معضلات و چالش‌های زیست محیطی از نگرانی های عمده ی جامعه امروزی است. اغلب این چالش‌ها ناشی از رفتار انسانها است که می توان از طریق تغییر در نگرش و رفتار ایشان و آگاهی بخشیدن از عواقب این معضلات، بر آن‌ها فائق آمد. برخی از مهم ترین رفتارهای زیست ‌محیط ‌گرایانه شامل مصرف انرژی، حفاظت از آب و خاک، بازیافت و مانند آن‌ها می‌باشد که دارای مزایای شخصی، اجتماعی و زیست محیطی فراوانی هستند. یکی از اهداف مهم دانشگاه ها، آموزش دانشجویان در جهت حفظ محیط زیست است. در این راستا، نقش و جایگاه آموزش عالی کشاورزی از جایگاه خاصی برخوردار است. بر این اساس، هدف این مطالعه بر "تحلیل عوامل مؤثر بر رفتار زیست‌محیط‌گرایانه از دیدگاه دانشجویان در نظام آموزش عالی کشاورزی ایران براساس نظریه اجتماعی، شناختی بندورا" قرار گرفت. مواد و روش‌ها: این پژوهش از نوع پژوهش های توصیفی ـ همبستگی و علّی ـ رابطه ای است. جامعه آماری مورد مطالعه، دانشجویان دانشکده های کشاورزی ایران بودند که 129 نفر از آنها با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری خوشه‌‌ای تصادفی دو مرحله‌ای بر اساس قطب‌‌های علمی پنج‌گانه کشور، به عنوان نمونه انتخاب شدند (236973=N). ابزار پژوهش، پرسشنامه ای بود که روایی آن توسط پانلی از متخصصان ترویج و آموزش کشاورزی به تأیید رسید و پایایی دسته گویه های آن با استفاده از ضریب آلفای کرنباخ (0.87 ≤α ≤ 0.66) محقق گردید. نتایج و بحث: نتایج نشان داد که به غیر از سطح تحصیلات دانشجویان، همبستگی مثبت و معنیداری بین رفتار زیست‌ محیط‌گرایانه و سایر متغیرهای مورد بررسی مؤثر بر آن وجود دارد. در این راستا، نیت، خودپنداره، انتظارات پیامدی، خودنظم دهی، ادراک از رفتار دیگران و خودکارآمدی به ترتیب بیشترین میزان همبستگی با رفتار زیست ‌محیط‌گرایانه را دارا بودند. نتایج حاصل از تحلیل علّی نشان داد که متغیرهای "ادراک از رفتار دیگران"، "انتظارات پیامدی" و "خودپنداره" تأثیر معنی داری بر رفتار زیست محیطگرایانه داشتند که این با نظریه اجتماعی، شناختی بندورا همسو است. ولی "نیت"، "خودکارآمدی" و "خودنظم دهی" تأثیر معنی داری بر آن نداشتند. نتیجه ‌گیری: واکاوی نتایج حاصل از تحلیل مسیر، نشان‌دهنده آن است که رفتار زیست محیط‌ گرایانه دانشجویان در نظام آموزش عالی کشاورزی تحت تأثیر ادراک از رفتار دیگران است و آن‌ها از مشاهده‌ی رفتار دیگران و پیامدهای حاصله از آن یاد می‌گیرند و رفتار می‌کنند. چنین یافته‌ای اهمیت محیط‌های اجتماعی را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، هر چند ممکن است افراد به لحاظ فردی دارای انگیزه‌ها و رفتارهایی در جهت حفظ محیط‌زیست باشند ولی این رفتار تحت تأثیر محیط اجتماعی ایشان است و فراهم کردن چنین محیطی یکی از استلزامات نظام‌های آموزش عالی در جهت ایجاد دانشگاه‌های سبز تلقی می‌گردد. در پایان، بر اساس نتایج پژوهش، پیشنهادهایی ارائه گردید.

مطالعه فون جورپایان خشکی زی استان چهارمحال و بختیاری

قاسم محمدی کاشانی؛ عهدیه عابدینی

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1399، ، صفحه 33-44

https://doi.org/10.29252/envs.18.1.33

چکیده

سابقه و هدف: جورپایان خشکی زی بزرگترین زیرراسته در راسته جورپایان می باشند و به عنوان یکی از گروه های اصلی تجزیه کننده خاک، نقش مهمی در تسریع بازچرخش مواد گیاهی دارند. از آنجایی که تاکنون مطالعات بسیار کمی روی این تاکسون در جنوبغرب ایران انجام شده است، مطالعه حاضر بمنظور بررسی تنوع زیستی جورپایان خشکی زی در استان ... بیشتر سابقه و هدف: جورپایان خشکی زی بزرگترین زیرراسته در راسته جورپایان می باشند و به عنوان یکی از گروه های اصلی تجزیه کننده خاک، نقش مهمی در تسریع بازچرخش مواد گیاهی دارند. از آنجایی که تاکنون مطالعات بسیار کمی روی این تاکسون در جنوبغرب ایران انجام شده است، مطالعه حاضر بمنظور بررسی تنوع زیستی جورپایان خشکی زی در استان چهارمحال و بختیاری انجام شد. مواد و روش ها: از مکان هایی که بطور بالقوه ممکن است زیستگاه جورپایان خشکی زی باشند، در سراسر استان، نمونه برداری انجام شد. نمونه ها پس از جمع آوری در الکل 96% نگهداری شدند، و برای بررسی های بیشتر به آزمایشگاه منتقل شدند. خرخاکی ها تشریح شدند و اسلایدهای میکروسکوپی از قطعات تشخیصی بدن آنها در یوپارال تهیه شد. نمونه های تایپ یا توصیفات و تصاویر در مقالات اصلی برای شناسایی گونه ها مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج و بحث: در این مطالعه بطور کلی 10 گونه جورپای خشکی زی شناسایی شدند. از خانواده Eubelidae Budde-Lund, 1899 گونه Koweitoniscus tamei Omer-Cooper, 1923 و از خانواده Armadillidiidae Brandt, 1833 گونهArmadillidium vulgare Latreille, 1804 معرفی شدند. گونه های Agabiformius lentus Budde-Lund, 1885،Porcellionides pruinosus Brandt, 1833، Porcellio evansi Omer-Cooper, 1923 و P. mehrdadi Kashani et al., 2017 از خانواده Porcellionidae Brandt & Ratzeburg, 1831 و گونه های Protracheoniscus major Dolfuss, 1903، P. ehsani Kashani, 2014، P. sarii Eshaghi, Kiabi & Kashani, 2015 و Mongoloniscus persicus Kashani, 2014 از خانواده Agnaridae Schmidt, 2003 شناسایی شدند. به جز گونه های Porcellio mehrdadi و P. evansi که اخیرا از این استان معرفی شده است، دیگر گونه ها برای فون استان ثبت جدید می باشند. نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که تنوع زیستی جورپایان خشکی زی در استان چهارمحال و بختیاری نسبتا بالا است و پژوهش‌های بیشتر، برای تخمین دقیق تری از تعداد گونه های خرخاکی در این استان ضرورت دارد.

