بلال اروجی
چکیده
سابقه و هدف: اجرای طرحهای کنترلی، پایش و تدوین قوانین ترافیکی و مدیریتی نیاز به کسب اطلاعات اساسی و بنیادین در خصوص منشأ ذرات، خواص فیزیکی - شیمیایی و رفتار آنها در اتمسفر دارد. جمع آوری این اطلاعات نیاز به مطالعه ابعاد مختلف ماهیتی ذرات دارد که بیشتر آنها به صورت مستقیم امکان پذیر نخواهد بود. چالش آلودگی هوای کلانشهر ...
بیشتر
سابقه و هدف: اجرای طرحهای کنترلی، پایش و تدوین قوانین ترافیکی و مدیریتی نیاز به کسب اطلاعات اساسی و بنیادین در خصوص منشأ ذرات، خواص فیزیکی - شیمیایی و رفتار آنها در اتمسفر دارد. جمع آوری این اطلاعات نیاز به مطالعه ابعاد مختلف ماهیتی ذرات دارد که بیشتر آنها به صورت مستقیم امکان پذیر نخواهد بود. چالش آلودگی هوای کلانشهر تهران نیاز به انجام مطالعات بنیادین داشته و ما در این تحقیق سعی کردیم ابعاد جدیدی از ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی بنیادین ذرات اتمسفری شهر تهران را ارائه دهیم.مواد و روش ها: فرایند جمعآوری ذرات جهت ارزیابی غلظت و ترکیب شیمیایی آنها توسط نمونه بردار حجم بالا به مدت 1 تا 24 ساعت و متوسط جریان m3/min 7/1 روی فیلترهای فایبرگلاس انجام شد. همچنین برای تعیین توزیع قطر آئرودینامیکی ذرات از نمونه بردار آبشاری (ایمپکتور اندرسن) با جریان L/min 3/28 و به مدت 72 ساعت تا 7 روز استفاده شد. بعد از نمونه برداری، نمونه ها جهت تعیین غلظت کل و توزیع آئرودینامیکی در آزمایشگاه آماده سازی شدند.نتایج و بحث: نتایج نشان داد، میانگین غلظت ذرات در طول دوره نمونه برداری µg/m3 9/11±6/118 بود. در طول دوره نمونه برداری بالاترین غلظت ذرات جمع آوری شده µg/m3 1/22±61/154 و کمترین مقدار آن µg/m3 15/23±12/129 به ثبت رسید. نتایج بررسی SEM نمونه های برداشت شده نشان داد که ذرات به شکل کروی، نامنظم، لیف مانند و همچنین اشکال کریستالی حضور دارند. غالب عناصر در این نمونه ها شامل K، Ca، Cl و Fe است که به همراه ترکیب های از Ti، Zn دیده می شود. ساختارهای خوشه مانند و بی شکل غنی از O، Zn، Mg، Fe، K، Si و Na در ذرات با ابعاد 2 تا 7 میکرومتر مشاهده شد.نتیجه‌گیری: باتوجه به نتایج و مقایسه با سایر کارهای صورت گرفته شده در این زمینه، ذرات ریز بیشتر طی فرآیندهای احتراق سوخت توسط صنایع و حمل و نقل شهری انتشار می یابند. همچنین ذرات بزرگتر طی فعالیت های انسانی مانند گرد و غبار تولیدی در جاده ها توسط وسائل نقلیه، ساخت و ساز ساختمانی و صنایع تولید و منتشر می شود.
حمید رضا پاکزاد؛ هاشم باقری؛ فرزانه تیموری اصل
دوره 15، شماره 4 ، دی 1396، ، صفحه 125-140
چکیده
سابقه و هدف:
معادن سرب و روی ایرانکوه در20 کیلومتری جنوب غربی اصفهان و در حوضه آبریز رودخانه زاینده‌رود واقع شده است. سنگ‌های کربناته و شیلی، سنگ‌های میزبان کانسار سرب و روی را تشکیل می‌دهند. تمرکز بالای فلزات سرب و روی در این سنگ‌ها مجموعه معادن ایرانکوه را به وجود آورده است. هوازدگی و فرسایش سنگ‌های میزبان مواد معدنی، مواد باطله ...
