مهناز اسکندری؛ مهدی همایی؛ شهلا محمودی؛ ابراهیم پذیرا
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1392
چکیده
انتخاب مکان مناسب خاکچال زبالههای جامد شهری از چالش های مهم زیستمحیطی میباشد، زیرا برای انتخاب مکانی بهینه، معیارهای زیادی باید در نظر گرفته شوند. هدف از این پژوهش، ارائه روشی کمی به منظور سادهسازی، کاهش تعداد معیارهای لازم برای مکان یابی خاکچالها و امکان چندکاربری کردن نقشههای خاکشناسی بود. بدین منظور پس از بسط روش پیشنهادی، این ...
بیشتر
انتخاب مکان مناسب خاکچال زبالههای جامد شهری از چالش های مهم زیستمحیطی میباشد، زیرا برای انتخاب مکانی بهینه، معیارهای زیادی باید در نظر گرفته شوند. هدف از این پژوهش، ارائه روشی کمی به منظور سادهسازی، کاهش تعداد معیارهای لازم برای مکان یابی خاکچالها و امکان چندکاربری کردن نقشههای خاکشناسی بود. بدین منظور پس از بسط روش پیشنهادی، این روش برای انتخاب مکان مناسب دفن زبالههای جامد شهر مرودشت به کار گرفته شد و نتایج حاصله با روشهای رایج زیست محیطی مقایسه گردید . نخست، معیارهای لازم برای مکانیابی خاکچال شامل چهار معیار بولین و هشت معیار عامل، منحصراً از نقشههای طبقهبندی اراضی منطقه مورد مطالعه استخراج شد. سپس معیارهای ارزیابی با روش درجه بندی، استاندارد و وزنهای مناسب به هر یک از آنها اختصاص یافت. آنگاه با تجمیع ورودیهای وزندار شده، نقشه تناسب اراضی منطقه برای خاکچال در دامنه صفر تا یک بدست آمد و به پنج کلاس تناسب تفکیک شد. مقایسه نتایج روش پیشنهادی با روش زیست محیطی نشان داد که اراضی با بیشترین تناسب برای مکان خاکچال از نظر موقعیت و مساحت تقریباً در هر دو روش یکسان است. با این تفاوت که در روش پیشنهادی تعداد معیارهای ورودی کمتر، روش وزندهی سادهتر و ساخت بانک اطلاعات پایه برای مکان یابی آسان تر است . افزون بر این، نتایج حاصل از نقشه طبقه بندی ار اضی توان تولید خاکها را نیز لحاظ میکند. نتایج نشان داد که روش پیشنهادی از دقت مناسبی برخوردار بوده و میتواند به عنوان روشی نوین برای مکانیابی خاکچالها به کار رود
محمد فرجی؛ نادیا احمدی؛ رویا نوربخش
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1392
چکیده
چکیده در این نوشتار حذف رنگ بازی زرد 28 از نمونه پساب سنتزی با (SDS) استفاده از نانوذرات اصلاح شده با سدیم دودسیل سولفانات نمونه، pH ارزیابی و مطالعه شد. اثر پارامترهای تجربی مختلف مانند مقدار جاذب، مقدار سورفکتانت، قدرت یونی و نوع شوینده ارزیابی و بهینه شد. تحلیل داده های هم دمای تعادلی نشان داد که مدل لانگمویر مطابقت بهتری با دادههای ...
بیشتر
چکیده در این نوشتار حذف رنگ بازی زرد 28 از نمونه پساب سنتزی با (SDS) استفاده از نانوذرات اصلاح شده با سدیم دودسیل سولفانات نمونه، pH ارزیابی و مطالعه شد. اثر پارامترهای تجربی مختلف مانند مقدار جاذب، مقدار سورفکتانت، قدرت یونی و نوع شوینده ارزیابی و بهینه شد. تحلیل داده های هم دمای تعادلی نشان داد که مدل لانگمویر مطابقت بهتری با دادههای به دست آمده دارد . همچنین از 141 به دست mg/g روی مدل لانگمویر، بیشینه ظرفیت جاذب معادل آمد. با مطالعه شرایط واجذب مشخص شد که با استفاده از متانول، به عنوان شوینده، میتوان نانوذرات را بازیابی و دستکم برای 6 مرتبه متوالی مجدداً استفاده کرد.
سعید متصدی زرندی؛ اشرف مظاهری تهرانی؛ محمدرضا مسعودی نژاد
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1392
چکیده
روش ساده، کارآمد، مقرون به صرفه از نظر « بیوفیلتراسیون » فرایند اقتصادی و نیز دوستدار محیطزیست برای تصفیه ترکیبات آلایند ة جریانِ هواست. این پژوهش با هدف مقایسه کارایی سیستم بیوفیلتراسیون با بستر کمپوست متخلخل و خاک فراوری شده در تصفیه گاز آمونیاک انجام شده است. برای حذف گاز آمونیاک از دو ستون با قطر داخلی 14 سانتی متر، یکی با ...
بیشتر
روش ساده، کارآمد، مقرون به صرفه از نظر « بیوفیلتراسیون » فرایند اقتصادی و نیز دوستدار محیطزیست برای تصفیه ترکیبات آلایند ة جریانِ هواست. این پژوهش با هدف مقایسه کارایی سیستم بیوفیلتراسیون با بستر کمپوست متخلخل و خاک فراوری شده در تصفیه گاز آمونیاک انجام شده است. برای حذف گاز آمونیاک از دو ستون با قطر داخلی 14 سانتی متر، یکی با بستر کمپوست متخلخل و دیگری با بستر خاک فراوری شده و گوشماهی به نسبت 4:1 استفاده ،7 ،6 ،5 ،4 ،3 ،2 ، شده است. بازدهی بیوفیلتر در 10 دبی مختلف ( 1 -40 ،0-20 ppm) 9 و 10 لیتر بر دقیقه) و 5 بازه مختلف غلظت ،8 80-100 ) در دمای 25 درجه و محدوده ،60-80 ،40-60 ،20 40 درصد) بررسی شده است. نتایج حاصل از این - رطوبت بهینه ( 80 تحقیق نشان داد که با افزایش دبی و غلظت، میزان بازدهی کاهش 2 درصد و / 6 تا 98 / می یابد. بازدهی بستر کمپوست متخلخل بین 84 5 تا 100 درصد متغیر بوده است. / بازدهی بستر خاک فراوری شده بین 91 0/19 ، در g/(m3h) بیشترین بازدهی در هر دو بستر در بار جرمی ورودی 0-20 ، دبی یک لیتر بر دقیقه و زمانِ ماند ppm بازه غلظتی 240 ثانیه رخ داد. با توجه به نتایج به دست آمده، برای حذف آمونیاک از هوا بستر خاک فراوری شده در مقایسه با بستر کمپوست متخلخل بازدهی بیشتری دارد.
فرید مر؛ سامان خبازی؛ بهنام کشاورزی؛ محمد سراجی
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1392
چکیده
به منظور بررسی آلودگی آبهای سطحی و پسابها به هیدروکربنهای در شعاع 60 کیلومتری از مرکز شهر (PAHs) آروماتیک چندحلقه ای اصفهان، تعداد 18 نمونه آب و پساب برداشت شد . بالاترین غلظت در نمون ۀ پساب بعد از تصفیه خانه کارخانه فولاد PAHs مجموع PAH 04/3 مشاهده شد. منشأ احتمالی ترکیبات μg/l مبارکه، با غلظت تخریب » براساس نسبت های ایزومری مختلف در اکثر نمونه ...
