شناسایی و اندازه گیری اثر جهش آب ناشی از بهبود فنّاوری آبیاری در کشاورزی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

سابقه و هدف:
از دید بسیاری از کارشناسان و تصمیم سازان پیشرفت فنّاوری آبیاری، عامل اصلی کاهش سطح مصرف آب است. با وجود این دیدگاه، بسیاری از کارشناسان به این نتیجه­ گیری با دیده­ی تردید نگاه می­ کنند. با وجود بهبود فنّاوری‌های آبیاری و زهکشی و گونه ­های مقاوم، کاهش مورد انتظار در مصرف آب هرگز رخ نداده است. آیا پدیده ­ی جهش می ­تواند عامل این اختلاف تلقی شود؟ در ایران وضعیت اثر جهش به چه شکلی است؟ این مطالعه به ­دنبال یافتن پاسخی مناسب برای این سوال ­ها می­ باشد.
مواد و روش ­ها:
ابتدا نیاز است تا با استفاده از داده ­های پانل، تأثیر فنّاوری در بخش کشاورزی استان­ های کشور مشخص گردد، برای این هدف داده ­های سال­ های 1370 تا 1396 مورد استفاده قرار گرفت. در گام بعد با استفاده از اطلاعات مربوط به مصرف آب و تولید­ بخش کشاورزی در سال­ های مورد بررسی در کنار مدل تخمین زده شده، فاکتورهای نرخ رشد کشاورزی، نرخ رشد آب مصرفی، میزان صرفه‌جویی مورد انتظار و به وقوع پیوسته محاسبه گردید. نتایج حاصل از این محاسبه ها، میزان پدیده­ ی جهش را در کشاورزی کشور برای 31 استان مشخص نموده و این امکان را فراهم می­ کند که با یک مقایسه ساده نسبت به بررسی شدت اثر جهش در منطقه ­های مختلف اظهار نظر گردد. در این بخش برای کمک به سیاست گذاران از تقسیم بندی 5­گانه وزارت کشور بهره برده شده است.
نتایج و بحث:
نرخ مشارکت پیشرفت فنّاوری در سطح بالای معنی­داری برابر 0.43 حاصل شد. مقدار  کشاورزی در ایران 109.315 % به ­دست‌آمده است. این مطالعه وجود اثر جهش را در کشاورزی کشور تائید می­ نماید. اثر جهش در همه منطقه­ های کشور نیز به ­روشنی مشاهده می­ گردد و حتی برخی استان­ های صنعتی کشور نظیر آذربایجان شرقی و خوزستان نیز با این پدیده با شدت بسیار بیشتری مواجه هستند. بالاترین شدت پدیده­ ی جهش در منطقه 3 کشور شامل استان­ های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان، گیلان و کردستان و کمترین مقدار آن در منطقه 5 شامل خراسان رضوی، جنوبی و شمالی، کرمان و یزد و سیستان و بلوچستان مشاهده گردیده است. شدت پدیده­ ی جهش در منطقه ­های جنوبی و شرقی کشور  کمتر از منطقه ­های شمالی و غربی مشاهده شده است، دلیل شدت به نسبت کمتر این پدیده در نواحی جنوبی و شرقی محدودیت در دسترسی به منبع­ های آب، سرمایه لازم برای تغییر تکنولوژی آبیاری، زمین با کیفیت و نیروی کار متخصص است. با وجود شدت کمتر ولی به ­روشنی می­ توان مشاهده کرد در سراسر کشور بیش از 80 درصد از آب صرفه جویی شده­ی ناشی از بهبود فنّاوری که به­صورت قابل ملاحظه ­ای در حیطه فنّاوری ­های آبیاری است، توسط همان بخش کشاورزی مصرف می­ گردد که نشان از شدت پدیده جهش در کشاورزی کشور است.