بیشتر
سابقه و هدف:
معادن سرب و روی ایرانکوه در20 کیلومتری جنوب غربی اصفهان و در حوضه آبریز رودخانه زاینده‌رود واقع شده است. سنگ‌های کربناته و شیلی، سنگ‌های میزبان کانسار سرب و روی را تشکیل می‌دهند. تمرکز بالای فلزات سرب و روی در این سنگ‌ها مجموعه معادن ایرانکوه را به وجود آورده است. هوازدگی و فرسایش سنگ‌های میزبان مواد معدنی، مواد باطله و فاضلاب‌ها و پسماندهای ناشی از معدن‌کاری در این معادن پتانسیل بالقوه‌ای برای آلودگی آب‌های جاری، زیرزمینی و خاک‌های کشاورزی به عناصر سرب و روی و سایر فلزات سنگین همراه فراهم کرده است. هدف این پژوهش بررسی میزان غلظت کل عناصر سنگین روی، سرب، نیکل، مس، کبالت، نقره و کادمیوم در نهشتههای شیلی معدن و بررسی نقش عوامل فیزیکی‌شیمیایی بر میزان غلظت و آلایندگی این عناصر است.
مواد و روش‌ها:
برای تعیین غلظت عناصر سنگین تعداد 12 نمونه در فواصل معین از نهشتههای شیلی برداشت شد. برای شناسایی کانی‌های تشکیل‌دهنده سنگ‌های شیلی مقاطع نازک تهیه و توسط میکروسکپ پلاریزان بررسی شد. برای شناسایی نوع کانی‌های رسی، پلاک رسی تهیه و پس از تیمار اولیه (دمای عادی، 550 درجه سانتی‌گراد، اتیلن گلیکول) توسط دستگاه اشعه ایکس آنالیز شد. میزان کربن آلی، کربنات کلسیم و Eh و pH نمونهها تعیین شد. غلظت عناصر سنگین نمونهها پس از محلول‌سازی توسط دستگاه جذب اتمی محاسبه شد. ضرایب همبستگی ماده آلی و منگنز با فلزات و همچنین فلزات با فلزات محاسبه شد. برای مقایسه غلظت عناصر سنگین نسبت به میزان طبیعی آنها (غلظت عنصر در شیل) از فاکتور غنی‌شدگی استفاده شد.
نتایج و بحث:
شیل‌های خاکستری تیره تا زیتونی رنگ منطقه مورد بررسی از ذراتی به ریزی رس تا حداکثر سیلت تشکیل شده‌اند. کانی‌های این سنگ‌ها شامل کوارتز، مسکوویت، فلدسپار وکانی‌های رسی هستند. کانی‌های رسی به ترتیب فراوانی شامل ایلیت (70-60 درصد)، کائولینیت (27- 9 درصد) و کلریت (22-7 درصد) هستند. کانی‌های سولفیدی این نهشته‌ها را اسفالریت، گالن و پیریت تشکیل می‌دهند. مقدار میانگین مواد آلی موجود در شیل‌های منطقه 2 درصد (% 5/5 - 35/0) است و مقدار کربنات کمتر از یک درصد است. pH نمونهها از تقریباً خنثی تا اندکی قلیایی (8/7-8/6) متغیر است و Eh آنها از اکسیدان تا کمی احیایی ( V100-تا18) در نوسان است.
