محمدعرفان کاغذچی؛ سعید پورمنافی؛ رضا پیکان پور فرد
چکیده
سابقه و هدف: افزایش بی رویه جمعیت و به دنبال آن افزایش شهرنشینی منجر به افزایش تولید انواع پسماند در منطقه ها ی شهری گردیده است. اگرچه دفن آخرین گزینه در مدیریت پسماندهای جامد شهری می باشد؛ اما در کشورهای در حال توسعه ، دفن، یک روش معمول مدیریت پسماندهای جامد شهری می باشد. دفن پسماند در محل ها ی دفن ا ز طریق فرایندهای بی هوازی طبیعی سبب ...
بیشتر
سابقه و هدف: افزایش بی رویه جمعیت و به دنبال آن افزایش شهرنشینی منجر به افزایش تولید انواع پسماند در منطقه ها ی شهری گردیده است. اگرچه دفن آخرین گزینه در مدیریت پسماندهای جامد شهری می باشد؛ اما در کشورهای در حال توسعه ، دفن، یک روش معمول مدیریت پسماندهای جامد شهری می باشد. دفن پسماند در محل ها ی دفن ا ز طریق فرایندهای بی هوازی طبیعی سبب تولید بیوگاز و شیرابه می شود که نوع و میزان آ نها به حجم، رطوبت و جنس پسماند بستگی دارد. تولید شیرابه حاصل از پسماند در محل های دفن می تواند منجر به خطرها ی بهداشتی، خسارت به گیاهان، آلودگی آب های زیرزمینی و انتشار بوهای نامطبوع شود. مطالعه حاضر با هدف مکان یابی دقیق لندفیل در شهرستان نائین با استفاده از تلفیق پارامترهای اقتصاد ی - اجتماعی با پارامترهای محیط زیستی و نیز تخمین میزان گاز منتشرشده به منظور ارزیابی توان برای دست یابی انرژی انجام شد .مواد و روش ها : در این مطالعه به منظور وزن د هی معیارها از مدل AHP استفاده شد و برای درجه بندی اولویتها از مقیاس 9 کمیتی ال ساعتی استفاده گردید. در این پژوهش ابتدا با استفاده از پارامترهای محیط زیستی به مکان یابی محل دفن پسماند شهری در شهرستان نایین پرداخته شد؛ پس از ارزیابی توان منطقه برای کاربری های مدنظر که با استفاد ه از روش WLC به دست آمد با استفاده از روش TOPSIS بر مبنای پارامترهای اقتصاد ی - اجتماعی به اولویت بندی و انتخاب بهترین موقعیت مکانی پرداخته شد. در نهایت میزان گاز خروجی از لندفیل در دو حالت نبو د و دارای بازچرخانی شیرابه نیز به منظور بررسی توان لندفیل جهت بازیافت انرژی مدلسازی شد .نتایج و بحث: نتایج این مطالعه نشان می دهد که تمام منطقه های پیشنهادی برای ایجاد لندفیل ، شامل آن دسته از پیکسل هایی می باشند که مطلوبیت آ نها در نقشه های ترکیب خطی وزن دار از 8 / 0 بیشتر بوده است . در نقشه نهایی اولویت بندی گزینه ها، 9 گزینه شناسایی گردید که مناسب ترین موقعیت مکانی با بیشترین درصد مطلوبیت به عنوان بهترین مکان برای ایجاد لندفیل می باشد . موقعیت مکانی انتخاب شده دارای نزدیکترین فاصله ممکن به سه شهر پر جمعیت این شهرستان است . این موقعیت مکانی در فاصل ه 24 کیلومتری نایین قرار دارد. همچنین ظرفیت این موقعیت مکانی چندین برابر نیاز شهرستان نایین برای 60 سال آیند ه است که در حدود 85 هکتار می باشد و در صورت نیاز به زمین ها ی اضافه تر، از سمت شمال غربی قابل تعریض است . برای سایر شهرها