نفیسه سادات موسوی؛ ابراهیم صداقتی؛ پژمان خدایگان؛ نرگس حاتمی
چکیده
سابقه و هدف: قارچهای میکوریز آربوسکولار یکی از مهمترین ریز جانداران مفید خاکزی هستند که قادر به برقراری رابطه همزیستی همیاری با ریشه بیش از 80 درصد گونه‌های گیاهی آوندی می‌باشند. این قارچ‌ها سبب بهبود جذب مواد معدنی (به‌ویژه فسفر) و آب شده و تحمل گیاه میزبان در برابر تنش‌های زیستی و غیرزیستی مختلف مانند عوامل بیماریزا، ...
بیشتر
سابقه و هدف: قارچهای میکوریز آربوسکولار یکی از مهمترین ریز جانداران مفید خاکزی هستند که قادر به برقراری رابطه همزیستی همیاری با ریشه بیش از 80 درصد گونه‌های گیاهی آوندی می‌باشند. این قارچ‌ها سبب بهبود جذب مواد معدنی (به‌ویژه فسفر) و آب شده و تحمل گیاه میزبان در برابر تنش‌های زیستی و غیرزیستی مختلف مانند عوامل بیماریزا، شوری، خشکی و آلودگی فلزات سنگین را افزایش می‌دهند. از این رو، نقش مهمی در استقرار و تشکیل جوامع گیاهی در بوم‌نظام‌های مختلف دارند. مطالعه حاضر با هدف شناسایی گونه‌های میکوریز آربوسکولار همزیست با ریشه گیاهان مختلف براساس ویژگی‌های ریخت‌شناسی، مقایسه جمعیت اسپوری و تعیین درصد کلونیزاسیون ریشه در پناهگاه حیات‌وحش کلاه‌قاضی استان اصفهان انجام گردید.مواد و روش‌ها: ابتدا گونه‌های گیاهی غالب میزبان قارچهای میکوریز آربوسکولار شناسایی و از بین آن‌ها، 12 گیاه انتخاب شد. نمونه‌برداری از عمق 5 تا 30 سانتی‌متری ناحیه فراریشه هر گیاه صورت گرفت و نمونه‌های ریشه و خاک جمع‌آوری شدند. رنگ‌آمیزی ریشه‌ها با استفاده از محلول لاکتوگلیسرول بلو انجام و درصد کلونیزاسیون میکوریزی تعیین گردید. اسپورهای میکوریز آربوسکولار از هر نمونه خاک (500-300 گرم) با استفاده از روش‌های سری الک مرطوب و سانتریفیوژ در محلول شکر جداسازی شدند. همچنین، شمارش اسپور در یک گرم خاک با سه تکرار انجام گردید. سپس، اسپورهای جداسازی شده براساس ویژگی‌های ریخت‌شناسی مانند رنگ، شکل، اندازه، ساختار دیواره، هیف اتصال و غیره شناسایی شدند.نتایج و بحث: بررسی‌های میکروسکوپی نشان داد تمام ریشه‌های گیاهی نمونه‌برداری شده توسط قارچهای میکوریز آربوسکولار کلونیزه شده بودند. درصد کلونیزاسیون میکوریزی بین گونه‌های گیاهی از 9 تا 92 درصد متغیر بود و بیشترین و کمترین آن به ترتیب در گیاه آویشن و قدومه مشاهده شد. بیشترین تعداد اسپور در فراریشه گیاه آویشن و کمترین آن مربوط به ازمک بود. همچنین، تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که در اکثر گیاهان بین درصد کلونیزاسیون میکوریزی و تعداد اسپور همبستگی مثبت وجود داشت. براساس بررسی‌های ریخت‌شناسی، 12 گونه میکوریز آربوسکولار متعلق به هشت جنس Claroidoglomus (C. etunicatum و C. luteum)، Funneliformis (F. caesaris و F. geosporum)، Glomus (G. ambisporum)، Rhizophagus (Rh. aggregatum وRh. fasciculatus)، Septoglomus (Se. africanum، Se. constrictum و Se. deserticola)، Entrophospora (E. infrequens)، Gigaspora (Gi. gigantea) و Scutellospora (Scutellospora sp.) شناسایی شدند. گونه Se. africanum برای فلور قارچی ایران جدید می‌باشد و سایر گونه‌های شناسایی شده پیش از این از مناطق و محصولات مختلف گزارش شده‌اند.نتیجه‌گیری: با توجه به اهمیت قارچهای میکوریز آربوسکولار، شناسایی و تکثیر این گروه قارچی برای بهره‌برداری از پتانسیل آن‌ها در برنامه‌های احیای مناطق خشک، به‌خصوص مناطق حفاظت‌شده، ضروری می‌باشد. با این حال، بررسی‌های بیشتر برای شناسایی دقیق‌تر گونه‌های میکوریز آربوسکولار مورد نیاز است.
