سیامک یوسفی سیاه کلرودی؛ سمانه فدایی؛ فریده چناری؛ شادی خاتمی
چکیده
سابقه و هدف: بررسی تنوع ژنتیکی ابزار موثری در حفظ ژنتیکی گونه های پراهمیت، با ارزش و همچنین گونه های کمیاب در معرض خطر انقراض می باشد. با توجه به اینکه مطالعات، در ارتباط با گونه های خرچنگ های آب شیرین در ایران بسیار اندک است و از نظر حفاظتی توجه چندانی به آنها صورت نگرفته است. این مطالعه به بررسی تنوع ژنتیکی خرچنگ ...
بیشتر
سابقه و هدف: بررسی تنوع ژنتیکی ابزار موثری در حفظ ژنتیکی گونه های پراهمیت، با ارزش و همچنین گونه های کمیاب در معرض خطر انقراض می باشد. با توجه به اینکه مطالعات، در ارتباط با گونه های خرچنگ های آب شیرین در ایران بسیار اندک است و از نظر حفاظتی توجه چندانی به آنها صورت نگرفته است. این مطالعه به بررسی تنوع ژنتیکی خرچنگ حقیقی Potamon elbursi در رودخانه های شرق استان تهران می پردازد. مواد و روش ها: برای بررسی تنوع درون این گونه 10 ایستگاه نمونه‌برداری در بخش های مختلف رودخانه های جاجرود، حبله رود و لار انتخاب شد و تعداد 10 نمونه از هر ایستگاه با تور دستی مورد صید قرار گرفتند، سپس نمونه ها در الکل اتانول 96 درصد تثبیت و برای انجام مرحله های بعدی به آزمایشگاه منتقل شدند. نمونه ها در ابتدا برای مطالعات ریخت شناسی توسط کلیدهای شناسایی مورد مطالعه قرار گرفتند و سپس برای بررسی های مولکولی از ژن قطعه ژنی زیر واحد یک سیتوکروم اکسیداز میتوکندری (COI) و نشانگر ریزماهواره استفاده شد. برای استخراج ژنوم از کیت استخراج DNA سیناژن استفاده گردید و کیفیت و کمیت DNA توسط بیوفتومتر و ژل آگاروز 1% درصد مورد بررسی قرار گرفت. برای شناسایی مولکولی، ژنCOI تکثیر و توالی یابی شد. سپس برای بررسی پنج جایگاه ژنی (hxx3،Gagt4،Ga1،Ga2،hxx2) از آغازگرهای ریزماهوارهای طراحی شده بر اساس ترادف DNA ژنومی خرچنگ گرد Longpotamon yangtsekienseبرای بررسی های تنوع درونگونه ای استفاده گردید. بمنظور انجام آنالیز نهایی محصولات PCR مربوط به هریک از جایگاه های ریزماهواره، این محصولات بر روی ژل اکریل آمید 8% شارژ شدند. سنجش وزن مولکولی نوارهای محصول PCR و اندازه آلل ها با استفاده از نرم افزار Lab Image v.3.3.3 و با بکارگیری تصویرهای گرفته شده از ژل پلی اکریل آمید رنگ آمیزی شده انجام شد. فراوانی آللی، هتروزیگوسیتی مورد انتظار و مشاهده شده، تعداد آلل‌های واقعی و موثر در جایگاه‌های ریزماهوارهای، تنوع ژنتیکی و آزمون AMOVA در سطح احتمال 0.01 در نرم افزارهای Gene Alex، محاسبه گردید. درخت تبارشناختی با استفاده از نرم افزارMEGA v. 5.5 ترسیم گردید. نتایج و بحث: نتایج توالی یابی ژن COI نشان داد نمونه خرچنگهای مورد مطالعه مربوط به گونه P.elbursi می باشد که با نتایج شناسایی ریخت شناسی منطبق بود. در این مطالعه در مجموع از 5 جفت نشانگر ریزماهوارهای استفاده شد که جایگاه Ga2 با وجود بهینه سازی تکثیر نشد و دیگر جایگاه ها چند شکلی نشان دادند. جایگاه hxx2 و Ga1 با 7 آلل و جایگاه Gagt4 با 3 آلل بترتیب دارای بیشترین و کمترین تعداد آلل در بین تمام جایگاه های هتروزیگوت بودند. نتایج نشان داد که جمعیت های این گونه خرچنگ دارای تنوع درون جمعیتی اندکی می باشد. دامنه هتروزیگوسیتی مشاهده شده (Ho) در میان ایستگاه های نمونه برداری در جایگاه های چهارگانه 0.51-0.100 و دامنه هتروزیگوسیتی مورد انتظار (He) بین 0.810- 0.515 بود. در این بررسی در تمامی مناطق نمونه برداری شده و در تمامی لوکوس ها، هتروزیگوسیتی مشاهده شده نسبت به هتروزیگوسیتی قابل انتظار پایین تر بود. نتیجه گیری: شناسایی بر اساس نشانگرهای ژنتیکی برای قرار دادن صحیح گونه ها در جایگاه اصلی خود مفید بوده و م یتواند تایید کننده شناسایی های مبتنی بر ریخت شنایی باشد. کاهش هتروزیگوسیتی مشاهده شده نسبت به هتروزیگوسیتی مورد انتظار نشان دهنده کاهش در تغییرپذیری ژنتیکی نمونه ها است.
