محمد قلی زاده؛ مجید علی نژاد
دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 111-126
چکیده
سابقه و هدف: افزایش رشد جمعیت و تقاضای بیشتر برای فعالیت‌های کشاورزی و آبزی‌پروری اهمیت کیفیت و کمیت منابع آبی را دوچندان کرده است. بنابراین منابع آب سطحی بیش از دیگر منابع آب در معرض آلودگی قرار دارند. تعمیم داده‌های نقطه‌ای به سطح در بیشتر تحقیقات منابع آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. روش‌های درون‌یابی به‌عنوان راه‌حل مناسبی ...
بیشتر
سابقه و هدف: افزایش رشد جمعیت و تقاضای بیشتر برای فعالیت‌های کشاورزی و آبزی‌پروری اهمیت کیفیت و کمیت منابع آبی را دوچندان کرده است. بنابراین منابع آب سطحی بیش از دیگر منابع آب در معرض آلودگی قرار دارند. تعمیم داده‌های نقطه‌ای به سطح در بیشتر تحقیقات منابع آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. روش‌های درون‌یابی به‌عنوان راه‌حل مناسبی در تخمین محل‌های نمونه‌برداری‌نشده مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین هدف این پژوهش استفاده از بهینه‌ترین روش درون‌یابی برای بررسی کیفیت رودخانه زرین‌گل و تأثیر عوامل انسانی مختلف بر آن بوده است. مواد و روش‌ها: برای بررسی کیفیت آب از 12 ایستگاه مطالعاتی در طول دو فصل زمستان و بهار (95-1394) نمونه‌برداری شد. سپس پارامترهای محیطی آب (شامل اکسیژن محلول، نیترات، فسفات، کدورت، Hp و TSS) و شاخص هیلسنهوف (شاخص کیفیت آب) با استفاده از توابع درون‌یابی بر اساس تکنیک اعتبار‌سنجی متقابل (کمترین مقدار RMSE، کمترین مقادیر MAE و MBE نزدیک به صفر داده‌های مکانی و بیشترین مقدار R2) روش‌های قطعی و زمین‌آماری در محیط GIS تهیه شد. نتایج و بحث: نتایج نشان داد با مقایسه خطای حاصل از میان‌یابی شاخص‌ها، کریجینگ روش مناسب‌تری نسبت به روش معکوس فاصله است. همچنین نتایج مدل‌سازی مشخص کرد که بیشترین میزان شاخص هیلسنهوف با مدل برازش‌شده گوسی در ایستگاه 2 (بعد مزرعه پرورش ماهی) 31/5 و ایستگاه 10 (پساب روستایی) 2/5 است که نشان‌دهنده شاخص آلودگی آلی قابل‌ملاحظه و از لحاظ کیفیت آب در طبقه نسبتاً ضعیف قرار دارد. نتیجه‌گیری: بررسی تغییرات مکانی پارمترهای محیطی آب رودخانه نشان داد که افزایش میزان تغییرات فیزیکی و شیمیایی آب در طول رودخانه از جمله تأثیرخروجی پساب روستا، مزارع پرورش ماهی و فعالیت‌های کشاورزی بر کیفیت آب رودخانه ارتباط مستقیم داشته و از بالادست به پایین‌دست رودخانه سطوح آلودگی افزایش وکیفیت آب کاهش می‌یابد.
