حسن پسندیده تشکری؛ پروین فرشچی؛ داریوش کریمی؛ سیدمسعود منوری
چکیده
سابقه و هدف: در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته سیاست‌هایی برای امتداد مسئولیت تولیدکننده (EPR) اتخاذ و اجرا می‌شود که از برنامه‌های موفق مدیریت پسماندها است. امتداد مسئولیت تولیدکننده اساساً به‌منظور کاهش بار مالی دولت‌های محلی در زمینه جمع‌آوری و مدیریت پسماند، به‌خصوص پسماندهایی که فرآیند تصفیه و بازیافت پیچیده و پرهزینه‌ای ...
بیشتر
سابقه و هدف: در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته سیاست‌هایی برای امتداد مسئولیت تولیدکننده (EPR) اتخاذ و اجرا می‌شود که از برنامه‌های موفق مدیریت پسماندها است. امتداد مسئولیت تولیدکننده اساساً به‌منظور کاهش بار مالی دولت‌های محلی در زمینه جمع‌آوری و مدیریت پسماند، به‌خصوص پسماندهایی که فرآیند تصفیه و بازیافت پیچیده و پرهزینه‌ای دارند محسوب شده و به‌عنوان یک ابزار کارآمد مدیریت منابع است که به‌موجب آن تولیدکنندگان مسئولیت محصولات خود را تا پایان چرخه عمر آن بر عهده می‌گیرند. در ایران مطابق ماده 4 قانون مدیریت پسماندها و به موجب ماده 12 آئین نامه اجرائی قانون مدیریت پسماندها، نهاد صندوق ملی محیط زیست برای دریافت عوارض از تولید کنندگان و وارد کنندگان کالاهایی که پسماند تولید می‌کنند و در مقابل ارائه تسهیلات به بازیافت کنندگان در نظرگرفته شده است.مواد و روش ها : در این پژوهش ضمن بررسی تجارب بعضی از کشورهای پیشرو و موفق در زمینه امتداد مسئولیت تولید کننده، از نظرات افراد صاحب‌نظر و متخصص و کارشناسان خبره داخلی بهره گیری نموده و به تحلیل وضعیت موجود مدیریت پسماندها در ایران و بررسی دلایل عدم توجه به امتداد مسئولیت تولید کننده در کشور و راهکارهای مناسب به منظور اجرا شدن امتداد مسئولیت تولید کننده می‌پردازد. ابتدا داده‌ها و اطلاعات دریافتی از فرم نظرسنجی تکمیل شده توسط برخی از متخصصین، مدیران و کارشناسان خبره، اعتبارسنجی شده و در ادامه استراتژی‌ها و راهبردهای برتر مطابق مدل SWOT توسط مدل QSPM برای اجرائی شدن امتداد مسئولیت تولید کننده ارائه گردید.نتایج و بحث: مهم‌ترین مشکلات اجرائی نشدن امتداد مسئولیت تولید کننده در ایران ناشی از مواردی نظیر فقدان ساز و کار قانونی مؤثر و کارآمد برای الزام به همکاری و هماهنگی بین دستگاه‌ها برای دریافت عوارض از تولیدکنندگان و واردکنندگان کالاهایی که پس از مصرف برای محیط زیست مخرب هستند، عدم ایجاد و تأسیس به‌موقع صندوق ملی محیط زیست، فراگیر بودن فهرست کالاهای مشمول امتداد مسئولیت تولید کننده، تعدد گروه‌های کالایی مشمول قانون و تخصیص یکسان عوارض برای اقلام مختلف بوده است. حال اینکه با اجرایی شدن سیاست‌های امتداد مسئولیت تولید کننده در ایران و ارائه تسهیلات توسط صندوق ملی محیط زیست برای راه اندازی مراکز مدیریت پسماندهای صنعتی و ویژه در چرخه بازیافت و تبدیل مواد و با حمایت از سرمایه گذاری بخش خصوصی در حوزه صنایع و فناوری‌های بازیافت و مدیریت پسماندها، علاوه بر حفظ محیط زیست و مدیریت اصولی پسماندها ، باعث رونق کسب و کار و ایجاد اشتغال و درآمد پایدار و به حرکت درآمدن چرخه اقتصادی حاصل از بازیافت و تبدیل مواد زائد و پسماندها به انرژی و محصولات شده و نیز نقش برجسته‌ای از سهم خودکفایی و عدم وابستگی به خارج برای تأمین مواد اولیه و جلوگیری از خروج ارز خواهد داشت. بنابراین لازم است ضمن تمهیدات لازم برای رفع موانع و مشکلات گسترش مسئولیت تولید کنندگان، نسبت به راه اندازی سامانه جامع و یکپارچه اطلاعات تولید کنندگان کالاهای مشمول مدیریت پسماندها هم اقدام و فهرست گروه‌های کالاهای مشمول، محدودتر و شفاف تر شوند و سازمان حفاظت محیط زیست و دیگر دستگاه‌های مربوط نیز بر نحوه دریافت عوارض و چگونگی ارائه تسهیلات از سوی صندوق ملی محیط زیست و عملکرد زیست محیطی بازیافت کنندگان نظارت نمایند.نتیجه گیری: در ایران نیز می توان با استفاده از تجارب موفق دیگر کشورها و به‌کارگیری الزامات EPR، تولیدکنندگان کالاها و اقلام مصرفی در هنگام طراحی محصولات به‌منظور به حداقل رساندن اثرات محیط‌زیستی در طول عمر آن‌ها مسئولیت قانونی و اقتصادی خود را پذیرفته و در راه کاهش اثرات مخرب محصولات و پسماندهای حاصل از مصرف مواد و کالا در محیط زیست اقدام نمایند.
