وجیهه قربان نیا خیبری؛ هومان لیاقتی؛ میر مهرداد میرسنجری؛ محسن آرمین
چکیده
سابقه و هدف: گردشگری طبیعت (اکوتوریسم) نوعی از گردشگری است که بر جاذبه های طبیعی تأکید دارد و ویژگی محوری آن، ارتباط با طبیعت و وابستگی به مفهوم توسعه پایدار، ایجاد موقعیت های آموزش، بوم شناسی و قدرشناسی نسبت به مادر زمین است. با توجه به مفهوم توسعه گردشگری طبیعت پایدار، ارزیابی توان اکولوژیک و شناسایی ظرفیت های طبیعی هر ...
بیشتر
سابقه و هدف: گردشگری طبیعت (اکوتوریسم) نوعی از گردشگری است که بر جاذبه های طبیعی تأکید دارد و ویژگی محوری آن، ارتباط با طبیعت و وابستگی به مفهوم توسعه پایدار، ایجاد موقعیت های آموزش، بوم شناسی و قدرشناسی نسبت به مادر زمین است. با توجه به مفهوم توسعه گردشگری طبیعت پایدار، ارزیابی توان اکولوژیک و شناسایی ظرفیت های طبیعی هر منطقه به همراه برنامه ریزی صحیح می تواند منجر به بهره برداری پایدار و مستمر از عرصه های طبیعی و در عین حال رفع محرومیت، ایجاد اشتغال و کسب درآمد شود. شهرستان دنا در شمال استان کهگیلویه و بویراحمد با مساحتی بالغ بر 1577 کیلومتر مربع به دلیل برخورداری از پدیدههای نادر و ارزشمند طبیعی از قابلیت و پتانسیل بالایی در زمینه گردشگری طبیعی برخوردار است که می‌تواند بعنوان چشم اندازی زیبا در همه فصل های سال پذیرای گردشگران و دوستداران طبیعت قرار گیرد. مواد و روش ها: روشهای تصمیم گیری چند معیاره (MCDM) این امکان را فراهم می آورد که معیارهای گوناگون بطور همزمان در تعیین بهترین گزینه و مناسب ترین شرایط به کار گرفته شوند. فرآیند تحلیل شبکهای (ANP) یکی از روش های تصمیم گیری چند معیاره با ساختار غیر خطی و روابط دو سویه است. در این مطالعه پس از بررسی روابط بین شاخص های مختلف توسعه گردشگری طبیعت و تعیین وزن نسبی آنها با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه ای، اقدام به شناسایی منطقه های پتانسیل توسعه اکوتوریسم با استفاده از روش ترکیب خطی وزندار (WLC) شد. اغلب همراه با روش WLC، تئوری مجموعه های فازی بمنظور استاندارد کردن شاخص ها به کار می رود. نتایج و بحث: بر اساس ساختار مدل تصمیم گیری فرآیند تحلیل شبکه ای، شاخص حساسیت به وقوع زمین لغزش با وزن نسبی 0.3 و جهت جغرافیایی با وزن نسبی 0.014 به ترتیب بیشترین و کمترین اهمیت را در مورد شناسایی منطقه های پتانسیل توسعه گردشگری طبیعت در منطقه مورد مطالعه داشته اند. بر اساس استخراج وزن نسبی 17 شاخص گردشگری طبیعت و تلفیق آنها به روش ترکیب خطی وزن دار، بیشترین مساحت کلاس های گردشگری طبیعت به ترتیب به کلاس شایستگی تا حدی مناسب (S2)، نسبتاً مناسب (S3)، کاملاً مناسب (S4) و نامناسب (S1) اختصاص یافته است. نتیجه گیری: در بیشتر تصمیم گیری ها مدیران به جای یک سنجه، خواستار بهینه کردن چندین سنجه هستند. بدیهی است که این سنجه ها بدلیل داشتن مقیاس های مختلف با هم قابل مقایسه نبوده و حتی در برخی مسئله ها با یکدیگر متضاد می باشند به طوریکه افزایش یک سنجه سبب کاهش سنجه دیگر می شود. بنابراین در تصمیم گیری با معیارهای چندگانه بطور معمول مدیران به دنبال گزینه ای هستند که بیشترین مزیت را برای همه معیارها بیان کند. در روش وزن دهی AHP، وابستگی معیارها، سنجه ها و گزینه ها بصورت خطی و از پایین به بالا یا بالا به پایین است. در این مطالعه مشخص شد که وابستگی سنجه های مؤثر بر توسعه گردشگری طبیعت دو طرفه و تشکیل یک شبکه یا سیستم غیر خطی (سیستم بازخور) را می دهد که در این صورت برای محاسبه وزن عنصرها باید از تئوری شبکه ها استفاده کرد. همانند دیگر تحقیق های گذشته نتایج این تحقیق نیز نشان داد که استفاده همزمان از منطق فازی و روش ANP در تعیین ارجحیت و وزن معیارها نسبت به یکدیگر شرایط منطقی تر و انعطاف پذیرتری را برای ارزیابی به روش WLC فراهم می کند. مقایسه نتایج این پژوهش با دیگر مطالعات نشان داد که سنجه های اثرگذار بر توسعه اکوتوریسم در منطقه های مختلف متفاوتند.
