رامین عالی وند؛ امید نوری؛ هادی ویسی؛ رضا دیهیم فرد
چکیده
سابقه و هدف: راه‌اندازی و توسعه باغ‌های اجتماعی در شهر با ایجاد یک فضای سالم و صمیمی باعث شادابی و طراوت مردم شده و با افزایش مشارکت اجتماعی، فرهنگی و سیاسی می‌تواند در حل مشکلات مردم در منطقه، شهر و حتی کشور راهگشا باشد. با ایجاد باغ اجتماعی علاوه بر تداوم حفظ و نگهداری باغ‌ها، میتوان از خدمات و کارکردهای این باغ‌ها نیز بهره‌مند ...
بیشتر
سابقه و هدف: راه‌اندازی و توسعه باغ‌های اجتماعی در شهر با ایجاد یک فضای سالم و صمیمی باعث شادابی و طراوت مردم شده و با افزایش مشارکت اجتماعی، فرهنگی و سیاسی می‌تواند در حل مشکلات مردم در منطقه، شهر و حتی کشور راهگشا باشد. با ایجاد باغ اجتماعی علاوه بر تداوم حفظ و نگهداری باغ‌ها، میتوان از خدمات و کارکردهای این باغ‌ها نیز بهره‌مند شد. در این پژوهش با استفاده از تحلیل شبکه و رتبه‌بندی شاخص ها و روابط آنها در فرآیند تصمیم سازی است.مواد وروش‌ها: این پژوهش که در شهرستان کرج انجام شد، بر اساس معیارهای مختلف و لحاظ دیدگاه خبرگان چارچوبی را برای توسعه باغ‌های اجتماعی چندکارکردی و چندخدمتی ارائه شود. برای رسیدن به این هدف از مدل ارایه شده برای خدمات و کارکردهای باغ اجتماعی که دارای هشت بُعد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اکولوژیکی، محیط زیستی، آموزشی و سلامت است، و با 125 مولفه مشخص شده، استفاده شد. در این پژوهش گردآوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامهای بر مبنای تکنیک تصمیم‌گیری ANP و مقایسه‌های زوجی توسط متخصصان با حداقل 15 سال تجربه که با روش گلوله برفی انتخاب شدند، انجام شد. پس از محاسبه میانگین هندسی قضاوت‌های صورت گرفته اطلاعات وارد نرم‌افزار شدند. پردازش و تحلیل نتایج این تحقیق با استفاده از نرم‌افزارهای Excel و Super decision انجام شد.نتایج و بحث: پس از سنجش میزان وزن شاخص‌های بکار برده شده، اولویت بندی نهایی برای کارکردها و خدمات پیشنهادی توسط نرم افزارsuper decisions صورت گرفت. در بین شاخص‌های مورد بررسی شاخص پایداری (2 C) با وزن 389/0 مهمترین شاخص انتخاب خدمات و کارکردهای باغ اجتماعی و پس از این شاخص، شاخص قابلیت پذیرش(3C) با وزن 228/0 و شاخص اثربخشی(1C) با وزن 205/0 در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.براساس محاسبه با شاخص‌های وزن دار شده، در بین کارکردهای ابعاد باغ اجتماعی بعد اقتصادی "استفاده از زمین-های رها شده"، بعد اجتماعی " فضای تفریحی"، بعد سیاسی "گردشگری"، بعد فرهنگی"توسعه فرهنگ وقف باغ"، بعد محیط زیستی "کاهش الودگی"، بعد اکولوژیکی "تنوع زیستی"، بعد سلامتی "وزن بدن سالم"، بعد آموزشی "محیطی برای ترویج کشاورزی" بالاترین اولویت را کسب نمودند. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق می‌تواند در روشن‌سازی جایگاه باغ اجتماعی توسط مردم و مسئولان بسیار مفید و باعث توجیح‌پذیری سرمایه‌گذاری در راستای بهره‌مندی از خدمات و کارکردهای باغ اجتماعی داشته باشد. به دلیل اهمیت باغ اجتماعی می‌بایست هنگام طراحی شهر باید برنامه‌ای برای تأمین زیرساخت سبز شهری، مبتنی بر دانش خدمات و کارکردهای این باغ‌ها مطابق با ترجیحات اجتماعی ضروری در نظر گرفته شود.
پرستو حسن پور؛ رومینا سیاح نیا؛ حسن اسماعیل زاده
چکیده
سابقه و هدف: فضای سبز شهری به‌عنوان بخش مهمی از اکوسیستم پیچیده شهری، خدمات اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی فراوانی را برای ارتقاء کیفیت زندگی در شهرها عرضه می کند. امروزه رشد سریع شهرنشینی به همراه تغییرات زیاد در پوشش و کاربری زمین ها سبب کاهش خدمات اکولوژیک و در نتیجه موجب بروز پیامدهای منفی محیط زیستی شده است. بر همین اساس ...
