جواد درویشی خاتونی؛ سارا نری میسا؛ فروغ عباساقی؛ علی محمدی؛ مهدی حمدالهی؛ علیرضا صالحی پور میلانی؛ نظام اصغری‌پور دشت بزرگ
دوره 15، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 93-110
چکیده
سابقه و هدف:
استان خوزستان به خاطر خشک‌سالی‌های اخیر تحت‌تاثیر پدیده نوظهور گردوغبار قرار گرفته است. پدیده گردوغبار که در مواردی غلظت قابل‌ملاحظه‌ای دارد، گاهی دید افقی را به 20 متر تقلیل می‌دهد و مشکلات متعددی را ایجاد می‌کند که از آن جمله می‌توان به تهدید سلامتی انسان، جذب یا پراکنش تابش خورشید و تاثیر بر دمای هوا منطقه، ...
بیشتر
سابقه و هدف:
استان خوزستان به خاطر خشک‌سالی‌های اخیر تحت‌تاثیر پدیده نوظهور گردوغبار قرار گرفته است. پدیده گردوغبار که در مواردی غلظت قابل‌ملاحظه‌ای دارد، گاهی دید افقی را به 20 متر تقلیل می‌دهد و مشکلات متعددی را ایجاد می‌کند که از آن جمله می‌توان به تهدید سلامتی انسان، جذب یا پراکنش تابش خورشید و تاثیر بر دمای هوا منطقه، اثر منفی بر فعالیت‌های کشاورزی، کاهش دید و مشکلات حمل و نقل جاده‌ای و ده‌ها عوارض نامطلوب بهداشتی، زیست‌محیطی و اقتصادی دیگر اشاره کرد. بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، بررسی کانی‌شناسی و ژئوشیمی گرد‌و‌غبارها برای تعیین منشاء احتمالی، خصوصیات زمین‌‌زیست‌محیطی عناصر موجود در ذرات گردوغبار و نقش آنها در آلودگی محیط زیست ضروری است.
مواد و روش‌ها:
برای نمونه‌برداری از ذرات گردوغبار موجود در هوا، یک میز شیشه‌ای، دارای لبه‌ای به ارتفاع 5 سانتی‌متر و به مساحت 5/1 مترمربع طراحی شد. پژوهش از فروردین 1390 به مدت دو سال در استان خوزستان (آبادان، اهواز و بستان) انجام شد. با بررسی پژوهش‌های انجام‌شده قبلی و استخراج کانون‌های معرفی‌شده، 5 منطقه منشا برای غبارهای واردشده به کشور شناسایی شد. 30 نمونه غبار برای آنالیز عنصری و کانی‌شناسی نمونه‌برداری و آنالیز شد. آنالیز کانی‌شناسی رسوبات با استفاده از نمونه‌های پودرشده توسط دستگاه Siemens XRD diffraktometer D5000 انجام گرفت. برای آنالیز عنصری نیز از دستگاه ICP-OES مدل JY70 PLUSو ICP Optical Emission Spectrometer مدل Varian 735-ES استفاده شد. آنالیزها در آزمایشگاه‌های سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور صورت گرفت.