رومینا سیاح نیا؛ مجید مخدوم؛ شهرزاد فریادی
دوره 15، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 77-88
چکیده
سابقه و هدف: طبق گزارش بانک جهانی، نرخ رشد شهری با سرعتی بیش از نرخ رشد مطلق جمعیت در حال افزایش است و این رشد و توسعه شهری اگر بدون توجه به پایداری اکولوژیکی بستر شهر صورت پذیرد، موجب بروز بحران‌های محیط زیستی در سطوح مختلف (جهانی، ملی و محلی) خواهد شد. آنچه مسلم است مدیریت توسعه کلان‌شهرها از جمله تهران نیز بدون در دست داشتن سند راهبردی ...
بیشتر
سابقه و هدف: طبق گزارش بانک جهانی، نرخ رشد شهری با سرعتی بیش از نرخ رشد مطلق جمعیت در حال افزایش است و این رشد و توسعه شهری اگر بدون توجه به پایداری اکولوژیکی بستر شهر صورت پذیرد، موجب بروز بحران‌های محیط زیستی در سطوح مختلف (جهانی، ملی و محلی) خواهد شد. آنچه مسلم است مدیریت توسعه کلان‌شهرها از جمله تهران نیز بدون در دست داشتن سند راهبردی که استخوان‌بندی اصلی توسعه را در بستر اکولوژیک سرزمین ترسیم کند امکان‌پذیر نیست. در این میان به نظر می‌رسد ارائه الگویی بر اساس نمایه‌های اکولوژیکی برای ارزیابی توان توسعه شهری راه‌حل مناسبی برای پیشگیری و بستر مناسبی برای برنامه‌ریزی محیط زیست شهری فراهم آورد. مواد و روش‌ها: از آنجا که یافتن نمایه‌های اکولوژیکی متناسب در مدلسازی ارزیابی توان توسعه شهری نیازمند جامع‌نگری در تصمیم‌گیری و بهره‌مندی از تخصص‌های مختلف بر اساس معیارهای چندگانه کمی و کیفی است بنابراین به‌کارگیری روش تصمیم‌گیری چندمعیاره با بهره‌گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی در این تحقیق محرز است و از سوی دیگر ابهام و عدم قطعیت ذاتی حاکم بر محیط تصمیم‌گیری و ناسازگاری قضاوت‌های افراد تصمیم‌گیرنده موجب شد تا از منطق فازی برای مواجهه با ابهام موجود در برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری‌های این تحقیق در منطقه مطالعاتی کلانشهر تهران بهره گرفته شود. نتایج و بحث: در این تحقیق پس از مرور منابع با استفاده از اطلاعات به‌دست‌آمده، دانش تخصصی و تکنیک دلفی معیارهای مورد نظر شناسایی و وارد پایگاه داده در سامانه اطلاعات جغرافیایی شد. سپس با استفاده از تحلیل چندمعیاره و منطق فازیلایه‌های اطلاعاتی با ضریب اهمیت منتج از تکنیک دلفی با هم ترکیب و نهایتا طبق هر دو منطق بولین و فازی در نرم‌افزار ARC GIS 10.1تصمیم‌گیری شد. نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان می‌دهد با توجه به نمایه‌های اکولوژیکی مورد نظر در این تحقیق پهنه مناسبی برای توسعه افقی کلانشهر تهران قابل‌شناسایی نیست.
