برنامه ریزی در راستای احیای محیط طبیعی رود دره های شهر تهران در رویکرد تحلیل عوامل راهبردی (SWOT) ( نمونه موردی : رود دره ولنجک)

نوع مقاله : Original Articles

نویسنده

گروه معماری، دانشکده هنر، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺪرس

چکیده

گسترش ناموزن شهرها بدون بهره گیری از توان های محیط های طبیعی تعادل بین شهر و طبیعت را مختل نموده است. رود دره های شهری به عنوان یکی از عناصر ساختار اکولوژیکی شهرها می توانند نقش موثری در جهت ایجاد تعادل بین فضای انسان ساخت شهر و طبیعت و ارتباط انسان با طبیعت ایفا نمایند. تهران ، دارای موقعیت جغرافیایی خاصی است که ناشی از همجواری با دامنه های البرز و بالطبع آن حضور رود دره های کوهستانی جاری در بافت شهر می باشد. این رود دره ها می توانند نقش مهمی در زمینه تامین منابع آب شیرین ، کریدورهای طبیعی جریان آب و هوا و محیط های زیست مناسب ، فضاهای گردشگری و سبز و استقرار فعالیت های خدماتی و تفریحی عمومی ایفاء نمایند. در حالی که بررسی وضع موجود رود دره های تهران نشان دهنده آن است که این رود دره ها علاوه بر این که سبب ارتقاء کیفیت محیط زیست ندارند بلکه به سبب دلایل متعدد خود سبب بروز آشفتگی های مختلف شده و کیفیت زندگی را تنزل بخشیده اند. مقاله حاضر با بررسی ادبیات موضوع رود دره ها به بررسی روند برنامه ریزی احیای محیط طبیعی رود دره ها در شهر تهران پرداخته و رود دره ولنجک را به عنوان یک نمونه از این رود دره ها مورد مطالعه قرا رداده و با انجام مطالعات میدانی و بررسی مدارک ، براساس امکانات و فرصت ها، محدودیت ها و تهدیدات، راهبردهایی به عنوان پیشنهادهای اولیه به منظور برنامه ریزی احیای محیط طبیعی رود دره ارائه داده است. نتایج تحقیق نشان دهنده آن است که تعیین حریم برای رود دره ، ضابطه مند نمودن ساخت و ساز، ایجاد محورهای پیاده پیوسته ، تثبیت جداره های رودخانه ، جلوگیری از اختلاط آب های آلوده با آب آن، حفاظت و گسترش پوشش گیاهی، حفاظت از دیدها و منظرهای باز و منظرسازی های متعدد و تبدیل آن به مکانی مناسب برای مراسمات مختلف و ... می توانند در احیای رود دره ولنجک به عنوان یک شریان حیاتی زیست محیطی ، تفریحی و خدماتی در بهبود کیفیت زندگی در شهر تهران به عنوان یکی از آلوده ترین شهرهای دنیا موثر واقع شود

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Environmental Planning Revitalization for River Valleys of Tehran in Strategic Factors Analysis Approach (SWOT)(Case study : Velenjak River Valley)

نویسنده [English]

  • Mohammad Reza Bemanian
Department of Architecture, Faculty of Art, Tarbiat Modares university
چکیده [English]

Cities ever-increasing development that has been achieved without getting advantage from natural environment will bring about imbalance condition between urban and natural spaces. River valleys as cities ecological elements have always had effective role in creating mutual relation between man-made city spaces and nature. Tehran has special geographical situation as located at the foot of Alborz Mountain. Tehran river valleys originated from Alborz foot in north and continues till south of the city. These river valleys could play important role in paving the way for providing fresh water resources, natural corridor of climate flowing, green open spaces, parks, recreational areas, as well as places for public services activities. While investigating the current situation indicates that Tehranوs River valleys not only do not increase the quality of Environment, but also play a negative role in the context. The present article is going to introduce as environmental revitalization plan for the above mentioned river valleys. Velenjak River Valley as the case study, was case studied through field work research and SWOT analyzing approach. Results of the study indicate that ; Determining district for river valley , preventing polluted water (waste water) to be mixed with the river valleyوs conservation and expansion of green areas, protecting the open views and perspectives, numerous landscape making, and make it a proper place for various customs, etc...,can play a pivotal role in revitalization of Velenjak River Valley as a vital Environmental, Enter raining, and service corridor in prospering the life quality in Tehran City as one of the most polluted ones in the world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: river valley
  • revitalization
  • natural
  • environment
  • Tehran
  • Velenjak