اعظم سادات نوری؛ خسرو منوچهری کلانتری؛ مظفر شریفی؛ فرزین ناصری؛ عباس طاهرنژاد
دوره 6، شماره 2 ، دی 1387
چکیده
همزیستی گیاهان با میکروارگانیسم ها و سایر موجودات زنده موجب حفظ و پایداری گونه های گیاهی و حفظ جوامع گیاهی می گردد. میکوریز یکی از سودمندترین همزیستی ها می باشد که در آن گیاه میزبان و قارچهای همزیست بطور متقابل فایده می برند. تنوع قارچهای همزیست و روابط پیچیده بین جوامع گیاهی با جوامع قارچی موضوع مطالعات گسترده ای بوده است باتوجه به ...
بیشتر
همزیستی گیاهان با میکروارگانیسم ها و سایر موجودات زنده موجب حفظ و پایداری گونه های گیاهی و حفظ جوامع گیاهی می گردد. میکوریز یکی از سودمندترین همزیستی ها می باشد که در آن گیاه میزبان و قارچهای همزیست بطور متقابل فایده می برند. تنوع قارچهای همزیست و روابط پیچیده بین جوامع گیاهی با جوامع قارچی موضوع مطالعات گسترده ای بوده است باتوجه به تنوع گونه های گیاهی در استان کرمان واهمیت قارچهای میکوریزی در ایجاد همزیستی با گیاهان مختلف ، در مطالعه حاضر گونه های گیاهی متعلق به 10 خانواده از 11 نقطه استان کرمان مورد بررسی قرار گرفتند. بطور کلی 14 گونه گیاهی بعنوان گیاهان غالب شناسایی گردید و از نظر فرم رویشی و درصد چیرگی بررسی شدند . مطالعه در صد همزیستی میکوریزی و شمارش جمعیت هاک در ریزوسفر گیاهان نشان داد که بالاترین درصد همزیستی و حضور میکوریز برابر 37/84 متعلق به گیاه Juniperus excelsa و کمترین میزان همزیستی برابر 22/37 مربوط به گیاه Euphorbia gedrosiaca بود و گیاهان خانوادهChenopodiaceae فاقد همزیستی میکوریزی بودند. تراکم جمعیت هاگ در ریزوسفر گونه های مختلف بین 0 تا 06/15 در هر گرم خاک متفاوت بود با اینحال بین تعداد هاگ و میزان آلودگی ریشه همبستگی مثبت و معنی دار مشاهده شد. pH خاک نقاط جمع آوری دارای اختلاف معنی دار بودند و در محدوده 8- 7 نوسان داشتند بین pH و میزان همزیستی میکوریز و تعداد هاگ همبستگی مثبت وجود داشت قارچ های میکوریزی همزیست شده با گیاهان مورد مطالعه شناسایی شدند که متعلق به گونه های مختلف جنس Acaykisogira m Gkinys و Entrophospora بودند