بررسی تراکم، ترکیب سنی و جنسی آهو (Gazella subgutturosa) در پارک ملی گلستان

حسین وارسته مرادی؛ میثم مددی

دوره 15، شماره 4 ، دی 1396، ، صفحه 141-154

چکیده

سابقه و هدف: آهو که در طبقه‌بندی فهرست سرخ IUCN جزء گونه‌های درخطر تهدید قرار دارد، توزیع جغرافیایی وسیعی در خاورمیانه، پاکستان، آسیای مرکزی، چین و مغولستان دارد. درباره پویایی‌شناسی جمعیت، انتخاب زیستگاه، فعالیت‌های روزانه و سازمان اجتماعی این گونه بررسی بوم‌شناختی چندانی انجام نشده است. درباره پویایی‌شناسی جمعیت آهو در کشور ... بیشتر سابقه و هدف: آهو که در طبقه‌بندی فهرست سرخ IUCN جزء گونه‌های درخطر تهدید قرار دارد، توزیع جغرافیایی وسیعی در خاورمیانه، پاکستان، آسیای مرکزی، چین و مغولستان دارد. درباره پویایی‌شناسی جمعیت، انتخاب زیستگاه، فعالیت‌های روزانه و سازمان اجتماعی این گونه بررسی بوم‌شناختی چندانی انجام نشده است. درباره پویایی‌شناسی جمعیت آهو در کشور ایران نیز اطلاعات اندکی وجود دارد. از میان زوج‌سمان پارک‌ملی گلستان، آهو بیشترین آسیب‌پذیری را نسبت به شکار غیرمجاز و تخریب زیستگاه از خود نشان داده است. هدف از این تحقیق، تعیین پویایی جمعیت آهو در مناطق مختلف پارک‌ملی گلستان بود. مواد و روش‌ها: کار میدانی در منطقه پارک‌ملی گلستان انجام شد. نمونه‌برداری با استفاده از ‌روش ترانسکت خطی در طول 24 ترانسکت و در 3 بار بازید از هر یک از ترانسکت‌ها از بهمن سال 1394 تا تیر سال 1395 انجام شد. داده‌ها (شامل تعداد، جنس و سن) در هر یک از 24 ترانسکت نمونه‌برداری‌شده، جمع‌آوری شد. برای محاسبه تراکم از نرم‌افزار DISTANCE 6.0 استفاده شد. تفاوت در نرخ بره‌آوری آهوان با استفاده از آزمون‌های ناپارامتری کروسکال‌والیس و من‌وایتنی سنجیده شد. تمام آزمون‌های آماری با استفاده از نرم‌افزارهایMinitab 15 و Ecological Methodology انجام شد. نتایج و بحث: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل تراکم آهوان نشان داد که بیشترین و کمترین تراکم آهوان به‌ترتیب در مناطق کهنه‌سولگرد و رباط است. نسبت جنسی از 33/1 تا 86/1 در نوسان بود. به‌علاوه، نتایج نسبت جنسی نشان داد که جمعیت‌های آلمه و سولگرد بهترین نسبت جنسی را دارند. تعداد نرهای میان‌سال به بالا در جمعیت آهوان در جمعیت‌های مختلف پایین بود. این به معنای آن است که بخش بزرگی از ماده‌های مستعد تولیدمثل نمی‌توانند جفت‌گیری کنند. بسیاری از راه‌بردهای مدیریتی پیشنهاد افزایش تعداد نرهای بالغ در جمعیت را داده‌اند تا منجر به افزایش نرخ زادآوری ماده‌ها شود (Bender, 2002). علاوه بر پایین بودن نرهای میان‌سال به بالا در جمعیت آهوان در جمعیت‌های مختلف، به‌دلیل تعداد محدود ماده‌های مناسب (6 ساله و بیشتر) در کل جمعیت، تعداد قابل‌ملاحظه‌ای از ماده‌ها نیز تولیدمثل نکردند. نرها باید زمان بیشتری را صرف جمع‌آوری ماده‌ها و دور کردن نرهای رقیب کنند که متعاقب آن نرخ زادآوری کاهش می‌یابد. به‌علاوه، بره‌های زیر یک سال (اعم از نر و ماده) و آهوان خیلی پیر (بیش از 11 سال) به ترتیب بیشترین و کمترین درصد جمعیت آهوان را داشتند. بیشترین درصد بره‌ها در جمعیت‌های سولگرد و کهنه‌میرزابایلو مشاهده شد. این الگوی گروه سنی در بره‌ها به‌علت امنیت بالا در مجاورت پاسگاه‌های محیط‌بانی بود. تفاوت معنی‌داری در نرخ بره‌آوری در مناطق مختلف مشاهده نشد. این الگو با نتایج Varasteh (2004) مطابقت داشت. نتیجه‌گیری: با توجه به بررسی حاضر درباره ساختار سنی و جنسی و نیز میزان بره‌زایی و تراکم آهو و مقایسه آن با گذشته، روشن است که روند کنونی پویایی‌شناسی جمعیت آهوان در پارک‌ملی گلستان سیر نزولی داشته و این هشدار جدی است. برای کاهش سرعت سیر نزولی جمعیت و سپس برنامه‌ریزی دقیق و بلندمدت برای مدیریت جمعیت آهو در پارک‌ملی گلستان اقدام فوری لازم است.

