منشاءیابی برخی فلزات‌سنگین در گرد و غبار اتمسفری شهر کرمان

نوع مقاله : Original Articles

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

2 استاد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

پدیده گرد و غبار یکی از مخاطرات اقلیمی و زیست‌محیطی مهم در مناطق خشک تا نیمه‌خشک می‌باشد که زیان‌های جانی و مالی فراوانی برای انسان به‌همراه دارد. این مطالعه به‌منظور مقایسه غلظت فلزات‌سنگین در نمونه‌های خاک با گرد و غبار و نیز شناسایی منابع احتمالی فلزات‌سنگین موجود در گرد و غبار شهر کرمان صورت پذیرفت. بدین منظور طی ماه‌های اردیبهشت تا آبان 1391 در 35 نقطه از کرمان، مجموعاً 245 نمونه گرد و غبار با استفاده از تله‌های شیشه‌ای جمع‌آوری گردید. هم‌چنین جهت مقایسه نتایج گرد و غبار اتمسفری با خاک، 60 نمونه خاک سطحی (cm10-0) از مناطق برون شهری و 35 نمونه خاک از مناطق درون شهری کرمان تهیه شد. پس از آماده‌سازی نمونه‌ها، غلظت کل فلزات‌سنگین مس، سرب، روی، نیکل و منگنز بعد از هضم با اسید نیتریک 6 نرمال توسط دستگاه جذب‌اتمی اندازه‌گیری شد. هم‌چنین تحلیل خوشه‌ای و تحلیل اجزای اصلی روی نتایج صورت پذیرفت و منابع احتمالی فلزات‌سنگین در گرد و غبار شناسایی گردید. نتایج نشان داد که میزان غلظت عناصر در نمونه‌های گرد و غبار اتمسفری بیش از مقادیر خاکی است که حاکی از تأثیر عوامل انسانی است. هم‌چنین مشخص گردید که بین فلزات مس، سرب، روی و هم‌چنین مس، منگنز، نیکل همبستگی بالایی وجود دارد که نشان می‌دهد منبع این دو گروه فلزات متفاوت می‌باشد. هم‌چنین انجام تجزیه و تحلیل مؤلفه‌های اصلی (PCA) و تحلیل خوشه‌ای (CA)، این نتیجه را تأیید کرد و مشخص گردید که فلزات نیکل و منگنز منشاء طبیعی و فلزات مس، سرب و روی منشاء انسانی دارند. با‌ توجه به این‌که نقش اقدامات انسانی در افزایش غلظت آلاینده‌ها آشکار است، لازم است تا با اقدامات مدیریتی مناسب میزان تولید آلاینده‌ها در کارخانجات و صنایع مختلف کاهش یابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Source Identification of Selected Heavy Metals in Atmospheric Dust of Kerman City

نویسندگان [English]

  • Fariba Jafari 1
  • Hossein Khademi 2
1 MSc. Student of Soil Science, Faculty of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan
2 Professor of Soil Science, Faculty of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan
چکیده [English]

Dust deposition phenomenon is an important climatic and environmental issue in arid to semi-arid regions which causes great losses for human. This study was carried out to compare the concentration of selected heavy metals in soil samples with that of dust and also to identify the possible sources of heavy metals in dust of Kerman city. A total of 245 dust samples were monthly collected from 35 study sites during the months of May to November 1391, using glass traps. To compare the results of atmospheric dust with those of soil, 60 surface soil samples (0-10 cm) from outside Kerman and 35 soil samples from urban areas were also collected. After sample preparation, the total concentration of major heavy metals including Cu, Pb, Zn, Ni, and Mn was determined by an atomic absorption spectrometer following the digestion of soil and dust samples with 6N HNO3solution. Cluster analysis and principal component analysis were performed to identify possible sources of heavy metals in dust. The results showed that heavy metal concentrations in atmospheric dust samples were higher than those in soil samples indicating the influence of human factors. There was a highly significant correlation among Cu, Pb, and Zn and also among Cu, Mn, and Ni indicating different sources for these 2 groups of heavy metals. Also, principal component analysis and cluster analysis confirmed the results and further indicated that Ni and Mn derived from natural sources while Cu, Pb, and Zn had an anthropogenic origin. Since the role of human activities on increasing the concentration of pollutants is evident, it is necessary to take appropriate management measures to reduce the amount of pollutants produced in factories and various industries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Principal Component Analysis
  • Kerman city
  • Heavy Metal
  • Dust

مراجع

  1. Acosta J. A, Faz A, Martinez-Ramirez S, Beach J. Atmospheric deposition of heavy metals in soil affected by different soil uses of southern Spain. Geophysical Research Abstracts; 2009; 11. EGU2009-11993.
  2. Ferreira-Baptista L, DeMiguel E. Geochemistry and risk assessment of street dust in Luanda, Angola: A tropical urban environment; Atmospheric Environment, 2005, 39: 4501-4512.
  3. Viana M, Kuhlbusch T. A. J, Querol X. Source apportionment of particulate matter in Europe: A review of methods and results; Journal of Aerosol Science; 2008; 39: 827- 849.
  4. Lu X, Wang L, Li L. Y, Lei K, Huang L, Kang D. Multivariate statistical analysis of heavy metals in street dust of Baoji, NW China; Journal of Hazardous Materials; 2010; 173: 744-749.
  5. Hojati S, Khademi H, Cano A. F, Landi A. Characteristics of dust deposited along a transect between Central Iran and the Zagros mountains; Catena; 2012; 88: 27- 36.
  6. Meza-Figueroa D, O-Villanueva M. D, Parra M. L. D. Heavy metal distribution in dust from elementary schools in Hermosillo, Sonora, Mexico; Atmospheric Environment; 2007; 41: 276-288.
  7. Charlesworth S, Everett M, McCarthhy R, Ordonez A, Miguel E. A comparative study of heavy metal concentration and distribution in deposited street dusts in a large and small urban area: Birmingham and Coventry, West Midland, UK; Environment International; 2003; 29: 563-573.
  8. Keramat A, Marivani B, Samsam M. Climatic change, drought and dust crisis in Iran; World Academy of Science Engineering and Technology; 2011; 57:10-13. [In Persian]
  9. Ashokkumar S, Mayavu A, Manivasagam P, Rajaram G. Seasonal distribution of heavy metals in the Mullipallam Creek of Muthupettai Mangroves; American-Eurasian Journal of Science Research; 2009; 4: 308-312.
  10. Sezgin N, Ozcan H. K, Demir G, Nemlioglu S, Bayat C. Determination of heavy metal concentrations in street dusts in Istanbul E-5 highway; Environment International; 2003; 29: 979-985.
  11. Zhang G, Tan M, Li X. Comprehensive study of lead pollution in atmospheric aerosol of Shanghai; Environment Science; 2006; 27: 831-838.
  12. Alloway B. J. Heavy Metals in Soils, Blackie and Son, Ltd. Glasgow and London; 1990; p:323.
  13. Salmanzadeh M, Saeedi M, Nabi Bidhendi Gh. Heavy Metals Pollution in Street Dusts of Tehran and Their Ecological Risk Assessment, Journal of environmental studies; 2012; 38:9-18. [In Persian]
  14. Jiries A. Vehicular contamination of dust in Amman, Jordan; The Environmentalist; 2003; 23: 205-210.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار