تغییرات کاربری اراضی و ناپایداری در دامنه های جنوبی اکوسیستم البرز (مطالعه موردی: حوزه آبخیز دارآباد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 گروه برنامه ریزی و طراحی محیط، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

سابقه و هدف:
رشد ساخت و سازها و استفاده های بی رویه از دامنه های جنوبی اکوسیستم البرز و حوزه آبخیز دارآباد منجر به رشد ناپایداری در این محدوده شده، به طوری که تداوم این روند، نابودی اکوسیستم یاد شده را به دنبال خواهد داشت. هدف تحقیق حاضر، تعیین تغییرات کاربری اراضی و ناپایداری در حوزه آبخیز دارآباد می باشد تا با شناخت این ویژگی ها به بررسی روند ناپایداری در اکوسیستم محدوده مورد نظر پرداخته شود.
مواد و روش ها:
روش تحقیق مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی است. در گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای و در تحلیل اطالعات از روش فضایی )تحلیل روند تغییرات کاربری اراضی بر اساس تصاویرماهواره ای( و تکنیک دلفی بهره گیری شده است. به منظور تعیین تغییرات کاربری اراضی و ناپایداری در محدوده مورد مطالعه، از تصاویر ماهواره ای سری های زمانی مختلف TM1990 ،2004+ ETM و IRS2014 در 1 9 کالس پوشش گیاهی، اراضی ساخته شده، اراضی بایر و شبکه معابر استفاده شده است. با استفاده از تصاویر ماهواره ای و الگوریتم براوی و 2 حداکثر شباهت نیز به طبقه بندی نظارت شده و بارزسازی تصاویر ماهواره ای اقدام شده است. قلمرو تحقیق شامل محدوده دارآباد و جامعه آماری متشکل از 31 نفر از گروه خبرگان )متخصصان حوزه های جغرافیا، منابع طبیعی، و علوم محیطی( بوده است.
نتایج و بحث:
یافته های پژوهش نشان می دهد که از سال 9111 تا سال 2191 ،پوشش گیاهی در محدوده مورد نظر روند کاهشی داشته و در مقابل بر اراضی ساخته شده، شبکه معابر و اراضی بایر افزوده شده است. در سال 9111 ،بیش از 12 درصد منطقه به پوشش گیاهی اختصاص داشت. این در حالی است که در سال 2191 ،به کمتر از 21 درصد کاهش یافته است. اراضی ساخته شده و معابر نیز که در سال 9111 ،حدود 11 درصد از کل منطقه را شامل می شدند، در سال 2191 به 1/69 درصد افزایش یافته است. این روند نشان دهنده افزایش ناپایداری در سطح اکوسیستم منطقه می باشد.
نتیجه گیری:
نتایج نشان می دهد که عوامل متعددی در ناپایداری حوضه آبخیز دارآباد تاثیرگذار بوده اند. این عوامل در سه مولفه اکولوژیکی- جغرافیایی، اقتصادی- نهادی و اجتماعی- فرهنگی قابل دسته بندی هستند. مولفه های اقتصادی- نهادی با ضریب 1821/1 بیشترین تاثیرگذاری را در این زمینه داشته اند. از جمله عوامل موثر در این زمینه می توان به بهره برداری بی رویه اکوتوریستی، فقدان یا ضعف سازوکارهای نظارتی و استفاده از رانت های سیاسی و اقتصادی در ساخت و ساز اشاره نمود. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Land use changes and unsustainable development in the southern ranges of the Alborz ecosystem(case study: Darabad watershed

نویسندگان [English]