برآورد سهم خودروهای فرسوده در ایجاد هزینه‌های اجتماعی ناشی از انتشار آلاینده‌ها در ایران

نغمه مبرقعی؛ امیر هدایتی اقمشهدی؛ سمانه زاهدی

دوره 14، شماره 2 ، تیر 1395، ، صفحه 119-128

چکیده

در کشور ما ناکافی بودن پوشش حمل‌و‌نقل عمومی موجب شده است تا افراد زیادی از وسایل نقلیه شخصی استفاده کنند و افزایش مشکلات اقتصادی، تورم بالا و کاهش قدرت خرید مردم نیز منجر به استفاده از خودروهای فرسوده توسط افراد زیادی شده است که هزینه‌های بالایی را به جامعه تحمیل می‌کنند. نوع مواد و روش تحقیق در این مقاله، با توجه به گستردگی کار ... بیشتر در کشور ما ناکافی بودن پوشش حمل‌و‌نقل عمومی موجب شده است تا افراد زیادی از وسایل نقلیه شخصی استفاده کنند و افزایش مشکلات اقتصادی، تورم بالا و کاهش قدرت خرید مردم نیز منجر به استفاده از خودروهای فرسوده توسط افراد زیادی شده است که هزینه‌های بالایی را به جامعه تحمیل می‌کنند. نوع مواد و روش تحقیق در این مقاله، با توجه به گستردگی کار و نبود بانک اطلاعاتی در این زمینه، از نوع کتابخانه‌ای و اسنادی است. به این صورت که ابتدا تعداد کل خودروهای کشور برآورد شد، سپس بر اساس تعریفی از خودروهای فرسوده ، تعداد خودروهای فرسوده کشور برآورد شد. در مرحله بعد سهم حمل‌و‌نقل و به‌ویژه حمل‌و‌نقل جاده‌ای در ایجاد هزینه‌های اجتماعی ناشی از انتشار آلاینده‌ها به‌دست آمد. بعد از این مرحله، سهم خودروهای فرسوده و سالم از انتشار آلاینده‌ها محاسبه شد و در مرحله آخر با توجه به محاسبات صورت‌گرفته، سهم خودروهای فرسوده در ایجاد هزینه‌های اجتماعی ناشی از انتشار آلاینده‌ها در کشور محاسبه شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که در سال 1390، حدود 11 درصد از خودروهای کشور فرسوده بودند، که این تعداد خودروی فرسوده در این سال، هزینه‌ای بالغ بر 102283 میلیارد ریال بر جامعه تحمیل کرده‌اند، به‌طوری‌که از این بین سهم هر خودروی فرسوده هزینه‌ای بالغ بر 66600077 ریال بوده است. برای کاهش این هزینه‌ها، ارائه سیستم یکپارچه کارا و البته عملیاتی مدیریت خودروهای فرسوده از سوی دولت، برای جمع‌آوری و بازیافت این خودروها در کشور لازم و ضروری است.

الگوی تجارت آب مجازی در فعالیت های اقتصادی استان گیلان: کاربرد جدول داده – ستانده گسترش یافته

مرتضی تهامی پور؛ عباس صلاح؛ عباس عرب مازار

دوره 13، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 35-50

چکیده

یکی از دیدگاه های نوین در مدیریت منابع آب، توجه به اصـــل مزیت نسبی و تجارت آب مجازی است. در واقع این نگاه وجود دارد که می توان یک تخصــص منطقه ای بر اســاس منابع آب در نظر گرفت و مناطقی که کم آب هسـتند واردکننده محصـولات آب بر باشـند و این محصـولات در مناطق پرآب تولید شود و یا اینکه از کشورهای دیگر وارد شود. در این پژوهش این دیدگاه برای ... بیشتر یکی از دیدگاه های نوین در مدیریت منابع آب، توجه به اصـــل مزیت نسبی و تجارت آب مجازی است. در واقع این نگاه وجود دارد که می توان یک تخصــص منطقه ای بر اســاس منابع آب در نظر گرفت و مناطقی که کم آب هسـتند واردکننده محصـولات آب بر باشـند و این محصـولات در مناطق پرآب تولید شود و یا اینکه از کشورهای دیگر وارد شود. در این پژوهش این دیدگاه برای ا ستان گیلان مورد بررسی قرار گرفت. در واقع، ســؤال پژوهش این اســت که الگوی تجارت آب مجازی در این اســتان چگونه اســت؟ برای پاســخ به این ســؤال، از ابزار جدول داده- ســتانده گسترش یافته ا ستفاده شد. بر این اساس، میزان آب مصرفی مستقیم و کل، به تفکیک 40 ر شته فعالیت اقت صادی در سطح استان مورد برر سی قرار گرفت. نتایج ن شان داد که استان گیلان به ترتیب با خالص صادرات636 و 811 میلیون متر مکعب آب در سطح کل فعالیت های اقتصادی و بخش کشاورزی، صادرکننده خالص آب مجازی بوده ا ست. این در حالی است که این استان در بخش صنعت واردکننده خالص آب مجازی بوده اســت. بر اســاس یافتهها و اطلاعات به دســت آمده در این پژوهش، این امکان وجود دارد که با تغییر در ترکیب فعالیت های اقتصـــادی (افزایش ســهم رشــته فعالیت های دارای ارزش افزوده بالا و کاهش ســهم رشــته فعالیت های دارای شدت بالای استفاده از آب)، بتوان ارزش افزوده استان گیلان را در سطح فعلی حفظ کرده و در عین حال تراز تجاری آب استان را بهبود داد.