نتایج و بحث:
با توجه به بررسی پژوهش‌های قبلی طی دو سال (1390 و 1391) که با هدف منشایابی انجام شده بود پنج محدوده منشا مشخص شد که غالب غبارهایی که خوزستان را طی سال‌های 1390 و 1391 تحت تاثیر قرار داده‌اند از محدوده‌های مشخص‌شده پخش شده‌اند. منطقه 1: شمال غرب عراق و شرق سوریه، دو طرف رود فرات، با حداقل 9 مورد ایجاد غبار در طول دو سال، منطقه 2: تالاب‌ها و زمین‌های خشک‌شده جنوب عراق (بین‌النهرین) با حداقل 5 مورد ایجاد غبار در منطقه خوزستان، منطقه 3: زمین‌های اطراف و شمال دریاچه تارتار در عراق با 4 مورد ایجاد غبار، منطقه 4: زمین‌های غرب عراق (استان الانبار) و شرق سوریه (استان هاموس) با 3 مورد وقوع غبار در طول دو سال، منطقه 5: مناطق مرزی شمال عربستان و شرق اردن با 2 مورد ایجاد غبار در طول بازه زمانی مورد بررسی این محدوده‌ها را تشکیل می‌دهند. کانی‌شناسی غبارها در منطقه مقصد، حاکی از وجود کلسیت، کوارتز، کانی‌های رسی و مقدار ناچیزی دولومیت، ژیپس و فلدسپار برای کانون‌های مناطق 1، 3، 4 و هالیت، دولومیت، کلسیت، کوارتز و ژیپس برای کانون‌های جنوب عراق (منطقه 2) است که محیط رسوبی مرتبط با فرسایش و تبخیر (دریاچه‌ها و تالاب‌های خشک‌شده و رسوبات دریاچه‌های قدیمی) را به عنوان منشأ زمین‌شناسی این ذرات، تداعی می‌کند. غالب فلزات سنگین، عناصر سمی و رادیواکتیو موجود در غبارها دارای غنی‌شدگی بالا هستند. این غنی‌شدگی تحت‌تاثیر مواد هیدروکربنی و فرایند‌های بالادستی صنعت نفت، جنگ‌های مکرر و استفاده از سلاح‌های شیمیایی و میکروبی دارای عناصر رادیواکتیو، تجمع در ذرات رس به واسطه توانایی جذب بالای برخی فلزات سنگین، خشک‌شدگی تالاب‌ها و زمین‌های منطقه منشا و ایجاد شرایط تبخیری است که غالبا به‌صورت انسان‌زاد بوده‌اند.
نتیجه‌گیری:
خاستگاه غبارهای وارده به خوزستان غالبا از دریاچه‌ها و تالاب‌های خشک‌شده و رسوبات دریاچه‌های قدیمی هستند و غنی‌شدگی‌های بالا و ایجاد میزان غیر‌معمول در عناصر در گرد‌و‌غبارها به‌دلیل توانایی جذب بالای عناصر توسط ذرات رسی، ناشی از مواد هیدروکربنی، آثار جنگ تحمیلی و خشک شدن تالاب‌ها است که غالبا انسان‌زاد است.
هاجر حسن شاهی؛ سید ابوالحسن ساداتی؛ عبدالمطلب رضایی
دوره 7، شماره 2 ، دی 1388
چکیده
پایداری در مدیریت منابع طبیعی و حفظ آن از شروط اساسی برای رسیدن به توسعه پایدار کشاورزی وروستایی است . هدف اصلی این تحقیق تحلیل مدیریت پایدار منابع طبیعی در بین کشاورزان شهرستان بهبهان ازاستان خوزستان می باشد . در این تحقیق از روش توصیفی – همبستگی استفاده شد. تعداد نمونه تحقیق بر اساس فرمول کوکران 150 نفر برآور د گردید که بر اساس نمونه ...
بیشتر
پایداری در مدیریت منابع طبیعی و حفظ آن از شروط اساسی برای رسیدن به توسعه پایدار کشاورزی وروستایی است . هدف اصلی این تحقیق تحلیل مدیریت پایدار منابع طبیعی در بین کشاورزان شهرستان بهبهان ازاستان خوزستان می باشد . در این تحقیق از روش توصیفی – همبستگی استفاده شد. تعداد نمونه تحقیق بر اساس فرمول کوکران 150 نفر برآور د گردید که بر اساس نمونه گیری طبقه ای و کاملا تصادفی داده های مورد نیاز از این تعداد کشاورز جمع آوری گردید. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه ای بود که روایی محتوایی آن توسط پانل متخصصان تعیین گردید. نتایج عمده این مطالعه نشان می دهد که 7/30 درصد (46) کشاورز در گروه ناپایدار، 7/58 درصد یا 88 کشاورز درگروه پایداری متوسط و 7/10 درصد یا 16 نفر از کشاورزان در گروه پایدار جای گرفتند. هم چنین نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره نشان می دهد متغیرهای میزان درآمد کشاورزان ، سابقه کار کشاورزی تعداد افراد باسواد خانواده ، شرکت در کلاس های ترویجی و میزان درآمد غیر کشاورزی توانایی تبیین 83% ( 834/0= R2 ) تغییرات متغیر مدیریت پایدار منابع طبیعی توسط کشاورزان را دارا می باشند.