  • Razieh Barjandi 1
  • Hassan Esmaeilzadeh 2
  • Romina Sayyahnia 2
1 Department of Geographic and Urban Planning, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Department of Environmental Planning and Design, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Introduction:
Development of buildings and the widespread usage of the southern ranges of the Alborz ecosystem and Darabad watershed have led to unsustainable growth in this region such that continuation of this situation will destroy this ecosystem. The aim of this research is to identify unsustainable land use changes and practices in Darabad watershed through studying these characteristics.
Materials and methods:
The research method is a descriptive-analytical one, with the information gathering library-based and use of a spatial analytical method and the Delphi technique. Satellite images of TM1990, ETM+ 2004 and IRS2014 in four classes covering vegetation, built-up areas, arid areas and roads have been used for identifying unsustainable land use changes and practices in the case study area by using the Brovey algorithm and the Maximum Likelihood Method for the supervised classification algorithm and image enhancement. The research domain is Darabad watershed, and the statistical group comprised experts of environmental sciences, geography and natural resources.
Results and discussion:
Research results show that vegetation has decreased during the period 1990 to 2014, while built-up areas, arid areas and roads have increased in this period. In 1990, more than 20% of the area was vegetation, while this land use has decreased to less than 20% in 2014. Built-up areas and roads also increased from 40% in 1990 to 61.5% in 2014. This trend shows unsustainability in that ecosystem.
Conclusion:
Results show that multiple factors affect the sustainability of Darabad watershed. These include ecological-geographical, economic-organizational and socio-cultural factors. Economic-organizational factors have the greatest efficiency among all the factors with a coefficient of 0.5824. Some effective variables in this regard are the widespread activity of ecotourism, lack of supervision procedures and an incorrect politicaleconomic relationship in developing build-up areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Change detection
  • Unsustainable practices
  • GIS
  • Satellite images
  • Darabad watershed