مدلسازی آب و هوای دیرین و شناسایی تاثیرفعالیتهای انسان در زاگرس مرتفع

طیبه اکبری؛ راضیه لک؛ رضا شهبازی؛ کمال الدین علیزاده؛ اشرف اسدی؛ مهرنوش قدیمی

دوره 13، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 89-102

چکیده

پژوهش حاضر با روش پالینولوژی و ترسیم نمودار گرده ومحاسبه نسبتهای گرده مغزه رسوبی دریاچه گهر و بازسازی داده های دما و بارش منطقه بوسیله مدل کلان مقیاس طبیعی اقلیمی1 انجام شد. چهار زون اصلی شامل دو زون قدیمی تر GHA (عمق 300 تا 290 سانتی متر) و GHB (عمق 290 تا 110 سانتی متر) و دو زون جدید تر GHC (عمق 110 تا 50 سانتی متر) و زونGHD (عمق 50 تا 0 سانتی متر) شناسایی ... بیشتر پژوهش حاضر با روش پالینولوژی و ترسیم نمودار گرده ومحاسبه نسبتهای گرده مغزه رسوبی دریاچه گهر و بازسازی داده های دما و بارش منطقه بوسیله مدل کلان مقیاس طبیعی اقلیمی1 انجام شد. چهار زون اصلی شامل دو زون قدیمی تر GHA (عمق 300 تا 290 سانتی متر) و GHB (عمق 290 تا 110 سانتی متر) و دو زون جدید تر GHC (عمق 110 تا 50 سانتی متر) و زونGHD (عمق 50 تا 0 سانتی متر) شناسایی و تحلیل شد. نتایج گرده شناسی نشان داد که در سرتاسر مغزه رسوبی گرده های درختی بلوط حضور دارد و این مغزه میتواند تاریخچه آب و هوای منطقه زاگرس را در طول هولوسن بازسازی کند. احتمالاً دو زون GHA وGHB با شروع گسترش درختان بلوط و دوره گرم و مرطوب ابتدای هولوسن همزمان باشد. این دو زون دارای پوشش گیاهی از نوع جنگلی- استپی با گونه غالب بلوط می باشد. بنظر می رسد تغییرات فراوانی درختان بلوط و ریش بز در طول مغزه رسوبی ناشی از تغییرات شرایط رطوبتی و دمایی محیط می باشد. فراوانی قابل ملاحظه گرده های گیاهان علفی همانند علف هفت بند و بارهنگ و خانواده غلات , در زونGHC بعنوان شاهدی بر تخریب منطقه مورد مطالعه در اثر چرای شدید و عملیات کشاورزی و دخالت انسان می تواند باشد.همچنین با مقایسه نتایج مدلسازی و پالینولوژی منطقه با سایر دریاچه های شمال غرب ایران، وجود دوره های متوالی سرد و مرطوب و گرم و خشک در آب و هوای گذشته منطقه گهر نیز مورد تایید است.

ارزیابی شاخص بارش- تبخیر و تعرّق استاندارد شده (SPEI) جهت شناسایی خشکسالی در اقلیم‌های مختلف ایران

کاظم نصرتی

دوره 12، شماره 4 ، دی 1393

چکیده

پایش و تحلیل شرایط خشکسالی یکی از نیازهای اصلی مدیریت منابع‌آب است. با توجه به مشکلات کمّی نمودن ویژگی‌های خشکسالی مانند تداوم، شدت و بزرگی خشکسالی، شاخص‌های متعددی در دهه‌های اخیر توسعه پیدا نموده‌اند. یکی از محدودیت‌های شاخص‌های رایج مانند شاخص بارندگی استاندارد شده (SPI)۱ عدم لحاظ بیلان آب براساس میزان تبخیر و تعرّق می‌باشد. ... بیشتر پایش و تحلیل شرایط خشکسالی یکی از نیازهای اصلی مدیریت منابع‌آب است. با توجه به مشکلات کمّی نمودن ویژگی‌های خشکسالی مانند تداوم، شدت و بزرگی خشکسالی، شاخص‌های متعددی در دهه‌های اخیر توسعه پیدا نموده‌اند. یکی از محدودیت‌های شاخص‌های رایج مانند شاخص بارندگی استاندارد شده (SPI)۱ عدم لحاظ بیلان آب براساس میزان تبخیر و تعرّق می‌باشد. شاخص بارش- تبخیر و تعرّق استاندارد شده (SPEI)۲ براساس بارش و تبخیر و تعرّق پتانسیل، بیلان آب را در محاسبه شاخص خشکسالی لحاظ می‌نماید. هدف از این مطالعه بررسی خشکسالی هواشناسی با استفاده از شاخص بارش-تبخیر و تعرّق استاندارد شده در 10 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک در گسترة اقلیم‌های مختلف کشور و مقایسه با شاخص بارش استاندارد شده می‌باشد. به این منظور داده‌های بارش و دمای ماهانه ایستگاه‌ها در بازه زمانی 1975 الی 2007 تهیه و شاخص‌های خشکسالی محاسبه گردید. مقایسه براساس مقادیر شاخص‌ها و رده‌های خشکسالی انجام شد. نتایج نشان داد شاخص بارش استاندارد شده و شاخص بارش-تبخیر و تعرّق استاندارد شده دارای همبستگی معنی‌دار بوده اما شاخص بارش تبخیر و تعرّق استاندارد شده پاسخ سریع‌تری نسبت به خشکسالی داشته است. هم‌چنین با افزایش مقیاس زمانی تداوم خشکسالی افزایش می‌یابد. با توجه به اهمیت تبخیر و تعرّق در بیلان آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک، شاخص بارش-تبخیر و تعرّق استاندارد شده می‌تواند به‌عنوان شاخصی مناسب در مطالعات خشکسالی مورد استفاده قرار گیرد که مطالعات بیشتر در مقیاس‌‌های زمانی و مکانی را نیاز دارد.