بیشتر
به منظور بررسی آلودگی آبهای سطحی و پسابها به هیدروکربنهای در شعاع 60 کیلومتری از مرکز شهر (PAHs) آروماتیک چندحلقه ای اصفهان، تعداد 18 نمونه آب و پساب برداشت شد . بالاترین غلظت در نمون ۀ پساب بعد از تصفیه خانه کارخانه فولاد PAHs مجموع PAH 04/3 مشاهده شد. منشأ احتمالی ترکیبات μg/l مبارکه، با غلظت تخریب » براساس نسبت های ایزومری مختلف در اکثر نمونه ها سرطان زا و غیر PAHs تعیین شد. نیمرخ عرضی مجموع « گرمایی 1 سرطان زا در ایستگاههای نمونهبرداری نشان می دهد که در بیشتر نمونه ها غلظت ترکیبات سرطان زا در مقایسه با ترکیبات غیر سرطانزا در نمونه ها براساس فراوانی حلقه ها PAHs بالاتر است . ترکیب به ترتیب، چهار حلقهای، سه حلقه ای، پنج و شش حلقه ای و دوحلقه ای در نمونه های آب و پساب PAHs تعیین شد. سمناکی بالقوه ترکیبات تعیین شد. محاسبۀ ضریب همبستگی پیرسون TEQ براساس ضریب نمونه های آب و پساب نشان می دهد که PAHs بین ترکیبات مختلف ترکیبات دارای حلقههای برابر همبستگی خوبی با یکدیگر دارند . تجزیۀ خوشه ای نمونه های آب و پساب نیز نشان می دهد که منشأ نمونهها در سه خوشه اصلی جای میگیرد.
فریبا زمانی هرگلانی؛ عبدالرضا کرباسی؛ سیدمسعود منوری؛ پرویز آبرومند آذر
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1392
چکیده
تالاب انزلی یکی از مهم ترین تالاب های بین المللی است که در ساحل جنوبی دریای خزر واقع شده است . تخلیه فاضلاب های خانگی، کشاورزی و صنعتی بر توزیع غلظت عناصر در فازهای مختلف رسوبات این تالاب تأثیر میگذارد. در این تحقیق غلظت 8عنصر (آرسنیک، کادمیوم، کروم، مس، نیکل، سرب، روی و آهن) در نمونههای جمع آوری شده از این تالاب اندازه گیری شد . تجزیه ...
بیشتر
تالاب انزلی یکی از مهم ترین تالاب های بین المللی است که در ساحل جنوبی دریای خزر واقع شده است . تخلیه فاضلاب های خانگی، کشاورزی و صنعتی بر توزیع غلظت عناصر در فازهای مختلف رسوبات این تالاب تأثیر میگذارد. در این تحقیق غلظت 8عنصر (آرسنیک، کادمیوم، کروم، مس، نیکل، سرب، روی و آهن) در نمونههای جمع آوری شده از این تالاب اندازه گیری شد . تجزیه و تحیل نتایج حاصله نشان داد که به غیر از آهن و مس، غلظت بقیه فلزات بیشتر از مقدار موجود در پوسته زمین است . از طرفی در بررسیِ تفکیک شیمیایی و تعیین پیوند شیمیایی فلزات، پس از جداسازی غلظت فلزات در پیوندهای مختلف بخش های انسان ساخت و طبیعی، منشاء فلزات سنگین مشخص شد . بر این اساس، آرسنیک و کادمیوم بیشترین درصد پیوند سست را تشکیل میدهند و لذا، این عناصر برای آبزیان محیط زیست خطر عمده محسوب می شوند و از آلاینده های مهم منطقه به شمار می آیند. آرسنیک بالاترین درصد پیوند سولفیدی را دارد، ولی در پیوند آلی فلزی بیشترین غلظت مربوط به عنصر کادمیوم است. این محاسبات همچنین نشان می دهد که نزدیک به %50 غلظت این دو عنصر منشاء انسانی دارد که ناشی از فعالیت های انسان در منطقه است. بیشترین درصد پیوند مقاوم مربوط به عناصر آهن و کروم است و حاکی از آن است که این فلزات به شدت به رسوبات پیوند شده و آلودگی کمتری در محل ایجاد میکنند
فاطمه یزدانی نژاد؛ حسین ترابی گل سفیدی
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1392
چکیده
این تحقیق با هدف ارزیابی کارایی تخمین گرهای زمین آماری در برآورد تغییرات مکانی (IDW) کریجینگ و وزن دهی عکس فاصله و تهیه نقشه پهنهبندی مقادیرکل عناصر سنگین آهن، روی، مس و منگنز در 196 نقطه با فواصل طولی 1000 متر در 20000 هکتار از خاک سطحی ( 0 تا 30 سانتیمتر) اراضی جنوب تهران انجام گردید . بهترین مدل واریوگرام برازش داده شده برای آهن و منگنز، مدل ...
بیشتر
این تحقیق با هدف ارزیابی کارایی تخمین گرهای زمین آماری در برآورد تغییرات مکانی (IDW) کریجینگ و وزن دهی عکس فاصله و تهیه نقشه پهنهبندی مقادیرکل عناصر سنگین آهن، روی، مس و منگنز در 196 نقطه با فواصل طولی 1000 متر در 20000 هکتار از خاک سطحی ( 0 تا 30 سانتیمتر) اراضی جنوب تهران انجام گردید . بهترین مدل واریوگرام برازش داده شده برای آهن و منگنز، مدل نمایی و برای روی و مس مدل کروی بود. میزان دقت تخمینگرها، با و ریشه میانگین (ME) استفاده از تکنیک جک نایف، میانگین خط ا IDW مورد ارزیابی قرار گرفتند . در (RMSE) مربعات خطای تخمین از پارامترهای توان 1 تا 5 استفاده گردید. با توجه به واریانس تخمین دو روش مورد استفاده، تخمینگر کریجینگ برای چهار عنصر دارای میانگین خطا و ریشه میانگین مربعات خطای کمتری نسبت به بوده است. نتایج این تحقیق نشان داد که متوسط IDW تخمینگر 37 گرم در کیلوگرم و متوسط عناصر روی، مس و / مقدار کل آهن 29 6 میلیگرم در کیلوگرم خاک / 1 و 682 /46 ،2/ منگنز به ترتیب ، 131 می باشد. آلودگی منگنز و روی به صورت گسترده در خاکهای منطقه وجود دارند. مقادیر آهن و مس کمتر از محدوده مجاز بوده است . تطابق نقشه کاربری اراضی با نقشههای پیوسته عناصر آهن، روی، مس و منگنز نشان دهنده تاثیرپذیری کم تا بسیار زیاد نوع کاربری، دوری و نزدیکی به بزرگراهها، مناطق صنعتی، مسکونی و آبیاری با فاضلاب بر مقادیر هر یک از عناصر بیان شده میباشد.
لیلا رحیمی بلوچی؛ بهرام ملک محمدی
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1392
چکیده
هدف این تحقیق ارائه روشی برای ارزی ابی آس یبپذ یری تالاب ه ا براساس ارزش ه ای بوم شناختی و هیدرولوژیکی آنهاست . در روش پیشنهادی پس از شناسایی و ارزیابیِ تالاب ها و عوامل تهدی د کننده آنها، بهکمک ماتریسهای ارزیابی به آنها امتیازدهی میشود و سپس تعامل میان این ارزش ها و عوامل تهدید کننده بررسی میشود. می زان آسیبپذیری ارزش های تالاب از ضرب ...
