محدثه میر؛ حمید محمدی
چکیده
سابقه و هدف: در مناطق خشک و نیمه خشک وجود تالاب ها اهمیت بسیاری دارد. نتایج به دست آمده از تحقیقات مختلف نشان داده است که تالاب ها علاوه بر منافع زیست محیطی از جمله تثبیت خاک، تنظیم درجه حرارت، کاهش خشکی هوا و... منافع اقتصادی نیز بر جوامع محلی داشته است. به صورتی که امرار معاش آنها بستگی به تالاب ها داشته و با ایجاد خشکسالی ...
بیشتر
سابقه و هدف: در مناطق خشک و نیمه خشک وجود تالاب ها اهمیت بسیاری دارد. نتایج به دست آمده از تحقیقات مختلف نشان داده است که تالاب ها علاوه بر منافع زیست محیطی از جمله تثبیت خاک، تنظیم درجه حرارت، کاهش خشکی هوا و... منافع اقتصادی نیز بر جوامع محلی داشته است. به صورتی که امرار معاش آنها بستگی به تالاب ها داشته و با ایجاد خشکسالی های پی در پی و خشک شدن بستر تالاب ها بسیاری از جوامع محلی مجبور به مهاجرت شده اند. تالاب هامون از جمله اکوسیستم های طبیعی می باشد که در منطقه سیستان منافع زیست محیطی و اقتصادی با ارزشی برای جوامع محلی داشته است اما به دلیل خشکسالی های ایجاد شده خسارت های جانی و مالی بسیاری در منطقه سیستان ایجاد شده است. هدف از این مطالعه بررسی منافع بهره برداران از تالاب هامون در زمان پرآبی تالاب و بررسی خسارت های ایجاد شده برای بهره برداران در زمان خشکسالی می باشد.مواد و روش ها: در این مقاله به منظور بررسی منافع بهره برداران از تالاب هامون، با مشورت جوامع محلی و تحقیقات قبلی انجام شده، سه شغل کشاورزی، صیادی و دامداری به منظور مصاحبه انتخاب شد. داده های مورد استفاده از پرسشنامه ها استخراج شد و منافع کشاورزان، صیادان و دامداران به روش قیمت های بازار بررسی گردید، از روش ارزش گذاری مشروط به منظور بررسی خسارت های ایجاد شده در تالاب استفاده شد. نتایج و بحث: نتایج نشان می دهد در سال ۱۳۹۹ منفعت حاصل از بخش صیادی ۷۹۶۷۰۰۲۸۰۰ ریال، منفعت بخش دامداری ۷۷۴۵۲۹۲۳۶۱۰ ریال و کشاورزی ۳۱۸۱۶۵۲۸۲۱۲۰ ریال می باشد. بررسی خسارت ایجاد شده در سال ۱۴۰۱ نیز مشخص کرد ۱۱۶۸۳۴۵۴۱۶۰۰ ریال خسارت به بهره برداران تحمیل شده است. همچنین بررسی تمایل به پرداخت به منظور حفظ و احیای تالاب هامون ۲۳۴۴۵۵۵۹۲۰۰ ریال به دست آمد. با توجه به نتایج این مطالعه و مقایسه منافعی که ذینفعان از تالاب هامون داشته اند و خسارت هایی که به دلیل خشکسالی به آنها تحمیل شده است، در می یابیم که لازم است اقداماتی جدی به منظور مدیریت مناسب جهت آبگیری تالاب (حق آبه تالاب هامون) و ایجاد معیشت های جایگزین برای ذینفعان تالاب در دستور کار قرار بگیرد.نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان می دهد، جوامع محلی با بهره برداریهای انجام شده از تالاب منافع اقتصادی بسیاری داشته اند و با خشکسالی ایجاد شده خسارت زیادی به آنها تحمیل شده است. بنابراین با توجه به بهره برداریهای صورت گرفته در زمان پرآبی تالاب هامون، از جمله استفاده از آب برای کشاورزی، رفت و آمد صیادان به منظور صید ماهی و برداشت علوفه توسط دامداران و حتی ورود دامها به منظور چرای در نیزارها این فعالیت های انسانی می تواند یکی از عوامل مهم در تخریب و کاهش منابع آبی تالاب هامون باشد.
