مدینه بیژنی؛ سعید صوفی زاده؛ امیرحسین شیرانی راد؛ حمید جباری
چکیده
سابقه و هدف: آب قابل دسترس به منظور آبیاری کلزا در اواخر فصل رشد بـه دلیـل کاهش بارندگی و همچنین اسـتفاده از منـابع آبـی بـرای زراعت های پرسود بهاره افـت شدیدی می یابد. لذا امکان مواجه شدن گیاه با تنش خشکی در مراحل پایانی رشد بسیار محتمل می باشد. بنابراین گزینش ژنوتیپ های مقاوم به خشکی برای موفقیت در تولید این محصول در مناطق ...
بیشتر
سابقه و هدف: آب قابل دسترس به منظور آبیاری کلزا در اواخر فصل رشد بـه دلیـل کاهش بارندگی و همچنین اسـتفاده از منـابع آبـی بـرای زراعت های پرسود بهاره افـت شدیدی می یابد. لذا امکان مواجه شدن گیاه با تنش خشکی در مراحل پایانی رشد بسیار محتمل می باشد. بنابراین گزینش ژنوتیپ های مقاوم به خشکی برای موفقیت در تولید این محصول در مناطق خشک و نیمه خشک بسیار حائز اهمیت است.مواد و روش ها: آزمایشی مزرعه ای به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال زراعی (98-1396) در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام شد. تیمارهای تنش خشکی شامل آبیاری معمول، قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی تا پایان رشد و قطع آبیاری از مرحله گلدهی تا پایان رشد در کرت های اصلی و ژنوتیپ های پاییزه کلزا شامل Talayeh، Okapi، SLM046، Ahmadi، Zarfam، Licord، Neptun، Natali، GK Gabriella و Opera در کرت های فرعی در نظر گرفته شدند.نتایج و بحث: نتایج نشان داد که تنش خشکی به خصوص در قطع آبیاری از گلدهی در تمام ژنوتیپ های مورد بررسی باعث کاهش وزن هزار دانه، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، درصد روغن، عملکرد دانه، عملکرد روغن، طول دوره رشد و کارایی مصرف آب نسبت به آبیاری معمول شد. در شرایط آبیاری معمول بیشترین عملکرد دانه در ژنوتیپ های okapi، Neptun و Natali به ترتیب با 5558، 5698 و 5076 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. در شرایط تنش خشکی ژنوتیپ های SLM046، Zarfam، Natali و Opera در قطع آبیاری از خورجین دهی با عملکرد دانه به ترتیب 3144، 2864، 3237 و 2951 کیلوگرم در هکتار و در قطع آبیاری از گلدهی به ترتیب با عملکرد دانه 2377، 2472، 2441 و 2539 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. شاخص های میانگین بهرهوری (MP)، میانگین هندسی بهرهوری (GMP) و تحمل تنش (STI) بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه در شرایط تنش و غیرتنش داشتند و برای گزینش ژنوتیپ های برتر مناسب تر بودند. بر همین اساس مقاومترین ژنوتیپ ها به تنش Okapi، SLM046، Zarfam، Neptun، Natali و Opera بودند.نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصله ژنوتیپ های Okapi، SLM046، Zarfam، Neptun، Natali و Opera در شرایط تنش آخر فصل به عنوان ژنوتیپ های برتر جهت کشت در شرایط آب و هوایی کرج توصیه می گردند.