بیشتر
هدف این تحقیق ارائه روشی برای ارزی ابی آس یبپذ یری تالاب ه ا براساس ارزش ه ای بوم شناختی و هیدرولوژیکی آنهاست . در روش پیشنهادی پس از شناسایی و ارزیابیِ تالاب ها و عوامل تهدی د کننده آنها، بهکمک ماتریسهای ارزیابی به آنها امتیازدهی میشود و سپس تعامل میان این ارزش ها و عوامل تهدید کننده بررسی میشود. می زان آسیبپذیری ارزش های تالاب از ضرب امتیازهای کسبشده از تمامی عوامل مورد بررسی محاسبه میشود. در نهایت راهکارهای مدیریتی برای مواجهه با مهم ترین عوامل تهدید کننده ارائه می شود . در این مطالعه تالاب بینالمللی شادگان، واقع در استان خوزستان، به عنوان مطالعه موردی انتخاب و طبق روش پیشنهادی مورد ارزیابی قرار گرفته است. طبق نتایج حاصله ، ارزش ه ای بوم شناختی نظیر جانوران و گیاهان آبزی، مناطق حساس بوم شن اختی و تنوع زیستی تالاب و ارزش های هیدرولوژیکی نظیر حفظ تعادل هیدرولوژیکی منطقه، ذخیره آبهای طغیانی و جلوگیری از بروز سیلاب مهمترین ارزش های تالاب محسوب میشوند که در معرض مهم تر ین عوامل تهدید کننده نظیر تغییر در رژیم هیدرولوژیکی آب تالاب ب ر اثر فعالیت ه ای بالادست ، ورود آلودگی ه ای صنعتی به درون تالاب ، بهرهبرداریهای بیرویه از منابع گیاهی و آبزیِ تالاب، و تصرف و تغییر کاربری زیستگاه های تالابی اراضی کشاورزی قرار دارند . ب ا توسعه ارزیابی آسیبپذیری تالاب شادگان مؤثرترین راهکار ها برای مدیریت بهینه آن در چارچوب رویکرد اکوسیستمی ارائه شده است.
محمدآقا پورصباغی؛ سیمین مسیحی؛ هادی معاضد
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1392
چکیده
به علت استفاده مفرط از کودهای شیمیایی در مزارع استان خوزستان، هر ساله حجمی معادل 2میلیارد متر مکعب زهآب مستقیما به کارون وارد میشود . باتوجه به حجم بالای میزان آلاینده های بخش کشاورزی، انجام تحقیق به منظور، تعیین عوامل تاثیرگذار بر نگرش کشاورزان، برای بهبود نظام برنامه ریزی در جهت کاهش آلودگی آب، از اهمیت خاصی برخوردار است. در تحقیق ...
بیشتر
به علت استفاده مفرط از کودهای شیمیایی در مزارع استان خوزستان، هر ساله حجمی معادل 2میلیارد متر مکعب زهآب مستقیما به کارون وارد میشود . باتوجه به حجم بالای میزان آلاینده های بخش کشاورزی، انجام تحقیق به منظور، تعیین عوامل تاثیرگذار بر نگرش کشاورزان، برای بهبود نظام برنامه ریزی در جهت کاهش آلودگی آب، از اهمیت خاصی برخوردار است. در تحقیق حاضر، به منظور برآورد تمایل به پرداخت گندمکاران شهرستان ملاثانی در جهت کاهش آلودگی رودخانه کارون، از روش ارزشگذاری مشروط، در قالب دو روش لاجیت و دومرحلهای هکمن، استفاده شده است. دادههای مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبه حضوری با 120 نفر و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی جمعآوری گردیده است . نتایج مطالعه نشان میدهد، که در هر دو مدل هکمن و لوجیت متغیر های سن، قیمت پیشنهادی، علت آلودگی رودخانه، اعضای خانواده، دارای اثر منفی و معنادار و متغیرهای درآمد، تحصیلات ، مالکیت زمین، مقدار زمین، میزان خسارت، دیدگاه کشاورزان نسبت به آلودگی رودخانه ، دارای اثر مثبت و معنادار برروی تمایل به پرداخت کشاورزان هستند. همچنین نتایج نشان میدهد، که هر خانوار حاضر به پرداخت مبلغ 1880000 و 1640000 ریال درسال برای کاهش آلودگی آب میباشد. پذیرش کشاورزان برای اختصاص بخشی از درآمد خود در جهت کاهش آلودگی رودخانه کارون، حاکی از اهمیت و جایگاه این رودخانه در بین کشاورزان منطقه دارد. در این میان، توجه به عوامل تاثیرگذار بر میزان پرداخت کشاورزان در جهت تقویت نقش زارعین در کاهش آلودگی آب رودخانه از اهیمت خاصی برخوردار است.
رضا بشیری خوزستانی؛ بابک سوری
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1392
چکیده
انتشار ذرات معلق در مناطق غربی ایران به عنوان یکی از مهم ترین مشکلات زیست محیطی این مناطق در سال های اخیر معرفی شده است. به علاوه وجود فلزات سنگین در این ذرات به دلیل خاصیت سمی و بیماری زایی آن ها همواره مورد توجه محققین قرار داشته است . از این رو تشخیص میزان این نوع از آلودگی بهمنظور تعیین استراتژیهای مناسب برای کنترل آن بسیار ضروری ...
بیشتر
انتشار ذرات معلق در مناطق غربی ایران به عنوان یکی از مهم ترین مشکلات زیست محیطی این مناطق در سال های اخیر معرفی شده است. به علاوه وجود فلزات سنگین در این ذرات به دلیل خاصیت سمی و بیماری زایی آن ها همواره مورد توجه محققین قرار داشته است . از این رو تشخیص میزان این نوع از آلودگی بهمنظور تعیین استراتژیهای مناسب برای کنترل آن بسیار ضروری است. هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی سطح خطر آلودگی فلزات سنگین در ذرات معلق باریده در غرب ای ران با استفاده از شاخص است. بد ینمنظور و با استفاده از Geo-accumulation (Igeo) روش سنجش انباشت، طی مدت یک سال (از فروردینماه تا اسفندماه 1389 ) در شهر سنندج، که در سال 2010 از حیث غلظت ریزگردها به عنوان سومین شهر آلوده جهان مطرح شد، از این ذرات نمونهبرداری شد. نتایج نشان داد که میانگین ± انحراف معیار غلظت فلزات سنگین ±915/3 mg/kg براساس وزن خشک ذرات معلق ، برای آهن برابر 497/731±29/8 ، برای مس mg/kg 14003/570 ، برای منگنز 18/287 است. ±1/9 mg/kg 61/307±5/4 و برای ارسنیک mg/kg Geo-Accumulation نتایج تحلیل های به دست آمده از شاخص ،-751/ برای آهن معادل 1 Igeo نشان داد که بیشترین مقدار ضریب 848 ، و برای ارسنیک / 630 -، برای مس معادل 0 / برای منگنز معادل 0 و Fe 249 است. در مجموع مقادیر این شاخص برای فلزات / معادل 1 در محدوده غیر As و Cu در محدوده غیر آلوده و برای فلزات Mn آلوده تا آلودگی متوسط ارزیابی شد.
علیرضا کوچکی؛ قربانعلی اسدی؛ رضا قربانی؛ الهام عزیزی
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1392
چکیده
به منظور بررسی اثرات دگرآسیبی گل جعفری 1 بر ترکیب و تنوع علف های هرز گوجهفرنگی 2، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده بر - پایه طرح بلوک های کامل تصادفی، با سه تکرار در سال زراعی 1390 1389 ، در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. تیمارهای مورد بررسی شامل سه رقم گوجه فرنگی (جینا، فلات و استرین های تکترک) و پنج الگوی کشت ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرات دگرآسیبی گل جعفری 1 بر ترکیب و تنوع علف های هرز گوجهفرنگی 2، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده بر - پایه طرح بلوک های کامل تصادفی، با سه تکرار در سال زراعی 1390 1389 ، در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. تیمارهای مورد بررسی شامل سه رقم گوجه فرنگی (جینا، فلات و استرین های تکترک) و پنج الگوی کشت (تک کشتی گوجهفرنگی و کشت مخلوط ردیفی گوجهفرنگی گل جعفری خارجی 1:3 و 1:4 ) بود. نتایج نشان داد که در ،1:2 ، با نسبتهای 1:1 نمونه برداری اول، بیشترین تراکم عل فه ای هرز در واحد سطح در 96 بوته در متر مربع مشاهده شد. / تککشتی گوجه فرنگی به تعداد 78 کشت مخلوط گوجه فرنگی و گل جعفری با نسبت 1:3 دارای کمترین 62 بوته در متر مربع بود. در نمونهبرداری / تراکم علف هرز به تعداد 37 دوم، کم ترین تراکم علف های هرز در کشت مخلوط گوجهفرنگی و گل جعفری با نسبت 1:3 مشاهده شد. وزن خشک کل علف ه ای هرز در نمونه برداری اول کم تر از نمونه برداری دوم بود و در هر دو مرحله نمونهبرداری، بیشترین وزن خشک کل علفهای هرز در الگوی مخلوط با نسبت 1:3 مشاهده شد. تغییر نوع الگوی کاشت منجر به تغییر شاخص های تنوع شانون، مارگالوف و سیمپسون علف ه ای هرز شد . کم ترین مقادیر شاخص های مورد بررسی در الگوی ک اشت مخلوط گوجه فرنگی و گل جعفری با نسبت 1:1 مشاهده شد. همچنین رابطه رگرسیونی مثبت و معنیداری بین شاخصهای تنوع (شانون، مارگالوف و سیمپسون) حشرات با شاخصهای تنوع علفهای هرز به دست آمد.
