مدل سازی خدمات اکوسیستمی فرهنگی (مطالعه موردی: خدمت تفرج در شهرستان بهبهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

2 گروه محیط زیست، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان، بهبهان، ایران

3 گروه تنوع زیستی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

سابقه و هدف: به کالاها و خدماتی که در شرایط محیطی مطلوب توسط اکوسیستم‌ها، به منظور رفاه انسان‌ها ارائه می-شود، خدمات اکوسیستم می‌گویند. خدمت اکوسیستمی تفرج که در دسته خدمات فرهنگی قرار دارد، یکی از ارزشمندترین خدمات در اکوسیستم‌های شهری است که باعث افزایش سلامت جسمی و روحی ساکنان شهر می‌شود. ارزش تفرجی به عنوان ظرفیت اکوسیستم‌ها برای فراهم آوردن فرصت‌های تفرجی مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، مشاهده گیاهان و جانوران، دویدن و ورزش در فضای باز تعریف شده است. با توجه به اهمیت خدمات اکوسیستم، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی و کمی‌سازی خدمت تفرج در شهرستان بهبهان انجام شد.
مواد و روش‌ها: در این پژوهش برای تهیه نقشه کاربری اراضی سال 1400، از تلفیق تصاویر لندست 8 و سنتیل 2 استفاده شد. تصویر مورد نظر با الگوریتم حداکثر احتمال در 12 طبقه تهیه شد. همچنین تفرج در فضای باز با روش طیف فرصت‌های تفرجی (ROS) مدل‌سازی شد. در این مدل نقشه نهایی تفرج در 9 کلاس طبقه‌بندی می‌شود. این مدل تقریبا در همه بررسی‌های سیمای سرزمین قابل استفاده است و فرآیندی عملی همراه با اصولی است که مدیران را ملزم می‌کند تا مدیریت را از سه دیدگاه حفاظت از منابع، فرصت برای استفاده‌های عمومی و برآوردن شرایط مطلوب در منطقه توجیه نمایند.
نتایج و بحث: نتایج عرضه خدمت اکوسیستمی تفرج در شهرستان بهبهان نشان می‌دهد که طبقه ششم (تامین متوسط– دسترسی سخت) و طبقه هشتم (تامین بالا– در دسترس) در وضعیت جاری به ترتیب بیشترین و کمترین پوشش سطح زمین را به خود اختصاص داده‌اند. مکان‌های شمال شرق منطقه به دلیل قرار گرفتن سد مارون و مناطق حفاظت شده شهرستان، دارای بالاترین پتانسیل تفرجی است.
علاوه بر این، در این مکان‌ها فعالیت‌های انسانی و تجمع مناطق شهری وجود ندارد. در مرکز منطقه به دلیل تجمع مناطق شهری و شبکه جاده‌ها پتانسیل تفرجی از پایین‌ترین حد برخوردار است. همچنین قسمت‌هایی از جنوب و غرب منطقه دارای پتانسیل تفرجی نسبتا مطلوبی است. ترکیب پوشش منطقه در این قسمت‌ها شامل پهنه‌های آبی و مرتع پرتراکم است. با توجه به نتایج، فرصت‌های تفرجی تحت تاثیر توپوگرافی قرار گرفتند. زیرا در چشم انداز شمالی به دلیل طبیعت کوهستانی و سایر جاذبه‌های طبیعی (پهنه‌های آبی، جنگل‌ها و مناطق حفاظت شده)، فرصت‌های تفرجی بیشتری نسبت به مرکز و سایر قسمت‌ها وجود دارد که در ارتفاعات پایین‌تر واقع شده و عمدتاً توسط فعالیت‌های انسان پوشیده شده است. علاوه بر این، مکان‌هایی با تراکم جمعیت پایین و دور از مرکز شهری و جاده‌ها همیشه فرصت تفرجی بالاتری را نشان می‌دهند.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج، درک اثرات محیط‌زیستی تغییر کاربری زمین و گسترش شهری بر خدمت اکوسیستمی تفرج ممکن است در دستیابی به نتایج مقرون به صرفه در آینده کمک کند. در این راستا سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان شهرستان بهبهان باید بر بهبود فرصت‌های تفرجی در منطقه مرکزی، جنوب، غرب و جنوب غربی تمرکز کنند. با توجه به اینکه خدمت اکوسیستمی تفرجی در شهرستان بهبهان در مکان‌های مختلف متفاوت است، بنابراین این نتیجه باعث برجسته شدن موارد مهمی در استفاده از ارزش خدمات اکوسیستم در برنامه‌ریزی‌های شهری و اولویت‌های سیاسی می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Modeling cultural ecosystem services (Case study: Recreational Ecosystem Services in Behbahan county)

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Mohammadyari 1
  • Hamid Reza Pourkhabbaz 2
  • Shabnam Gholami Chaleshtari 3
1 Department of Environmental Sciences, Faculty of Natural Resources and Earth Sciences, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
2 Department of Environment, Faculty of Natural Resources, Behbahan Khatam Alanbia University of Technology, Behbahan, Behbahan, Iran
3 Department of Biodiversity, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Extended abstract
Introduction: Goods and services that are provided by ecosystems in favorable environmental conditions, for the welfare of humans, are called ecosystem services. Recreational ecosystem service, which is in the category of cultural services, is one of the most valuable services in urban ecosystems, which increases the physical and mental health of the urban residents. Recreational value is defined as the capacity of ecosystems to provide recreational opportunities such as walking, cycling, plant and animal viewing, running and outdoor sports. Due to the importance of ecosystem services, the present study was conducted with the aim of evaluating and quantifying recreational services in Behbahan county.