آثار اقتصادی و زیست‌محیطی کاهش موانع واردات: تحلیلی در چارچوب تعادل عمومی

زکریا فرج زاده؛ محمد بخشوده؛ محسن رضایی میرقائد؛ حمید آماده

دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1393

چکیده

برای الحاق به سازمان تجارت جهانی، ایران باید موانع واردات شامل تعرفهها و موانع غیرتعرفهای را کاهش دهد. کاهش این موانع می‌تواند پیامدهای اقتصادی و زیست‌محیطی مهمی به دنبال داشته باشد. این مطالعه با هدف تحلیل اثرات اقتصادی و زیست‌محیطی کاهش موانع واردات صورت گرفت. برای این منظور ابتدا یک مدل تعادل عمومی قابل محاسبه مبتنی بر ... بیشتر برای الحاق به سازمان تجارت جهانی، ایران باید موانع واردات شامل تعرفهها و موانع غیرتعرفهای را کاهش دهد. کاهش این موانع می‌تواند پیامدهای اقتصادی و زیست‌محیطی مهمی به دنبال داشته باشد. این مطالعه با هدف تحلیل اثرات اقتصادی و زیست‌محیطی کاهش موانع واردات صورت گرفت. برای این منظور ابتدا یک مدل تعادل عمومی قابل محاسبه مبتنی بر ماتریس حساب‌داری اجتماعی تدوین شد. در تحلیل زیست‌محیطی، کل انتشار آلاینده‌های منتخب به سه گروه انتشار ناشی از مصرف سوخت، انتشار در جریان تولید و انتشار ناشی از مصرف نهایی غیرسوخت تقسیم گردید. سیاستهای کاهش موانع واردات نیز شامل جایگزینی موانع غیرتعرفهای با معادل تعرفه و دریافت تعرفه یکنواخت 14 و 4 درصد میباشد. یافتههای مطالعه نشان داد سیاستهای یاد شده تولید ناخالص را افزایش و سطح عمومی قیمتهای اقتصاد را کاهش خواهد داد. افزون بر این، این سیاستهای تجاری رفاه خانوارها را افزایش خواهند داد که سهم خانوارهای شهری و ثروتمند بیش از سایر گروهها میباشد. هم‌چنین مشخص گردید کاهش موانع واردات موجب کاهش انتشار اغلب آلایندههای منتخب می‌شود اما بخشی از کاهش انتشار ناشی از کاهش مصرف سوخت و تغییر ترکیب تولید، بواسطه افزایش انتشار در جریان مصرف نهایی از بین میرود. این سیاستها ترکیب تولید را نیز به نفع بخشهای خدمات، نفت و گاز، فرآوردههای انرژی، منسوجات و پوشاک، شیلات و محصولات باغی تغییر خواهد داد.

تعیین ویژگی و شاخص کیفیت آب رودخانة کُر

وحیده شیخی؛ فرید مر؛ عطا شاکری

دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1393

چکیده

رودخانه کُر مهم‌ترین رودخانة دائمی استان فارس در جنوب غرب ایران می‌باشد. این رودخانة نقشی کلیدی در عرضة آب برای مصارف مختلف کشاورزی، صنعتی و شهری در استان فارس ایفا می‌کند. در چند دهة اخیر توسعة فعالیت‌های کشاورزی و صنعتی در اطراف این رودخانه موجب افزایش بار آلودگی آن شده است. این مقاله به بررسی کیفیت آب رودخانة کُر و عمدهترین ... بیشتر رودخانه کُر مهم‌ترین رودخانة دائمی استان فارس در جنوب غرب ایران می‌باشد. این رودخانة نقشی کلیدی در عرضة آب برای مصارف مختلف کشاورزی، صنعتی و شهری در استان فارس ایفا می‌کند. در چند دهة اخیر توسعة فعالیت‌های کشاورزی و صنعتی در اطراف این رودخانه موجب افزایش بار آلودگی آن شده است. این مقاله به بررسی کیفیت آب رودخانة کُر و عمدهترین استفادة آن، آبیاری، میپردازد. برای این منظور پنج پارامتر مؤثر کیفیت آب در آبیاری شامل؛ رسانایی الکتریکی (EC)، محتوای سدیم (Na) و کلر (Cl)، نسبت جذب سدیم (SAR)، بیکربنات (HCO3) و غلظت هشت فلز سنگین؛ آرسنیک (As)، کادمیم (Cd)، کرُم (Cr)، مس (Cu)، مولیبدن (Mo)، نیکل (Ni)، سرب (Pb) و روی (Zn) در 25 ایستگاه مختلف در طول رودخانة کُر در اردیبهشت 1390 اندازهگیری و بررسی شد. تکنیک شاخص کیفیت آب (WQI) مقدار واحدی از چند پارامتر کیفیت آب در یک موقعیت و زمان مشخص را محاسبه می‌کند. هدف این تکنیک بیان مختصر و جامع تعداد زیاد پارامترهای کیفیت آب می‌باشد. در این مطالعه با استفاده از پارامترهای کیفیت آب، شاخص کیفیت آب آبیاری (IWQI) در طول رودخانه محاسبه و روند تغییرات آن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد وضعیت آلودگی در بخش‌هایی از رودخانة کُر از دیدگاه زیست‌محیطی نگرانکننده است و برای جلوگیری از فروکاهی بیشتر کیفیت رودخانة کُر پایش پیوسته بر ورودیهای مختلف رودخانة کُر ضرورت دارد.

تعیین تجمع فلزات سنگین در گیاه حرای خور بردستان استان بوشهر با تاکید بر ضریب غنی شدگی

میترا چراغی؛ علیرضا صفاهیه؛ علی دادالهی سراب؛ کمال غانمی؛ عبدالمجید دورقی

دوره 11، شماره 4 ، دی 1392

چکیده

گیاه حرا (Avicennia marina) از گیاهان آبزی مناطق جزر و مدی است که دارای پراکنش وسیعی در خور بردستان (استان بوشهر) می‎باشد. این مطالعه با هدف تعیین میزان تجمع فلزات سنگین در رسوب و بافت های گیاه و نیز توانایی انتقال این عناصر از رسوب به بافت‎های گیاه A.marina انجام گردید. بدین منظور پس از هضم نمونهها در آزمایشگاه، غلظت فلزات سنگین ... بیشتر

اندازه ‏گیری بهره ‏وری زیست‏محیطی بخش کشاورزی ایران

غلامحسین کیانی

دوره 11، شماره 4 ، دی 1392

چکیده

دراین مطالعه بهره وری، کارایی و تغییر تکنولوژی متداول و زیست محیطی در بخش کشاورزی کشور با استفاده از شاخص مالم کوئیست لونبرگر و داده های تابلویی 28 استان و طی دوره زمانی 87-1379 محاسبه گردید. نتایج نشان می دهد میانگین سالانه شاخص موازنه نیتروژن به عنوان تقریبی از آلودگی نیتروژن، 32.7 کیلوگرم در هکتار و میانگین کارایی مصرف نیتروژن در کشور ... بیشتر

ارزیابی آموزش محیطزیست در ایران و ارائه پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت موجود

سیدمحمد شبیری؛ حسین میبودی

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1392

چکیده

هدف اصلی این مقاله بررسی و تحلیل سیر تحولات آموزش محیط زیست از آغاز پیدایش تاکنون در ایران است . روند تحولات آموزش محیط زیست در ایران طی 40 سال گذشته دارای فراز و نشیب های بسیاری بوده است. آموزش محیط زیست در ایران سابقه چندانی ندارد اما، طی سه دهه اخیر تلاشها و اقدامات شایان توجهی در این خصوص صورت گرفته است . در انجام این پژوهش از روش تحقیق ... بیشتر