مهدی قنبرزاده لک؛ نادر شریعتمداری؛ محمدرضا صبور؛ رضا قناتیان نجف آبادی؛ مهدی حیدری
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1392
چکیده
نتخاب شیوه مناسب مدیریت پسماندهای شهری ، به گونه ای که به کم ترین مخاطرات زیست محیطی بینجامد و از لحاظ فنی و اقتصادی قابلیت اجرایی بالایی داشته باشد، بدون بهره گیری از روش های نوین مکانیابی و تصمیمسازی امری بسیار پیچیده و زمان بر خواهد بود. گسترش سطحی سکونت گاه های شهری و بهتبع آن افزایش فواصل حمل زایدات تا مراکز دفع، ارزش بالای اقتصادی ...
بیشتر
نتخاب شیوه مناسب مدیریت پسماندهای شهری ، به گونه ای که به کم ترین مخاطرات زیست محیطی بینجامد و از لحاظ فنی و اقتصادی قابلیت اجرایی بالایی داشته باشد، بدون بهره گیری از روش های نوین مکانیابی و تصمیمسازی امری بسیار پیچیده و زمان بر خواهد بود. گسترش سطحی سکونت گاه های شهری و بهتبع آن افزایش فواصل حمل زایدات تا مراکز دفع، ارزش بالای اقتصادی زمینهای دارای کاربری آزاد در حواشی شهرها، تدوین و اجرای قوانین و الزامات مربوط به کمترین فاصله سامانه های دفع از مراکز شهری ، و اعتراضات اجتماعی از جمله چالشهای موجود در زمینه احداث مراک ز دفع پسماند جامد شهری در مجاورت مناطق مسکونی حاشیه شهرهای بزرگ به شمار میرود. هدف نوشتار حاضر تهیه مدلی است برای مکان یابی مناطق مستعد احداث سامانههای دفع زایدات شهری ، و تعیین بهترین سناریوی مدیریتی قابل اجرا در این مکانها. در این بررسی شهر تهران بهعنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. با اجرای مدل تهیه شده در این تحقیق برای شرایط محیطی شهر تهران، ضمن بررسی ابعاد مختلف مدل، میزان حساسیت آن به عوامل مؤثر در تصمیم سازی تحلیل شد. بدینمنظور، ابتدا لایه های اطلاعاتی گوناگون نظیر مناطق حفاظتشده، مناطق نظامی، مناطق فرهنگی و تاریخی، توپوگرافی، رودخانه ها و دریاچه ها، گسل ها، اطلاعات زمین شناسی و کاربری اراضی درخصوص منطقه مورد مطالعه تهیه شد و سپس با اعمال معیارهای مکان یابی و روی هم قرار دادن این لایهها، نقاط مناسب به دست آمد . در مرحله بعد، در مقایسه نقاط اخیر با لایه کاربری اراضی طرح جامع شهر تهران، نواحی مستعد احداث سامانه های دفع زایدات با کاربری آزاد مشخص شد. در نهایت با توجه به کمیت و کیفیت زایدات تولیدی در شهر تهران، سناریوهای مدیریتی مختلف شامل تعدادی از روش های تولید کود کمپوست، زباله سوزی، تولید سوخت مشتق از ،(MRF) جداسازی و پردازش و دفن ، به منظور اجرا در مناطق مستعد یادشده تعریف شد . ارزیابی (RDF) پسماند و تعیین بهترین سناریو بهمنظور اجرا در شهر ANP سناریوهای مذکور با استفاده از مدل تهران، بخش پایانی این تحقیق را تشکیل می دهد. نتایج حاصله حاکی از برتری سناریوی اول 3079 ) بوده و پس از آن سناریوهای دوم، چهارم و سوم به ترتیب با / (با وزن نرمالشده 0 0 قرار گرفتند. بهدلیل نزدیکی وزن / 0 و 2087 /2393 ،0/ وزنهای نرمال شده 2441 اولویت های دوم و سوم، حساسیتسنجی روی آنها براساس ایجاد تغییرات انتخابی در وزن خوشه های اصلیِ شبکۀ تصمیمسازی انجام شد. باتوجه به این نکته که در سناریوی چهارم بخش عمده پسماند دفن میشود و بیشترین مخاطرات زیستمحیطی نیز در میان انتخاب ها در این سناریو وجود خواهد داشت، با افزایش وزن معیار زیست محیطی ارجحیت سناریوی چهارم کاهش می یابد. از طرفی با افزایش وزن معیار فنی، به دلیل تکنولوژی ساد ة مورد استفاده در این سناریو، ارجحیت آن روند افزایشی نشان میدهد. سایر سناریو ها حساسیت کم تری نسبت به تغییر وزن معیار ها داشتند و در اولویت آنها تغییری ایجاد نشد، بهگونه ای که همواره سناریوی اول از سناریوی دوم برتر بوده و سناریوی دوم نیز بر سناریوی سوم ارجحیت دارد.
غلامعلی شرزه ای؛ متین سادات برقعی
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1392
چکیده
آب شیرین از اصلیترین منابعی است که به منظور دست یابی به توسعه در هر کشور، « رد پای آب » . پایدار باید برای آن اهمیت ویژه قائل شد براساس کل حجم آب لازم برای تولید کالاها و خدمات مصرفی افراد آن کشور تعریف میشود. از آنجا که تمام کالاها و خدمات مصرفی افراد یک کشور در همان کشور تولید نمیشود، رد پای آب شامل دو بخش داخلی و خارجی میشود. یکی ...
بیشتر
آب شیرین از اصلیترین منابعی است که به منظور دست یابی به توسعه در هر کشور، « رد پای آب » . پایدار باید برای آن اهمیت ویژه قائل شد براساس کل حجم آب لازم برای تولید کالاها و خدمات مصرفی افراد آن کشور تعریف میشود. از آنجا که تمام کالاها و خدمات مصرفی افراد یک کشور در همان کشور تولید نمیشود، رد پای آب شامل دو بخش داخلی و خارجی میشود. یکی از مسائل مهم برای کشورها درنتیجۀ صنعتیشدن « پیش بینی اثر رشد اقتصادی بر عادات مصرفی » است. در این نوشتار رابطه درآمد ملی و استفاده از آب مورد بررسی قرار می گیرد. با استفاده از داده های مقطعی، رد پای آب ملی سرانه کشورها، به عنوان تابعی از درآمد سرانه تحلیل شده است . نتایج برآوردهای انجام شده نشان میدهد که درآمد سرانه عامل مهمی در میزان افزایش رد پای آب سرانه در بخش صنعت و رد پای آب خارجی است.