نیلوفر فریقی؛ هومان لیاقتی؛ محمود شریعت؛ مسعود منوری
دوره 6، شماره 3 ، فروردین 1388
چکیده
پسماند همانند هوا و آب نمی تواند از مرز شهرها و استان ها عبور کرده و به عنوان یک مسئله ملی مطرح شود. مسائل و مشکلات جمع آوری و دفع زباله شهر تهران در اثر افزایش شدید جمعیت و فعالیت پدیدار گشته است. تمرکز جمعیت فعالیت های صنعتی ، تجاری و خدماتی در شهر تهران باعث تولید روز افزون مواد زاید جامد و مایع می شوند لیکن ، امکانات جمع آوری و دفع ...
بیشتر
پسماند همانند هوا و آب نمی تواند از مرز شهرها و استان ها عبور کرده و به عنوان یک مسئله ملی مطرح شود. مسائل و مشکلات جمع آوری و دفع زباله شهر تهران در اثر افزایش شدید جمعیت و فعالیت پدیدار گشته است. تمرکز جمعیت فعالیت های صنعتی ، تجاری و خدماتی در شهر تهران باعث تولید روز افزون مواد زاید جامد و مایع می شوند لیکن ، امکانات جمع آوری و دفع زباله همگام با ازدیاد مقدارزباله در شهر تهران توسعه نیافته و پیوسته اطراف شهر ، محل دفن یا تجمع باله و نخاله شهر تهران بوده است. طرح مکانیزاسیون جمع آوری و حمل زباله و نظافت شهری که در حال اجراست با مشارکت فعال و همه جانبه دستگاه های اجرایی مراکز فرهنگی ، تجاری ، آموزشی ، بهداشتی ، صنفی و خدماتی و بانک ها و مجتمع های مسکونی و عموم شهروندان موفقیت آمیز خواهد بود. به منظور بررسی میزان موفقیت طرح مذکور این پروژه طراحی گردید. روش اول مورد استفاده در این پروژه پرسش نامه است روش دیگر مورد استفاده روش مشاهده ای است در نهایت با تجزیه و تحلیل آماری صورت گرفته این طرح مناسب ارزیابی شد و یک سری پیشنهادات برای بهبود سیستم نیز ارائه گردید.
سیدمحمد مجابی؛ مسعود منوری
دوره 2، شماره 7 ، فروردین 1384
چکیده
پارک های شهری از ارزش های تفرجگاهی مهمی برای گذران اوقات فراغت مردم برخوردار هستند. پارک پردیسان در غرب شهر تهران و پارک لویزان در شرق این شهر ارائه کننده سطحی از خدمات کیفی برای مردم محسوب می گردند.اما ارزیابی اقتصادی این خدمات با معیارهای عادی بسیار اقتصادی آن ها انجام می شود. در این مقاله، برای ارزیابی اجتماعی شده است. این روش بر ...
بیشتر
پارک های شهری از ارزش های تفرجگاهی مهمی برای گذران اوقات فراغت مردم برخوردار هستند. پارک پردیسان در غرب شهر تهران و پارک لویزان در شرق این شهر ارائه کننده سطحی از خدمات کیفی برای مردم محسوب می گردند.اما ارزیابی اقتصادی این خدمات با معیارهای عادی بسیار اقتصادی آن ها انجام می شود. در این مقاله، برای ارزیابی اجتماعی شده است. این روش بر مبنای استفاده از نقشه، دیدگاه و خصوصیات اقتصادی-اجتماعی بازدیدگان از پارک ها و نیز افزایش هزینه مسافت و دسترسی می باشد. لذا در این تحقیق، برحسی تعداد بازدیدکنندگان هر یک از پارک ها و هزینه دسترسی آنان منحنی تقاضا با توجه به در نظر گرفتن ورودی های فرضی بر مبنای یافته های پرسشنامه ها ترسیم گردید. محاسبات انجام شده نشان می دهد که برآورد ارزش اقتصادی تفرجی برای پارک پردیسان 6/77 میلیون ریال و پارک لویزان 83 میلیون ریال در روز بوده است. نتایج به دست آمده با در نظر داشتن خصوصیات فردی و اجتماعی بازدیدکنندگان نظیر سطح سواد، سن و درآمد آشکار می سازد که دارندگان با حداقل مدرک تحصیلی دیپلم در پارک های پردیسان و لویزان به ترتیب 4/91 و 3/66 درصد و درآمد ماهانه آنان در سطح کمتر از یک میلیون ریال در هر یک از پارک های مذکور 8/39 و 8/49 درصد بازدیدکنندگان را تشکیل می دهد
