TY - JOUR ID - 98145 TI - مفهوم‏ سازی اجتماعی ـ شناختی از رفتار زیست‌محیط‌گرایانه دانشجویان در نظام آموزش عالی کشاورزی ایران JO - فصلنامه علوم محیطی JA - ENVS LA - fa SN - 1735-1324 AU - نیسی, مریم AU - بیژنی, مسعود AU - فلاح حقیقی, نگین AD - گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران AD - گروه نوآوری وکارآفرینی، پژوهشکده مطالعات فناوری‌های نوین، سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، تهران، ایران Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 18 IS - 2 SP - 59 EP - 76 KW - رفتار زیست‌ محیط ‌گرایانه KW - دانشجویان KW - نظام آموزش عالی کشاورزی KW - نظریه اجتماعی ـ شناختی بندورا KW - ایران DO - 10.29252/envs.18.2.59 N2 - سابقه و هدف: معضلات و چالش‌های زیست ­محیطی از نگرانی ­های عمده­ ی جامعه امروزی است. اغلب این چالش‌ها ناشی از رفتار انسان­ها است که می ­توان از طریق تغییر در نگرش و رفتار ایشان و آگاهی بخشیدن از عواقب این معضلات، بر آن‌ها فائق آمد. برخی از مهم ترین رفتارهای زیست ‌محیط ‌گرایانه شامل مصرف انرژی، حفاظت از آب و خاک، بازیافت و مانند آن‌ها می‌باشد که دارای مزایای شخصی، اجتماعی و زیست­ محیطی فراوانی هستند. یکی از اهداف مهم دانشگاه­ ها، آموزش دانشجویان در جهت حفظ محیط­ زیست است. در این راستا، نقش و جایگاه آموزش عالی کشاورزی از جایگاه خاصی برخوردار است. بر این اساس، هدف این مطالعه بر "تحلیل عوامل مؤثر بر رفتار زیست‌محیط‌گرایانه از دیدگاه دانشجویان در نظام آموزش عالی کشاورزی ایران براساس نظریه اجتماعی، شناختی بندورا" قرار گرفت.  مواد و روش‌ها: این پژوهش از نوع پژوهش­ های توصیفی ـ همبستگی و علّی ـ رابطه ­ای است. جامعه آماری مورد مطالعه، دانشجویان دانشکده­ های کشاورزی ایران بودند که 129 نفر از آن­ها با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه­ گیری خوشه‌‌ای تصادفی دو مرحله‌ای بر اساس قطب‌‌های علمی پنج‌گانه کشور، به ­عنوان نمونه انتخاب شدند (236973=N).  ابزار پژوهش، پرسشنامه ­ای بود که روایی آن توسط پانلی از متخصصان ترویج و آموزش کشاورزی به تأیید رسید و پایایی دسته گویه های آن با استفاده از ضریب آلفای کرنباخ (0.87 ≤α ≤ 0.66) محقق گردید.  نتایج و بحث: نتایج نشان داد که به­ غیر از سطح تحصیلات دانشجویان، همبستگی مثبت و معنی­داری بین رفتار زیست‌ محیط‌گرایانه و سایر متغیرهای مورد بررسی مؤثر بر آن وجود دارد. در این راستا، نیت، خودپنداره، انتظارات پیامدی، خودنظم­ دهی، ادراک از رفتار دیگران و خودکارآمدی به ­ترتیب بیشترین میزان همبستگی با رفتار زیست ‌محیط‌گرایانه را دارا بودند. نتایج حاصل از تحلیل علّی نشان داد که متغیرهای "ادراک از رفتار دیگران"، "انتظارات پیامدی" و "خودپنداره" تأثیر معنی ­داری بر رفتار زیست ­محیط­گرایانه  داشتند که این با نظریه اجتماعی، شناختی بندورا همسو است. ولی "نیت"، "خودکارآمدی" و "خودنظم­ دهی" تأثیر معنی­ داری بر آن نداشتند.  نتیجه ‌گیری: واکاوی نتایج حاصل از تحلیل مسیر، نشان‌دهنده آن است که رفتار زیست محیط‌ گرایانه دانشجویان در نظام آموزش عالی  کشاورزی تحت تأثیر ادراک از رفتار دیگران است و آن‌ها از مشاهده‌ی رفتار دیگران و پیامدهای حاصله از آن یاد می‌گیرند و رفتار می‌کنند. چنین یافته‌ای اهمیت محیط‌های اجتماعی را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، هر چند ممکن است افراد به لحاظ فردی دارای انگیزه‌ها و رفتارهایی در جهت حفظ محیط‌زیست باشند ولی این رفتار تحت تأثیر محیط اجتماعی ایشان است و فراهم کردن چنین محیطی یکی از استلزامات نظام‌های آموزش عالی در جهت ایجاد دانشگاه‌های سبز تلقی می‌گردد. در پایان، بر اساس نتایج پژوهش، پیشنهادهایی ارائه گردید. UR - https://envs.sbu.ac.ir/article_98145.html L1 - https://envs.sbu.ac.ir/article_98145_d7bd80bc72738cd2d0a3290ee1818b25.pdf ER -