سید معین الدین زمانی؛ رقیه ذوالفقاری
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1392
چکیده
جنگل های زاگرس از مهمترین و باارزشترین اکوسیستمه ای جنگلی کشور محسوب می شوند. به منظور مطالعه تنوع گونه ه ای گیاهی و ارتباط آن با عوامل محیطی در اکوسیستم های جنگلی زاگرس میانی در جنگل های منطقۀ حفاظتشده دنای غربی، منطق ه ای به مساحت 600 هکتار در نزدیکی شهر یاسوج انتخاب شد . سپس به صورت 15 متر × تصادفی سیستماتیک 50 پلات 450 متر مربعی به ابعاد ...
بیشتر
جنگل های زاگرس از مهمترین و باارزشترین اکوسیستمه ای جنگلی کشور محسوب می شوند. به منظور مطالعه تنوع گونه ه ای گیاهی و ارتباط آن با عوامل محیطی در اکوسیستم های جنگلی زاگرس میانی در جنگل های منطقۀ حفاظتشده دنای غربی، منطق ه ای به مساحت 600 هکتار در نزدیکی شهر یاسوج انتخاب شد . سپس به صورت 15 متر × تصادفی سیستماتیک 50 پلات 450 متر مربعی به ابعاد 30 پیاده شد که در داخل پلا ته ای اصلی 200 میکروپلات یک متر مربعی، 200 میکروپلات 10 متر مربعی، 50 میکروپلات 45 متری پیاده شد. سپس عوامل فیزیوگرافیکی مانند شیب، جهت و ارتفاع از سطح دریا و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در هر پلات برداشت و اندازه گیری شدد. تمامی گونههای درختی و علفی موجود در هر پلات نیز ثبت شد. نتایج حاصله حاکی از آن است که عوامل خاکی مانند آهک، پتاسیم و بافت خاک اثرات مختلفی بر تنوع زیستی علفی و درختی دارد. بدین ترتیب که هرچه آهک خاک افزایش یابد، پتاسیم آن کم شود، و ذرات خاک درشتتر باشد، تنوع زیستی علفی افزایش می یابد اما تنوع درختی کم می شود. ارتفاع از سطح دری ا و جهت بر غنای درختی، و نیز شیب بر تنوع علفی تأثیرگذار بود. ارتفاعات پایین و جهت های شمالی دارای بیشترین غنا هستند و شیب های میانی نیز از تنوع بالاتری برخوردارند. همچنین عوامل خاکی بیشتر از عوامل فیزیوگرافی بر تنوع زیستی علفی تأثیرگذار بود. بهطور کلی نتایج این تحقیق مشخص کرد که علیرغم حفاظت تنوع زیستی، به ویژه تنوع علفی، در مناطق قابل دسترس و شیب های پایین به دلیل برداشت های انسانی و چرای دام، پایین است.
سیدمحمد شبیری؛ حسین میبودی
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1392
چکیده
هدف اصلی این مقاله بررسی و تحلیل سیر تحولات آموزش محیط زیست از آغاز پیدایش تاکنون در ایران است . روند تحولات آموزش محیط زیست در ایران طی 40 سال گذشته دارای فراز و نشیب های بسیاری بوده است. آموزش محیط زیست در ایران سابقه چندانی ندارد اما، طی سه دهه اخیر تلاشها و اقدامات شایان توجهی در این خصوص صورت گرفته است . در انجام این پژوهش از روش تحقیق ...
بیشتر
هدف اصلی این مقاله بررسی و تحلیل سیر تحولات آموزش محیط زیست از آغاز پیدایش تاکنون در ایران است . روند تحولات آموزش محیط زیست در ایران طی 40 سال گذشته دارای فراز و نشیب های بسیاری بوده است. آموزش محیط زیست در ایران سابقه چندانی ندارد اما، طی سه دهه اخیر تلاشها و اقدامات شایان توجهی در این خصوص صورت گرفته است . در انجام این پژوهش از روش تحقیق مطالعه موردی از نوع تاریخی استفاده شده و اختصاص دارد به توصیف و تحلیل وضعیت کلی و کلان طرحها، سیاستها و برنامههایی که تا امروز در این کشور به مورد اجرا گذاشته شده است . گردآوری داده ها و اطلاعات با استفاده از مراجع مختلفی چون گزارش های عملکرد دفتر آموزش محیطزیست، اسناد، مدارک، کتابها و مقالات منتشر شده در این زمینه است . نتایج نشان می دهد که آموزش محیط زیست در ایران چهار مرحله اصلی را تجربه کرده و جریان حرکت آن رو به بهبود است. در پایان تحقیق سعی خواهیم کرد، پیشنهاداتی اجمالی به منظور توسعه مطلوب این تخصص علمی در ایران ارائه کنیم.
صادق صالحی؛ عاطفه غلامدوست اشکیکی
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1392
چکیده
زیستگاه های تالابی یکی از با اهمیتترین اکوسیستمهای طبیعی کره زمین هستند که از دیرباز نقش به سزایی در توسعه جوامع اطراف خود ایفا کردهاند. با توجه به اهمیت تالابها، کنوانسیون حفاظت از تالابها در 13 بهمن 1349 در شهر رامسر شکل گرفت. از جمله تالاب ه ای ثبتشده در این کنوانسیون، تالاب انزلی است که تالاب آب شیرین محسوب شده و بیش از یک میلیون نفر ...
بیشتر
زیستگاه های تالابی یکی از با اهمیتترین اکوسیستمهای طبیعی کره زمین هستند که از دیرباز نقش به سزایی در توسعه جوامع اطراف خود ایفا کردهاند. با توجه به اهمیت تالابها، کنوانسیون حفاظت از تالابها در 13 بهمن 1349 در شهر رامسر شکل گرفت. از جمله تالاب ه ای ثبتشده در این کنوانسیون، تالاب انزلی است که تالاب آب شیرین محسوب شده و بیش از یک میلیون نفر در محدوده این تالاب کار یا زندگی میکنند. با توجه به نقش مردم در حفاظت از تالابها، تحقیق میزان آگاهی، » حاضر درصدد پاسخ به این سؤال اساسی است که شناخت و رفتار افراد ذی نفع، در ارتباط با مد یریت مشارکتی تالاب از نظر روش شناسی، در تحقیق حاضر از روش «؟ انزلی چقدر است پیمایشی استفاده شده و نمونههای مورد بررسی ر ا ذینفع ان تالاب شکل میدهند. دادههای تحقیق با استفاده از آزمونهای آماری مناسب مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج به دست آمده نشان می دهد که برخلاف انتظار، میزان شناخت جامعه محلی از مدیریت مشارکتی بیشتر از میزان شناخت کارمندان ادارات دولتی است . از دیگر نتایج این تحقیق این است که جامعه محلی به نقش مهمی که میتوانند در حفظ و احیای تالاب داشته باشند آگاه نیستند؛ در حالی که کارمندان ادارات دولتی نقش زیادی برای جامعه محلی متصورند. این یافته ها در شرایط فعلی تالاب که همیاری هر دو گروه مورد نیاز است، بسیار قابل توجه و البته هشداردهنده است.
آزاده کاشانی؛ همت ا... پیردشتی؛ محمد علی بهمنیار؛ وحید اکبرپور؛ ارسطو عباسیان
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1392
چکیده
به منظور مطالعه تأثیر مقادیر مختلف کمپوست زباله شهری، غنیشده و غنینشده، بر غلظت برخی عناصر غذایی پرمصرف گیاه ریحان، در در قالب طرح « کرت های خرد شده 1 » سال 1388 آزمایشی به صورت بلوک های کامل تصادفی با 2 عامل در 3 تکرار به اجرا در آمد . عامل اصلی 6 تیمار کودی شامل: شاهد (عدم مصرف کود)، کود شیمیایی 60 و ، (اوره، سولفات پتاسیم و سوپر فسفات ...
