صفورا اسدی کپورچال؛ مهدی همایی؛ حسن رمضان پور
دوره 14، شماره 3 ، مهر 1395، ، صفحه 131-146
چکیده
سابقه و هدف: تجمع عناصر سنگین در خاک در بسیاری از نقاط دنیا مشکلات زیستمحیطی فراوانی را به‌وجود آورده‌اند. غلظت زیاد این عناصر در خاک ممکن است به مقداری زیاد به‌وسیله گیاه جذب شود و این مهم‌ترین راه ورود عناصر سنگین به زنجیره غذایی انسان و دام و چرخه‌های بیولوژیک است. بنابراین بررسی چگونگی انباشت این عناصر به منظور جلوگیری از آلودگی ...
بیشتر
سابقه و هدف: تجمع عناصر سنگین در خاک در بسیاری از نقاط دنیا مشکلات زیستمحیطی فراوانی را به‌وجود آورده‌اند. غلظت زیاد این عناصر در خاک ممکن است به مقداری زیاد به‌وسیله گیاه جذب شود و این مهم‌ترین راه ورود عناصر سنگین به زنجیره غذایی انسان و دام و چرخه‌های بیولوژیک است. بنابراین بررسی چگونگی انباشت این عناصر به منظور جلوگیری از آلودگی خاک و زیست‌بوم ضروری است. در میان عناصر سنگین، کادمیم به دلیل تحرک بالا در سیستم‌های بیولوژیک و توانایی تجمع درگیاهان بدون ایجاد هر گونه نشانه‌های قابل‌رؤیت به‌عنوان یکی از خطرناک‌ترین عناصر سنگین در نظر گرفته شده است. با توجه به اینکه کادمیم در خاک‌های اسیدی در محدوده pH 5/4 تا 5/5 متحرک بوده و برنج نیز در خاک‌های اسیدی بهترین رشد را دارد و نیز با توجه به نقش برنج در سلامت جامعه، این تحقیق با هدف بررسی آلودگی خاک شالیزارهای استان گیلان به کادمیم انجام شد.مواد و روش‌ها: بدین منظور تعداد ١٠٠ نمونه خاک از عمق ٠-٢٠ سانتی‌متری به طور تصادفی و با استفاده از دستگاه GPS پیش از کوددهی و کشت و پس از برداشت محصول از شالیزارهای مختلف استان تهیه شد. برای تجزیه خاک، نمونه‌های خاک برداشت‌شده پس از خشک شدن، از الک 2 میلی‌متری عبور داده شد. غلظت کادمیم کل و نیز برخی ویژگی‌های خاک شامل بافت خاک، هدایت الکتریکی، واکنش خاک، جرم ویژه ظاهری و حقیقی و ماده آلی خاک اندازه‌گیری شد. توزیع مکانی و پراکنش فلز سنگین کادمیم با استفاده از روشهای مختلف زمین آماری شامل IDW، Spline و Kriging در محیط GIS بررسی شد.نتایج و بحث: نتایج حاصل از تجزیه‌های فیزیکی و شیمیایی خاک نشان داد که متوسط pH خاک‌های مورد آزمایش ٤٨/٦ و شوری عصاره اشباع ٥٩/١ دسی‌زیمنس بر متر بوده که این مقدار شوری برای کشت گیاه برنج مشکلی ایجاد نمی‌کند. درصد شن نمونه‌های خاک بین ٤ الی ٣٥، سیلت بین ٢٨ الی ٤٩ و رس بین ٣٩ الی ٦٥ درصد بوده که بدین ترتیب بافت خاکها در محدوده Clay Loam، Silty Clay و Clay بوده که خاکی نسبتاً سنگین تا سنگین و برای کشت گیاه برنج مناسب است. مقدار ماده آلی به‌طور متوسط ٧٨/١ و دامنه تغییرات کادمیم کل خاک نیز پیش از کشت و پس از برداشت محصول به ترتیب با کمینه 65/0 و 97/1 و بیشینه 40/1 و 05/11 بود. از میان روشهای زمین‌آماری بررسی‌شده برای توزیع مکانی و پراکنش کادمیم روش کریجینگ معمولی با مدل کروی به‌عنوان بهترین روش انتخاب شد.نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده بخشی از منطقه مورد بررسی پس از برداشت محصول طبق شاخص Kelly آلوده بوده که میتواند بیانگر تأثیر استفاده از کودهای شیمیایی و مدیریت غیراصولی اراضی باشد و باید استفاده از این کودها با احتیاط بیشتری انجام شود. نقشه حاصل میتواند برای بررسی و مدیریت استفاده صحیح کودهای شیمیایی برای حاصلخیزی زمین‌های شالیزاری استفاده شود.
مهناز اسکندری؛ مهدی همایی؛ شهلا محمودی
دوره 11، شماره 3 ، مهر 1392
چکیده
انتخاب مکان مناسب دفن زباله های شهری از مسائل پیچیده دربرنامه ریزی استفاده از زمین است. برای انتخاب یک مکان بهینه،معیارهای زیست محیطی، فنی اقتصادی و اجتماعی فرهنگی بسیاری را باید در نظر گرفت. هدف این پژوهش، ارائه روشی بهینه برپایه تحلیل تصمیم گیری چندمعیاره و سامانه اطلاعات جغرافیایی توأم با نظرسنجی از متخصصین برای تعیین مکان ...
