سمیه اراضی؛ محمد حسین ایران نژاد پاریزی؛ احد ستوده؛ بهمن کیانی
چکیده
سابقه و هدف: سیمای سرزمین یک منطقه شامل قطعه‌هایی یکنواخت از آن سرزمین است که دارای اجزای لکه، گذرگاه و بستر سیمای سرزمین می‌باشد. از آنجایی تراکم و پراکنش پوشش‌گیاهی در بستر سیمای سرزمین درگذشت زمان تحت تاثیر متغیرهای بسیاری قرار می‌گیرد و تغییر می‌کند این پژوهش با هدف اصلی بررسی رابطه دو متغیر اندازه و شکل لکه‌های زیستگاه حوضه‌آبخیز ...
بیشتر
سابقه و هدف: سیمای سرزمین یک منطقه شامل قطعه‌هایی یکنواخت از آن سرزمین است که دارای اجزای لکه، گذرگاه و بستر سیمای سرزمین می‌باشد. از آنجایی تراکم و پراکنش پوشش‌گیاهی در بستر سیمای سرزمین درگذشت زمان تحت تاثیر متغیرهای بسیاری قرار می‌گیرد و تغییر می‌کند این پژوهش با هدف اصلی بررسی رابطه دو متغیر اندازه و شکل لکه‌های زیستگاه حوضه‌آبخیز آدرشک با غنا، تنوع و یکنواختی گیاهان به مطالعه میزان تاثیرپذیری شاخصهای غنا، تنوع و یکنواختی پوشش‌گیاهی از ساختار سیمای سرزمین می‌پردازد. مواد و روش‌ها: در این پژوهش دو متغیر اندازه و شکل لکه‌های ساختار سیمای سرزمین حوضه‌آبخیز آدرشک انتخاب شدند زیرا این دو متغیر از مولفه‌های مهم در برنامه‌ریزی مناطق به جهت اهداف حفاظتی شناخته شده‌اند. بدین منظور ابتدا اقدام به شناسایی و تهیه نقشه ساختار سیمای سرزمین آدرشک شد و سپس نقشه مورد نظر در نرم‌افزار Arc GIS 10.3 با فرمت Image مناسب و آماده ورود به نرم‌افزار FRAGSTATS 4.2 شد و آنگاه دو متغیر نسبت محیط به مساحت و اندازه لکه‌های موجود در ساختار سیمای سرزمین آدرشک محاسبه شدند. داده‌های به دست آمده از شناسایی و شمارش پوشش‌گیاهی منطقه که حاصل روش ترانسکت خطی و پلات‌اندازی بودند نیز در محیط نرم‌افزار SPSS وارد شدند و از طریق آزمون‌های آماری شانون- وینر، سیمپسون، هیل، بریلویین و مک آرتور تنوع گیاهی و با استفاده از شاخص مارگالف، من- هینیک، غنای گیاهی در هر لکه از زیستگاه اندازه گرفته شد. هم‌چنین برای اندازه‌گیری یکنواختی گونه‌ای از شاخص پیلو، آلاتالو و هیپ بهره گرفته شد. همبستگی میان متغیرها از همبستگی پیرسون تعیین شد. نتایج و بحث: در این پژوهش تعداد 60 گونه گیاهی در 338 پلات شناسایی و شمارش شد و یافته‌های حاصل از این پژوهش نشان‌دهنده وجود رابطه معنی‌دار میان دو متغیر فیزیکی اندازه و شکل لکه‌های زیستگاه با غنا، تنوع و یکنواختی گونه‌ای گیاهان مرتعی حوضه‌آبخیز آدرشک می‌باشد. نتیجه‌گیری: ارجحیت توجه به لکه‌های دایره‌ای شکل که از حداقل نسبت محیط به مساحت برخوردار هستند در طراحی و مدیریت حوضه‌آبخیز آدرشک هنگام برنامه‌ریزی و حفاظت از پوشش‌گیاهی اثبات شد.
ناصر باغستانی میبدی؛ محمدتقی زارع
دوره 6، شماره 3 ، فروردین 1388
چکیده
گیاهان به عنوان یکی از اجزای مهم در بخش زنده اکوسیستم های مرتعی روابط تنگاتنگی با دیگر اجزای آنها دارند. حفاظت، احیا و توسعه پایدار در بخش منابع طبیعی مستلزم شناخت هر چه بیشتر این روابط می باشد. به همین انگیزه دراین پژوهش به بررسی و معرفی برخی ویژگی ها درگونه Seidlitzia rosmarinus پرداخته شده است. برای دستیابی به این مهم ، ابتدا تیپ های گیاهی ...
بیشتر
گیاهان به عنوان یکی از اجزای مهم در بخش زنده اکوسیستم های مرتعی روابط تنگاتنگی با دیگر اجزای آنها دارند. حفاظت، احیا و توسعه پایدار در بخش منابع طبیعی مستلزم شناخت هر چه بیشتر این روابط می باشد. به همین انگیزه دراین پژوهش به بررسی و معرفی برخی ویژگی ها درگونه Seidlitzia rosmarinus پرداخته شده است. برای دستیابی به این مهم ، ابتدا تیپ های گیاهی واجد گونه های اشنان در محدوده نقشه های پوشش گیاهی مطالعه شده در استان یزد مجزا گردید. دیگر نتایج پژوهشی مرتبط با این گونه ودیگر گیاهان سازگار در رویشگاه های آن مرور گردیده و به جمع بندی آنها پرداخته شد. نتایج نشان داد که رویشگاه اشنان در سطحی بالغ بر 600 هزار هکتار از اراضی واقع در حاشیه کویرهای استان یزد گسترش دارند. 10 تیپ گیاهی با گونه غالب اشنان و 9 تیپ گیاهی دیگر دارای گیاه دوم یا سوم از این گونه می باشند. این تیپ های گیاهی عمدتا در حدود ارتفاعی 900 تا 1750 متر از سطح دریا واقع شده و میزان بارندگی آنها کمتر از 100 میلی متر در سال است. بالا بودن سطح سفره آب زیرزمینی و شوری خاک دو ویژگی بارز اراضی مساعد برای گسترش این گونه است . گیاه اشنان در اوایل پاییز به گل دهی می رسد و بذر دهی آن نیز در اوایل آذر ماه رخ می دهد .تولید بذر زیاد و سرعت بالای جوانه زنی از جمله خصوصیات مثبت در زادآوری آن محسوب می شود. این گیاه به خوبی مورد استفاده شتر واقع می شود به طوری که ارزش رجحانی آن در چرای آزاد پس از گونه تاغ و در مرتبه دوم قرا رمیگیرد. چنانچه علوفه این گیاه به طور دستی نیز در ا ختیار شتر قرار داده شود، ارجحیت غذایی بالایی را دارا خواهد بود. جهت جلوگیری از پدیده پژمردگی درگیاه اشنان، بهره برداری سالانه به صورت چرای آزاد به وسیله شتر در اراضی مستعد آن قابل توصیه است. علاوه بر آن می توان با هرس کف بر در دوره دو ساله ، علوفه برداشت شده را در ترکیب با گیاهان دیگر به صورت دستی در اختیار شتر قرار داد و با اینکه با سوزاندن ، نمک کربنات سدیم از آن ها استحصال نمود. ایجاد یا احیاءپوشش گیاهی در اراضی حاشیه کویر با استفاده از این گونه و به همراه دیگر گیاهان شورپسند میسر می باشد.