و روستاهای دارای جمعیت به نسبت زیاد که با لندفیل انتخابی فاصله کمابیش زیادی دارند نیز می توان محل های جمع آوری پسماند موقت تعیین نمود تا در نهایت پسماندها به محل لندفیل اصلی انتقال داده شوند . همچنین محل دفن در فاصله 2 کیلومتری جاده اصلی قرار گرفته است. نتایج به دست آمد ه نشان می دهد که میزان کل گاز تولیدی تخمین زده شد ه در هر ترانشه در حالت دارای بازچرخانی شیرابه برابر با 3 / 4204 تن و در حالت بدون بازچرخانی شیرابه برابر با 9 / 4448 تن است که نشان می دهد که در صورت بازچرخش شیرابه، میزان کل گاز منتشرشد ه از لندفیل چیزی حدود 6 درصد بیشتر از حالت بدون بازچرخانی است. اما با توجه به میزان پسماند تولیدی سالیانه نایین و نرخ رشد جمعیت بهتر است که تا حد امکان به سمت بیشترین میزان بازیافت و کمپوست و کمترین میزان دفن در زمین گام برداشته شود .نتیجه گیری: در این مطالعه نتایج حاصل از تلفیق هر دو نوع معیار )محیط زیستی و اقتصاد ی - اجتماعی ( منجر به تعیین مطلوب ترین موقعیت مکانی شده که افزون بر رعایت ضوابط محیط زیستی ازلحاظ اقتصادی نیز کمترین هزینه را به دنبال داشته باشد. همچنین با توجه به میزان جمعیت کنونی، نرخ رشد جمعیت شهرستان نایین و میزان تولید سالانه پسماند می توان گفت که بازیافت مواد و تولید کمپوست نسبت به بازیافت انرژی و تولید بیوگاز صرفه اقتصادی بالاتری دارد .
علی احمدی ارکمی؛ مریم ملک پور
چکیده
سابقه و هدف:دفن پسماند در لندفیل‌ها افزون بر ایجاد آلودگی، سبب تولید گازهای گلخانه‌ای نیز میشود. یکی از بهترین روش‌ها جهت بررسی میزان اثرهای محیط‌زیستی لندفیل، محاسبه و مقایسه سنجه‌های ارزیابی چرخه حیات (LCA) جهت تعیین پایداری نسبی است. هدف از این پژوهش، ارزیابی اثرهای محیط‌زیستی و ملاحظات اقتصادی روشهای مختلف مدیریت بیوگاز ...
بیشتر
سابقه و هدف:دفن پسماند در لندفیل‌ها افزون بر ایجاد آلودگی، سبب تولید گازهای گلخانه‌ای نیز میشود. یکی از بهترین روش‌ها جهت بررسی میزان اثرهای محیط‌زیستی لندفیل، محاسبه و مقایسه سنجه‌های ارزیابی چرخه حیات (LCA) جهت تعیین پایداری نسبی است. هدف از این پژوهش، ارزیابی اثرهای محیط‌زیستی و ملاحظات اقتصادی روشهای مختلف مدیریت بیوگاز لندفیل سراوان در شهر رشت از سال 1400 شمسی به بعد است تا پایدارترین روش مدیریت گازهای لندفیل سراوان تعیین شود.مواد و روش‌ها:جهت تخمین میزان انتشار گازهای لندفیل، دو سناریو در نظر گرفته شد که در سناریوی اول، سال ۱۴۰۳ بهعنوان سال پایان بهره‌برداری از لندفیل در نظر گرفته شد و در سناریوی دوم، فرض شد که لندفیل بهمدت ۲۰ سال دیگر (تا سال 1423 شمسی) نیز بهره‌برداری شود. میزان انتشار گازهای لندفیل با استفاده از نرم افزار LandGem، تخمین زده شد و صحت نتایج آن با روش موازنه جرم بررسی شد. مطالعه LCA برای سه حالت مختلف کنترلی، حالت پایه بدون کنترل، استفاده از فلرینگ و تولید الکتریسته در نرم افزار openLCA انجام گرفت. انتقال پسماند