نتیجه­ گیری:
روند افزایش مصرف آب در کشاورزی کشور بعد از اعمال سیاست­ های حمایتی دولت و گسترش فناوری­ های آبیاری در کنار مقدار محاسبه شده­ ی  نشان می‌دهد، بهبود فناوری­ های آبیاری بدلیل افزایش بهره وری در ابتدا موجب کاهش مصرف آب می­گردد از سوی دیگر بدلیل کاهش هزینه­ های مصرف آب امکان دستیابی به سود بالاتر فراهم می ­شود. افزایش سود خود انگیزه ­ای برای گسترش سطح زیرکشت است و همین امر موجب افزایش مصرف آب، در برخی موارد بیش از مقدار مصرف اولیه خواهد شد. در حال حاضر نیاز است تا دیدگاه مسئولین افزون بر مفهوم کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی به کنترل پدیده­ ی جهش نیز معطوف گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identification and measurement of the water rebound effect of irrigation technology in Iranian agriculture

نویسندگان [English]

  • َAhmad Soltani Zoghi
  • Gholam Reza Soltani Mohammadi
Department of Agricultural Economics, School of Agriculture, Shiraz University, Shiraz, Iran
چکیده [English]

Introduction:
From the perspective of many experts and decision makers, advances in irrigation technology are the main cause of reducing water consumption. Despite these comments, many experts are skeptical of this conclusion. Despite the improvement of irrigation, drainage technologies and improvement of resistant species, the expected reduction in water consumption have never occurred. Can the water rebound effect (WRE) phenomenon be responsible for the lack of reduction in water intake? What is the situation in Iran? This study sought to answer these questions.
Material and methods:
First, it was necessary to determine the impact of technology on the agricultural sector in the provinces using panel data. The data for the years 1370 to 1396 were used for this purpose. In the next step, using information about water consumption and agricultural sector products over the years under consideration along with the estimated model, the factors of agricultural growth rate, water consumption growth rate, and expected and ongoing savings were calculated. The results of these calculations indicated the rate of water rebound effect in the agriculture sector for 31 provinces and made it possible to discuss the effect of WRE on different regions with a simple comparison. To help policy-makers, the five divisions of the Ministry of Interior was used.
Results and discussion:
The rate of participation in the development of technology was at a high level of significance (0.043). The agricultural WRE amount in Iran was 319.9%. This study confirmed the effect of WRE on agriculture in the country. The effect of water rebound on all regions of the country was also clearly visible and even some industrial provinces such as East Azerbaijan and Khuzestan were more severely affected by this phenomenon. The highest intensity of WRE was observed in the 3rd region of the country, including the provinces of East Azerbaijan, West Azerbaijan, Ardabil, Zanjan, Gilan and Kurdistan, and the lowest was in the 5th area including Razavi, Southern and Northern Khorasan, Kerman, Yazd, and Sistan and Baluchestan. The intensity of the WRE in the southern and eastern regions of the country was lower than in the northern and western regions. The reason for the relatively lower intensity of this phenomenon in the southern and eastern regions was the limited access to water resources, lack of funding to change the irrigation technology, high-quality land, and specialized labor. Although less intensely, it could be clearly seen that more than 80 percent of the saved water across the country was due to the improvement of technology, which was significant in the field of irrigation technologies, by the same agricultural sector. This it indicates the intensity of the WRE phenomenon on the country's agriculture.
Conclusion:
The trend of increasing water use in agriculture in the country after applying government support policies and the development of irrigation technologies along with the calculated WRE indicated that improving irrigation technologies, due to the increased productivity, initially reduces water consumption, and also, higher profitability can be achieved by reducing water consumption costs. Increased profit is a motive to expand the crop area, which will increase water consumption, in some cases, more than initial consumption. At this very moment, it is necessary that the authorities focus on controlling the water rebound phenomenon, in addition to the concept of reducing water consumption in the agricultural sector.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water rebound effect
  • Water productivity
  • Technology
  • Iran’s agriculture
  1. Ahmadi, S. and Sepaskhah, A., 2017. Challenge of greenhouse structures in Iran, Journal of Strategic Research in Agricultural Sciences and Natural Resources. 2, 141-149.
  2. Alcott, B., 2005. Jevons' paradox. Ecological Economic. 54, 9–21.
  3. Anonymous. 2015. The status of irrigation and drainage networks in the country in the year of 2014-2015. IRAN.
  4. Avazyar, R., 2013. Optimal allocation of irrigation water and lands under the dam of Mulla-sadra in Fars province. M.Sc Thesis. University of Zabol, Sistan and Baluchestan, Iran.
  5. Azevedo, I., 2014. Consumer end-use energy efficiency and rebound effects. Annual Review of Environment and Resources. 39, 393–418.
  6. Babran, S. and Honarbakhsh, N. 2008. Water situation crisis in the world and Iran. Rahbord Journal. 48, 193–212.
  7. Barkhordar, Z. A., 2019. Evaluating the economy-wide effects of energy efficient lighting in the household sector of Iran. Energy Policy, 127, 125-133.
  8. Berbel, J., Gutierrez-Martin, C., Rodriguez-Diaz, J.A., Camacho, E. and Montesinos, P. 2015. Literature review on rebound effect of water saving measures and analysis of a Spanish case study. Water Resource Management. 29, 663–678.