بیشتر
سابقه و هدف: فضای سبز شهری به‌عنوان بخش مهمی از اکوسیستم پیچیده شهری، خدمات اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی فراوانی را برای ارتقاء کیفیت زندگی در شهرها عرضه می کند. امروزه رشد سریع شهرنشینی به همراه تغییرات زیاد در پوشش و کاربری زمین ها سبب کاهش خدمات اکولوژیک و در نتیجه موجب بروز پیامدهای منفی محیط زیستی شده است. بر همین اساس هدف از این مطالعه بررسی روند تغییرات در وسعت و ساختار اکولوژیک فضای سبز منطقه 22 تهران در سال‌های 1996 تا 2018 با رویکرد اکولوژی سیمای سرزمین بمنظور بیان راهبردهای بهینه توسعه فضای سبز است. مواد و روش ها: منطقه مطالعاتی در این پژوهش، منطقه 22 شهرداری تهران می باشد. با توجه به این‌که یکی از اصول اکولوژی سیمای سرزمین بررسی تغییرات کاربری‌ها و پوشش زمین ها است بنابراین با استفاده از تصاویر ماهواره لندست1 در سال‌های 1996 و 2018 نقشه‌های پوشش زمین های منطقه 22 تهران با روش طبقه بندی نظارت شده در 4 کلاس انسان‌ساخت، فضای سبز، فضای باز و لکه‌های آبی تهیه و در ادامه مطالعه با سنجه‌های سیمای سرزمین در سطح سیمای سرزمین شامل آنتروپی نرمال شده، غنای گونه‌ای، تراکم حاشیه، مساحت لکه، انعطاف‌پذیری لکه و نیز در سطح کلاس شامل مساحت طبقه، تعداد لکه‌ها، تراکم حاشیه در سطح کلاس، میانگین اندازه و میانگین شکل لکه سیمای سرزمین مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج و بحث: یافته‌های تحقیق بیانگر این است که لکه‌های سبز منطقه22 تهران در سال 2018 در مقایسه با سال 1996 ازنظر پیوستگی و اندازه و شکل دچار تغییرات عمده شده و در وضعیت مطلوبی قرار ندارند، چراکه ساختار فضاهای سبز شهری ریزدانه گشته و حالت تکه‌تکه شده پیداکرده است. به عبارت دیگر دو نوع تغییر عمده در سیمای سرزمین منطقه شامل ایجاد لکه‌های جدید و جدا شدن لکه ها رخ‌داده است. نتیجه‌گیری: با توجه به قابلیت‌های تحلیلی متریک‌های سیمای سرزمین در بهبود ساختار اکولوژیک شهرها و ارزیابی وضعیت فضای سبز پیشنهاد می‌شود رویکرد اکولوژی سیمای سرزمین در برنامه‌ریزی و مدیریت فضای سبز شهرها مدنظر قرار گیرد.
بهرام سیاوش پور؛ مجتبی شادلو جهرمی؛ حسن نودهی
دوره 14، شماره 4 ، دی 1395، ، صفحه 105-120
چکیده
سابقه و هدف: حس تعلق به مکان یکی از واکنش‌های احساسی و عاطفی انسان نسبت به محیط است که فرد را به مکان پیوند داده و هویت شخص و مکان را شکل می‌دهد. محیط‌های آموزشی کودکان، بعد از محیط خانه و خانواده، بیشترین سطح ارتباط را با کودکان به تعامل می‌گذارد و حس تعلق به مکان، ممیزی‌هایی برای شوق بازگشت به مدرسه و ماندن در آن فراهم آورده، که ...
بیشتر
سابقه و هدف: حس تعلق به مکان یکی از واکنش‌های احساسی و عاطفی انسان نسبت به محیط است که فرد را به مکان پیوند داده و هویت شخص و مکان را شکل می‌دهد. محیط‌های آموزشی کودکان، بعد از محیط خانه و خانواده، بیشترین سطح ارتباط را با کودکان به تعامل می‌گذارد و حس تعلق به مکان، ممیزی‌هایی برای شوق بازگشت به مدرسه و ماندن در آن فراهم آورده، که از جمله عامل‌های اساسی در پیوند دانش‌آموز با محیط آموزشی است. از طرفی دیگر کمبود سطح کمی و کیفی فضای سبز محیط‌های آموزشی مدارس امروز در کشور ما، این محیط‌ها را به مکانی بی‌روح با مصالح و ساختمان‌های غیرجذاب برای کودکان بدل ساخته است. هدف از انجام این تحقیق پاسخ به این پرسش است که اساسا چه ارتباط معناداری میان محیط سبز مدارس (و ابعاد مختلف ارتباط با فضای سبز) و حس تعلق به مکان وجود دارد؟