Materials and methods: In this study, a combination of Landsat 8 and Sentinel 2 images was used to prepare a land use map for 2021. The image was prepared with the maximum Likelihood algorithm in 12 class. Outdoor recreation was also modeled by the Recreational Opportunity Spectrum (ROS) method. In this model, the final recreation map is classified into 9 classes. This model can be used in almost all surveys of the landscape and it is a practical process with principles that force managers to justify management from the three perspectives of resource protection, opportunity for public use, and meeting favorable conditions in the region.
Results and discussion: The results of recreational ecosystem service supply in Behbahan county show that the sixth Category (Medium provision - not easily accessible) and the eighth Category (High provision - accessible) in the current situation have the highest and lowest land cover, respectively. The places in the northeast of the region have the highest recreational potential due to the location of the Maron Dam and the protected areas of the city. In addition, there are no human activities and aggregation of urban areas in these Places. In the center of the region, due to the accumulation of urban areas and the network of roads, the recreational potential is at its lowest. Also, parts of the south and west of the region have relatively favorable recreational potential. The composition of the area cover in these parts includes water areas and dense range. According to the results, recreational opportunities were affected by topography. Because in the northern landscape, due to the mountainous nature and other natural attractions (water bodies, forests and protected areas), there are more recreational opportunities than the center and other parts which is located at lower altitudes and is mainly covered by human activities. In addition, places with low population density and far from the city center and roads always show a higher opportunity for recreation.
Conclusion: According to the results, understanding the environmental effects of land use change and urban sprawl on recreational ecosystem service may help to achieve cost-effective results in the future. In this regard, policymakers and planners of Behbahan county should focus on improving leisure opportunities in the central, southern, western and southwestern regions. Due to the fact that recreational ecosystem service in Behbahan county is different in different places, thus, this result highlights the importance of using the value of ecosystem services in urban planning and policy priorities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cultural ecosystem services
  • Outdoor Recreation
  • ROS Model
  • Behbahan county
Baró, F., Palomo, I., Zulian, G., Vizcaino, P., Haase, D. and Gómez-Baggethun, E., 2016. Mapping ecosystem service capacity, flow and demand for landscape and urban planning: A case study in the Barcelona metropolitan region. Land Use Policy. 57, 405–417. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2016.06.006
Cortinovis, Sh. and Geneletti, D., 2018. Ecosystem services in urban plans: What is there, and what is still needed for better decisions. Land Use Policy. 70, 298-312. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2017.10.017
Cunha, J., Elliott, M. and Ramos, S., 2018. Linking modelling and empirical data to assess recreation services provided by coastal habitats: The case of NW Portugal. Ocean and Coastal Management. 162, 60-70. https://doi.org/10.1016/j.ocecoaman.2017.12.022
Früh- Müller, A., Hotes, S., Breuer, L., Wolters, V. and Koellner, T., 2016. Regional patterns of ecosystem services in cultural landscapes. Land. 5 (17), 2-19. https://doi.org/10.3390/land5020017
Ghermandi, A., 2015. Benefits of coastal recreation in Europe: identifying trade-offs and priority regions for sustainable management. Journal of Environmental Management. 152, 218–229. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2015.01.047
González-García, A., Palomo, I., González, J., López, G. and Montes, G., 2020. Quantifying spatial supply-demand mismatches in ecosystem services provides insights for land-use planning. Land Use Policy. 94, 104493. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2020.104493
Harshaw, H.W. and Sheppard, S.R.J., 2013. Using the recreation opportunity spectrum to evaluate the temporal impacts of timber harvesting on outdoor recreation settings. Journal of Outdoor Recreation and Tourism. 1 (2), 40 – 50. https://doi.org/10.1016/j.jort.2013.03.001
Hatan, S., Fleischer, A. and Tchetchik, A., 2021. Economic valuation of cultural ecosystem services: The case of landscape aesthetics in the agritourism market. Ecological Economics. 184, 107005. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2021.107005
