ارزیابی فرآیند برنامه ریزی "آمایش سرزمین" در ایران و راهکارهای بهبود آن

نوع مقاله : Original Articles

نویسندگان

گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

تلاش برای داشتن یک برنامه ملی آمایش سرزمین در طول 35 سال گذشته همواره با موانع و چالش های متعددی مواجه شده است. تجربه برنامه ریزی از نوع آمایش سرزمین در ایران موید اتفاقات و تصمیم گیری های پرفراز و نشیبی در ابعاد مفهومی، نظری های، تکنیکی، رویه ای، فرایندی، سازمانی و قانونی میباشد که گاه منجر به پیشبرد این امر شده و گاه در جهت به انزوا کشاندن و انحراف از مسیر اصلی حرکت گردیده است. این پژوهش قصد دارد که برنام هریزی "آمایش سرزمین " را با دیدگاه فرایندی بررسی و ارزیابی کند و در این مسیر به مفاهیم، سازمان های درگیر و قوانین حاکم بر نظام برنامه ریزی ایران در رابطه با آمایش سرزمین توجه خاصی نشان دهد تا بتواند بخشی از چالش های موجود در گذشته و حال را دریابد و برای رهایی و برطرف نمودن آ نها راه حلهایی ارائه دهد. بر اساس یافته های پژوهش، مهم ترین علل عدم تحقق برنامه های آمایش سرزمین در ایران در زمینه های مفهومی، سازمانی و قانونی است. با وجود برداشت های نادرست و شناخت های اندک از مقوله آمایش سرزمین، شرایط جغرافیایی سرزمین پیچیده و متنوع ایران، قوانین کم و بیش مستقل و الزام آور مرتبط با آن، جایگاه تشکیلاتی متزلزل و مبهم و نیز وجود نگاه غالب بخشی در برنامه ریزی های میا ن مدت توسعه اقتصادی و اجتماعی، عملیاتی شدن پیشنهادات برنامه های آمایش با مشکلات فراوانی مواجه است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of National Strategic Spatial Planning Process in Iran with Recommendations for Improvement

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hosein Sharifzadegan
  • Saied Amir Razavi Dehkordi
Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, University of Shahid Beheshti
چکیده [English]

Attempts to prepare a national spatial plan over the previous 35 years have always met problems and challenges. Experience of spatial planning in Iran (often at national level) has encountered events and decision taking through concepts, theories, techniques, producers, processes, organizations and logic that have sometimes led to improvement in this work and at other times deviated it from its correct path. This research aims to analyse and evaluate spatial planning through a process of planning point of view and, in this way, focuses on concepts, organizations and current rules in Irans planning system to understand some of present challenges and make recommendation for confronting them. According to the research outcomes, major reasons for the failure of Irans spatial plans are found in the conceptual, organizational and logical contexts. It is therefore not expected that spatial planning recommendations would be operational, because of incorrect presumptions and poor recognition that surround the spatial planning issue as well as some independent and obligatory rules, unstable and imprecise organizational arrangements, and the existence of a dominant sectorial view of long-term economic development planning.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Spatial planning
  • Process of planning
  • Evaluation