جامد به لندفیل، انباشت زباله در لندفیل و مدیریت گاز لندفیل بهعنوان فرایندهای مؤثر در ارزیابی چرخه حیات در این پژوهش در نطر گرفته شدند و از فرایند مدیریت شیرابه با توجه به تأثیر نداشتن در سنجه‌های محیط زیستی مورد مطالعه صرف‌نظر شد. از نتایج نرم افزار LandGem، ضرایب انتشار بین‌المللی و داده‌های موجود در پایگاه داده ELCD v2.3جهت تخمین میزان انتشار گازها به جو در ارزیابی چرخه حیات استفاده شد.نتایج و بحث:نتایج محاسبات نشان داد که در سناریوی اول و دوم مقدار کل بیوگاز تولیدی در لندفیل به ترتیب بالغ بر 6600 و 10500 گیگاگرم است. هچنین مقدار خطای نسبی نرم افزار LandGem نسبت به روش موازنه جرم در پیش‌بینی مقدار متان تولیدی برابر با 3.3 % برآورد شد. گاز استحصال در سناریوی اول و دوم و از سال ۱۴۰۰ به بعد بهطور متوسط برابر با 1500 فوت مکعب در دقیقه است. جهت مدیریت بیوگاز، دو روش فلرینگ و تولید برق توسط موتور احتراق داخلی به ترتیب با سرمایه اولیه ۶۳۹ و ۷۱۲۰ هزار دلار پیشنهاد شد. هزینه سالانه آنها نیز به ترتیب برابر با ۱۸ و ۹۱۸ هزار دلار برآورد شد. بررسی چهار سنجه در مطالعه ارزیابی چرخه حیات نشان داد که با بهکارگیری دو تکنولوژی فلرینگ و تولید برق توسط موتور احتراق داخلی، پتانسیل گرمایش جهانی کمابیش به اندازه 30% نسبت به حالت پایه لندفیل کاهش می‌یابد. بهطوریکه میزان انتشار گاز دیاکسیدکربن معادل برای حالت پایه، استفاده از فلر و تولید الکتریسته به ترتیب برابر با 3245، 2311 و 2276 کیلوگرم دیاکسیدکربن به ازای یک مگاگرم زباله ورودی به لندفیل تخمین زده شد. همچنین پتانسیل تولید اکسنده‌های فتوشیمیایی در حالت پایه (0.7 کیلوگرم اتیلن معادل به ازای یک مگاگرم زباله) بسیار بیشتر از مقدار سنجه در دو حالت دیگر است. اما مقدار سنجه پتانسیل اسیدی شدن در حالت تولید الکتریسته نسبت به دو حالت پایه و استفاده از فلر بیشتر است. این در حالی است که پتانسیل تخلیه لایه ازن در هر سه حالت مدیریتی یکسان است.نتیجه‌گیری:با توجه به سنجه‌های LCA و ارزیابی اقتصادی، تولید الکتریسته توسط موتورهای احتراق داخلی بهعنوان مناسب‌ترین روش جهت مدیریت گاز بعد از سال 1400 پیشنهاد شد که افزون بر کاهش 30 % در سنجه گرمایش جهانی، سالانه به میزان ۱۱۰۰۰ مگاوات ساعت برق تولید می‌کند. این میزان کمابیش معادل میانگین مصرف سالانه برق توسط ۵۵۰۰ خانوار گیلانی و یا 4000 خانوار در شهرستان رشت است.
مریم فروغ الدین؛ مهدی جلیلی قاضی زاده؛ مریم میرابی؛ محمدرضا نظری
دوره 15، شماره 4 ، دی 1396، ، صفحه 177-192
چکیده
سابقه و هدف: لاینر رسی متراکم‌شده یکی از مهمترین اجزای خاک‌چال‌های دفن بهداشتی پسماند است که اصلی‌ترین وظیفه آن محدود کردن نفوذ شیرابه ناشی از پسماند از کف محل دفن است. از آنجا که هزینه سیستم لاینینگ بخش قابل‌توجهی از هزینه‌های یک محل دفن را در بر می‌گیرد، لازم است طراحی لاینر رسی متراکم‌شده با در نظر گرفتن توامان ملاحظات محیط ...