واکاوی رفتار و تمایلات رفتاری کارکنان سازمان های کشاورزی نسبت به حفاظت آب : کاربرد تئوری تکامل یافته رفتار برنامه ریزی شده

مسعود یزدان پناه؛ داریوش حیاتی؛ غلامحسین زمانی

دوره 9، شماره 1 ، مهر 1390

چکیده

علیرغم افزایش روز افزون اهمیت حفاظت از آب در سراسر جهان، در باره متغیرهای روانی – جامعه شناختی که قادرند رفتارهای حفاظت از آب مردم را پیش بینی کنند، درک اندکی وجود دارد. در این مطالعه تلاش شده با استفاده از تئوری تکامل یافته رفتار برنامه ریزی شده شامل متغیرهای هنجارهای اخلاقی ، خویش هویتی و اسطوره های ذهنی نسبت به طبیعت بعنوان باورهای ... بیشتر علیرغم افزایش روز افزون اهمیت حفاظت از آب در سراسر جهان، در باره متغیرهای روانی – جامعه شناختی که قادرند رفتارهای حفاظت از آب مردم را پیش بینی کنند، درک اندکی وجود دارد. در این مطالعه تلاش شده با استفاده از تئوری تکامل یافته رفتار برنامه ریزی شده شامل متغیرهای هنجارهای اخلاقی ، خویش هویتی و اسطوره های ذهنی نسبت به طبیعت بعنوان باورهای عمومی ، رفتارها وتمایلات رفتار افراد نسبت به حفاظت آب ، مورد پیش بینی و مطالعه قرا رگیرد. جمعیت مورد مطالعه کارکنان سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر بوده اند که از طریق نمونه گیری تصادفی تعداد 80 نفر از ایشان جهت انجام این مطالعه انتخاب گردیدند. روش تحقیق از نوع پیمایش بوده است. یافته ها نشان داد که تئوری تکامل یافته رفتار برنامه ریزی شده ، قادر به پیش بینی رفتار و تمایلات رفتاری افراد مورد مطالعه در رابطه با حفاظت آب می باشد. ناایج حاصل ازتحلیل رگرسیونی چند گانه نشان داد که متغیرهای هنجار اخلاقی ، کنترل رفتار درک شده ، و درک از ریسک قادرند 68 درصد از تغییرات متغیر وابسته تمایلات رفتاری نسبت به حفاظت از آب را پیش بینی کنند. در حالی که در مدل اولیه تئوری رفتار برنامه ریزی شده، هنجار ذهنی و کنترل رفتار درک شده تنها قادر به پیش بینی 49 درصد از تغییرات تمایلات رفتاری نسبت به حفاظت از آب بوده اند. بنابر این آن دسته از کارکنانی که درک و تعهد بیشتری را در رابطه با حفاظت از آب احساس می کرده اند، تمایلات رفتاری بیشتری را برای درگیر شدن در چنین فعالیت هایی از خود نشان داده اند.همچنین یافته ها نشان داد که کارکنان مورد مطالعه در رابطه با رفتارهای حفاظت از آب، اختیار و تسلط کاملی بر روی رفتارشان نداشته اند(منظور رفتارهایی که علاوه بر خود فرد، تا حدودی تحت تاثیر محیط و اطرافیان است) هم چنین اسطوره های ذهنی افراد نسبت به طبیعت توانسته بترتیب 39 درصد ، 20 درصد و 28 درصد ازتغییرات متغیرهای وابسته نگرش ، هنجار اخلاقی و درک ریسک افراد نسبت به حفاظت از آب را پیش بینی کند.

بررسی رابطه همجمعی در آمد سرانه و انتشار سرانه ی دی اکسید کربن و وجود منحنی کوزنتس زیست محیطی دی اکسید کربن در ایران

مرتضی مولایی؛ محمد کاوسی کلاشمی؛ حامد رفیعی

دوره 8، شماره 1 ، مهر 1389

چکیده

بیش از نیمی از آثار گلخانه ای مربوط به انتشار گاز دی اکسید کربن است . انتشار دی اکسید کربن منجر به اثرات نامطلوب آب و هوایی و زیست محیطی شده و در نهایت اقتصاد جهانی را نیز متاثر خواهد کرد. ا ز آنجا که بررسی آثار اقتصادی انتشار فزاینده گاز دی اکسید کربن بسیار حائز اهمیت بوده ، پژوهش حاضر رابطه همجمعی بین تولید ناخالص داخلی سرانه و انتشار ... بیشتر

مطالعه فونستیک و جمعیتی خانواده Syrphidae در ایلام

فرزاد جلیلیان؛ یعقوب فتحی پور؛ اصغر طالبی؛ امین صدارتیان

دوره 7، شماره 4 ، تیر 1389

چکیده

مگس های سیرفید مناطق شمالی استان ایلام طی سا لهای 1382 و 1383جمع آوری و شناسایی شدند. در این تحقیق، فراوانی و تغییرات جمعیت برخی گونه های مهم در منطقه نیز مورد بررسی قرار گرفت. طی این تحقیق، در مجموع تعداد 30 گونه مگس سیرفید جمع آوری و شناسایی شدند که در میان آن ها تعداد 21 گونه شکارگر، 8 گونه پوسیده خوار و یک گونه گیاهخوار بودند. تمام گونه ها ... بیشتر

سنجش میزان فلزات سنگین (Cd, Cr) در بافت پوست و عضله کفال طلائی دریای خزر (Liza aurata) منطقه انزلی

