الهام پورمعافی اصفهانی؛ سید علی المدرسی؛ محمد موسایی سنجره ای؛ حامد حق پرست
چکیده
سابقه و هدف: امروزه پدیده‌های گردوغباری در ردیف مهمترین مخاطرات محیطی قرارگرفته و سلامتی انسان و محیط زیست را با خطر جدی مواجه کرده است. گردو غبار در جو به عنوان یکی از آلاینده‌های هوا، آثار سوء و پیامدهای منفی گوناگونی دارد که از بین آن‌ها می‌توان به کاهش رشد و بازدهی محصولات کشاورزی، تشدید خسارات ناشی از بروز آفات و بیماری‌های ...
بیشتر
سابقه و هدف: امروزه پدیده‌های گردوغباری در ردیف مهمترین مخاطرات محیطی قرارگرفته و سلامتی انسان و محیط زیست را با خطر جدی مواجه کرده است. گردو غبار در جو به عنوان یکی از آلاینده‌های هوا، آثار سوء و پیامدهای منفی گوناگونی دارد که از بین آن‌ها می‌توان به کاهش رشد و بازدهی محصولات کشاورزی، تشدید خسارات ناشی از بروز آفات و بیماری‌های گیاهی، افزایش تصادفات جاده ای به علت کاهش قدرت دید، لغو پروازها و خسارات مالی ناشی از آن، اقزایش هزینه درمان، تعطیلی واحدهای صنعتی، آلودگی منابع آب، افزایش فرسایش بناها، افت بازدهی سیستم‌های فتوولتایک خورشیدی به دلیل کدورت هوا اشاره کرد. بنابراین، به دلیل اهمیت موضوع گردوغبار و به منظور پیش بینی نحوه انتشار گرد و غباراز مدل شبکه عصبی مصنوعی استفاده شد. با استفاده از این مدل می‌توان اطلاعات مفید و مقرون به صرفه‌ای، جهت اجرای آتی استراتژی‌های کنترل آلودگی هوا و کاهش هزینه‌ها کسب نمود.مواد و روش ها: برای مدلسازی پراکنش گرد و غبار با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی، آمار و اطلاعات هواشناسی ایستگاه سینوپتیک شهرستان کاشان که به صورت روزانه توسط اداره محیط زیست در سال 96 ثبت شده‌اند، استفاده گردید. داده های رطوبت، دما، سرعت باد و جهت باد به عنوان داده های ورودی برای مدلسازی بکار گرفته شد. فرآیند آموزش مدل با استفاده از تابع عضویت سیگموئیدی در محیط نرم افزار متلب انجام شد که خروجی اجرا مدل پیش بینی میزان ذرات معلق 5/2 میکرومتر بر مترمکعب است. به منظور ارزیابی صحت مدل اجرا شده، میزان ذرات معلق 5/2 حاصل شده با داده های واقعی نمونه برداری شده در محیط مقایسه شد. در مدل شبکه عصبی، تعداد نرون ها در لایه پنهان و تعداد دور یا ایپاک مناسب برای رسیدن به بهترین ساختار شبکه عصبی، با کمترین خطا برای هر مدل، با استفاده از روش سعی و خطا مشخص شد. تعداد نرون و ایپاک برای مدل در سال 2017 به ترتیب 15 و 37000 میباشد.نتایج و بحث: نتایج صحت سنجی مدل که از مقایسه دادههای واقعی با دادههای شبیه سازی شده بدست آمده، نزدیک به 80 درصد می باشد. بررسی نمودار میانگین رگرسیون نشان می دهد که مقادیر پیش بینی شده حاصل از مدل به محور قطری نزدیکترند و پراکندگی نداشته و با مقادیر اندازه گیری شده فاصله و اختلاف چندانی ندارند. همچنین براساس نتایج روش رگرسیون گام به گام مشخص شد که از بین چهار متغییر استفاده شده برای مدلسازی رطوبت نسبی بیشترین تاثیر و اهمیت در مدلسازی انتشار گرد و غبار دارد.نتیجه گیری: با توجه به صحت و نتایج حاصل می‌توان از این روش برای پیش بینی انتشار آلودگی هوا کاشان ناشی از ذرات معلق استفاده کرد. به دلیل قابلیت بالای شبکه عصبی پرسپترون در پیش بینی میزان غلظت و نحوه انتشار گردوغبار، این مدل میتواند یک راه حل مناسب و سریع در پیش بینی میزان و انتشار گردوغبار و مدیریت آن باشد.