بیشتر
سابقه و هدف: لاینر رسی متراکم‌شده یکی از مهمترین اجزای خاک‌چال‌های دفن بهداشتی پسماند است که اصلی‌ترین وظیفه آن محدود کردن نفوذ شیرابه ناشی از پسماند از کف محل دفن است. از آنجا که هزینه سیستم لاینینگ بخش قابل‌توجهی از هزینه‌های یک محل دفن را در بر می‌گیرد، لازم است طراحی لاینر رسی متراکم‌شده با در نظر گرفتن توامان ملاحظات محیط زیستی و اقتصادی انجام شود که مستلزم شناسایی عوامل موثر بر هزینه‌های ساخت لاینر رسی متراکم‌شده است. مواد و روش‌ها: با استفاده از رویکرد عملکردگرا، ضمن بررسی عوامل موثر بر عملکرد هیدرولیکی لاینر رسی متراکم‌شده در جلوگیری از نفوذ شیرابه، چهار متغیر شامل ارتفاع ترانشه دفن، عمر ترانشه دفن، قیمت زمین و فاصله از منبع قرضه خاک بهعنوان متغیرهای موثر بر هزینه ساخت لاینر رسی شناسایی و سناریوهای مختلف برای بررسی هر کدام از عوامل تاثیرگذار تعریف شد. بر اساس شرایط موجود در اکثر خاک‌چال‌های کشور، تغییرات ارتفاع ترانشه بین 10 تا 30 متر، تغییرات طول عمر ترانشه بین یک ماه تا دو سال و تغییرات فاصله از محل قرضه بین صفر تا 100 کیلومتر در نظر گرفته شده است. در ادامه با استفاده از مدل کالیبره‌شده یک‌بعدی HYDRUS، ضخامت مناسب لاینر در سناریوهای مختلف برای ترانشه دفن تعیین شده است و بر اساس آن، هزینه‌های مرتبط با ساخت لاینر رسی متراکم‌شده در سناریوهای محتمل برای محل دفن پسماند برآورد شده است. نتایج و بحث: بررسی الگوی تغییرات هزینه‌ها نشان میدهد که افزایش ارتفاع ترانشه دفن در بخش‌های مختلف منجر به کاهش هزینه‌های ساخت میشود. این در حالی است که تغییرات هزینه ساخت لاینر در طول عمرهای مختلف ترانشه، ابتدا روندی نزولی و در ادامه روند صعودی داشته است. ضمن آنکه روند تغییرات هزینه کل متاثر از تغییرات هزینه زمین و نشان‌دهنده اهمیت قیمت زمین در ارزیابی هزینه‌های کلی احداث لاینر است. همچنین افزایش فاصله از محل قرضه منجر به افزایش چشمگیر هزینه‌های ساخت لاینر رسی میشود. از این‌رو اگر خاک مناسب برای ساخت لاینر رسی در فاصله‌ای بیش از 100 کیلومتر از محل خاک‌چال موجود باشد، استفاده از لاینرهای رسی ژئوسنتتیک صرفه اقتصادی بیشتری نسبت به لاینر رسی متراکم‌شده دارد. عمر ترانشه دفن متغیری است که محدودیت کمتری برای طراح ایجاد می‌کند بنابراین می‌تواند با توجه به هزینه سایر بخش‌ها مقادیر مختلفی برای آن لحاظ شود. نتیجه‌گیری: بررسی هزینه‌ها در بخش‌های مختلف ساخت لاینر رسی متراکم‌شده حاکی از آن است که تغییرات پارامترهای مختلف به شکل معنی‌داری در تغییرات هزینه ساخت لاینر موثر بوده و برای تعیین حد بهینه برای هر پارامتر باید با استفاده از یک مدل اقتصادی، توابع هزینه استخراج و نسبت به بهینه‌سازی آن در هر منطقه اقدام شود.
نیلوفر فریقی؛ هومان لیاقتی؛ محمود شریعت؛ مسعود منوری
دوره 6، شماره 3 ، فروردین 1388
چکیده
پسماند همانند هوا و آب نمی تواند از مرز شهرها و استان ها عبور کرده و به عنوان یک مسئله ملی مطرح شود. مسائل و مشکلات جمع آوری و دفع زباله شهر تهران در اثر افزایش شدید جمعیت و فعالیت پدیدار گشته است. تمرکز جمعیت فعالیت های صنعتی ، تجاری و خدماتی در شهر تهران باعث تولید روز افزون مواد زاید جامد و مایع می شوند لیکن ، امکانات جمع آوری و دفع ...