سعید بخشی پور؛ جعفر کامبوزیا؛ کوروس خوشبخت؛ عبدالمجید مهدوی دامغانی؛ مریم حسینی چالشتری
دوره 15، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 163-180
چکیده
سابقه و هدف:
یکی از مشکلات زراعت برنج کمبود منابع آب است به‌ویژه در دوره‌هایی که کاهش ریزش باران بر رشد رویشی و عملکرد آن تأثیر می‌گذارد. تنش خشکی به‌عنوان عامل موثری بر کاهش تولید در گیاهان شناخته شده است که در این باره شناسایی و گسترش ژنوتیپ‌های سازگار به تنش یکی از راهکارهای غلبه بر شرایط نامساعد محیطی است. بنابراین شناخت کافی ...
بیشتر
سابقه و هدف:
یکی از مشکلات زراعت برنج کمبود منابع آب است به‌ویژه در دوره‌هایی که کاهش ریزش باران بر رشد رویشی و عملکرد آن تأثیر می‌گذارد. تنش خشکی به‌عنوان عامل موثری بر کاهش تولید در گیاهان شناخته شده است که در این باره شناسایی و گسترش ژنوتیپ‌های سازگار به تنش یکی از راهکارهای غلبه بر شرایط نامساعد محیطی است. بنابراین شناخت کافی از تنوع ژنتیکی و طبقه‌بندی ژرم‌پلاسم‌ها در انتخاب والدین مناسب برای اهداف به‌نژادی لازم و ضروری است.
مواد و روش‌ها:
این تحقیق برای شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل و حساس برنج به تنش خشکی با 20 ژنوتیپ بومی و اصلاحشده برنج به‌صورت فاکتوریل با طرح کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت)، اجراء شد. طی مراحل رشد صفات ارتفاع بوته، تعداد پنجه کل، تعداد پنجه بارور، مساحت برگ پرچم، طول خوشه، تعداد دانه پر و پوک، وزن صد دانه، تعداد روز تا رسیدگی و عملکرد اندازه‌گیری شدند.
نتایج و بحث:
نتایج مقایسه میانگین نشان داد که کمترین درصد تغییرات اکثر صفات در ارقام محلی مربوط به هاشمی، علی‌کاظمی و سنگ‌جو و در ارقام اصلاحشده به درفک، سپیدرود و شیرودی تعلق داشت. تجزیه کلاستر به روش واریانس مینیمم وارد و معیار فاصله‌ای اقلیدسی برای صفات زراعی ژنوتیپ‌های مورد بررسی را در دو گروه قرار داد. تفکیک گروه‌ها عمدتاً بر اساس ارقام اصلاحشده و ارقام بومی و خوش‌کیفیت بود. در این تحقیق مشخص شد که بین گروه‌های مختلف ایجاد‌شده در ژنوتیپ‌های برنج بر مبنای صفات مورفولوژیک تنوع ژنتیکی وجود دارد و می‌توان از متفاوت‌ترین و پر‌محصول‌ترین ژنوتیپ‌های برنج در برنامه‌های دو‌رگ‌گیری به‌ویژه برای تلاقی با ژنوتیپ‌های موجود برای ایجاد ارقام جدید مقاوم به تنش استفاده کرد. نتایج حاصل از تجزیه به عامل‌ها نشان داد که 3 و 4 عامل اصلی و مستقل طی دو سال، تحت شرایط نرمال و تنش 73 الی 85 درصد از تغییرات کل داده‌ها را توجیه می‌کنند.