  9. Dagnino, M. and Ward, F., 2012. Economics of agricultural water conservation: empirical analysis and policy implications. International Journal of Water Resource Development. 28, 577–600.
  10. Ellis, J.R., Lacewell, R.D. and Reneau, D.R., 1985. Estimated economic impact from adoption of water-related agricultural technology. West Journal of Agricultural Economics. 10, 307–321.
  11. European, C. 2012. A blueprint to safeguard Europe's water resources. Europe Environmental Policy Document Catalogue. Europe.
  12. Freire-Gonz, A. and Lez, J., 2011. Methods to empirically estimate direct and indirect rebound effect of energy-saving technological changes in households. Ecological Modeling. 223, 32–40.
  13. Freire-Gonzalez, J., 2019. Does Water Efficiency Reduce Water Consumption? The Economy-Wide Water Rebound Effect. Water Resources Management. 1-12.
  14. Geng, Q., Ren, Q., Nolan, R. H., Wu, P. and Yu, Q., 2019. Assessing China’s agricultural water use efficiency in a green-blue water perspective: A study based on data envelopment analysis. Ecological indicators, 96, 329-335.
  15. Gomez, C.M. and Perez-Blanco, C.D., 2014. Simple myths and basic math's about greening irrigation. Water Resource Management. 28, 4035–4044.
  16. Islamic Consultative Research Center, 2017. Available online at: http://rc.majlis.ir/fa/law.
  17. Jafary, F. and Bradley, C., 2018. Groundwater irrigation management and the existing challenges from the farmers’ perspective in central Iran. Land. 7(1), 15.
  18. Kaveh, F. and Hosseini, Q., 2009. Increasing water productivity in aquatic agriculture. Proceedings of the 12th Conference of Iranian National Irrigation and Drainage Commission, Irrigation Management in Iran: Challenges and Perspectives. 5th -6th March, Tehran, Iran.
  19. Keshavarzi, M. and Rousta, A., 2013. Water bottoms, underground dams a way to protect groundwater aquifers. 2th National Conference on Water Crisis, Tehran, Iran.
  20. Konar, M., Garcia, M., Sanderson, M.R., Yu, D.J. and Sivapalan, M., 2019. Expanding the Scope and Foundation of Sociohydrology as the Science of Coupled Human‐Water Systems. Water Resources Research. 55(2), 874-887.
  21. Li, L. and Han, Y., 2011. The energy efficiency rebound effect in China from three industries perspective. 2nd International Conference on Advances in Energy Engineering (ICAEE). China.
  22. Loch, A. and Adamson, D. 2015. Drought and the rebound effect: a Murray–Darling Basin example. Natural Hazards. 79, 1429–1449.
  23. Nabavi, E., 2018. Failed policies, falling aquifers: Unpacking groundwater overabstraction in Iran. Water Alternatives, 11(3), 699.
  24. Pfeiffer, L. and Lin, C.Y.C., 2014. Does efficient irrigation technology lead to reduced groundwater extraction? Empirical evidence. Journal of Environmental Economics and Management. 67, 189–208.
  25. Playan, E. and Mateos, L. 2006. Modernization and optimization of irrigation systems to increase water productivity. Agricultural Water Management. 80, 100–116.
  26. Rodriguez-Diaz, J.A., Perez-Urrestarazu, L., Camacho-Poyato, E. and Montesinos, P., 2011. The paradox of irrigation scheme modernization: more efficient water use linked to higher energy demand. Span. Journal of Agricultural Research. 9, 1000–1008.
  27. Shao, S., Huang, T. and Yang, L., 2014. Using latent variable approach to estimate China's economy-wide energy rebound effect over 1954–2010. Energy Policy. 72, 235–248.
  28. Sharmina, M., Ghanem, D. A., Browne, A. L., Hall, S.M., Mylan, J., Petrova, S. and Wood, R., 2019. Envisioning surprises: How social sciences could help models represent ‘deep uncertainty’in future energy and water demand. Energy Research and Social Science. 50, 18-28.
  29. Small, K.A. and VanDender, K., 2007. Fuel efficiency and motor vehicle travel: the declining rebound effect. Energy Journal. 28, 25–51.
  30. Sorrell, S. and Dimitropoulos, J., 2008. The rebound effect: microeconomic definitions, limitations and extensions. Ecological Economics. 65, 636–649.
  31. Wang, Z. and Lu, M., 2014. An empirical study of direct rebound effect for road freight transport in China. Applied Energy. 133, 274–281.