بیشتر
پسماند همانند هوا و آب نمی تواند از مرز شهرها و استان ها عبور کرده و به عنوان یک مسئله ملی مطرح شود. مسائل و مشکلات جمع آوری و دفع زباله شهر تهران در اثر افزایش شدید جمعیت و فعالیت پدیدار گشته است. تمرکز جمعیت فعالیت های صنعتی ، تجاری و خدماتی در شهر تهران باعث تولید روز افزون مواد زاید جامد و مایع می شوند لیکن ، امکانات جمع آوری و دفع زباله همگام با ازدیاد مقدارزباله در شهر تهران توسعه نیافته و پیوسته اطراف شهر ، محل دفن یا تجمع باله و نخاله شهر تهران بوده است. طرح مکانیزاسیون جمع آوری و حمل زباله و نظافت شهری که در حال اجراست با مشارکت فعال و همه جانبه دستگاه های اجرایی مراکز فرهنگی ، تجاری ، آموزشی ، بهداشتی ، صنفی و خدماتی و بانک ها و مجتمع های مسکونی و عموم شهروندان موفقیت آمیز خواهد بود. به منظور بررسی میزان موفقیت طرح مذکور این پروژه طراحی گردید. روش اول مورد استفاده در این پروژه پرسش نامه است روش دیگر مورد استفاده روش مشاهده ای است در نهایت با تجزیه و تحلیل آماری صورت گرفته این طرح مناسب ارزیابی شد و یک سری پیشنهادات برای بهبود سیستم نیز ارائه گردید.
علی اکبر متکان؛ علیرضا شکیبا؛ سید حسین پور علی؛ حسین نظم فر
دوره 6، شماره 2 ، دی 1387
چکیده
دفن بهداشتی پسماندهای شهری مثل هر پروژه مهندسی دیگر ، به اطلاعات پایه و برنامه ریزی دقیق نیازمند است. انتخاب فاکتورهای متعدد سبب تعدد لایه های اطلاعاتی شده و کوششها برای یافتن راه حلی مناسب برای تحلیل بر روی تعداد زیاد لایه های اطلاعاتی و اخذ نتیجه صحیح ، تصمیم گیران را به طور ناخودآگاه به سمت و سوی استفاده از سیستمی سوق میدهد که علاوه ...
بیشتر
دفن بهداشتی پسماندهای شهری مثل هر پروژه مهندسی دیگر ، به اطلاعات پایه و برنامه ریزی دقیق نیازمند است. انتخاب فاکتورهای متعدد سبب تعدد لایه های اطلاعاتی شده و کوششها برای یافتن راه حلی مناسب برای تحلیل بر روی تعداد زیاد لایه های اطلاعاتی و اخذ نتیجه صحیح ، تصمیم گیران را به طور ناخودآگاه به سمت و سوی استفاده از سیستمی سوق میدهد که علاوه بر دقت بالا از نظر سرعت عمل و سهولت انجام عملیات در حد بالایی قرار داشته باشد. امروزه سیستم های اطلاعات جغرافیایی ، به طور گسترده قابلیت بکارگیری در برنامه ریزیهای زیست محیطی و مسائل مهندسی را دارا میباشند. دراین تحقیق ضمن استفاده از تصاویر ماهواره ای SPOT از لایه های متعدد اطلاعاتی نظیر نقشه شیب منطقه ، نقشه کاربری اراضی ، نقشه زمین لغزش ، نقشه خطوط ارتباطی ، لایه فاصله از مراکز شهری و فرودگاه دیگر مناطق مهم حاشیه شهر ، نقشه خاک منطقه ،نقشه شبکه هیدروگرافی وآبهای زیرزمینی ، جهت باد غالب و... برای مکانیابی محل دفن پسماند شهر تبریز استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که شرائط اعمال شده در روش بولین، از عدم اطمینان کمتری برخوردار میباشد و با توجه به محدودیتهای قطعی که در آن اعمال میشود، مناطق مکانیابی شده نسبت به روشهای مبتنی بر منطق فازی ، دارای تعداد پارامتر کمتری میباشند اما در بررسی دو روش فازی اعمال شده در این تحقیق WLC)و(OWAمشخص گردید که روش Weighted Linear Combination(WLC) علیرغم سادگی آن ، دارای معایبی میباشد، از جمله اینکه با بیش برآورد همراه است در حالی که الگوریتم Ordered Weight Analysis (OWA) با استفاده از وزنهای درجه ای این قدرت را به تصمیم گیر میدهد که عوامل مهمتری را که از نظر او مسئله مکانیابی را بیشتر تحت تاثیر قرار میدهند با همان اهمیت در مسئله قرار دهد. در اثر این برتری نتیجه حاصل از مکانیابی به روش OWA دارای قدرت تفکیک بهتری میباشد.