نتیجه‌گیری:
میانگین غلظت کل فلزات سنگین مورد بررسی در شیل‌ها بر حسب ppmبه ترتیب فراوانی به‌صورت روی (05/128)، سرب (55/42)، نیکل (24/35)، مس (18/24)، کبالت (40/7)، نقره (33/3) و کادمیوم (79/0) است. همبستگی مثبت و بالایی نقره با سرب، کادمیوم، روی، سرب و کبالت با نیکل و منگنز و نیز همبستگی مثبت عنصر روی با ماده آلی نشان‌دهنده وجود شرایط فیزیکی‌شیمیایی مناسب برای تمرکز این عناصر است. محاسبه فاکتور غنی‌شدگی عناصر نشان‌دهنده آن است که غنی‌شدگی نقره فوق‌العاده زیاد، کادمیوم در حد متوسط و میانگین غنی‌شدگی سایر عناصر حداقل است. با توجه به غلظت نسبتاً بالای این عناصر و گسترش زیاد سنگ‌های شیلی در منطقه، با فعال شدن این عناصر در شرایط مناسب زمین‌شیمیایی و ورود آنها به آب‌های جاری و زیرزمینی می‌تواند آلودگی زیست‌محیطی آب و خاک منطقه را باعث شود.
فریده عتابی؛ یوسف رشیدی؛ حسین حسنخانی
دوره 13، شماره 1 ، فروردین 1394، ، صفحه 43-52
چکیده
چکیدهامروزه شهر تهران به واسطه ترافیک و استفاده غیرضروری از خودروهای شخصی به یکی از شهرهای آلوده دنیا تبدیل شده است. علاوه بر انتشار بسیاری از گازهای آلاینده و ذرات معلق، وجود الیاف آزبستی نیز در هوای شهر تهران دور از ذهن نیست. در این تحقیق اندازه‌گیری غلظت آزبست طی یک سال (92-1391 )در ماههای مختلف و نقاط معینی در شهر تهران انجام شد. ...
بیشتر
چکیدهامروزه شهر تهران به واسطه ترافیک و استفاده غیرضروری از خودروهای شخصی به یکی از شهرهای آلوده دنیا تبدیل شده است. علاوه بر انتشار بسیاری از گازهای آلاینده و ذرات معلق، وجود الیاف آزبستی نیز در هوای شهر تهران دور از ذهن نیست. در این تحقیق اندازه‌گیری غلظت آزبست طی یک سال (92-1391 )در ماههای مختلف و نقاط معینی در شهر تهران انجام شد. در این مدت غلظت آزبست در 200 نمونه در حدود 50 ایستگاه سنجش در مناطق مسکونی، تجاری - اداری و ترافیکی با توجه به سال، فصل، ماه و منطقه، مورد تحلیل قرار گرفت. نمونهبرداری، آنالیز و تعیین میزان غلظت آزبست مطابق با روش نایوش انجام شد. بر این اساس برای جمعآوری نمونهها، از 5 دستگاه پمپهای فردی با دبی 4 لیتر بر دقیقه استفاده شد و در مدت 8 تا 12 ساعت در طی روز، نمونهها بر روی فیلترهای غشایی با قطر 25 میلیمتر جمعآوری گردید. نمونهها پس از آمادهسازی در آزمایشگاه معتمد آزبست با استفاده از میکروسکوپ فازکنتراست و پولاریزان تعیین مقدار شدند. نتایج حاصل از میانگین غلظت آزبست در نمونهها، با نتایج ارایه شده از سوی سازمان جهانی بهداشت در آمریکا در سال 1998( 5-10 × 5 فیبر برمیلیلیتر به عنوان استاندارد) مقایسه شد و در نهایت نتایج طبق مقایسه‌های آماری و با استفاده از نرم افزارسرفر تحلیل گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که بیشترین میزان غلظت آزبست (009/0 فیبر در میلیلیتر) در فصل زمستان مشاهده شد. میانگین غلظت این الیاف (0045/0 فیبر در میلی لیتر )در ماه اسفند از سایر ماههای اندازه‌گیری شده بیشتر بود. این در حالی است که غلظت این آلاینده در شهرهای نسبتا پاک 00005/0 فیبر در میلیلیتر میباشد. بررسی نتایج حاصله بیانگر بیشترین غلظت الیاف آزبست در ماههای پایانی سال و درمعابر ترافیکی میباشد.