مواد و روش‌ها: در این تحقیق سعی شده با بهره‌گیری از بررسی‌های کتابخانه‌ای مبانی حس تعلق و نقش آن در محیط‌های آموزشی کودکان تبیین شود، و سپس با استفاده بررسی‌های میدانی و به روش پرسشنامهای، فرضیات مطرح‌شده در ابتدای پژوهش را با تحلیل اطلاعات به‌دست‌آمده از پرسش‌نامه در نرم‌افزار SPSS ارزیابی کنیم. در این پرسش‌نامه دو عامل حس تعلق به مدرسه و ارتباط با فضای سبز مدرسه (به همراه عوامل مختلف آن شامل ”ارتباط حسی با فضای سبز“، ”مشارکت در خلق فضای سبز“ و ”ارتباط آموزش‌محور با فضای سبز“) مورد سنجش قرار گرفتند.نتایج و بحث: این قسمت از دو بخش آمار توصیفی و آزمون فرضیات تشکیل شده است. و بخش آمار توصیفی رابطه مستقیم بین سطح کمی و کیفی ارتباط با فضای سبز مدرسه و حس تعلق به مدرسه مشهود است. شاهد این امر متناسب بودن سطح فضای سبز مدارس با حس تعلق دانش‌آموزان است که از پرسش‌نامه‌های توزیع‌شده بین دانش‌آموزان این مدارس به‌دست‌آمده است. در بخش آزمون فرضیات با استفاده از روش آزمون فرضیات هر یک از فرضیات تحقیق مورد بررسی قرار می‌گیرد که با بهکارگیری شیوه‌ای کمی از دو روش آزمون همبستگی (Correlation Test) و رگرسیون چندمتغیره (Multiple Linear Regression) در ارزیابی فرضیات استفاده شده است. فرضیه اصلی تحقیق با همبستگی پیرسون (649/0) که بیانگر رابطه مثبت و بسیار قوی بین متغیر ارتباط با فضای سبز مدرسه و حس تعلق به مدرسه است تقویت می‌شود. همچنین فرضیات فرعی تحقیق با ضریب همبستگی و ضریب معناداری قابل‌قبول تایید می‌شوند.نتیجه‌گیری: در انتها این نتیجه حاصل شده که رابطه‌ای معنادار بین ارتباط با فضای سبز مدرسه در سطوح مختلف آن از جمله: ”ارتباط حسی با فضای سبز“، ”مشارکت در خلق فضای سبز“ و ”ارتباط آموزش محور با فضای سبز“، با حس تعلق به مدرسه در کودکان برقرار است. ارتباط حسی با فضای سبز با ایجاد درگیری مستقیم (با تمام حواس ادراکی) و تجربه‌مدار با محیط، باعث تسلط شناختی بر مکان می‌شود که خود از عوامل ایجاد حس خودی بودن و تعلق به مکان است. مشارکت در خلق فضای سبز حس تملک فضایی و عزت نفس را در کودکان بر می‌انگیزد که پیوند با مکان را تسهیل می‌کند. ارتباط آموزش‌محور با فضای سبز نیز از دیگر مواردی است که در آن فضای بیرون و طبیعت به عنوان محیط آموزشی و یا حتی منبع آموزش و یادگیری مطرح است.
مجید رمضانی مهریان؛ شهرزاد فریادی
دوره 12، شماره 2 ، تیر 1393
چکیده
پیوستگی لکه های سبز شهری یکی از مهم ترین ویژگی های شبکهفضای سبز و از الزامات افزایش کارایی و مخصوص اً حفاظت ازتنوع زیستی است. بنابراین برنامهریزان و طراحان فضاهای سبز شهرینیاز به ابزاری برای تجزیه و تحلیل پیوستگی شبکه و بهینه سازی آندارند. با بهکارگیری اصول اکولوژی سیمایسرزمین و مفاهیم موجوددر تئوری گراف در کنار هم میتوان به شبیه ...
بیشتر
پیوستگی لکه های سبز شهری یکی از مهم ترین ویژگی های شبکهفضای سبز و از الزامات افزایش کارایی و مخصوص اً حفاظت ازتنوع زیستی است. بنابراین برنامهریزان و طراحان فضاهای سبز شهرینیاز به ابزاری برای تجزیه و تحلیل پیوستگی شبکه و بهینه سازی آندارند. با بهکارگیری اصول اکولوژی سیمایسرزمین و مفاهیم موجوددر تئوری گراف در کنار هم میتوان به شبیه سازی و تجزیه تحلیلشبکه فضای سبز پرداخت و طرح مناسبی برای توسعه فضای سبز درراستای بهبود پیوستگی، کارایی و حفظ تنوع زیستی ارائه کرد . باانتخاب منطقه یک شهر تهران به عنوان مطالعه موردی در این مقاله،ابتدا مسیرهای بالقوه برای اتصال مهم ترین لکه های سبز با استفاده ازتحلیل مسیر حداقل هزینه تعیین می‌شود. و سپس با تجزیه و تحلیلشبکه و استفاده از مفاهیم موجود در تئوری گراف و هم چنین مدلجاذبه طرح بهینهای برای توسعه فضای سبز منطقه یک تهران ارائهمی گردد. نتایج این تحقیق نشان دهنده کارایی بالای تحلیل شبکه درمدلسازی، تجزیه تحلیل و بهینهسازی شبکه فضای سبز شهری است.هم چنین در راستای پوشش نارساییهای موجود در برنامههای توسعهفضای سبز شهری، روش مناسبی برای افزایش پیوستگی شبکه فضایسبز شهری و در نتیجه بهبود کارایی فضای سبز ارائه شد.