مهدی جعفری؛ غلامرضا زهتابیان؛ حسن احمدی؛ طیبه مصباح زاده؛ علی اکبر نوروزی
چکیده
سابقه و هدف: پدیده گرد و غبار در شرایط امروزی ایران به عنوان یک خطر جدی مشکل های عمدهای را برای محیط زیست و سلامت مردم به وجود آورده است. تحقیق ها نشان می دهد که بسامد و شدت این طوفان ها در سال های اخیر افزایش یافته است. افزون بر این مدل های عددی هواشناسی نیز به تنهایی قادر به ردیابی و آشکارسازی طوفان نیستند و این ...
بیشتر
سابقه و هدف: پدیده گرد و غبار در شرایط امروزی ایران به عنوان یک خطر جدی مشکل های عمدهای را برای محیط زیست و سلامت مردم به وجود آورده است. تحقیق ها نشان می دهد که بسامد و شدت این طوفان ها در سال های اخیر افزایش یافته است. افزون بر این مدل های عددی هواشناسی نیز به تنهایی قادر به ردیابی و آشکارسازی طوفان نیستند و این امر ضرورت استفاده از روش های بارزسازی گرد و غبار بر اساس داده سنجش از دور را نمایان می سازد. هدف این تحقیق، تجزیه و تحلیل داده های آماری و شناسایی روزهای همراه با گرد و غبار، منشا گرد و غبار وارد شده به منطقه اصفهان و شناسایی مسیر حرکت آن می باشد. مواد و روش ها: برای بررسی آماری گرد و غبار، از داده های گرد و غبار به صورت روزانه در 8 ساعت دیده بانی ساعتی در قالب کدهای ویژه ای در دوره 4 ساله (2013 - 2010)، از ایستگاه منتخب در منطقه مطالعاتی با دوره آماری مناسب، از سازمان هواشناسی گرفته شد که با استفاده از روش های آماری پردازش و تحلیل شدند. بمنظور پهنه بندی فراوانی گرد و غبار در سطح استان، با استفاده از روش IDW مبادرت به میان یابی و تبدیل داده های نقطه ای به پهنه ای گردید و نقشه پهنه بندی پراکندگی برای دوره آماری 2013 - 2010 در محیط نرم افزار GIS ترسیم شد. بمنظور بارزسازی پدیده گرد و غبار، پس از تصحیح هندسی تصاویر، مقادیر رادیانس تصاویر با استفاده از عکس تابع پلانک به دمای درخشندگی تبدیل شد. تصحیحات و پردازش تصاویر در محیط ENVI صورت پذیرفت. با توجه به تاثیر عمده ای که ذرات گرد و غبار بر روی میزان بازتابش و دمای درخشندگی باندهای 31 و 32 سنجنده مادیس می‌گذارند، از تفاضل دمای درخشندگی دو باند بیان شده بمنظور بارزسازی توده های گرد و غبار استفاده شد. از آنجایی که آلبیدوی1 رخداد گرد و غبار در طول موج 12 میکرومتر بیشتر از طول موج 11 میکرومتر است بنابراین اختلاف دمای درخشندگی طول موج های 11 و 12 میکرومتر مربوط به رخداد گرد و غبار منفی است. همچنین بمنظور جلوگیری از آشکارسازی