جمیله پازوکی؛ بهروز ابطحی؛ فرناز رضائی

دوره 7، شماره 1 ، مهر 1388

چکیده

جهت بررسی آلودگی عضله و پوست ماهی کفال طلائی (Liza aurata) به فلزات سنگین کادمیوم و کرم د ر پائیز 1385 تعداد 48 عدد از این گونه (24 نمونه نر، 24 نمونه ماده ) به روش پره در منطقه انزلی صید شدند. جداسازی بافت ها و هضم شیمیایی نمونه های خشک و هموژنیزه شده انجام شد. غلظت فلزات نیز بر اساس میکروگرم در گرم وزن خشک با دستگاه جذب اتمی شعله ای تعیین شد. آنالیز ... بیشتر جهت بررسی آلودگی عضله و پوست ماهی کفال طلائی (Liza aurata) به فلزات سنگین کادمیوم و کرم د ر پائیز 1385 تعداد 48 عدد از این گونه (24 نمونه نر، 24 نمونه ماده ) به روش پره در منطقه انزلی صید شدند. جداسازی بافت ها و هضم شیمیایی نمونه های خشک و هموژنیزه شده انجام شد. غلظت فلزات نیز بر اساس میکروگرم در گرم وزن خشک با دستگاه جذب اتمی شعله ای تعیین شد. آنالیز آماری داده ها با آزمون t. جفت شده حاکی ازاختلاف معنی دار بین غلظت کادمیوم و کرم در دو بافت مورد مطالعه بود در مقایسه با پوست عضله حاوی مقادیر کمتری از فلزات بود. نتایج حاصل از آنالیز همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی حاکی از وجود رابطه منفی معنی دار بین میزان تجمع کرم در بافت عضله ماهی و عامل طول کل بود. لیکن این نتایج آماری در ارتباط با میزان تجمع کادمیوم و کرم در بافت پوست ماهیان موردمطالعه حاکی از وجود رابطه مثبت معنی دار بین میزان تجمع فلزات و طول کل بود. د ر رابطه با تاثیر جنسیت نتایج حاصل از آزمون آماری t مستقل نشان داد که میزان فلزات در بافت پوست و عضله ماهیان ماده بیش از انواع نر است. نتایج این تحقیق نشان داد که د اطلاعات مقاله به زبان دوم ر مقایسه با استانداردهای جهانی مقادیر این دو فلز در ماهی کفال طلایی این منطقه پائین می باشد و تهدیدی برای سلامت عمومی محسوب نمی شود

بررسی پلی مرفیسم ژن کیتیناز در چند رقم برنج ایرانی با استفاده از روش RFLP-PBR

مسعود شیدایی؛ نسترن حیدری؛ بهزاد قره یاضی

دوره 6، شماره 4 ، تیر 1388

چکیده

بیماری زنگ برگ در برنج یک بیماری قارچی عمده است که توسط Rhizoctonia solani پدید می آید.تحقیق حاضر برای شناسایی تنوع ژن کیتیناز در 19 رقم برنج ایرانی و با استفاده از روش RFLP-PBR و آنزیم های محدود کننده SacI ،aq-I ،RsaI و Ava-I انجام گرفته است . هضم ژن RICCH- 3 توسط آنزیم های اختصاصی RsaI و TaqI باندهای یکسانی را در تمامی ارقام برنج مطالعه شده پدید آورد در حالی که هضم ... بیشتر

مطالعه فونستیک زنبورهایvespidae در استان زنجان(شمال غرب ایران) به همراه برخی سنجشهای اکولوژیک

روح ا.. عباسی؛ شاهرخ پاشایی راد؛ ابراهیم ابراهیمی؛ مسعود شیدایی

دوره 6، شماره 1 ، مهر 1387

چکیده

چکیده راسته بال غشائیان، با بیش از 115000 گونه توصیف شده، در برگیرنده حدود 10 % تنوع یکی از خانواده های مهم این راسته بوده که نقش Vespidae . زیستی سیاره می باشد مهمی را در کنترل بیولوژیک آفات گیاهی بازی می کند. در مطالعه حاضر، بررسی بهمراه تخمین برخی شاخصهای اکولوژیک همبستگی Vespidae فونستیک زنبور های بین گونه ای در نیمه شمالی استان زنجان صورت گرفته ... بیشتر چکیده راسته بال غشائیان، با بیش از 115000 گونه توصیف شده، در برگیرنده حدود 10 % تنوع یکی از خانواده های مهم این راسته بوده که نقش Vespidae . زیستی سیاره می باشد مهمی را در کنترل بیولوژیک آفات گیاهی بازی می کند. در مطالعه حاضر، بررسی بهمراه تخمین برخی شاخصهای اکولوژیک همبستگی Vespidae فونستیک زنبور های بین گونه ای در نیمه شمالی استان زنجان صورت گرفته است. نمونه ها با استفاده از کلیدهای از اتریش مورد تایید نهایی Gusenleitner شناسایی موجود شناسایی شده و توسط دکتر به شرح زیر قرار گرفت. Ancistrocerus auctus, Antepipona deflenda, A. vagabunda*, Eumenes dubius crimensis*, E. mediterraneus, E. papillarius, Euodynerus disconotatus sulfuripes*, E. fastidiosus*, E. posticus*, Eustenancistrocerus amadanensis, E. israelensis*, Katamenes dimidiatus, Knemodynerus excellens, Parodontodynerus ephippium*, Stenodynerus chevrieranus, S. chitgarensis, Polistes dominula, P. Dominulus bucharensis*, P. Gallicus, P. Iranus, P. Nimpha irakensis*, Vespa orientalis, Vespula germanica تمام گونه های مذکور برای اولین بار از استان زنجان معرفی می شوند و تاکسون های ستاره دار ثبت جدید برای ایران می باشند. شاخصهای همبستگی بین گونه ای بین تمام گونه ها ، Euodynerus posticus ب ا Ancistrocerus auctus تعیین شد. نتایج نشان داد که Euodynerus fastidiosus & با Antepipona vagabunda Eustenancistrocerus israelensis & Parodontodynerus ephippium & Eustenancistrocerus israelensis با Euodynerus fastidiosus ، با Eustenancistrocerus israelensis ، Parodontodynerus ephippium ب ا Polistes dominulus bucharensis و Parodontodynerus ephippium دارای بیشترین همبستگی بین گونه ای مثبت بودند. Eumenes mediterraneus استان زنجان، ایران ،

پیشنهاد برنامه ریزی چند منظوره "سبزراه" در مناطق ساحلی ایران مطالعه موردی: انزلی – دریای کاسپین ، بوشهر – خلیج فارس

امین رستنده

دوره 5، شماره 2 ، دی 1386

چکیده

در نوشته حاضر، نگارنده در تلاش است تا برنامه ای برای خلق سبزراه پایدار در امتداد خطوط ساحلی شمال و جنوب ایران برمبنای پیشینه تاریخی مسیرهای سبز در کشور و همچنین تئوری بین المللی سبزراه ها که ریشه در تعاریف کلی انگلیسی و امریکایی دارد، تعریف نماید. برای نیل به این مقصود، در بخش اول مقاله ، اصول تاریخی مسیرهای سبز در ایران بررسی و شناسایی ... بیشتر

