نقش آموزش غیر رسمی در افزایش آگاهی‌های دانش آموزان در خصوص کاهش مصرف، مصرف دوباره و بازیافت مواد زاید

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 گروه آموزش محیط زیست، دانشگاه پیام نور،تهران، ایران

چکیده

سابقه و هدف: منابع طبیعی، به عنوان منابع پایه، برای اقتصاد هر کشور، نقشی زیربنایی دارد و از ابزارهای مهم توسعۀ پایدار تلقی می­گردد. مصرف بی رویه ی منابع، باعث ورود مقدار قابل توجهی مواد زاید به محیط زیست می شود. مطالعات نشان میدهد که دفع مواد زاید مدیریت نشده، دلیل اصلی مشکلات زیست محیطی است. یک برنامه‌ی مدیریتی موثر برای کنترل مواد زاید، شامل تولید کمتر، استفاده ی دوباره و بازیافت زباله است (Rs3). در این میان کودکان، نقشی سازنده در خصوص مشارکت در چنین برنامه‌ی مدیریتی ای دارند، زیرا آنها در آینده مسئول حفاظت از این سیاره هستند. آموزش، یک عنصر حیاتی برای افزایش مشارکت کودکان در رابطه با حفاظت محیط زیست آنهاست. این پژوهش با هدف تبیین نقش آموزش غیر رســمی در افزایش آگاهی کودکان در باره تولید کمتر، اسـتفاده دوباره و بازیافت زباله انجام شد.مواد و روش‌ها: این پژوهش از نوع کاربردی و روش انجام آن، شبه آزمایشی است و به وسیله پیش آزمون و پس آزمون اجرا و از طریق گرو­های کنترل و آزمایش انجام شده است. جامعه ی آماری، دانش آموزان دختر و پسر دو مدرسه ی ابتدایی مقطع ششم دبستان هستند. پرسش نامه ی تدوین شده، ابزاری برای اندازه گیری اطلاعات و آگاهی های دانش آموزان در باره نحوه ی تولید کمتر، استفاده دوباره و بازیافت زباله قبل و بعد از آموزش است. روایی پرسش نامه توسط کارشناسان و پایایی آن از طریق فرمول آلفای کرومباخ به میزان 8/0 تعیین شده است. به دانش آموزان، موضوعاتی در باره منابع موجود در زمین، محدودیت آن ها، نحوه ی تولید زباله ی کمتر، استفاده مجدد وبازیافت آموزش داده شد. داده های حاصل، توسط آزمون لون و آزمون T برای گروه‌های  مستقل تحلیل گردید.نتایج و بحث: نتایج حاکی از آن است که میانگین آگاهی دانش آموزان دختر در خصوص استفاده از مواد کمتر و تولید زایدات کمترقبل و بعد از آموزش تفاوت معـناداری وجود دارد و میـزان آگاهی آنها از 71/1 در پیش آزمون آزمایش به 30/2 در پس آزمون آزمایش، افزایش یافته است. در مورد پسران نیز میانگین آگاهی آنها از 2 در گروه پیش آزمون آزمایش به 88/2 در پس آزمون آزمایش افزایش یافته است. در ارتباط با آگاهی دانش آموزان در باره استفاده مجدد نیز می توان گفت که میزان آگاهی دانش آموزان دختر، از 63/2 در گروه پیش آزمون به 59/3 در پس آزمون آزمایش ارتقاء یافته است (به میزان 97/0). میانگین آگاهی دانش آموزان پسرنیزاز 45/2 در گروه پیش آزمون آزمایش به 45/3 در گروه پس آزمون آزمایش، افزایش یافته است. نتایج در ارتباط با بازیافت مواد زائدنیز بیانگر آن است که میزان آگاهی دانش آموزان دختر از 52/0 در گروه پیش آزمون آزمایش به 79/0 در پس آزمون افزایش یافته است؛ و در مورددانش آموزان پسر نیزمیانگین آگاهی آنها درگروه پیش آزمون آزمایش 41/0 بوده که پس از آموزش 82/0 شده است. در مجموع میزان آگاهی دانش آموزان دختر و پسرنسبت به 3 موضوع موردآزمایش پس از آموزش افزایش یافته است؛ ولی آگاهی پسران بیشتر از دختران ارتقاء یافته است. همچنین در میزان آگاهی دانش آموزان دختر و پسر در باره موضوع استفاده مجدد از زباله در مقایسه با موضوعات استفاده کمتر و تولید کمتر زباله و بازیافت، افزایش بیشتری حاصل شده است.نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصله، پیشنهاد می گردد آموزشRs3 به دانش آموزان در مدارس شهرهای مختلف ایران با در نظر گرفتن شرایط جغرافیایی صورت گیرد واطلاعات مربوط به این راهکار مدیریتی از طریق نمایش فیلم های مرتبط با موضوع، کارتون، پوستر، بازی های رقابتی و آموزش در طبیعت در اختیار دانش آموزان قرار گیرد. در واقع لازم است این مطالب بصورت یک سرگرمی برای دانش آموزان مهیا شود تا بتواند علایق آنها را بر انگیزد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of non-formal education in increasing students’ awareness regarding reduced use, reuse, and recycling

نویسندگان [English]