نواحی ابری آستانه دمایی 290 درجه کلوین مربوط به محدوده طیفی 12 میکرومتر اعمال شد. بمنظور ردیابی مسیر حرکت ذرات گرد و غبار مدل های اسپلیت2 به کار گرفته شد. نتایج و بحث: نتایج تحقیق نشان می دهد که در مجموع 1467 روز پدیده گرد و غبار بدون در نظر گرفتن شدت وقوع این پدیده برای ایستگاه های منتخب طی دوره آماری 2013 - 2010 گزارش شده که ایستگاه نایین با 634 روز بیشترین و ایستگاه کاشان با 50 روز کمترین فراوانی گرد و غبار را دارا بودند. همچنین نتایج گویای آن است که ماه های می، ژوئن و آوریل بیشترین و ماه های دسامبر و ژانویه کمترین درصد رخداد را دارا بودند. بررسی فراوانی ماهانه گرد و غبار نشان داد که 44.57% از کل رخداد گرد و غبار در ماه آوریل، می و ژوئن و 32.4% در ماه دسامبر و ژانویه به وقوع پیوسته است. با این توصیف می توان گفت که تغییرات فراوانی ماهانه گرد و غبار در منطقه بیشتر از هر چیز ازشرایط اقلیم همدید حاکم در منطقه در ماه های سال تبعیت می کند. نتایج حاصل از پهنه بندی در طی دوره آماری نشان داد که بخش های جنوب شرقی استان بویژه ایستگاه نائین دارای بیشترین وقوع گرد و غبار است. کاربرد ویژگی های مربوط به دمای درخشندگی و اعمال آستانه های دمایی بمنظور تفکیک گرد و غبار از عوارض زمینی بویژه در منطقه های با پس زمینه روشن که دارای بازتابندگی مشابه هستند و نیز تفکیک گرد و غبار از ابرها، در بارزسازی گرد و غبار یاریرسان بوده است. نتایج حاصل از ردیابی نشان می دهد که مسیر اصلی برای انتقال گرد و غبار به منطقه مورد مطالعه جنوب غربی – شمال شرقی است. نتیجه گیری: به طور کلی، با توجه به تصاویر ماهواره ای در روز شروع و روز اوج گرد و غبار، منبع های اصلی گرد و غبارهای وارد منطقه مورد مطالعه شامل بیابان های شمال صحرای عربستان می باشند. براساس نتایج به دست آمده از پردازش تصاویر ماهواره ای شمال عربستان به عنوان منشا و خروجی مدل های اسپلیت مسیر جنوب غربی - شمال شرقی، مسیر اصلی ورود گرد و غبار برای اصفهان محسوب می شوند.
آذر فاریابی؛ حمیدرضا متین فر؛ سید کاظم علوی پناه؛ علی اکبر نوروزی
چکیده
سابقه و هدف: الگوریتم سنجه گردوغبار آئروسل بر اساس اندازه‌گیری در طول‌موج‌های دیپ بلو (412 نانومتر)، آبی (440 نانومتر) و موج‌کوتاه IR ( 2130 نانومتر( با استفاده از مشاهده های مودیس(MODIS) توسعه داده‌شده است. اندازه گیری هایی که در بخش کوتاه طول‌موج مرئی مانند بخش دیپ بلو یا فرابنفش صورت گرفته است. بخوبی قادر به شناسایی ریز ...