بیشتر
انتخاب مکان مناسب دفن زباله های شهری از مسائل پیچیده دربرنامه ریزی استفاده از زمین است. برای انتخاب یک مکان بهینه،معیارهای زیست محیطی، فنی اقتصادی و اجتماعی فرهنگی بسیاری را باید در نظر گرفت. هدف این پژوهش، ارائه روشی بهینه برپایه تحلیل تصمیم گیری چندمعیاره و سامانه اطلاعات جغرافیایی توأم با نظرسنجی از متخصصین برای تعیین مکان مناسب خاکچال است .روش پیشنهادی، پس از بسط ، برای انتخاب مکان مناسب دفن زباله های شهر مرودشت مورد ارزیابی قرار گرفت. در گام نخست ، باتوجه به هدف مسئله و به کمک نظرسنجی از 40 متخصص مدیریت مواد زاید، معیارهای ارزیابی تعیین شد. سپس با ورود نقشۀ معیارها به محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی، پایگاه اطلاعات مکانی منطقۀ مورد مطالعه ایجاد شد. آنگاه در مرحله طراحی تصمیم گیری، دو مرحله توأم معین شد: در مرحلۀ اول، مکان های نامناسب بر پایۀ 13 معیارمحدودکننده و براساس ضوابط سازمان حفاظت محیط زیست ایران،حذف شد. در مرحلۀ دوم، به کمک 16 معیار ارزیابی تعیین شده توسط متخصصین، مناطق انتخابی مرحلۀ اول با جزئیات بیشتری بررسی شد.بدین منظور ابتدا معیارهای ارزیابی استاندارد، و سپس با توجه به پاسخ متخصصین به اهمیت هریک از معیارها و با استفاده از روش رتبه بندی12 درصد از / وزن دهی شدند. نتایج مرحله اول نشان داد که تنها 11منطقه مورد مطالعه برای خاکچال مناسب است و کمبود زمین از نظراین کاربری یکی از عوامل محدودکننده در منطقه به شمار می آید .4 درصد / همچنین نتایج مرحله دوم مکان یابی نشان داد که درحدود 4از کل منطقۀ مورد مطالعه برای احداث خاکچال شهر مرودشت واجد بیشترین تناسب است.
مهناز اسکندری؛ مهدی همایی؛ شهلا محمودی؛ ابراهیم پذیرا
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1392
چکیده
انتخاب مکان مناسب خاکچال زبالههای جامد شهری از چالش های مهم زیستمحیطی میباشد، زیرا برای انتخاب مکانی بهینه، معیارهای زیادی باید در نظر گرفته شوند. هدف از این پژوهش، ارائه روشی کمی به منظور سادهسازی، کاهش تعداد معیارهای لازم برای مکان یابی خاکچالها و امکان چندکاربری کردن نقشههای خاکشناسی بود. بدین منظور پس از بسط روش پیشنهادی، این ...
بیشتر
انتخاب مکان مناسب خاکچال زبالههای جامد شهری از چالش های مهم زیستمحیطی میباشد، زیرا برای انتخاب مکانی بهینه، معیارهای زیادی باید در نظر گرفته شوند. هدف از این پژوهش، ارائه روشی کمی به منظور سادهسازی، کاهش تعداد معیارهای لازم برای مکان یابی خاکچالها و امکان چندکاربری کردن نقشههای خاکشناسی بود. بدین منظور پس از بسط روش پیشنهادی، این روش برای انتخاب مکان مناسب دفن زبالههای جامد شهر مرودشت به کار گرفته شد و نتایج حاصله با روشهای رایج زیست محیطی مقایسه گردید . نخست، معیارهای لازم برای مکانیابی خاکچال شامل چهار معیار بولین و هشت معیار عامل، منحصراً از نقشههای طبقهبندی اراضی منطقه مورد مطالعه استخراج شد. سپس معیارهای ارزیابی با روش درجه بندی، استاندارد و وزنهای مناسب به هر یک از آنها اختصاص یافت. آنگاه با تجمیع ورودیهای وزندار شده، نقشه تناسب اراضی منطقه برای خاکچال در دامنه صفر تا یک بدست آمد و به پنج کلاس تناسب تفکیک شد. مقایسه نتایج روش پیشنهادی با روش زیست محیطی نشان داد که اراضی با بیشترین تناسب برای مکان خاکچال از نظر موقعیت و مساحت تقریباً در هر دو روش یکسان است. با این تفاوت که در روش پیشنهادی تعداد معیارهای ورودی کمتر، روش وزندهی سادهتر و ساخت بانک اطلاعات پایه برای مکان یابی آسان تر است . افزون بر این، نتایج حاصل از نقشه طبقه بندی ار اضی توان تولید خاکها را نیز لحاظ میکند. نتایج نشان داد که روش پیشنهادی از دقت مناسبی برخوردار بوده و میتواند به عنوان روشی نوین برای مکانیابی خاکچالها به کار رود
