اولویتبندی معیارهای حفاظت در پارک ملی خجیر با بکارگیری (AHP) روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی

نوع مقاله : Original Articles

نویسندگان

1 استادیار گروه محیط زیست، داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ واحد تنکابن

2 دانشجوی کارشناس ارشد مدیریت محیط زیست، داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

چکیدهامروزه اساس طراحی پارکهای ملی در ایران بیشتر بر طبق اصولحفاظتی صورت می گیرد و معیارهای انتخابی کاربری حفاظت نیز بهدرستی اولویتبندی و مورد استفاده قرار نمیگیرند که این امر تهدیدیجدی برای یگانگی و یکپارچگی اکوسیستم به شمار می رود. از طرفی تاکنون معیارسنجی برای مناطق تحت حفاظت صرفا در قالب معیارهایپهنهبندی حساسیت به ویژه برای مناطق ساحلی و دریایی طراحی گردیدهاست. از این رو با توجه به ضرورت تعیین معیارهای مناطق حفاظت شدهخشکی به ویژه پارکهای ملی، در این تحقیق برای اولین بار تلاش گردیدهضمن گزینش معیارهای کمی و کیفی کاربردهای مختلف ، الویت بندیقابلیتهای چهارگانه پارک ملی تعیین گردد. در این راستا پس از بررسیمعیارهای حفاظت از طریق روش دلفی (درجه اهمیت) معیارهای مربوط بهآن رتبه بندی گردید و براساس درجه اهمیت، معیارهای مربوطه انتخابگردیدکه در مرحله پرسشنامه تعدادی از معیارهای هرکاربری به علت این -که از دید کارشناسان پرسششونده نسبت به سایرین از اهمیت کمتریبرخوردار بودند حذف شدند. سپس با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبیمقایسات زوجی بین معیارهای کاربری (EC) از طریق نرم افزار (AHP)حفاظت که درصد اهمیت و درجه اهمیت آنها بیش از یک دوم میزان قابلانتظار بود به منظور تعیین ضریب اهمیت و مطلوبیت کاربری ها صورتگرفت و براساس ضریب اهمیت به دست آمده معیارهای قابل قبولاولویتبندی شدند که در نهایت از بین معیارهایی که رتبه قابل قبول برایحفاظت را کسب کرده بودند معیار جانداران در خطر تهدید دارای بیشتریندرجه ارجحیت قرار گرفت و با توجه به این اولویت بندی پیشنهاداتی درراستای مدیریت یکپارچه پارک ملی خجیر ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Prioritizing Conservation Criteria in Khojeer National Park Through the AHP Method

نویسندگان [English]

  • Farid Gholamreza fahimi 1
  • Mona Oladaskari 2
1 Assistant professor, Department of Environment, Tonekabon Islamic Azad University, Tonekabon.
2 MSc. of Environmental Management, Science and Research Section, Islamic Azad University, Tehran
چکیده [English]

Nowadays a basis for designing national parks in Iran is based on the principle of conservation, and the user selection criteria for conservation are not properly prioritized or utilized. This issue poses a serious threat to the unity and integrity of the ecosystem. Moreover, the assessment criteria for conservation areas have also been designed solely in terms of susceptibility zoning standards, especially in coastal and marine areas. It is therefore necessary to set specific criteria for conservation areas, especially in national parks. This study is the first attempt to select quantitative and qualitative criteria for the various usages of and also determined by the priority of four capabilities of national parks. To this end, after analyzing conservation criteria using the Delphi method, the related criteria are ranked according to importance and the related criteria are selected. At the questionnaire stage, a number of criteria for each user are removed because experts believe they are less important than the others. Then by applying the AHP (Analytical hierarchy process) method using Expert choice software we compared a paired comparison between user conservation criteria whose percentage and degree of importance are greater than second rate of what is expected. In order to determine the importance factor and users’ acceptance based on coefficients obtained, the acceptable criteria are prioritized. Finally, those that have obtained an acceptable level of conservation result in criteria for threatened species that have the highest rank of preference. These are recommended according to the proposed priority in the line with integrated management in Khojeer Park. Keywords: Conservation criteria,Khojeer National Park, AHP method, Integrated management.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Conservation criteria
  • Khojeer National Park
  • AHP method
  • Integrated management