بیشتر
سابقه و هدف: الگوریتم سنجه گردوغبار آئروسل بر اساس اندازه‌گیری در طول‌موج‌های دیپ بلو (412 نانومتر)، آبی (440 نانومتر) و موج‌کوتاه IR ( 2130 نانومتر( با استفاده از مشاهده های مودیس(MODIS) توسعه داده‌شده است. اندازه گیری هایی که در بخش کوتاه طول‌موج مرئی مانند بخش دیپ بلو یا فرابنفش صورت گرفته است. بخوبی قادر به شناسایی ریز گرد در ناحیه های بیابانی می باشد. بدین‌وسیله با استفاده از امواج کوتاه محدوده مرئی بازیابی اطلاعات توده‌های ریز گرد بویژه در منطقه های بیابانی با دقت بالایی صورت گرفت. منطقه های غرب و جنوب غرب ایران بدلیل مجاورت با بیابان کشورهای مجاور، همواره در معرض سامانه های گردوغباری قرارگرفته است. با توجه به اینکه پیش‌ازاین بیشتر سنجه های طیفی مطرح شده برای شناسایی گردوغبار بر اساس اندازه گیری های سنجه های ماهوارهای برای منطقه های بیابانی آزمون و اجراشده است، این سنجه ها و حد آستانه مربوط به آن‌ها برای منطقه های با توپوگرافی پیچیده تر نیاز به بررسی های بیشتر و دقیق تری دارند. ازاین‌رو در منطقه های غرب و جنوب غرب ایران که شرایط کوهستانی با تنوع پوشش گیاهی حکم‌فرماست، لازم است روش های شناسایی گردوغبار، آزمون و ارزیابی شوند. مواد و روش ها: محدوده مورد پژوهش شامل استان‌های خوزستان، ایلام و کرمانشاه میباشد. این منطقه مساحتی حدود 107307 کیلومترمربع را پوشش می دهد. در این مطالعه از داده های MODIS L1B از ماهواره Aqua برای روزهای گرد و غباری ۱۸ می و 25ژوئن سال 2013 و 2015 استفاده گردید. قبل از انجام محاسبات طیفی بر روی محصول های مختلف مادیس باید دادههای این سنجنده پیش‌پردازش شوند. پیش‌پردازش های انجام‌شده شامل تصحیح هندسی تصاویرها، ژئورفرنس کردن، ماسک ابر و آب با ENVI و توسط ماژول conversion Tool است. پس از پیش پردازش (ژئورفرنس کردن, جدا کردن محدوده مورد مطالعه, و ماسک آب و پوشش ابر) از داده های ماهواره ای، رادیانس طیفی TOA بازیابی شده با استفاده از داده های ماهوارهای با توجه به شرایط نور خورشید برای هر طول موج نرمالیزه شده است. نتایج و بحث: به طور کلی، مشخص شد که تمام نقشه های AOD با استفاده از روش مستقیم، توزیع مکانی بسیار خوب الگوی آئروسل محلی در مقایسه با روش های دیگر را نشان داد. واضح است نقشه AOD بازیابی شده از طیف L1B میتواند نشان دهد که توزیع مکانی AOD محلی بسیار واضح است،. الگوریتم سنجه DAI شبیه‌سازی وابستگی طیفی بالای اتمسفر در منطقه طول‌موج آبی برای شرایط مختلف سطح و جو با یک نسخه‌برداری کاملاً تست‌شده از کد انتقال تابشی-6S می باشد. این سنجه، مشابه سنجه AI بوده که سنجه غبار آلودگی میباشد که ازجمله محصول های سنجنده TOMS بوده که از ابزارهای قابل‌اعتماد در ارتباط با اندازه گیری‌های ذرات معلق بر فراز اقیانوس‌ها، تمام سطح های مختلف زمین و همچنین ابرها بشمار می‌رود. نتیجه گیری: برخلاف برخی از الگوریتم‌های تشخیص گردوغبار که با استفاده از اندازه‌گیری‌ها در باند مادون‌قرمز حرارتی انجام می‌شود، مزیت این الگوریتم استفاده از وابستگی طیفی پراکندگی ریلی، بازتاب سطح و جذب گردوغبار موجود در هوا برای تشخیص گردوغبار میباشد. مزیت استفاده از اندازه‌گیری در منطقه طول‌موج آبی (410 تا 490 نانومتر) برای بازیابی خواص نوری آئروسل می باشد.
امیر انصاری؛ رضا جمشیدی
دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 101-110
چکیده
سابقه و هدف: کلان‌شهر اراک به دلیل قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه‌خشک و مجاورت با کانونهای مهم فرسایش بادی به‌ویژه تالاب کویری میقان با مشکل آلودگی هوا مواجه است و هم‌اکنون جزء 8 شهر آلوده کشور است. هدف اصلی این پژوهش شناسایی چشمه‌ها و ردیابی مسیر ورود گردوغبار از منابع داخلی به کلان‌شهر اراک با استفاده از مدل HYSPLIT و مقایسه ...
