الهام نوشادی؛ مهدی همایی؛ محمد محمودیان شوشتری
دوره 15، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 111-128
چکیده
سابقه و هدف:
آلودگی ناشی از کاربرد نهاده‌های کشاورزی به‌ویژه علف‌کش‌ها یکی از چالش‌های زیست‌محیطی عصر حاضر است و به‌کارگیری فناوری‌های نوین همچون سم-آبیاری این مشکل را دوچندان کرده است. بنابراین، گزینش راهبردهای بهینه مدیریتی با تکیه بر شناخت سرنوشت سموم در خاک بسیار ضروری است. هدف از این پژوهش، بررسی کمّی رفتار جذب سطحی و رهاسازی ...
بیشتر
سابقه و هدف:
آلودگی ناشی از کاربرد نهاده‌های کشاورزی به‌ویژه علف‌کش‌ها یکی از چالش‌های زیست‌محیطی عصر حاضر است و به‌کارگیری فناوری‌های نوین همچون سم-آبیاری این مشکل را دوچندان کرده است. بنابراین، گزینش راهبردهای بهینه مدیریتی با تکیه بر شناخت سرنوشت سموم در خاک بسیار ضروری است. هدف از این پژوهش، بررسی کمّی رفتار جذب سطحی و رهاسازی علف‌کش‌ها در خاک در شرایط واقعی مزرعه و در آزمایشگاه است.
مواد و روش‌ها:
بدین منظور، علفکش متری‌بیوزین به خاک کرت‌های آزمایشی در مزرعه به دو روش سم‌پاشی معمولی (Conventional Spraying: CS) و سم-آبیاری (Herbigation: HRB) و در محیط آزمایشگاه افزوده شد. پس از بررسی رفتار جذب و واجذب علفکش به روش‌های پیمانه‌ای و سانتریفیوژ، مدل‌های مختلف جذب تعادلی به داده‌های به دست آمده برازش داده شدند.
نتایج و بحث:
نتایج نشان داد که به دلیل مقدار کم ماده آلی و رس در خاک، به‌طور کلی جذب سطحی علفکش در هر سه نوع تیمار ضعیف است و روند کلی آن از مدل فروندلیچ پیروی می‌کند. نتایج نشان داد از آنجایی‌که در هر سه تیمار مکانیسم جذب سطحی علفکش از نوع پیوند هیدروژنی ضعیف است، بخش عمده علفکش جذب شده پس از چهار مرحله شست‌وشو رهاسازی می‌شود. اما در تیمارهای آزمایشگاهی و سم-آبیاری، مقدار رهاسازی نسبتاً کمتر بوده و پسماند کمی به دلیل پخشیدگی مولکول‌های علفکش به درون منافذ بین خاک‌دانه‌ای و به دام افتادن در این منافذ مشاهده می‌شود.
نتیجه‌گیری:
به‌طور کلی نتایج این بررسی نشان داد که مقدار جذب سطحی علفکش در تیمارهای آزمایشگاهی و سم-آبیاری به دلیل وجود رطوبت بیشتر در خاک و در نتیجه افزایش مکان‌های آب‌دوست ماده آلی و نیز پخشیدگی مولکول‌های سم به درون منافذ بین خاک‌دانه‌ای، بیشتر از تیمار سم‌پاشی معمولی است، و بنابراین روش کاربرد سم بر رفتار جذب سطحی و رهاسازی آن تاثیرگذار است. بنابراین کاربرد سم به‌صورت سم-آبیاری به منظور کاهش هدررفت و افزایش کارایی آن در مزرعه پیشنهاد می‌شود.