نتیجه‌گیری:
برای گزینش ژنوتیپ‌های با عملکرد دانه بالا و متحمل به تنش رطوبتی در برنج، می‌توان به صفات تعداد پنجه کل و بارور، تعداد روز تا رسیدگی، مساحت برگ پرچم، طول خوشه و وزن صد دانه توجه کرد و از طریق برآورد شاخص‌های گزینشی مناسب، گزینش‌های هم‌زمانی برای صفات مذکور انجام داد.
جواد فرخی؛ سونا حسین آوا؛ مهران اوچی اردبیلی
دوره 14، شماره 3 ، مهر 1395، ، صفحه 159-172
چکیده
سابقه و هدف: زیستگاه فندقلو بزرگ‌ترین خزانه ژنی فندق در شمال غرب ایران است. تنوع آبوهوایی و تکثیر مداوم جنسی، تنوع ژنتیکی غنی را بین فندق‌های این ناحیه به وجود آورده است. هدف از این پژوهش، تجزیه‌وتحلیل تنوع زیستی ژنوتیپ‌های برتر فندق در زیستگاه فندقلو با استفاده از بررسی همبستگی بین صفات، روش‌های تجزیه به مؤلفه اصلی و تجزیه خوشه‌ای ...
بیشتر
سابقه و هدف: زیستگاه فندقلو بزرگ‌ترین خزانه ژنی فندق در شمال غرب ایران است. تنوع آبوهوایی و تکثیر مداوم جنسی، تنوع ژنتیکی غنی را بین فندق‌های این ناحیه به وجود آورده است. هدف از این پژوهش، تجزیه‌وتحلیل تنوع زیستی ژنوتیپ‌های برتر فندق در زیستگاه فندقلو با استفاده از بررسی همبستگی بین صفات، روش‌های تجزیه به مؤلفه اصلی و تجزیه خوشه‌ای و همچنین بررسی رابطه صفات میوه و مغز هر یک از ژنوتیپ‌ها با شرایط محیطی محل رشد آنهاست.مواد و روش‌ها: در سال‌های 1393 و 1394 بیست ژنوتیپ برتر از نظر صفات مورفولوژیکی و فنولوژیکی از بین 70 ژنوتیپ اولیه انتخاب و علامت‌گذاری شدند. ده صفت مربوط به ابعاد میوه و مغز، ترکیبات فیتوشیمیایی (درصد روغن، پروتئین و کربوهیدرات در مغز و غلظت تاکسول در برگ‌های مسن) در این ژنوتیپ‌ها اندازه‌گیری شد. به‌منظور بررسی اثرات احتمالی شرایط محیطی، پنج ویژگی میانگین بارندگی سالیانه، دمای سالیانه، ارتفاع از سطح دریا، تعداد روزهای یخبندان و اسیدیته خاک مربوط به مکان‌های نمونه‌برداری از ژنوتیپ‌ها ثبت شد. کل آنالیزهای آماری به کمک نرم‌افزار اسپیاساس 16 انجام شد.نتایج و بحث: بر اساس آماره‌های توصیفی بیشترین ضریب تغییرات به صفات ضخامت مغز (31/26%) و وزن مغز (41/24%) و کمترین آن به تعداد روزهای یخبندان (53/1%) و اسیدیتـه خـاک (83/1 %) تعلق داشت. بیشترین همبـستگی مثبت بین صفــات طول میوه و درصد مغـز (, P<0.01943/0=r) مشاهده شد. غلظت تاکسول همبستگی منفی در سطح 5% با صفات ضخامت مغز (519/0- =r) و درصد مغز (524/0- =r) نشـان داد. در ایـن پژوهــش بیـن ویژگی‌هـای محیطـی و جغرافیــایی "اسیـدیته خـاک" با "میزان بارنـدگی سالیانه" همبسـتگی منفــی (, P<0.01838/0- =r) و بین "ارتفاع از سطح دریا" با "میانگین بارندگی سالیانه" همبستگی مثبت (, P < 0.05481/0=r) دیده شد. "میانگین بارندگی سالیانه" با "درصد مغز" همبستگی منفی (, P<0.05495/0- =r) نشان داد. تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نشان داد که 5 مؤلفه اول مسئول 85/70% کل تغییرات