بیشتر
سابقه و هدف: کلان‌شهر اراک به دلیل قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه‌خشک و مجاورت با کانونهای مهم فرسایش بادی به‌ویژه تالاب کویری میقان با مشکل آلودگی هوا مواجه است و هم‌اکنون جزء 8 شهر آلوده کشور است. هدف اصلی این پژوهش شناسایی چشمه‌ها و ردیابی مسیر ورود گردوغبار از منابع داخلی به کلان‌شهر اراک با استفاده از مدل HYSPLIT و مقایسه نتایج با مدل NAAPS و تصاویر ماهوارهای MODIS است. مواد و روش‌ها: این پژوهش با استفاده از مدل HYSPLIT، مدل NAAPS، تصاویر ماهوارهای MODIS و دادههای هواشناسیGDAS مربوط به مرکز NCEP برای 22 ژوئن سال 2016 (2 تیر ماه 1395) انجام شد. مدلسازی از روش ردیابی پس‌گرد برای تعیین مسیر حرکت ذرات گردوغبار در 3 ایستگاه با 3 ارتفاع 10، 200 و 500 متر اجرا شد. نتایج و بحث: نتایج نشان می‌دهد که اغلب مسیرهای به‌دست‌آمده نه تنها از کویر کاشان و اراضی بیابانی قم گذشته و منشاء توفان گردوغبار ذکر شده، بلکه تالاب کویری میقان و اراضی بیابانی اطراف آن به‌عنوان چشمه و کانون گردوغبار کلان‌شهر اراک هستند. مسیر رو به جلوی گردوغبار از تالاب کویری میقان، کویر کاشان و اراضی بیابانی قم تا فاصله بیش از 400 کیلومتر به سمت شمال غرب کشور انتقال می‌یابد و کیفیت هوای شهرهای اراک، شازند، همدان و حتی سنندج را تحت تاثیر قرار می‌دهد. نتیجه‌گیری: این نتایج مطابقت خوبی با عمق اپتیکی گردوغبار و میزان گردوغبار سطحی بر اساس مدل NAAPS و میزان غلظت ذرات معلق در شهرهای مسیر انتشار گردوغبار و همچنین منطبق با بررسی‌های گذشته بر اساس سنجش از دور و فرسایش بادی داشته و بیانگر این است که مدل‌های عددی توانایی ردیابی مسیر و شناسایی چشمه توفان‌های گردوغبار را دارند.
پریا مقدسی؛ محمد یزدی؛ آیدا بیاتی
دوره 13، شماره 1 ، فروردین 1394، ، صفحه 75-84
چکیده
در این پژوهش 18 نمونه گرد و غبار خیابانی در اطراف 9 میدان اصلی شهر تهران، در ساعات پر ترافیک فصل تابستان 91 و در شرایط آب و هوایی خشک جمع‌آوری و جهت شناسایی عناصر سرب (Pb)، روی (Zn)، مس (Cu)، ارسنیک (As)، آهن (Fe)، نیکل (Ni) ،کروم (Cr)، کادمیوم (Cd)، منگنز (Mn) و بیسموت (Bi) با دستگاه پلاسمای جفت القایی (ICP-OES) تجزیه شدند. سپس عامل تجمع و شاخص ژئوشیمیایی مولر ...