بیشتر
به منظور مطالعه تأثیر مقادیر مختلف کمپوست زباله شهری، غنیشده و غنینشده، بر غلظت برخی عناصر غذایی پرمصرف گیاه ریحان، در در قالب طرح « کرت های خرد شده 1 » سال 1388 آزمایشی به صورت بلوک های کامل تصادفی با 2 عامل در 3 تکرار به اجرا در آمد . عامل اصلی 6 تیمار کودی شامل: شاهد (عدم مصرف کود)، کود شیمیایی 60 و ، (اوره، سولفات پتاسیم و سوپر فسفات تریپل بهترتیب مقادیر 70 50 کیلوگرم در هکتار)، کمپوست زباله شهری 20 و 40 تن در هکتار به صورت جداگانه (غنینشده) و همراه با 50 درصد کود شیمیایی (غنیشده) و عامل فرعی دورههای زمانی کاربرد تیمارهای کودی - 1385 )، سه ساله ( 1387 - شامل: یک ساله ( 1385 )، دوساله ( 1386 1385 ) در نظر گرفته شد. نتایج به دست - 1385 ) و چهارساله ( 1388 آمده بیان گر برهمکنش کاملاً معنیدار مقادیر مختلف کمپوست زباله شهری و سال مصرف بر عملکرد ماده خشک و غلظت برخی عناصر غذایی پرمصرف (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) بود. مقایسه های گروهی تیمارها نشان داد با افزایش سال مصرف کمپوست زباله شهری میزان صفات مورد بررسی در برگ گیاه نسبت به تیمار کود شیمیایی بهطور معنیداری (تقریباً از 14 تا 36 درصد) افزایش می یابد. به طوری که بیشترین میزان عناصر غذایی نیتروژن و پتاسیم هنگامی به دست آمد که از تیمار کمپوست زباله شهری 1385 ) و چهارسال - 20 تن در هکتار به ترتیب طی سه سال ( 1387 1385 ) استفاده شد. در مجموع استفاده از کمپوست زباله - متوالی ( 1388 شهری 20 تن در هکتار بهصورت غنینشده و غنیشده با 50 درصد کود شیمیایی به افزایش معنیدار میزان صفات مورد مطالعه (به جز میزان غلظت فسفر) برگ گیاه میانجامد.
هادی ندیمی؛ محمدرضا فقیهی حبیب آبادی؛ محمدتقی نظرپور
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1392
چکیده
گرچه توسعه صنعتی و زندگی ماشینی امروزه موجب دوری انسان از طبیعت شده اما انسان همواره از طبیعت تأثیر پذیرفته و فطرت انسانی دارای گرایشاتی طبیعتگرایانه است. مطالعات بسیاری حاکی از وجود ارتباط مستقیم میان میزان بهرهمندی از مناظر طبیعی و ایجاد احساس رضایت در انسان است، بهطوری که در برخی از مطالعات بهرهمندی از مناظر طبیعی بهعنوان درمانگر ...
بیشتر
گرچه توسعه صنعتی و زندگی ماشینی امروزه موجب دوری انسان از طبیعت شده اما انسان همواره از طبیعت تأثیر پذیرفته و فطرت انسانی دارای گرایشاتی طبیعتگرایانه است. مطالعات بسیاری حاکی از وجود ارتباط مستقیم میان میزان بهرهمندی از مناظر طبیعی و ایجاد احساس رضایت در انسان است، بهطوری که در برخی از مطالعات بهرهمندی از مناظر طبیعی بهعنوان درمانگر تنشهای روزانه و اضطراب و افسردگی یاد شده است. خوابگاه های دانشجویی غالباً اولین محیطی به شمار می آیند که دانشجوی دور شده از کانون امن خانواده، در بدو ورود به فضای کسب علم و دانش از آن بهعنوان محیطی آرامشبخش بهره میگیرد. لذا طراحی و محل استقرار خوابگاه های دانشجویی در کسب رضایت دانشجویان و افزایش بهره وری آنان از اهمیت بهسزایی برخوردار است . هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر چشم انداز و طراحی محیط های خوابگاهی بر میزان رضایتمندی دانشجویان است. بدین منظور از خوابگاه های دانشجویی دختران دانشگاه حکیم سبزواری به عنوان محدوده مطالعاتی استفاده شد. روش به کار گرفته شده در این پژوهش کتابخانه ای و میدانی است، و با استفاده از نمونهبرداری طبقه ای و توزیع تصادفی ، 663 پرسش نامه در سه تیپ خوابگاهی شامل طرح خطی، طرح حیاط مرکزی و طرح آپارتمانی، که هریک از چشمانداز متفاوتی نسبت به طبیعت و فضای سبز برخوردارند، تکمیل شد. فرضیه مورد نظر در این پژوهش آن است که طراحی محیطی و ارائه چشم انداز مناسب در خوابگاه های دانشجو یی می تواند در میزان سرزندگی و آرامش دانشجویان ساکن خوابگاهها مؤثر باشد و به افزایش حس امنیت و تعلق آنان به محیط بینجامد . یافته های پژوهش حاکی از تمایل اکثری ت دانشجویان به مشاهده محیط های طبیعی، چشم اندازهای بکر و دست نخورده، دید به افق دوردست طبیعی، دید به چشمانداز و طلوع و غروب خورشید، دید به محیط پیرامونی خوابگاه در قالب پارک، فضای سبز و محوطه سازی است . لذا پیشنهاد می شود برخورداری خوابگاههای دانشجویی از چشمانداز طبیعی بهعنوان یک اصل مهم در طراحی فضاهای خوابگاهی مد نظر قرار گیرد.
فریال احمدی؛ محمدرضا بمانیان؛ مجید مخدوم
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1392
چکیده
روش تحقیق پژوهش حاضر ، نمونه موردی در بستری توصیفی تحلیلی است و هدف آن ارزیابی کیفیت نماهای منظر طبیعی آبشار مارگون فارس، به منظور پایدارسازی فعالیت های گردشگری صورت گرفته در بستر است. از اینرو در محدوده مطالعاتی نماهای ممتاز ، معمولی و فقیر شناسایی شده، و کیفیت چش م انداز های موجود در نماهای مذکور ارزیابی شده است. سپس با استفاده از ...
بیشتر
روش تحقیق پژوهش حاضر ، نمونه موردی در بستری توصیفی تحلیلی است و هدف آن ارزیابی کیفیت نماهای منظر طبیعی آبشار مارگون فارس، به منظور پایدارسازی فعالیت های گردشگری صورت گرفته در بستر است. از اینرو در محدوده مطالعاتی نماهای ممتاز ، معمولی و فقیر شناسایی شده، و کیفیت چش م انداز های موجود در نماهای مذکور ارزیابی شده است. سپس با استفاده از نرمافزار سیستم اطلاعات جغرافیایی محدوده قابل دید و غیر قابل دید چش م انداز ها بررسی شده است. نتایج حاصل از پژوهش بر بهسازی نماهای بستر از طریق ایجاد لکه های جدید فضای سبز با بهره گیری از کاشت درختان و درختچه های بومی ، توسعه فعالیت های گردشگری گسترده در محدوده نماهای ممتاز با طراحی مسیرهای مناسب برای جلوگیری از لگدکوب شدن گیاهان شکننده پای آبشار و رودخانه مارگون از سوی گردشگری، برچیدن فعالیتهای متمرکز گردشگری از محدوده آبشار و طراحی مکانی مناسب برای انجام این فعالیت در محدوده نماهای معمولی با چشماندازهای خوشمنظره تأکید دارد.
ابراهیم محمودآبادی؛ فریدون سرمدیان؛ غلامرضا ثواقبی فیروزآبادی
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1392
چکیده
در دهه های اخیر شاهد رشد روزافزون صنایع و حجم ترافیک جاده ای کلانشهر تهران، و درنتیجه ورود میزان زیادی آلودگی به محیطزیست این شهر بودهایم. در این پژوهش، به منظور بررسی وضعیت فلزات سنگین خاک در تهران، پارک جنگلی چیتگر و زمینهای اطراف آن مورد مطالعه قرار گرفت. 116 نمونه خاک سطحی با استفاده از روش شبکهبندی منظم و با فاصله 250 متر برداشته ...
