بررسی نگرش نوین محیطزیستی جوامع بومی نسبت به خدمات اکوسیستم جنگل (مطالعه موردی: جنگل های شیاده و دیوا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

2 گروه جنگلداری، دانشکده منابع‌طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌طبیعی ساری، ساری، ایران

چکیده

سابقه و هدف: اکوسیستم جنگل به­ عنوان یک منبع طبیعی ارزشمند، کارکردها و خدمات مختلفی را برای بشر فراهم می­ کند که حفظ و نگهداری آن باید هدف اساسی فعالیت­ های انسان قرار گیرد. اما امروزه به دلیل مشکلات و چالش­ های محیط­زیستی برای آن، بررسی نگرش و رفتار جوامع بومی جهت حفاظت از آن اهمیت زیادی پیدا کرده است. از اینرو هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل نگرش محیط­ گرایانه جوامع بومی حاشیه جنگل ­های شیاده و دیوا از توابع شهرستان بابل واقع در استان مازندران است.
 مواد و روش ­ها: پژوهش حاضر از پژوهش­ های کاربردی و از نظر ماهیت و روش جزء پژوهش ­های توصیفی تحلیلی مبتنی بر پیمایش است. در این مطالعه به منظور گردآوری اطلاعات از دو روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 150 خانوار بومی روستاهای حاشیه جنگل­ های شیاده و دیوا می ­باشد که از خدمات اکوسیستم جنگلی منطقه بهره­ مند می­ شدند. ابزار پژوهش حاضر پرسشنامه ­ای است که روایی آن توسط تعدادی از متخصصان جنگلداری مورد تأیید قرار گرفت و پایایی گویه­ های ابعاد نگرش محیط­ زیستی آن هم با استفاده آزمون آلفای کرونباخ محاسبه گردید. در این مطالعه از آزمون t تک­نمونه­ ای جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات ابعاد نگرش نوین محیط­ زیستی شامل نگرش های ارزشی زیست ­کره، نوع دوستانه، خودخواهانه و حفاظتی استفاده شد. متغیرهای اقتصادی-اجتماعی در این تحقیق شامل هشت متغیر سن، تأهل، جنسیت، شغل، بعُد خانوار، سطح تحصیلات، هزینه و درآمد بوده است.
نتایج و بحث: در این پژوهش پایایی گویه ­های پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (87/0 صدم) محاسبه شده است که قابل اعتماد بودن آن را نشان می­ دهد. همچنین نتایج حاصل از بررسی علاقمندی به نگرش ارزشی زیست کره پاسخگویان نسبت به خدمات اکوسیستمی جنگل نشان داد که 67/80 درصد افراد مورد مطالعه به مسائل محیط­زیستی نگاه مثبت داشتند و 20/79 درصد افراد مورد مطالعه به مسائل محیط­ زیستی نگاه نوع دوستانه داشتند و 84/24 درصد افراد مورد مطالعه به مسائل محیط­ زیستی نگاه خودخواهانه دارند. همچنین 62/82 درصد جوامع بومی تمایل به حفاظت از خدمات اکوسیستم جنگلی منطقه را داشتند. نتایج حاصل از آنالیز داده ­ها نشان داد که در میان گویه ­های نگرش ارزشی زیست­ کره، نوع ­دوستانه، خودخواهانه و حفاظتی به ترتیب گویه­ های "سطح جنگل ­ها و مراتع کشور در حال کاهش است"، "خانواده من به محیط زیست بخصوص جنگل­ ها اهمیت می­ دهند"، "من توانایی مالی کافی برای پرداخت به منظور حفاظت از جنگل­ های شیاده و دیوا را ندارم" و "برای حفاظت از محیط زیست به دیگران تذکر می­ دهم و به قوانین حفاظت از جنگل پایبندم" رتبه اول را به خود اختصاص دادند. همچنین نتایج آزمون t تک­ نمونه ­ای برای نگرش محیط­ گرایانه جوامع بومی نشان داد افراد با نگرش ­های حفاظتی و خودخواهانه به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میانگین رفتاری بوده ­اند.
نتیجه ­گیری: طبق نتایج بعُد نگرش ارزشی حفاظتی در منطقه پژوهش میانگین بیشتری نسبت به سایر نگرش ­های ارزشی به خود اختصاص داده است. این نشان از آن است که جوامع بومی محیط زیست و منابع پیرامونی را متعلق به خود می­ دانند و برای حفاظت از آن تلاش می نمایند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the new environmental attitude of native communities towards forest ecosystem services (Case study: Shiadeh and Diva forests)