  • Khatereh Feyzbakhsh Vaghef 1
  • Seyed Mohammad Shobeiri 2
  • Mohammad Rezvani 2
1 Faculty of Humanities, University of Payame Noor, Tehran, Iran
2 Department of Environmental Education, University of Payame Noor, Tehran, Iran
چکیده [English]

Introduction: Natural resources are basic resources that play a fundamental role in the economy of any country and are considered among the important tools for sustainable development. Excessive exploitation of resources introduces substantial quantities of waste into the environment. Studies show that unmanaged waste disposal is the main cause of environmental problems. Any effective management programme for controlling waste includes reduced waste production, reuse, and recycling (the ‘3Rs’). In this relation, children have a constructive role to play through participating in such management programmes because they are responsible for protecting the Earth. Education is a vital element for increasing children’s participation in environmental protection. This applied research was conducted to determine the role played by non-formal education in increasing children’s awareness concerning less waste production, reuse, and waste recycling. Materials and methods: This was an applied research study in which the quasi-experimental research method was employed and it was carried out using a pre-test/post-test design involving control and experimental groups. The statistical population consisted of girls and boys in the sixth grade of two elementary schools, and a prepared questionnaire was employed as the tool for measuring the students’ information and awareness concerning the methods for producing less waste, reuse, and recycling before and after the educational programme. Validity of the questionnaire was confirmed by relevant experts and its reliability by Cronbach’s alpha coefficient of 0.8. The students were taught topics on resources available in the world, the scarcity of these resources, and the methods for less waste production, reuse, and recycling. The obtained data was analyzed for the independent groups using Levene’s test and T-test. Results and discussion: Results indicated that there is a significant difference in the girls’ mean awareness concerning less use and less waste production before and after the educational programme. Before the educational programme, the level of awareness in the pre-test group was 1.71 but, after training, it became 2.30 in the post-test group. For the boys, their level awareness in this regard also increased, from 2 in the pre-test group to 2.88 in the post-test group. Concerning reuse, the awareness level of the girls increased from 2.63 in the pre-test group to 3.59 in the post-test group and the awareness level of the boys also increased from 2.45 in the pre-test group to 3.45 in the post-test group. The results about waste recycling show that the awareness levels of the girls rose from 0.52 in the pre-test group to 0.79 in the post-test group and, with regard to the boys, results indicated that their awareness level in this regard in the pre-test group was 0.41 while, after the educational programme it became 0.82. Overall, awareness levels of the girls and boys concerning the subjects taught increased after the educational programme. However, the awareness level of the boys in this regard increased more compared to that of the girls. In addition, the awareness levels of all the students (girls and boys) concerning the subject of reuse, increased more compared to that of the other subjects, namely less use, less waste production and waste recycling. Conclusion: According to the results, the researchers suggest that geographical conditions in the various cities of Iran be considered in teaching the 3Rs to students, and information related to this management strategy be provided to students through showing films related to the subject and by using cartoons, posters, competitive games, and through teaching in the natural environment. In fact, these materials must be prepared as an amusement for the children in order to arouse their interest.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Non-formal education
  • Environmental awareness
  • Reduction
  • Reuse
  • Recycling
  1. Abdoli, M.A., 2006. Municipal solid waste recovery (Reduce-Reuse-Recycle).University of Tehran, Tehran, Iran.
  2. Anonymous, 2008. Report into the nature and scale of waste produced by schools in England. Available on line at: http:// www.wrap.org.uk.
  3. Anonymous, 2014. Planet Protectors Club. Reduce, Reuse, Recycle Recourses For Kids. Available on line at: http://www.epa.gov.
  4. Anonymous, 2015. Reduce, reuse, recycle. Available online at:
  5. http:// www.study.com/academy/lesson/the-3-rs-ofreducing-solide waste – reuse, reduce, recycle, html.
  6. Armstrong, P., 2004. The Waste Wise Schools Program. Evidence of educational, environmental ,social and economic outcome at the school and community level .Australian Journal of Environmental Education. 20(2) , 1-12.
  7. Asghari, O., 2011. The impact of environmental education in the field of household solid waste on promoting environmental awareness among the third grade of secondary school students in Sari city. MS.c. Thesis. Payame Noor University, Shahre Rey, Iran.
  8. Ballantyne, R. Fien , J. and Parcker ,J., 2001. International influence in environmental education. A
  9. quantitative analysis - Australian Journal of Environmental Education.-17, 1-7.
  10. Flordeliza, P., 2015.Student waste management practices: Association to Demographic Profile. International Journal of Science and Technology. (1),125-134.
  11. Gutter – Mackenzie, A., 2010. Australian waste wise schools program: Its past, present, and future. The Journal of Environmental Education. 41(3), 165-178.
  12. Ismail, R., 1999. Communication strategies in implementation the 3Rs mobius programme (Reduce, Reuse, Recycle) in Malaysian secondary’s schools. MS.c. Thesis. Putra University, Malaysia.
  13. Khaki, G., 2012. Researching methods with the approach of the dissertation.Third edition. Foojan publisher, Iran
  14. Mbalisi, F.O., 2009. Methods and materials for environmental adult education. Unpublished maniusipal. University of Port Harcout.
  15. Mrema, K., 2008. An assessment of student’s Environmental attitude and behaviors and the effectiveness of their School Recycling programs. MSc. Thesis. Dalhousie University, Canada.
  16. Palmer, J. A., 2010.Environmental Education in the 21st Century . Khorshiddost .A ,Second volume .