بیشتر
در این پژوهش 18 نمونه گرد و غبار خیابانی در اطراف 9 میدان اصلی شهر تهران، در ساعات پر ترافیک فصل تابستان 91 و در شرایط آب و هوایی خشک جمع‌آوری و جهت شناسایی عناصر سرب (Pb)، روی (Zn)، مس (Cu)، ارسنیک (As)، آهن (Fe)، نیکل (Ni) ،کروم (Cr)، کادمیوم (Cd)، منگنز (Mn) و بیسموت (Bi) با دستگاه پلاسمای جفت القایی (ICP-OES) تجزیه شدند. سپس عامل تجمع و شاخص ژئوشیمیایی مولر (شاخص زمین انباشت) برای آن‌ها محاسبه گردید. نتایج نشان داد که عناصر سرب (Pb)، روی (Zn)، مس(Cu)، ارسنیک (As) و بیسموت (Bi) نسبت به پوسته زمین افزایش غلظت یافتهاند. نتایج حاصل از عامل تجمع نشان می‌دهد که عنصر بیسموت در تمامی میدانها در محدوده تجمع به شدت بالا، روی در میدان راه آهن با تجمع بسیار شدید و در مابقی میادین تقریباٌ در محدوده نسبتا شدید قرار دارد. مس در میدانهای صادقیه و پونک در محدوده تجمع شدید و سرب در میدان پونک باتجمع به شدت بالا و در مابقی میدانها در محدوده تجمع شدید قرار دارد و نهایتا آرسنیک در میدانهای ولیعصر، آذری و راه آهن تجمع شدید دارد. شاخص ژئوشیمیایی مولر بیانگر افزایش غلظت سرب، روی و مس در تمامی میادین میباشد. نتایج نشان می‌دهد که آلودگی گرد و غبار خیابانی به فلزات سنگین وضعیت زیست‌محیطی شهر تهران را به طور قابل ملاحظهای مورد تهدید قرار می‌دهد و منابع اصلی انتشار آن‌ها ترافیک وسایل نقلیه (احتراق سوخت های فسیلی و خوردگی قطعات مورد استفاده در خودروها)، آسفالت کف خیابانها و پروژه های عمرانی در سطح شهر تهران میباشد.
فریبا جعفری؛ حسین خادمی
دوره 12، شماره 3 ، مهر 1393
چکیده
پدیده گرد و غبار یکی از مخاطرات اقلیمی و زیست‌محیطی مهم در مناطق خشک تا نیمه‌خشک میباشد که زیان‌های جانی و مالی فراوانی برای انسان به‌همراه دارد. این مطالعه به‌منظور مقایسه غلظت فلزات‌سنگین در نمونه‌های خاک با گرد و غبار و نیز شناسایی منابع احتمالی فلزات‌سنگین موجود در گرد و غبار شهر کرمان صورت پذیرفت. بدین منظور طی ماه‌های ...
بیشتر
پدیده گرد و غبار یکی از مخاطرات اقلیمی و زیست‌محیطی مهم در مناطق خشک تا نیمه‌خشک میباشد که زیان‌های جانی و مالی فراوانی برای انسان به‌همراه دارد. این مطالعه به‌منظور مقایسه غلظت فلزات‌سنگین در نمونه‌های خاک با گرد و غبار و نیز شناسایی منابع احتمالی فلزات‌سنگین موجود در گرد و غبار شهر کرمان صورت پذیرفت. بدین منظور طی ماه‌های اردیبهشت تا آبان 1391 در 35 نقطه از کرمان، مجموعاً 245 نمونه گرد و غبار با استفاده از تله‌های شیشه‌ای جمع‌آوری گردید. همچنین جهت مقایسه نتایج گرد و غبار اتمسفری با خاک، 60 نمونه خاک سطحی (cm10-0) از مناطق برون شهری و 35 نمونه خاک از مناطق درون شهری کرمان تهیه شد. پس از آماده‌سازی نمونه‌ها، غلظت کل فلزات‌سنگین مس، سرب، روی، نیکل و منگنز بعد از هضم با اسید نیتریک 6 نرمال توسط دستگاه جذب‌اتمی اندازه‌گیری شد. همچنین تحلیل خوشه‌ای و تحلیل اجزای اصلی روی نتایج صورت پذیرفت و منابع احتمالی فلزات‌سنگین در گرد و غبار شناسایی گردید. نتایج نشان داد که میزان غلظت عناصر در نمونه‌های گرد و غبار اتمسفری بیش از مقادیر خاکی است که حاکی از تأثیر عوامل انسانی است. همچنین مشخص گردید که بین فلزات مس، سرب، روی و همچنین مس، منگنز، نیکل همبستگی بالایی وجود دارد که نشان می‌دهد منبع این دو گروه فلزات متفاوت میباشد. همچنین انجام تجزیه و تحلیل مؤلفه‌های اصلی (PCA) و تحلیل خوشه‌ای (CA)، این نتیجه را تأیید کرد و مشخص گردید که فلزات نیکل و منگنز منشاء طبیعی و فلزات مس، سرب و روی منشاء انسانی دارند. با توجه به اینکه نقش اقدامات انسانی در افزایش غلظت آلاینده‌ها آشکار است، لازم است تا با اقدامات مدیریتی مناسب میزان تولید آلاینده‌ها در کارخانجات و صنایع مختلف کاهش یابد.