بود. تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌های فندق را به دو گروه تقسیم کرد. گروه دوم شامل سه ژنوتیپ بود که زیستگاه آنها در ارتفاع بالاتر از 17 ژنوتیپ گروه اول بود. این پژوهش نشان داد که ژنوتیپ‌های بومی فندق زیستگاه فندقلو از تنوع ژنتیکی قابل‌توجهی برخوردارند که می‌توانند در اجرای برنامه‌های اصلاحی مورد استفاده قرار گیرند. هرچند در میان صفات محیطی بررسی‌شده تأثیر ارتفاع از سطح دریا روی ژنوتیپ‌ها نسبت به سایر عوامل محیطی بیشتر بود؛ با وجود این تنوع مشاهده‌شده درون جمعیت فندق زیستگاه فندقلو بیشتر مربوط به تفاوت ژنتیکی بین ژنوتیپ‌ها است تا شرایط محیطی آنها.نتیجه‌گیری: محدود شدن در بین کوه‌های بلند و دارا بودن اقلیم سردسیری، زیستگاه فندقلو را به یکی از خزانه‌های ژنی منحصربه‌فرد فندق در مقایسه با سایر زیستگاه‌های کشور تبدیل کرده است. میوه ژنوتیپ‌های فندق بررسی‌شده در زیستگاه فندقلو در مقایسه با سایر زیستگاه‌های کشور عموماً کوچک‌تر، کروی ولی با درصد مغز نسبتاً بالاتر بود. هرچند هیچیک از ژنوتیپ‌های بررسی‌شده به‌تنهایی پتانسیل معرفی شدن به‌عنوان یک رقم جدید را نداشتند ولی می‌توان از آنها در تلاقی با ارقام تجاری برای اصلاح ارقام فندق سازگار با شرایط آبوهوایی خشن منطقه استفاده کرد.
سارا تاجدوست؛ رمضانعلی خاوری نژاد؛ فریبا میقانی؛ اسکندر زند؛ زهرا نورمحمدی
دوره 9، شماره 4 ، تیر 1391
چکیده
17 اکوتیپ سس زراعی از نواحی مختلف ایران با استفاده از نشانگرهای ISSR و پروتئینی مورد ارزیابی قرار گرفتند.از ده آغازگر ISSR، در مجموع 361 باند نمره دهی شد که در بین آنها 347 باند چند شکل بودند. میانگین PIC (محتوای اطلاعات چند شکلی ) بر پایه داده های ISSR و پروتئینی ، به ترتیب 66/0 و 4/0 محاسبه گردید . تجزیه خوشه ای و پلات های PCA حاصل از ضریب تشابه دایس ، ...
بیشتر
17 اکوتیپ سس زراعی از نواحی مختلف ایران با استفاده از نشانگرهای ISSR و پروتئینی مورد ارزیابی قرار گرفتند.از ده آغازگر ISSR، در مجموع 361 باند نمره دهی شد که در بین آنها 347 باند چند شکل بودند. میانگین PIC (محتوای اطلاعات چند شکلی ) بر پایه داده های ISSR و پروتئینی ، به ترتیب 66/0 و 4/0 محاسبه گردید . تجزیه خوشه ای و پلات های PCA حاصل از ضریب تشابه دایس ، همخوانی بالایی داشتند. آنالیز واریانس مولکولی بر پایه داده های ISSR ، تنوع کلی را به % 81 ( تنوع بین جمعیت ها ) و % 19 ( تنوع داخلی جمعیت ها) و بر پایه داده های پروتئینی به % 85( تنوع بین جمعیت ها ) و % 15 ( تنوع داخل جمعیت ها ) تقسیم نمود. تنوع زیاد بین اکوتیپ ها ممکن است نتیجه خودگشتی بالای این گیاه ، جریان ژنی محدود و سرعت پایین انتقال دانه گرده و دانه باشد. آگاهی از تنوع ژنتیکی این علف هرز با استفاده از ابزارهای ملکولی متفاوت ، می تواند منجر به پیشرفت برنامه های مدیریتی به منظور کنترل موثر این علف هرز در زمین های زراعی شود.