نویسندگان [English]

  • Hamid Hajizadeh 1
  • Asghar Fallah 1
  • sare hoseini 2
1 Department of Forestry, Faculty of Natural Resources, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran
2 Department of Forestry, Faculty of Natural Resources, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran
چکیده [English]

Introduction: The forest ecosystem, as a valuable natural resource, provides various functions and services for human beings, the maintenance of which should be the main goal of human activities. Therefore, nowadays, the study and analysis of the attitudes and behaviors of native communities to conserve forest ecosystems have become very important due to their environmental problems and challenges. Therefore, the purpose of the study is to investigate and analyze the attitude and environmental behavior of native communities on the margins of Shiadeh and Diva forests of Babol city in Mazandaran Province.
Material and methods: This research is an applied research in terms of nature and the method is part of descriptive analytical research based on a survey. In this study, documentary and field methods were used to collect information. The statistical population of the study included 150 native households in the villages along the Shiadeh and Diva forests who benefited from the services of the forest ecosystem of the region. The instrument of the study was a questionnaire whose validity was confirmed by several forestry experts and its items' reliability was achieved using Cronbach's alpha test (0.87%). In the study, a single sample t-test was used to analyze data. Socio-economic variables in this study included eight variables: age, marriage, gender, occupation, household size, education, cost and income.
Results and discussion:  The results of a survey of respondents' interest in the biosphere value attitude towards forest ecosystem services showed that 80.67% of the respondents had a positive view of environmental issues and 79.20% of the subjects had an altruistic view of environmental issues and 24.84% of the respondents had a selfish view of environmental issues. Also, 82.62% of native communities were willing to conserve the services of the forest ecosystem in the region. The results of data analysis showed that among the items of biosphere value attitude, altruistic, selfish and conservative, "Forests and rangeland level of the country is decreasing", "My family cares about the environment, especially the forests", "I do not have enough financial potential to pay for the conservation of the Shiadeh and Diva forests" and "To conserve the environment, I warn others and abide by forest conservation laws" items took the first rank, respectively. Also, the results of the one-sample t-test for the environmentalist attitude of native communities showed that respondents with conservative and selfish attitudes had the highest and lowest average behaviors, respectively.
Conclusion: According to the results, the conservation value attitude in the research area has a higher average than other value attitudes. This indicates that native communities the environment and surrounding resources belong to themselves and strive to conserve.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural Communities
  • Environmental Behavior
  • Shiadeh
  • Diva
  • New Environmental Attitude
Badahang Gale-Bache, A., Abedi Sarvestani, A. and Mahboobi M., 2018. Survey of attitudes among forest neighboring rural communities toward forest land use change a case study of Golestan province. Journal of Land Management. 6(2), 151-143.
Bartczak, A., 2015. The role of social and environmental attitudes in non-market valuation: An application to the Białowieża forest. Forest Policy and Economics. 50, 357-365.
Chen, M.F.‚ 2015. An examination of the value‐belief‐norm theory model in predicting pro‐environmental behavior in Taiwan. Asian Journal of Social Psychology. 2(18), 145-151.
De Groot­, R.­S., Wilson,­ M.­A. and Boumans R.­M.J., 2002. A typology for the classification, description and valuation of ecosystem function, goods and services. Ecological Economics. 41, 393-408.
