محمد عسگری؛ محسن جوانمیری پور؛ وحید اعتماد؛ عبدالمجید لیاقت؛ اعظم اسکندری راد
چکیده
سابقه و هدف: یکی از محدودیت‌های اصلی در منطقه های خشک و نیمه خشک، تخصیص منابع آبی برای توسعه فضای سبز است. از آنجایی که تنش‌های آبی و خشکی در کنار انتخاب نادرست گونه از عامل های اصلی کاهش دهنده بقای نهال‌ها در مرحله استقرار در جنگل کاری‌ها در منطقه های خشک و نیمه‌خشک به شمار می‌آیند، بنابراین این پژوهش با هدف بررسی ویژگی ...
بیشتر
سابقه و هدف: یکی از محدودیت‌های اصلی در منطقه های خشک و نیمه خشک، تخصیص منابع آبی برای توسعه فضای سبز است. از آنجایی که تنش‌های آبی و خشکی در کنار انتخاب نادرست گونه از عامل های اصلی کاهش دهنده بقای نهال‌ها در مرحله استقرار در جنگل کاری‌ها در منطقه های خشک و نیمه‌خشک به شمار می‌آیند، بنابراین این پژوهش با هدف بررسی ویژگی های ظاهری نهال‌های گونه‌های زبان گنجشک، توت نرک و افرای سیاه در گلخانه و عرصه تحت تنش‌های آبی در شهر رباط‌کریم است.مواد و روش‌ها: شهر رباط‌کریم یکی از شهرستان‌های استان تهران، با وسعتی معادل ۲۷۵ کیلومتر مربع است. به منظور مطالعه اثر تنش آبی بر ویژگی های ظاهری نهال‌های مورد مطالعه از هر گونه (سه نوع گونه) در هر محیط (گلخانه و عرصه)، تعداد 20 اصله نهال (مجموع 120 اصله نهال) در دو محیط گلخانه و عرصه کاشته شد و در سه سطح تنش آبی (دو، چهار و شش روز پس از فرا رسیدن نقطه حد مجاز تخلیه رطوبتیMAD)1) در قالب طرح بلوک‌های به طور کامل تصادفی در پنج تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند. بدین صورت که نهال‌هایی که به نقطه MAD می‌رسیدند، بلافاصله آبیاری نمی‌شدند و تحت سه سطح از تنش آبی دو، چهار و شش روز پس از فرا رسیدن نقطه MAD قرار گرفتند. سپس ویژگی های کمی ظاهری نهال‌ها که شامل پارامترهای تعداد برگ‌ها، ابعاد برگ‌ها، ارتفاع نهال‌ها، قطر بن، وزن برگ خشک، وزن خشک ساقه بههمراه ویژگیهای کیفی نهال‌ها که عبارت‌اند از شادابی برگ‌ها و سلامت نهال‌ها، اندازه‌گیری شدند.نتایج و بحث: نتایج نشان داد که تعداد بازه زمانی فرا رسیدن نقطه MAD در گلخانه برای گونه‌های زبان‌گنجشک 29، افرای سیاه 28 و توت نرک 32 و در عرصه برای گونه‌های زبان‌گنجشک 20، افرای سیاه 20 و توت نرک 17 دوره بوده است. به طور کلی در هر سه گونه مورد مطالعه، در اردیبهشت ماه (زمان شروع پژوهش)، نهال‌ها در وضعیت بسیار مناسبی قرار داشت. در سایر ماه‌ها، پس از تحت تنش آبی قرار گرفتن (دو، چهار و شش روزه) همواره با گذشت زمان از تعداد برگ و ابعاد برگ کاسته شده است. به طوریکه در گونه افرای سیاه تعداد برگ‌ها در محیط گلخانه در ماه مرداد به عدد صفر (بی برگی نهال) رسید.نتیجه گیری: به طور کلی با افزایش تنش آبی از تعداد برگ، ابعاد برگ، وزن برگ خشک، وزن خشک ساقه، شادابی برگ‌ها و سلامت نهال کاسته شد. به نظر می‌رسد که شش روز پس از MAD زمان مناسب آبیاری نهال‌ها با توجه به ویژگی های ظاهری آنان است. توجه به ویژگی های ظاهری نهال‌ها در هنگام آبیاری همواره به استفاده بهینه در مصرف آب، جلوگیری از زیاد آبیاری و کم آبیاری نهال‌ها و صرفه جویی در هزینه‌های مربوطه کمک شایانی می‌کند.