بیشتر
در دهه های اخیر شاهد رشد روزافزون صنایع و حجم ترافیک جاده ای کلانشهر تهران، و درنتیجه ورود میزان زیادی آلودگی به محیطزیست این شهر بودهایم. در این پژوهش، به منظور بررسی وضعیت فلزات سنگین خاک در تهران، پارک جنگلی چیتگر و زمینهای اطراف آن مورد مطالعه قرار گرفت. 116 نمونه خاک سطحی با استفاده از روش شبکهبندی منظم و با فاصله 250 متر برداشته شد. غلظت کل هفت فلز سنگین سرب، نیکل، کادمیوم، روی، آهن، منگنز و مس اندازه گیری شد و با استفاده از تکنی ک ه ای زمین آمار در محیط مورد تحلیل قرار گرفتند . نتایج تحلیل GS+ و GIS نرم افزارهای سمیواریوگرام و بررسی نقشه های تولیدشده نشان داد که تغییرات مکانی فلزات کادمیم، روی، سرب، نیکل، منگنز و مس خ اکه ای منطقه مطالعاتی، تحت تأثیر فعالیتهای صنعتی بوده است. از این بین با (C0/(C0+C) مقدار کادمیم با بیشترین نسبت ناگت به واریانس کل مقدار 71 درصد و دامنه پایین 800 متر و همچنین ضریب تغییرات 59/0 ) بیش از سایر فلزات تحت تأثیر این فعالیتها بوده است ، در ) حالی که مقدار آهن خاک با مقدار دامنه 2638 متر و ضریب تغییرات 14 ) نسبت به دیگر عناصر کمتر تحت تأثیر / بسیار پایین ( 0 فعالیت های انسانساز قرار داشت و پراکنش آن تحت تأثیر شرایط طبیعی خاک بود. مقایسه مقدار کل عناصر با شاخصهای جهانی نشان داد که هیچکدام از فلزات به حد سمیت نرسیده بودند اما به وضوح تحت تأثیر فعالیت صنعتی در سطح منطقه قرار گرفته بودند که احتمال بروز سمیت در آینده را هشدار میدهد. لذا در برنامه ریزی و مدیریت شهری و صنعتی باید مورد توجه قرار گیرد.
محسن خیرالهی؛ منصور غنیان؛ فروزان فرخیان
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1392
چکیده
بیش از نیم قرن از اجرای موفق مدیریت مشارکتی در حوزه صنعت در جهان میگذرد. اخیراً این نوع مدیریت در عرص ه ه ای منابع طبیعی به عنوان رویکرد پایدار انسانی نیز مورد تأکید قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف طراحی سازوکار بهرهبرداری و مدیریت منطبق بر الگوی مشارکتی در تالاب شادگان صورت پذیرفته است . روش تحقیق توصیفی پیمایشی است و جامعه آماری ...
بیشتر
بیش از نیم قرن از اجرای موفق مدیریت مشارکتی در حوزه صنعت در جهان میگذرد. اخیراً این نوع مدیریت در عرص ه ه ای منابع طبیعی به عنوان رویکرد پایدار انسانی نیز مورد تأکید قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف طراحی سازوکار بهرهبرداری و مدیریت منطبق بر الگوی مشارکتی در تالاب شادگان صورت پذیرفته است . روش تحقیق توصیفی پیمایشی است و جامعه آماری ساکنان پنج روستای ساکن در درون و اطراف پناهگاه حیاتوحش تالاب شادگان با جمعیت 6000 نفر بودهاند. نمونه آماری مطالعه براساس جدول مورگان و تاکمن 361 نفر تعیین شد. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی نشان داد که میان دیدگاه ساکنان و بهرهبرداران محلی در مناطق مختلف ، جمع آوری اطلاعات نسبت به اثرات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیستمحیطی و میزان انگیزه مشارکت آنها نسبت به مدیریت فعلی تالاب تفاوتی در سطح 1% و نسبت به موانع و معضلات پیش روی مشارکت در فعالیت های مرتبط با تالاب تفاوت آماری در سطح 5% مشاهده میشود.
علیرضا عموبیگی؛ داریوش حیاتی
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1392
چکیده
چکیده ارزیابی اثرات زیستمحیطی یک ابزار برنامهریزی برای پیشبینی اثرات پروژه ها بر محیطزیست است. این پژوهش ب ا هدف ارزیابی اثرات اجرای طرح مدیریت جامع منابعطبیعی و آبخیزداری حوزه غرب شیراز (زیرحوزه بنرود زنگنه) بر محیط زیست منطقه از دیدگاه بهرهبرداران، و ارائه راهکارهایی بهمنظور تقویت و مطلوبیت طرح در جنبۀ مذکور، با اتخاذ روشهای ...
بیشتر
چکیده ارزیابی اثرات زیستمحیطی یک ابزار برنامهریزی برای پیشبینی اثرات پروژه ها بر محیطزیست است. این پژوهش ب ا هدف ارزیابی اثرات اجرای طرح مدیریت جامع منابعطبیعی و آبخیزداری حوزه غرب شیراز (زیرحوزه بنرود زنگنه) بر محیط زیست منطقه از دیدگاه بهرهبرداران، و ارائه راهکارهایی بهمنظور تقویت و مطلوبیت طرح در جنبۀ مذکور، با اتخاذ روشهای کمی و کیفی و با استفاده از فنون پیمایش و مصاحبه های نیمهساختارمند اجرا شده است . آزمود نی ه ای قسمت کمی این پژوهش شامل 268 نفر از اعضای شرکت های تعاونی طرح مذکور بودند که برای انتخاب آنها از روش نمونهگیری طبقهبندیشده تصادفی استفاده شد. در قسمت کیفی پژوهش حاضر، عوامل درونی و محیطی مؤثر بر طرح مدیریت جامع از دیدگاه بهرهبرداران و با استفاده بازشناسی و طبقهبندی شد. آزمودنی ه ای قسمت SWOT از تحلیل کیفی این پژوهش را 20 نفر از اعضای شرکتهای تعاونی طرح مدیریت جامع تشکیل دادند. یافته های قسمت کمی پژوهش نشان داد که از دیدگاه بهره برداران، طرح مذکور بر شاخصهای زیست محیطی کیفیت خاک زراعی، آب و پوشش گیاهی منطقه تأثیرگذار است. تحلیل درونی طرح از دیدگاه بهره برداران نشان داد که کاهش جریانهای سطح ی، آبشو یی مواد غذایی و فرس ایش خاک از مهم ترین نقاط قوت زیست محیطی طرح، و عدم تعیین دقیق مرز بین عرصه ها از مهم ترین نقاط ضعف آن بوده اند. هم چنین تحلیل محیطی طرح از دیدگاه بهره برداران نشان داد که شناسایی و تعیین محدودة اراضی ملی و تفکیک مستثنیات از مهم ترین فرصت ها، و کمبود و پراکنش نامناسب زمانی و مکانی بارندگیها از مهم ترین تهدیدهای زیست محیطی طرح بوده اند. در پایان نیز بهمنظور تقویت و مطلوبیت طرح در جنب ه ه ای زیستمحیطی، راهکارهایی ارائه شده است.
علی بالی؛ سیدمسعود منوری؛ برهان ریاضی؛ نعمت ا... خراسانی؛ میرمسعود خیرخواه
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1392
چکیده
کاربری اراضی و ارزیابی تغییرات آن در دوره های زمانی میان مدت و بلندمدت یکی از مهمترین ابزارهای برنامهریزی و مدیریت اراضی پایدار در سطح کلان است. استفاده از داده های ماهوارهای با توجه به ویژگی این دادهها و پیشرفتهای سریع فناوری سنجش از راه دور و سامانه های اطلاعات جغرافیایی می تواند در زمینه برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست و نیز پایش ...