سید جواد ساداتی نژاد؛ سمیه انگبینی؛ محمد رضا مزدیان فرد
دوره 8، شماره 2 ، دی 1389
چکیده
تعیین تبخیر تعرق واقعی یکی ازمهم ترین اجزاء مطالعه سیکل هیدرولوژی و طراحی ومدییت سیستم های آبیاری کشاورزی است. در این تحقیق کارایی مدل های هوشمند مثل منطق فلازی ، رگرسیون فازی و شبکه عصبی مصنوعی برای تخمین تبخیر و تعریق روزانه را بررسی و با مقادیر واقعی و مشاهده اندازه گیری شده در سیستم بر اساس گیاه مرجع چمن در منطقه اکباتان همدان ...
بیشتر
تعیین تبخیر تعرق واقعی یکی ازمهم ترین اجزاء مطالعه سیکل هیدرولوژی و طراحی ومدییت سیستم های آبیاری کشاورزی است. در این تحقیق کارایی مدل های هوشمند مثل منطق فلازی ، رگرسیون فازی و شبکه عصبی مصنوعی برای تخمین تبخیر و تعریق روزانه را بررسی و با مقادیر واقعی و مشاهده اندازه گیری شده در سیستم بر اساس گیاه مرجع چمن در منطقه اکباتان همدان در غرب ایران مقایسه گردیده است. داده های مورد استفاده درمدل های هوشمند عبارت است از حداکثر و حداقل درجه حرارت ، حداکثر و حداقل رطوبت نسبی ، سرعت باد و ساعت آفتابی در ایستگاه هواشناسی همدان ، مقدار Rmse در روش منطق فازی ، رگرسیون فازی و روش شبکه عصبی مصنوعی به ترتیب برابر با 72/0 ، 86/0 و 74/0 میلی متر در روز و هم چنین مقدار2R به ترتیب برابر 88/0، 86/0 و 84/0 می باشد . بر اساس نتایج بدست آمده روش منطق فازی بهترین روش در بین مدل های هوشمند استفاده شده برای بر آورد تبخیر و تعرق روزانه می باشد.
مهدی قدیمی؛ سید محسن حسینی؛ حمید رضا پور قاسمی؛ حمید رضا مرادی
دوره 8، شماره 1 ، مهر 1389
چکیده
پهنه بندی در مدریریت مناطق حفاظت شده، راهکاری است که از طریق آن تعارضات مناطق حفاظت شده کاهش یافته و فرصت لازم برای اتخاذ تدابیر مورد نیاز فراهم می شود. تحقیق حاضر با هدف مدلسازی و پهنه بندی منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ ایلام به وسعت 33 هزار هکتار به منظور دستیابی به الگوی بهینه حفاظت با استفاده از منطق فازی به انجام رسیده است. به این ...
بیشتر
پهنه بندی در مدریریت مناطق حفاظت شده، راهکاری است که از طریق آن تعارضات مناطق حفاظت شده کاهش یافته و فرصت لازم برای اتخاذ تدابیر مورد نیاز فراهم می شود. تحقیق حاضر با هدف مدلسازی و پهنه بندی منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ ایلام به وسعت 33 هزار هکتار به منظور دستیابی به الگوی بهینه حفاظت با استفاده از منطق فازی به انجام رسیده است. به این منظور ابتدا با مطالعات میدانی به شناخت و جمع آوری اطلاعات مربوط به عواملی که در حفاظت نقش موثری دارند پرداخته شد، سپس با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی فاکتورهای موثر الویت بندی گردیدند. بررسی های حاصله نشان داد که خصوصیات شیب ، خاک ، زمین شناسی ، پوشش گیاهی ، فرسایش ، کاربری اراضی وفاصله از آبراهه بالاترین وزن را به خود اختصاص داده و بنابر این از عوامل اصلی موثر در حفاظت منطقه به شمار می آیند. داده های مذکور در فرمت های برداری و رستری در محیط نرم افزار ILWIS ذخیره و برای انجام تحلیل های مبتنی بر توری مجموعه های فازی مورد استفاده قرا رگرفت. تحلیل های فازی با استفاده از نرم افزار IDRISI و پس از تعیین مقادیر و توابع عضویت فازی صورت گرفت . در این تحقیق از اپراورهای فازی مختلفی همچون Product ،Sum و Gamma استفاده گردید.نتایج نشان داد اپراتور فازی گاما با مقدار l 0.975 بیشترین دقت را در مدلسازی حفاظتی منطقه مورد مطالعه دارد .