Dunlap, R., Liere, K.V., Mertig, A. and Jones, R.E.‚ 2000. Measuring endorsement of the new ecological paradigm: A revised NEP scale. Journal of Social Issues. 3(56), 425-442.
Eriksson, L., Maartje, J. and Klapwij, K., 2019. Attitudes towards biodiversity conservation and carbon substitution in forestry: a study of stakeholders in Sweden. Forestry an International Journal of Forest Research. 92, 219–229.
Ghazani, E. and Bijan, M., 2016. Application of environmental attitudes toward analyzing farmers’ pro-environmental behavior in order to soil conservation (The case of rice rarmers in central part of Sari County). Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research. 47(1), 81– 91. (In Persian with English abstract).
Ibtissem, M.H.‚ 2010. Application of value beliefs norms theory to the energy conservation behavior. Journal of Sustainable Development. 2(3), 129-139.
Irwin, H. and Rundmo, T., 2002. Environmental concern and environmental behavior among the Norwegian public. Journal of Risk Research. 5(3), 265-279.
Jafarzadeh, A., Mahdavi, A., Fallah Shamsi, R. and Yousefpour, R., 2020. Economic evaluation of some of the most important ecosystem services in Zagros forests. Environmental Science. 18(1), 137-150. (In Persian with English abstract).
Jackson, T., 2006. The Earthscan Reader in Sustainable Consumption. London: Earthscan.
Joachim, O., Kamarudin, N., Aliagha, G. and Ufere, K.‚ 2015. Theoretical explanations of environmental motivations and expectations of clients on green building demand and investment. Earth and Environmental Science. 23, 1-17.
Khoush Akhlagh, R., Nafar, M., Sharifi, A., Matinkhah, H. and Farrahmand, K., 2009. Economic analysis of optimal utilization in northern forest of Iran (Sixteen District of Shafarood Watershed). Quarterly Eqtesad Keshavarzi VA Towse'e. 2 (66), 115-138. (In Persian with English abstract).
Kotchen, M. and Stephen, D., 2000. Reiling. Environmental attitudes, motivations, and contingent valuation of nonuse values: a case study involving endangered species. Ecological Economics. 32, 93–107.
Lafor Forestry Plan., 2013. Forestry plan booklet 6 nature and resource sustainability consulting engineers. 156 p.
Mahdavi, D., Sojasi, H. and Mahmmodi, H., 2019. Analyzing environmental attitudes and behavior of nomadic communities after the implementation of participatory management plan for forest and rangeland. Geography and Environmental Planning. 74(2), 81-91. (In Persian with English abstract).
Marvi Mohajer, M., 2017. Silvacalture book. University of Tehran Publications, Tehran, Iran.
Millennium Ecosystem Assessment, 2005. Ecosystems and human well-being: Current state and trends: Findings of the condition and trends working group. Island Press. Washington. DC.
Muderrisoglu, H. and Altanlar, A., 2011. Attitudes and behavior of undergraduate students towards environmental issues. International Journal Environment and Science Technology. 8(1), 159-168.
Paroun, S. and Esmaeili, A.A., 2010. Non-market valuation of mangrove forest in Hormozgan province. Journal of Economics and Agriculture Development. 24(2), 162-168. (In Persian with English abstract).
Stern, P., 2000. Toward a coherent theory of environmentally significant behavior. Journal If Social Issue. 56(3), 407-424.
Taye, F., Vedel, S. and Jacobsen, J., 2018. Accounting for environmental attitude to explain variations in willingness to pay for forest ecosystem services using the new environmental. Journal of Environmental Economics and Policy. 4(7), 420-440.
Valizadeh, N., Bijani M. and Abbasi, E., 2016. Pro-environmental analysis of farmers’ participatory behavior toward conservation of surface water resources in southern sector of Urmia Lake’s catchment area. Iranian Agricultural Extension and Education Journal. 11(2), 183-210. (In Persian with English abstract).
Yeboah, F. and Kaplowitz, M.‚ 2016. Explaining energy conservation and environmental citizenship behaviors using the valueb. Elief-norm framework. Human Ecology Review. 2(22), 137-159.
Yildiz, N., Yilmaz, H., Demir, M. and Toy, S., 2011. Effects of personal characteristics on environmental awareness. Scientific Research and Essays. 6(2), 332-340.