TY - JOUR ID - 102872 TI - عوامل تأثیرگذار بر سبزشویی در اقامتگاه‌های بوم‌گردی استان اصفهان JO - فصلنامه علوم محیطی JA - ENVS LA - fa SN - 1735-1324 AU - دوستی ایرانی, مهناز AU - باصولی, مهدی AU - اسعدی, میر محمد AD - گروه گردشگری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه علم و هنر، یزد، ایران Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 21 IS - 1 SP - 87 EP - 108 KW - سبزشویی KW - گردشگری KW - اقامتگاه بوم‌گردی KW - مخاطرات زیست‌محیطی گردشگری KW - بازاریابی سبز DO - 10.48308/envs.2022.1233 N2 - سابقه و هدف: مغایرت عملکرد زیست‌محیطی سازمان با تصویر سبز ارائه‌شده از مصادیق سبزشویی است. سبزشویی در اقامتگاه‌های بوم‌گردی (که با هدف توسعه گردشگری پایدار به وجود آمدند)، پیامدهای گسترده‌ای برای محیط‌زیست، صنعت، گردشگران و سایر ذی‌نفعان به همراه دارد؛ لذا بررسی عوامل مؤثر بر سبزشویی در این اقامتگاه‌ها به منظور کنترل مسئله ضروری می‌نماید. با توجه به پژوهش کیفی عوامل مؤثر بر سبزشویی به سه دسته قابل تقسیم هستند: 1. عوامل علی (انگیزه بهره‌گیری از مزایای کوتاه‌مدت سبز شامل بهبود تصویر، افزایش سهم بازار، جذب سرمایه، جلب اعتماد ذی‌نفعان، صرفه اقتصادی و مزیت رقابتی)، 2. زمینه‌ای (ضعف محیط داخلی (محرک‌های روانشناختی فردی، ضعف دانش زیست‌محیطی) و ضعف محیط خارجی (ضعف اطلاع‌رسانی ادارات ذی‌ربط، ضعف نظارت))، 3. تعدیل‌گر (بازخورد زیست‌محیطی گردشگر). با این وجود باتوجه به محدودیت منابع، به منظور برنامه‌ریزی دقیق‌تر و کنترل سبزشویی، آزمون کمی این روابط ضروری می‌نماید؛ لذا در پژوهش حاضر تأثیر عوامل مذکور بر سبزشویی در اقامتگاه‌های بوم‌گردی استان اصفهان مورد آزمون قرار گرفت.مواد و روش‌ها: پژوهش دارای رویکرد قیاسی، جهت‌گیری کاربردی، مبانی فلسفی اثبات‌گرایی، روش‌شناسی کمی و راهبرد پیمایشی است. گردآوری داده‌ها نیز به صورت میدانی و از طریق پرسشنامه بسته انجام شد. چارچوب مفهومی و شاخص‌های اندازه‌گیری متغیرهای پژوهش، از پژوهش‌ کیفی اقتباس گردید. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه مورد تأیید خبرگان قرار گرفت. روایی درونی و بیرونی، و پایایی (آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و بارهای عاملی) ابزار سنجش نیز محاسبه و تأیید شد. نمونه‌گیری نیز به روش تصادفی ساده از جامعه آماری مدیران اقامتگاه‌های بوم‌گردی در استان اصفهان انجام گرفت و داده‌ها با بهره‌گیری از معادلات ساختاری حداقل مربعات جزیی تجزیه و تحلیل شد.نتایج و بحث: یافته‌های پژوهش نشان داد عوامل زمینه‌‌ای تأثیر مستقیم مثبت و بازخورد زیست‌محیطی تأثیر مستقیم و غیرمستقیم منفی (به واسطه عوامل زمینه‌ای) بر سبزشویی دارد ولیکن تأثیر عوامل علی و تعدیل‌گری بازخورد ‌زیست‌محیطی (در تأثیر عوامل علی بر سبزشویی) معنی‌دار نیست. بنابراین تلاش در خصوص دریافت بازخورد زیست‌محیطی از گردشگران مهمان در اقامتگاه‌های بوم‌گردی ضروری می‌نماید، همچنین توصیه می‌شود برنامه‌ریزان و مسئولان گردشگری بر کاهش ضعف‌های زمینه‌ای تمرکز نمایند. در این خصوص راهکارهای زیر می‌تواند مثمر ثمر باشد: افزایش نظارت، بهبود اطلاع‌رسانی و آموزش مدیران اقامتگاه‌های بوم‌گردی در خصوص مسائلی همچون ملاحظات زیست‌محیطی، پیامدهای قصور در این زمینه و تأثیر آن در موفقیت‌های بلندمدت اقامتگاه در جذب گردشگران.نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش گویای این واقعیت است که اقامتگاه‌های بوم‌گردی به منظور بهره‌گیری از مزایای سبز اقدام به سبزشویی نمی‌کنند، بلکه ضعف‌های زمینه‌‌ای موجب سهل‌انگاری ایشان در عمل به تعهدات ‌زیست‌محیطی خود ‌می‌شود. از طرفی بازخورد بیشتر گردشگران موجب هوشیاری دستگاه‌های ذی‌ربط و فعالان محیط‌زیست و همچنین مدیران اقامتگاه‌های بوم‌گردی می‌شود و این حساسیت منجر به اصلاح عملکرد و کاهش ضعف‌های زمینه‌ای و کاهش سبزشویی می‌شود. لذا با توجه به نتایج پژوهش برخی پیشنهادات کاربردی به مسئولین و برنامه‌ریزان صنعت ارائه گردید. محورهای اصلی این پیشنهادات عبارتند از: افزایش آگاهی مدیران اقامتگاه‌های بوم‌گردی، افزایش نظارت ‌زیست‌محیطی بر فعالیت‌ این اقامتگاه‌ها، تشویق و تذکر در خصوص پایداری ‌زیست‌محیطی اقامتگاه‌های بوم‌گردی، و تمرکز بر تقویت بازخوردهای زیست‌محیطی گردشگران (از طریق تشویق به اشتراک‌گذاری نظرات، امتیازدهی به عملکرد سبز اقامتگاه و تنظیم تقاضای مجدد بر اساس عملکرد زیست‌محیطی). UR - https://envs.sbu.ac.ir/article_102872.html L1 - https://envs.sbu.ac.ir/article_102872_5feb33ba63b04536545e04a02b6ed19f.pdf ER -