ساویز صحت کاشانی؛ غلامعلی کمالی؛ مجید وظیفه دوست؛ عباسعلی علی اکبری بیدختی؛ محمد فخرایی پور
دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1393
چکیده
یکی از مهمترین چالشهای زیست‌محیطی سالهای اخیر در منطقه خاورمیانه و ایران، رخداد گرد و غبار میباشد. پایش و کنترل کیفیت ذرات گرد و غبار، در سطح وسیع و با روشهایی که از سرعت و دقت بیشتر و هزینه کم‌تری برخوردار باشند، از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این تحقیق نقش تاوایی نسبی در شکلگیری رخداد گرد و غبار در نواحی غرب ...
بیشتر
یکی از مهمترین چالشهای زیست‌محیطی سالهای اخیر در منطقه خاورمیانه و ایران، رخداد گرد و غبار میباشد. پایش و کنترل کیفیت ذرات گرد و غبار، در سطح وسیع و با روشهایی که از سرعت و دقت بیشتر و هزینه کم‌تری برخوردار باشند، از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این تحقیق نقش تاوایی نسبی در شکلگیری رخداد گرد و غبار در نواحی غرب و جنوب غرب کشور بررسی می‌گردد. به‌علاوه شاخص اختلاف دمای درخشندگی معرفی شده، بارزسازی گرد و غبار بر اساس خصوصیات مربوط به دمای درخشندگی در محدوده مادون قرمز حراراتی سنجنده مادیس ارائه و آستانههای دمایی به‌منظور تفکیک این رخداد از اراضی بیابان، ابرها و نیز گرد و غبار موجود بر روی دریا تعیین می‌گردد. به‌منظور ردیابی مسیر ذرات گرد و غبار مدل لاگرانژی HYSPLIT به‌کار گرفته شده است. پس از بارزسازی و مسیر یابی پس‌گرد ذرات گرد و غبار، مناطق بیابانی عراق به‌عنوان کانونهای شکلگیری گرد و غبار مورد مطالعه شناسایی شدند. به‌منظور اعتبارسنجی، بین دید افقی ایستگاههای هم‌دیدی موجود در منطقه و اختلاف دمای درخشندگی باندهای 31 و 32 سنجنده مادیس همبستگی قوی با ضریب 826/0 به‌دست آمد. همچنین در ارتباط با اختلاف دمای درخشندگی و MODIS AOT در محدوده 550 نانومتر مقدار ضریب همبستگی 749/0 محاسبه گردید. نتایج ناشی از مطالعه هم‌زمان بارزسازی گرد و غبار با استفاده از دادههای ماهوارهای، بررسی دینامیکی و مدل سازی عددی به‌منظور تعیین عوامل تاثیر گذار در شکلگیری و ردیابی مسیر ذرات گرد و غبار و اعتبارسنجی آن با استفاده از دادههای ایستگاه های هم‌دیدی و سنجش آلودگی هوا حاکی از توانایی این رهیافت به‌منظور پیشبینی و پیشآگاهی رخداد گرد و غبار در منطقه میباشد.