بیشتر
کاربری اراضی و ارزیابی تغییرات آن در دوره های زمانی میان مدت و بلندمدت یکی از مهمترین ابزارهای برنامهریزی و مدیریت اراضی پایدار در سطح کلان است. استفاده از داده های ماهوارهای با توجه به ویژگی این دادهها و پیشرفتهای سریع فناوری سنجش از راه دور و سامانه های اطلاعات جغرافیایی می تواند در زمینه برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست و نیز پایش وضعیت منابع طبیعی، بسیار مفید و مؤثر باشد و اطلاعات ارزشمندی در اختیار مدیران و تصمیمگیران قرار دهد. در این تحقیق نقشههای کاربری اراضی، و تغییرات کاربری آنه ا در چهار مقطع ، ب ا دوره زمانی 32 ساله و با استفاده از داده های ETM+2000, TM 1989, MSS1975, IRS-lissШ سنجنده ه ا 2007 در شش کلاس کاربری در حوضه آبخیز تالاب انزلی تهیه شد . سپس با استفاده از روش مقایسه و پس از طبقهبندی، میزان تغییر و تبدیل هر کاربری در دوره های مورد نظر تعیین شد. نتایج بررسی ها حاکی از تغییرات گسترده در کاربری اراضی عرصه هاست، به طوری که طی دوره های زمانی مورد مطالعه، اراضی شهری و ساخته شده از 4878 هکتار در سال 1975 به 19089 هکتار در سال 2007 گسترش یافته است.
سید محمد مقیمی؛ امیر علم بیگی
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1392
چکیده
درخصوص رابطه بین دو زمینه کارآفرینی محیطی و رهبری تحقیقات بررسی نقش » اندکی وجود دارد. از این رو تحقیق حاضر با هدف رهبری به عنوان عامل زمینه ساز توسعه قابلیت های کارآفرینی در سازمان های غیردولتی زیست محیطی ایران و به روش « محیطی توصیفی هم بستگی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه سازمان های مردمنهاد زیست محیطی در سراسر کشور ...
بیشتر
درخصوص رابطه بین دو زمینه کارآفرینی محیطی و رهبری تحقیقات بررسی نقش » اندکی وجود دارد. از این رو تحقیق حاضر با هدف رهبری به عنوان عامل زمینه ساز توسعه قابلیت های کارآفرینی در سازمان های غیردولتی زیست محیطی ایران و به روش « محیطی توصیفی هم بستگی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه سازمان های مردمنهاد زیست محیطی در سراسر کشور است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی، در نهایت 51 سازمان مردمنهاد زیستمحیطی از میان سازمانهای مردمنهاد فعال در حوزه زیست محیطی بهعنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند . ابزار اصلی گردآوری داده ها در این پژوهش پرسش نامه است که برای اندازه گیری مفاهیم به کار گرفته شد. برای تعیین روایی پرسش نامه از روش روایی صوری و با نظرخواهی از صاحب نظران استفاده شد . میزان آلفای 94 ، و برای رهبری / کرونباخ برای قابلیت های کارآفرینی محیطی 0 96/0 به دست آمد که حاکی از پایایی مناسب ابزار است. شیوه اصلی داده پردازی مدلسازی معادلات ساختاری است، و بهمنظور دادهپردازی استفاده شد. نتایج مدل نشان می دهد که PLS-Graph از نرمافزار ابعاد چهارگانه رهبری در توسعه قابلیت های کارآفرینی محیطی در سازمانهای زیستمحیطی بهلحاظ آماری دارای نقش معنیداری است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که اقدامات کارآفرینی محیطی سازمان های غیردولتی تابعی از ابعاد رهبری تحولآفرین در آنهاست ، به گونهای که تا 33 درصد واریانس کارآفرینی محیطی در سازمان های غیردولتی به وضعیت رهبری آنها وابسته است. نتایج تحقیق چارچوب مفهومی را برای توسعه نظریههای آتی فراهم میآورد.
محمود احمدی؛ پرستو عظیمی
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1392
چکیده
چکیده طی دهههای اخیر اثرات محیطی و اقتصادی اجتماعی تغییر اقلیم و بررسی روند آن در داده های حدی مورد توجه اقلیم شناسان و علوم زیست محیطی بوده است. در این میان بررسی و مطالعات تغییرات دما و عوامل مؤثر بر آن در مقیاس جهانی حاکی از آن است که روند دمای کمینه، بیشینه و دمای متوسط در حال افزایش است. یکی دیگر از این متغیر ها تغییرات وقوع و فراوانی ...
بیشتر
چکیده طی دهههای اخیر اثرات محیطی و اقتصادی اجتماعی تغییر اقلیم و بررسی روند آن در داده های حدی مورد توجه اقلیم شناسان و علوم زیست محیطی بوده است. در این میان بررسی و مطالعات تغییرات دما و عوامل مؤثر بر آن در مقیاس جهانی حاکی از آن است که روند دمای کمینه، بیشینه و دمای متوسط در حال افزایش است. یکی دیگر از این متغیر ها تغییرات وقوع و فراوانی روزهای یخبندان است. هدف از این پژوهش بررسی روند تغییرات تعداد روزهای دوره یخبندان در تهران، به منظور آشکار سازی تغییر آب و هواست . به منظور شناخت رفتار خطی و غیر خطی عناصر اقلیمی، روند بلندمدت روزهای یخبندان طی یک دوره آماری 57 ساله استخراج و پس از آماده سازی دادهها مدل های آماری متعدد برای پیشبینی سریهای زمانی مورد استفاده ،ARIMA قرار گرفت. مدل های به کار رفته شامل سری زمانی رگرسیون سریهای زمانی، و ضریب همبستگی است. نتایج نشان داد از سال 1951 تا 1975 روند تغییرات نامنظم است و از مدل خاصی پیروی نمیکند، ولی از سال 1976 تا 2007 این روند با ضریب اطمینان بالا تعداد روزهای یخ بندان را کاهشی نشان م یدهد ، و میتوان گفت به دلیل افزایش گرمایش شهری و ایجاد جزیره گرمایی، وقوع آن روند کاهشی دارد.
سعید میرریاحی؛ ساعد فرج نژاد قادی؛ مریم قاسم نژاد
دوره 10، شماره 1 ، مهر 1391
چکیده
در این پژوهش که با هدف شناخت و بررسی بستر طبیعی مجموعه روستایی ملفه و اندارگلی واقع در شهرستان سواد کوه انجام شده است، با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) ، پارامترهای طبیعی و کالبدی روستاهای مورد مطالعه در غالب لایه های مکانی متفاوت، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در این راستا، ابتدا مدل رقومی ارتفاعی منطقه در سامانه اطلاعات ...
بیشتر
در این پژوهش که با هدف شناخت و بررسی بستر طبیعی مجموعه روستایی ملفه و اندارگلی واقع در شهرستان سواد کوه انجام شده است، با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) ، پارامترهای طبیعی و کالبدی روستاهای مورد مطالعه در غالب لایه های مکانی متفاوت، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در این راستا، ابتدا مدل رقومی ارتفاعی منطقه در سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه گردید. سپس با طبقه بندی لایه های شکل زمین و رویهم قراردادن آن با لایه پوشش و کاربری اراضی ، رابطه پارامترهای طبیعی با بافت کالبدی روستاهای ملفه و اندارگلی مورد تحلیل قرار گرفت و نهایتا بهره برداری های سازگار و ناسازگار از بستر طبیعی روستاهای مورد مطالعه مشخص گردید. علاوه بر این نتایج گویای این مطلب است ، سامانه اطلاعات جغرافیایی با امکان ایجاد پایگاه داده ، تجزیه و تحلیل داده های فضایی می تواندبه عنوان ابزاری موثر در فرایند برنامه ریزی شهری و روستایی مورد استفاده قرار گیرد.