مریم پژمان مهر؛ محمد اسماعیل حسنی؛ سید محمد فخر طباطبایی؛ جواد هادیان
دوره 7، شماره 2 ، دی 1388
چکیده
زیره پارسی یا زیره سیاه کرمانی یکی از گیاهان دارویی ارزشمند بومی ایران است که به صورت خودرو در مناطق زیادی از کشور یافت می شود . در این پژوهش تنوع ژنتیکی درون و بین برخی جمعیت های این گیاه در مناطقی ه مهم ترین مراکز رویش زیره پارسی در ایران می باشند با کمک نشانگرهای RAPD بررسی شده است.15 آغازگر RAPD بر روی گیاهان مورد بررسی ، تولید 229 باند DNA ...
بیشتر
زیره پارسی یا زیره سیاه کرمانی یکی از گیاهان دارویی ارزشمند بومی ایران است که به صورت خودرو در مناطق زیادی از کشور یافت می شود . در این پژوهش تنوع ژنتیکی درون و بین برخی جمعیت های این گیاه در مناطقی ه مهم ترین مراکز رویش زیره پارسی در ایران می باشند با کمک نشانگرهای RAPD بررسی شده است.15 آغازگر RAPD بر روی گیاهان مورد بررسی ، تولید 229 باند DNA نمودند که از این تعداد 216 باند(94 درصد ) چند شکلی نشان دادند. تنوع درون جمعیت ها با استفاده از میانگین شاخص تنوع ژنتیکی نی و شاخص اطلاعاتی شانون با نرم افزار Popgene آنالیز و مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین و کم ترین تنوع ژنتیکی درون جمعیتی به ترتیب در الموت قزوین و سقفی اصفهان مشاهده شد. محاسبه نسبت آلل های موثر به آلل های مشاهده شده درهر جمعیت نشان داد که جمعیت ها دارای توزیع متعادل بوده و از قانون هاردی وینبرگ پیروی می کنند. هم چنین بالا بودن شاخص Fst به دست آمده در این پژوهش حاکی از آن است که جمعیت های مورد بررسی به طور کامل از هم جدا بوده و تکامل جداگانه دارند. در دندروگرام حاصل از آنالیزکلاستر بر اساس ماتریس تشابه ژنتیکی جاکارد، در اکثر موارد افراد مختلف هر جمعیت در گروه های متفوت همراه با افرادی از جمعیت های دیگر قرا ر گرفته اند که این امر تنوع بالای ژنتیکی درون جمعیت ها نسبت به بین جمعیت ها را نشان می دهد. تنوع ژنتیکی موجود باید در برنامه های بهره برداری ، اهلی کردن و اصلاح و حفاظت ژرم پلاسم مورد توجه و استفاده قرار گیرد.
مسعود شیدایی؛ جانت ویتن
دوره 6، شماره 1 ، مهر 1387
چکیده
آنالیز مارکرهای RAPD در 22 گیاه ازگونه T.leptotes و 17 گیاه ازگونه T. incana به منظور بررسی تنوع ژنتیکی درون جمعیتی و میان جمعیتی و کاربرد این مارکرها در تفکیک گونه های Townsendia انجام گرفت. تعداد 100 پرایمرRAPD استفاده شد که از این میان تعداد 104 باند در گونه T.incana و 71 باند در گونه T.leptoteشناسایی شدند. تعداد 33 باند پلی مرف در گونه T.incanaمشاهده شد که از این میان ...
بیشتر
آنالیز مارکرهای RAPD در 22 گیاه ازگونه T.leptotes و 17 گیاه ازگونه T. incana به منظور بررسی تنوع ژنتیکی درون جمعیتی و میان جمعیتی و کاربرد این مارکرها در تفکیک گونه های Townsendia انجام گرفت. تعداد 100 پرایمرRAPD استفاده شد که از این میان تعداد 104 باند در گونه T.incana و 71 باند در گونه T.leptoteشناسایی شدند. تعداد 33 باند پلی مرف در گونه T.incanaمشاهده شد که از این میان 21 باند در تک گیاهان این گونه انحصاری بودند و 21 باند در 2 گیاه حضور داشتند . در گونه T.leptote تعداد 10 باند در تک گیاهان مطالعه شده انحصاری بودند. گونه T.leptote میانگین تنوع ژنتیکی بالاتری را در مقایسه با گونه T.incana نشان داد که توسط نمودارهای PCO و PCA تایید شد. آنالیزهای آماری تفاوت های ژنتیکی این دو گونه و کاربرد مارکرهای RAPD را در تفکیک آنها نشان دادند.