Kienast, F., Degenhardt, B., Weilenmann, B., Waeger, Y. and Buchecker, M., 2012. GIS-assisted mapping of landscape suitability for nearby recreation. Landscape and Urban Planning. 105 (4), 385–399. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2012.01.015
Lavorel, S., Rey, P. L., Grigulis, K., Zawada, M. and Byczek, G., 2020. Interactions between outdoor recreation and iconic terrestrial vertebrates in two French alpine national parks. Ecosystem Services. 45,101155. https://doi.org/10.1016/j.ecoser.2020.101155
Li, B., Chen, D., Wu, S.H., Zhou, S.H., Wang, T. and Chen, H., 2016. Spatio-temporal assessment of urbanization impacts on ecosystem services: Case study of Nanjing City, China. Ecological Indicators. 71, 416–427. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2016.07.017
Lopes, R. and Videira, N., 2017. Modelling feedback processes underpinning management of ecosystem services: The role of participatory systems mapping. Ecosystem Services. 28, 28–42. https://doi.org/10.1016/j.ecoser.2017.09.012
Maas, J., Van Dillen, S.M.E., Verheij, R.A. and Groenewegen, P.P., 2009. Social contacts as a possible mechanism behind the relation between green space and health. Health and Place. 15, 586-595. https://doi.org/10.1016/j.healthplace.2008.09.006
Maes, J., Paracchini, M.L., Zulian, G., Dunbar, M.B. and Alkemade, R., 2012. Synergies and trade-offs between ecosystem service supply, biodiversity, and habitat conservation status in Europe. Biological Conservation. 155, 1–12. https://doi.org/10.1016/j.biocon.2012.06.016
Martin, S. R., Marsolais, J. and Rolloff, D., 2009. Visitor Perceptions of appropriate management actions across the recreation opportunity spectrum. Journal of Park and Recreation Administration. 27 (1), 56 – 69.
Mohammadyari, F., 2021. Evaluating and Modeling Selected Ecosystem Services with the Approach of Urban Expansion Impacts on landscape patterns in Karaj metropolis. Ph.D. Thesis. Malayer University, Hamadan, Iran.
Mohammadyari, F., Zarandian, A., Mirsanjari, M.M., Suziedelyte Visockiene, J. and Tumeliene, E., 2023. Modelling Impact of Urban Expansion on Ecosystem Services: A Scenario-Based Approach in a Mixed Natural/Urbanised Landscape. Land. 12(2), 291. https://doi.org/10.3390/land12020291
Morse, W.C., Stern, M., Blahna, D., Stein, T., 2022. Recreation as a transformative experience: Synthesizing the literature on outdoor recreation and recreation ecosystem services into a systems framework. Journal of Outdoor Recreation and Tourism. 38, 100492. https://doi.org/10.1016/j.jort.2022.100492
Paracchini, M.L., Zulian, G., Kopperoinen, L., Maes, J., Schägner, J.P., Termansen, M., Zandersen, M., Perez-Soba, M., Scholefield, P.A. and Bidoglio, G., 2014. Mapping cultural ecosystem services: a framework to assess the potential for outdoor recreation across the EU. Ecological Indicator. 45, 371–385. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2014.04.018
Stein, T.V., 2013. Planning for the Many Benefits of Nature-Based Recreation. http://edis.ifas.ufl .edu/ pdffiles/FR/FR29500.pdf. viewed at 20.01.2014
Sun, X., Crittenden, J. C., Li, F., Lu, Z. and Dou, X., 2018. Urban expansion simulation and the spatio-temporal changes of ecosystem services, a case study in Atlanta Metropolitan area, USA, Science of the Total Environment. 622–623, 974–987. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2017.12.062
Sun, X. and Li, F., 2017. Spatiotemporal assessment and trade-offs of multiple ecosystem services based on land use changes in Zengcheng, China. Science of the Total Environment, 609, 1569–1581. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2017.07.221
Tavakoli, M., and Mohammadyari, F., 2023. Modeling the spatial distribution of multiple ecosystem services in Ilam dam watershed, Western Iran: Identification of areas for spatial planning. Urban Ecosystems. 26(2), 459-478. https://doi.org/10.1007/s11252-022-01297-6
Triguero-Mas, M., Dadvand, P., Cirach, M., Martínez, D., Medina, A., Mompart, A., and Nieuwenhuijsen, M.J., 2015. Natural outdoor environments and mental andphysical health: relationships and mechanisms. Environment International. 77, 35–41. https://doi.org/10.1016/j.envint.2015.01.012
UK NEA– National Ecosystem Assessment. 2014. The UK National Ecosystem Assessment: Synthesis of the Key Findings. UNEP-WCMC, LWEC, UK.
Vallecillo, S., La Notte, A., Zulian, G., Ferrini, S. and Maes, J., 2019. Ecosystem services accounts: Valuing the actual flow of nature-based recreation from ecosystems to people. Ecological Modelling. 392, 196–211. https://doi.org/10.1016/j.ecolmodel.2018.09.023
Zulian, G., Paracchini, M.L., Maes, J. and Liquete, C., 2013. ESTIMAP: Ecosystem services mapping at European scale. EUR 26474. Luxembourg (Luxembourg): Publications Office of the European Union, JRC87585. https://doi.org/ 10.2788/6471