مراجع

  1. Ahadnezhad Rooshti, M., Zolfi,. and Shokripoor Dizaj, H., 2011. Assessment and prediction of physical development of cities by the use of multi-timing satellite images and GIS (case study: Ardebil. 1984-2020). Environmental Planning Journal. 4(15), 107-124.
  2. Alavipanah, S.K., 2005. Application of Remote Sensing in Geosciences. Tehran University Press, Tehran, Iran.
  3. Azzouzi, S.A., Vidal, A. and Bentounes, H.A., 2015. Modified Approach for Change Detection using Change Vector Analysis Posterior Probability Space. The International Archives of the Photometry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, Volume XL-7/ W3, 593-598.
  4. Banaszkiewicz, M., Smith, G., Gallego, J., Aleksandrowicz, S., Lewinski, S., Kotarba, A. Bochenek, Z., Dabrowska-Zielinska, K., Turlej, K., Groom, A., et al., 2014. European area frame sampling based on very high resolution images. In land use and land cover mapping in Europe; Manakos, I., Braun, M., Eds.; Sringer: Berlin, Germany.75–88.
  5. Barkhordari, J., Zare Mehrjerdi, M., Khosroshahi, M., 2005. Evaluation process of change detection in watershed Minab`s esteghlal dam by the use of RS, GIS. Soil and Water Conservation Journal. 1, 31-47.
  6. Behzadi, S. and Alesheikh, A.A., 2013. Introducing a novel model of belief–desire intention agent for urban land use planning. Engineering Applications of Artificial Intelligence. 23, 20–233.
  7. Boori, M.S., Choudhary, K, Kupriyanov, A.V., Sugimoto, A. and Paringer, R., 2016. Land use/ cover change detection and vulnerability assessment. Indigirka river basin, eastern Siberia, Russia. Information Technology and Nanotechnology. ITNT: 270- 283.
  8. Butler, R.W., 2002. Ecotourism-Hasid achieved maturity or has the bubble burst Pacific Rim tourism2, Newzealand.
  9. Catert, E., 2000. Ecotourism in the world: Problems and Prospect for Sustainability. New York, NY, John Wiley and Sons.
  10. Climatology Organization of Iran, 2014. Climatology information of Tehran.
  11. Darvishsefat, A., 1994. Einsatz und fusion von multisensoralen sattleliten daten zur erfassung von waldinveturen, Ph.D thesis University of Waikato.
  12. Ejemeyovwi, D.O., 2015. Change detection in land use/ land cover mapping in Asba, Niger. British Journal of Environmental Sciences. …., 42-61.
  13. Esmaeelzade H. and Shafiee N., 2014. Land use and unsustainability in northern area of Tehran (Case study: watershed Darake-Velenjak). College of Earth Science Researches. 15, 76-94. (In Persian with English abstract).
  14. Fennell, C. M. and Eagles P, F.J., 1990. Ecotourism in Costa Rica, a conceptual framework. Journal of Park and Recreation Administration. …., 23-34.
  15. Farsi, J. and Yousefi, M., 2013. Change detection of land uses using remote sensing information (Case study: Bojnoord Desert). Geography and Environmental Sciences. 7, 95-106.
  16. Feyzizade B., Jafari F. and Nazmfar H., 2008. The use of remote sensing data in land use change detection (Case study: urban green space). Fine arts college, Tehran University 34, 17-24.
  17. Guedon, Y., 2015. Segmentation uncertainty in multiple change-point models. Stat. comput. 25, 303–320.
  18. Jangalha and Marate Company, 2013. Watershed studies of Darabad, social-economic studies, physiographic and topographic, meteorology and climatology, soil science and land capability, hydrology and flooding, Vegetation's, geology and geomorphology studies. Ministry of Agriculture, Jihad.
  19. Jung, M., and Chang, E., 2015. NDVI-based land-cover change detection using harmonic analysis. Int. J. remote sens.. 36, 1097–1113.
  20. Mithal, V., Khandelwal, A., Boriah, S., Steinhaeuser, K. and Kumar, V., 2013. Change detection from temporal sequences of class labels: Application to land cover change mapping. SIAM international conference on data mining, 2nd–4th May, Austin, TX, USA. pp. 650-658.
  21. Narayan, K. and khanindra, P., 2015. Remote Sensing and GIS based land use/land cover change detection mapping in Saranda forest, Jharkhand, India. International Research Journal of Earth Sciences. 3(10), 1-6.
  22. National Cartographic Center, 2013. Digital topographic data. 1:25000.
  23. Raja, R. A. V., Anand, A. S., Kumar, S., Maithani and V. A. Kumar, 2013. Wavelet based post classification change detection technique for urban growth monitoring. J. Indian Soc. Remote. 41(1): 35-43.
  24. Rokni, K. A., Ahmad, A., Selamat and S., Hazini, 2014. Water feature extraction and change detection using multitemporal landsat imagery. Remote Sens., 2014 (5): 4173-4189.
  25. Spatial Agency of Iran, 1990. Sattelite Images TM.
  26. Spatial Agency of Iran, 2004. Sattelite Images ETM+.
  27. Spatial Agency of Iran, 2014. Sattelite Images IRS, 2014.
  28. Statistical Centre of Iran, 2011. Demographic of Darabad
  29. Shetabi Joybari Sh. and Malek J., 2003. Study of changes in natural landscape and land use of south coast of Caspian Sea by the use of Aerial photos and GIS. Geographical Studies Journal. ….., 95-105. (In Persian with English abstract).
  30. Szantoi, Z., Escobedo, F., Abd-Elrahman, A., Smith, S. and Pearlstine L., 2013. Analyzing fine-scale wetland composition using high resolution imagery and texture features, InternationalJournal of Applied Earth Observation and Geo information. 23, 204 -212
  31. Tabibian M. and Dadrast, M., 2001. Monitoring the change detection of sub basin of Dorogh Zan Fars by the use of RS/GIS. Environmental Studies Journal. Tehran University. 79-91.
  32. Zha, H., Cui, B., Zhan, H, Fan, X., Zhang, Z. and Le, X.A., 2010. Landscape approach for wetland change detection river Estuary (1979-2009) in the Pearl River Estuary: Procedia Environmental Sciences: P 1265-1278.
  33. Yuan Y., Meng, Y., Hichem S., Anzhi Y., Jingbo Ch. and Zhongming, Zh., 2015. Continuous change detection and classification using hidden Markov model: A case study for monitoring urban encroachment onto farmland in Beijing. University of Chinese Academy of Sciences, Beijing. 43-67.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار