حمید ارشادیفر؛ کمال الدین کر؛ عماد کوچک نژاد؛ امیر قاضی لو؛ غلامرسول بسکله
چکیده
سابقه و هدف: خلیج چابهار یک محیط نیمه بسته در سواحل جنوب شرقی ایران است که دو بندر مهم کنارک و چابهار در حاشیه این خلیج قرار دارند. ارتباط این خلیج با اقیانوس هند از طریق دریای عمان باعث متاثر شدن این ناحیه از پدیده مانسون به ویژه مانسون جنوب غربی در اواخر بهار تا اواخر تابستان میشود. از سوی دیگر با گسترش صنایع مختلف دریایی و جمعیت ...
بیشتر
سابقه و هدف: خلیج چابهار یک محیط نیمه بسته در سواحل جنوب شرقی ایران است که دو بندر مهم کنارک و چابهار در حاشیه این خلیج قرار دارند. ارتباط این خلیج با اقیانوس هند از طریق دریای عمان باعث متاثر شدن این ناحیه از پدیده مانسون به ویژه مانسون جنوب غربی در اواخر بهار تا اواخر تابستان میشود. از سوی دیگر با گسترش صنایع مختلف دریایی و جمعیت حاشیه این خلیج انتظار میرود افزایش فعالیت های انسانی باعث متاثرشدن پارامترهای آبشناسی و در نتیجه اکوسیستم های حساس این ناحیه مانند زیستگاه های مرجانی و جنگل های حرا و هم چنین تاسیسات آب شیرین کن شود. در این تحقیق اثر پدیده مانسون بر پارامترهای فیزیکوشیمیایی، غلظت مواد مغذی و کلروفیل a مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. هم چنین امکان تاثیر بارگذاری مواد مغذی از طریق اسکلههای بنادر کنارک و تیس با مقایسه نتایج در این اسکله ها و ایستگاه های مجاور مورد بررسی قرار خواهد گرفت.مواد و روش ها: نمونه برداری از4 ایستگاه در خلیج در دو عمق سطحی( 5/0 متر) و بستر (1 متر از بستر) با استفاده از بطری نیسکین 5 لیتری هرکدام در سه تکرار انجام شد. پارامترهای فیزیکی توسط دستگاه های پرتابل مربوطه در محل نمونه برداری اندازه گیری شدند. . در آزمایشگاه واکنش گرهای لازم برای روش کالریمتری طبق دستورالعمل MOOPAM آماده شده و اندازه گیری مقدار مواد مغذی با دستگاه اسپکتروفومتر و در سل با طول مسیر نور 2 سانتیمتر انجام شد. تحلیل های آماری به کمک نرم افزار PRIMER 6وSTATISTICA 10 انجام شد.نتایج و بحث: مطابق نتایج، غظت مواد مغذی فسفات، نیتریت و نیترات و هم چنین کلروفیل آ در دوره پس مانسون بیشتر و به ترتیب پسمانسون>پیشمانسون>مانسون است. در مورد سیلیکات این روند متفاوت بوده و به صورت پیشمانسون>مانسون≈ پسمانسون است. مقایسه نتایج بین سالیانه نشان می دهد که مقادیر فسفات، نیترات و نیتریت در سال 96 بیشتر از مقادیر متناظر در دوره 92-93 بوده در حالی که در مورد سیلیکات عکس این حالت مشاهده میگردد. کلروفیلa همبستگی مثبت را با غلظت مواد مغذی نشان میدهد که بیانگر کنترل شدن تولید اولیه توسط میزان مواد مغذی قابل دسترس می‌باشد. مقادیرpH و DO همبستگی مثبت دارند و به طور کلی در دوره پیشمانسون کمتر از دوره پسمانسون در هر دو دوره نمونهبرداری 92-93 و 96 هستند.نتیجه گیری: مقایسه نتایج نمونه برداری بین دو نوبت 92-93 و 96 نشان از تفاوت در مواد مغذی و پارامترهای فیزیکوشیمیایی دارد که به دلیل تفاوت در شدت و دوره مانسون در سال‌های مختلف می‌باشد. مقادیر بالای مواد مغذی نیترات، فسفات و نیتریت در فصل پس مانسون به دلیل پدیده فراجوشی القا شده توسط مانسون و رسیدن آب‌های غنی از مواد مغذی به سطح می‌باشد. مقادیر کمتر سیلیکات در فصل پس مانسون نسبت به فصول پیش مانسون و پس مانسون به نظر می‌رسد نتیجه مصرف سیلیکات توسط دیاتومه هایی باشد که در این دوره شکوفایی می‌کنند، همچنانکه مقادیر کلروفیلa در پس مانسون از فصول قبل بیشتر است. در نهایت مقایسه مقادیر مواد مغذی در دو اسکله صیادی مجاور خلیج با مقادیر ایستگاه های مجاور درون خلیج نشان میدهد که اگر چه مقادیر به طور قابل توجهی بیشتر هستند، ولی هنوز در مرحله ای نیستند که سطح مواد مغذی در خلیج را به طور وسیعی تحت تاثیر قرار دهند.