گونه های غیر بومی تالاب های آلماگل، آجی گل و آلاگل (استان گلستان )؛ اشاراتی برای برنامه های حفاظتی و مدیریتی تالاب ها

رحمان پاتیمار

دوره 4، شماره 3 ، فروردین 1386

چکیده

جهت بررسی ترکیب گونه ای ماهیان تالابهای بین المللی استان گلستان که یک سری از دریاچه های تقریبا ایزوله آب شیرین میباشند، از شهریور 1379 تا مرداد 1381مطالعه انجام شد. نتایج نشان داد که گونه های غیر بومی در تالابها غالب میباشند. از 10 گونه نمونه برداری شده ، چهار گونه شامل تیزه کولی(Hemiculter leucisculus) ، کاراس (Carassius auratus)، آمورچه(Pseudorasbora parva) و گامبوزیا ... بیشتر

بررسی برخی جنبه های اکولوژیکی گونه Schizothorax pelzami از رودخانه لایین سو در شمال شرق ایران

اصغر عبدلی؛ پونه رسولی؛ حسین یزدان دان بی بالان؛ لیلا عبدلی

دوره 4، شماره 3 ، فروردین 1386

چکیده

150 نمونه از گونه Schizothorax pelzami با استفاده ازدستگاه الکتروشوکر در رودخانه لایین سو در شمال شرق ا یران در دی ماه 1374 به دست آمد. میزان رشد و رژیم غذایی نمونه ها مورد بررسی قرار گرفت . رابطه طول و وزن برای 30 نمونه به دست آمد ، W= -12.108*L 3.134 (r= 0.999) در مورد نمونه های ماده W= -10.594*L 3.134 (r= 0.849) در مورد نمونه های نر ، نوع ، تعداد و حجم محتویات معده نشان دهنده ... بیشتر

حفاری غیر تخریبی در منطقه باستانی پارسه- پاسارگاد

بهناز امین زاده؛ فیروزه سامانی؛ بهرنگ بهرامی

دوره 3، شماره 12 ، تیر 1385

چکیده

موضوع احداث سد یوند و مکانیایی حساس آن در منطقه پارسه- پاسارگاد یعنی بین آثار به جا ماده از تخت جمشید و پاسارگاد از موضوعات مهم و در عین حال نگران کننده از نظر متخصصین باستان شناسی است، چرا که این امکان وجود دارد که سد با انباشت آب و تغییر سامانه آبی منطقه،باعث تخریب این دو اثر جهانی که توسط یونسکو به عنوان میراث جهانی ثبت گردیده اند،شود ... بیشتر موضوع احداث سد یوند و مکانیایی حساس آن در منطقه پارسه- پاسارگاد یعنی بین آثار به جا ماده از تخت جمشید و پاسارگاد از موضوعات مهم و در عین حال نگران کننده از نظر متخصصین باستان شناسی است، چرا که این امکان وجود دارد که سد با انباشت آب و تغییر سامانه آبی منطقه،باعث تخریب این دو اثر جهانی که توسط یونسکو به عنوان میراث جهانی ثبت گردیده اند،شود علاوه بر آن احداث امکان کاوش ها بیشتر در منطقه را به شدت کاهش می دهد. در حال حاضر احداث سد تا اتمام تحقیقات باستان شناسان در منطقه،به کندی پیش می رود . هدف از این تحقیق افزایش اطلاعات و مستندات باستان شناسی مربوط به این منطقه با ارزش است. مورد مطالعه خاص آن بستر محیطی تخت جمشید و پاسارگاد می باشد جهت پرهیز از تخریب های محیطی که به واسطه حفاری های باستان شناسی ایجاد می شود در این تحقیق با استفاده از روش ها و فناوری های تکمیل کننده یکدیگر یعنی کاربرد لایه های متفاوت اطلاعات در زمینه های محیطی از جمله زمین شناسی، هیدرولوژی و هیدروئولوژی و نیز اطلاعات باستان شناسی، استفاده از عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای اطلاعات مورد نیاز جمع آوری و مورد تحلیل قرار گرفتند کاربرد GIS و پردازش تصویر، امکان ترکیب و همبستگی اطلاعات و لایه های متفاوت محیطی و تاریخی را فراهم نمود. نتایج تحقیق شامل بر سه یافته مهم زیر در زمینه باستان شناسی منطقه است:1)تعیین پهنه های شامال آثار باستانی مدفون شده در منطقه پارسه پاسارگاد، که متمرکز بر محیط طبیعی دو پایتخت هخامنشی یعنی دشت فروردین و دشت مرغاب است. 2)تعیین احتمال وجود برج و بارو در اطراف مجموعه تخت جمشید .3)مکان یابی دریاچه باستانی پاسارگاد

بررسی عادات رژیم غذایی سیاه ماهی دو اکوسیستم رودخانه ای "تالار" و " یاسالق" حوزه جنوبی دریای خزر

حسین مصطفوی؛ اصغر عبدلی

دوره 2، شماره 7 ، فروردین 1384

چکیده

رژیم غذایی سیاه ماهیان رودخانه های تالار و یاسالق(یکی از انشعابات رودخانه گرگانرود) در پاییز سال 1377 مورد مطالعه قرار گرفت. پس از تعیین ایستگاه ها در دو رودخانه مذکور، نمونه برداری ها توسط دستگاه الکترو شوکر و تورهای سالیک انجام شد، سپس 3/1 ابتدایی روده ماهی ها در سنین مختلف با میکروسکوپ اینورت و فرمول های لازم بررسی شدند. غذای اصلی این ... بیشتر

دوره 21 (1402)

دوره 20 (1401)

دوره 19 (1400)

دوره 18 (1399)

دوره 17 (1398)

دوره 16 (1397)

دوره 15 (1396)

دوره 14 (1395)

دوره 13 (1394)

دوره 12 (1393)

دوره 11 (1392)

دوره 10 (1391)

دوره 9 (1390-1391)

دوره 8 (1389-1390)

دوره 7 (1388-1389)

دوره 6 (1387-1388)

دوره 5 (1386-1387)

دوره 4 (1385-1386)

دوره 3 (1384-1385)

دوره 2 (1383-1384)

دوره 1 (1382-1383)

کلیدواژه‌ها = ایران

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده