فصلنامه علوم محیطی - فهرست مقالات

باغ ایرانی- مکان همبستگی؛شهر- طبیعت- منظر مورد مطالعاتی:تهران و باغ وحش هایش

هما ایرانی بهبانی؛ فخری خسروی

دوره 3، شماره 12 ، تیر 1385

چکیده

این مقاله به مطالعه باغ های تهران از دوره پادشاهی قاجار تا پهلوی می پردازد. که با نگاهی اجمالی به نقشه قدیم تهران مشاهده می شود، با توجه به موقعیت و مکان یابی پیدایش باغ های قدیمی که متاثر از توان محیطی بستر بوده است؛در گذر زمان، از یک سو دیگر رشد برون گرایی یعنی توسعه شهر تهران گردیده اند. در عین حال در دوران اخیر اکثر این باغات به علت ... بیشتر

بررسی ساختار جنگل های حرا در حوزه کولقان، تیاب و کلاهی در تنکه هرمز

هنگامه صفا ایسینی؛ افشین دانه کار؛ احسان کامرانی

دوره 3، شماره 11 ، فروردین 1385

چکیده

ساختار جنگل های مانگرو که بر اساس پروفیل عمودی و افقی توده تعیین می شود یکی از مولفه های مدیریتی چه با اهداف بهره برداری و چه با رویکرد حفاظتی محسوب می گردد جنگل های مانگرو در حوزه گولقان تیاب کلاهی با وسعت 03/1698 هکتار یکی از پنج منطقه حفاظت شده مانگرو در استان هرمزگان است که از اجتماعات خالص و ناهمسال درختان حرا پوشیده شده است به منظور ... بیشتر ساختار جنگل های مانگرو که بر اساس پروفیل عمودی و افقی توده تعیین می شود یکی از مولفه های مدیریتی چه با اهداف بهره برداری و چه با رویکرد حفاظتی محسوب می گردد جنگل های مانگرو در حوزه گولقان تیاب کلاهی با وسعت 03/1698 هکتار یکی از پنج منطقه حفاظت شده مانگرو در استان هرمزگان است که از اجتماعات خالص و ناهمسال درختان حرا پوشیده شده است به منظور تعیین ساختار جنگل های حرا در این محدوده که حدفاصل عرض جغرافیایی پرانده شده است از چهار ترانسکت خطی استفاده شد. در هر ترانسک نیز از قطعات نمونه یک آری به عنوان واحد اندازه گیری به صورت تصادفی-سیستماتیک برای ثبت پارامترهای رویشی درختان و از میکرولات های یک متر مربعی برای تعیین آمارهای نهال، ریشه های هوایی و برگ های ریزش یافته به زمین استفاده شد. به این ترتیب پارمترهای رویشی 345 درخت از 39 قطعه نمونه مورد بررسی قرار گرفت. توده مورد بررسی با تراکم 71/1014 اصله در هکتار دارای ارتفاع 41/190 سانتی متر با میانگین قطر تنه در محل یقه معادل 514/10 سانتی متر است. متوسط ارتفاع و قطر تاج درختان نیز به ترتیب 74/151 و 74/230 سانی متر اندازه گیری شد. همچنین سطح متوسط تاج درختان معادل 01/6 متر مربع محاسبه و میانگین تعداد ریشه های هوایی 50/197 عدد در متر مربع و ارتفاع متوسط 24/11 سانتی متر تعیین شد. تعداد برگ های ریخته شده بر بستر رویشگاه نیز 34/119 عدد ئر متر مربع با متوسط سطح 95/6 سانتی متر مربع تعیین شد. بررسی های آماری نشان داد که بین ترانسکت های مورد بررسی قطعات نمونه حوزه کولقان در هیچ یک از پارامترهای مورد بررسی با یکدیگر اختلاف معنی داری ندارند و این رویشگاه از نظر ساختار همگن ارزیابی شد. قطعات نمونه دیگر ترانسکت ها در خصوص پارامترهای مورد بررسی با یکدیگر اختلاف معنی داری ندارند و این رویشگاه از نظر ساختار همگن ارزیابی شد. قطعات نمونه دیگر ترانسکت ها در خصوص پارامترهایی مثل ارتفاع درخت، ارتفاع تاج، قطرتاج ، سطح تاج و قطر تنه در محل بقه اختلاف معنی داری در سطح اطمینان 95 درصد پوشش اختلاف نداشته و کل محدوده مورد مطالعه از این نظر همگن است.

بررسی سه ساله وضعیت پرندگان پارک ملی بوجاق

عباس عاشوری؛ کامران زلفی نژاد

دوره 3، شماره 11 ، فروردین 1385

چکیده

سرشماری پرندگان مهاجر آبزی و نیمه آبزی در تالاب های استان گیلان همه ساله هم زمان با سرشماری نیمه زمستانه پرندگان مهاجر آبزی سازمان بین المللی تالاب ها از تاریخ 15 دی لغایت 4 بهمن انجام می گیرد. نتایج سرشماری پرندگان در سال های 1382 تا 1384 کاهش جمعیت پرندگان مهاجر به استان گیلان را نشان می دهد. در این میان جمعیت پرندگان پارک ملی بوجاق در سال ... بیشتر

بررسی وضعیت نیترات در خاک ،آب و گیاه اراضی سبزیکاری منطقه برا آن اصفهان

حمیدرضا رحمانی

دوره 3، شماره 11 ، فروردین 1385

چکیده

به دلیل اثرات زیانبار نیترات اضافی در گیاهان خوراکی ، در سال الخیر مطالعات زیادی در زمینه تجمع نیترات در محصولات زراعی به ویژه سبزی ها انجام شده است با توجه به ضرورت موضوع ،تحقیق حاضر برای بررسی وضعیت نیترات خاک، آب و گیاه اراضی کشاورزی سبزیکاری منطقه براآن شمالی به مدت 2 سال انجام شد. سبزی های مورد بررسی شامل سبزی های برگی شوید،جعفری، ... بیشتر به دلیل اثرات زیانبار نیترات اضافی در گیاهان خوراکی ، در سال الخیر مطالعات زیادی در زمینه تجمع نیترات در محصولات زراعی به ویژه سبزی ها انجام شده است با توجه به ضرورت موضوع ،تحقیق حاضر برای بررسی وضعیت نیترات خاک، آب و گیاه اراضی کشاورزی سبزیکاری منطقه براآن شمالی به مدت 2 سال انجام شد. سبزی های مورد بررسی شامل سبزی های برگی شوید،جعفری، نعناع، تره گشنیز، برگ چغندر، شنبلیله و اسفناج و سبزی های غده ای سیب زمینی، گوجه فرنگی،بادمجان،پیاز، طالبی و خیار بوته ای بودند. برای هر سبزی 3 مزرعه که دارای مدیریت زراعی تقریبا یکسان بودند انتخاب و نمونه گیری از اندام خوراکی سبزی در هر مزرعه با 3 تکرار و نمونه گیری از خاک و آب آبیاری این مزارع در شروع و پایان فصل رشد و با 3 تکرارا اراضی مورد بررسی و در سال دوم حدود 79 درصد از سطح اراضی مورد بررسی دارای غلظت نیترات فراتر از حد بحرانی بود . غلظت ازت نیتراتی در آب بیشتر چاه های مورد بررسی فراتر از حد مجاز 10 میلی گرم بر لیتر بود که برای شرب انسان و دام و استفاده در آبیاری و همچنین به عنوان آب زیر زمینی دارای محدودیت بود. در سبزی های مورد بررسی سبزی برگی شوید با نیانگین کل نیترات 9/2120 و سبزی غده ای پیاز با میانگین نیترات 7/237 میلی گرم بر کیلوگرم بالاترین غلظت نیترات را دارا بودند از بین سبزی های برگی اسفناج با میانگین نیترات 8/20 و از بین سبزی های غده ای خیار بوته ای با میانگین نیترات 89 میلی گرم بر کیلو گرم وزن تازه کمترین غلظت نیترات را به خود اختصاص دادند. در مجموع غلظت نیترات در سبزی های برگی 4 الی 6/6297 میلی گرم بر کیلو گرم وزن تازه و در سبزی های غده ای 3/17 الی 4/872 میلی گرم بر کیلوگرم وزن تازه بود که نشانگر بالاتر بودن غلظت نیترات در سبزی های برگی نسبت به سبزی های برگی نسبت به سبزی های غده ای است. مقایسه غلظت نیترات نمونه های گیاهی با حدود معمول نشان داد که کلیه سبزی های برگی و کلیه سبزی های غده ای دارای غلظت فراتر از حد معمول نیترات در گیاه بودند همچنین غلظت نیترات اندازه گیری شده در سبزی ها در دو زمان صبح و بعداظهر اختلاف قابل توجهی را نشان داد. در مجموع نتایج تحقیق بیانگر آلودگی خاک، آب و گیاه به نیترات در اثر استفاده پیش از اندازه و نامناسب کودهای ازته در اراضی سبزیکاری مورد بررسی بود

ارزیابی خصوصیات موثر در مقاومت به تریپس پیاز در 15 توده بومی پیاز ایرانی

سیده عذرا علی موسوی؛ محمدرضا حسندخت؛ سعید محرمی پور؛ امید نوری رودسری

دوره 3، شماره 11 ، فروردین 1385

چکیده

این آزمایش به منظور ارزیابی مقاومت 15 توده بومی پیاز ایرانی از نظر مقاومت به آفت تریپس پیاز،انجام شد. این توده ها عبارت بودند از :قرمز آذ شهر، سفید خمین، درچه اصفهان، سفید کاشان، مشکان فارس، اقلید فارس، سفید و قرمز نیشابوری، صورتی و سفید کردستان که در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال متوالی کشت شدند. صفات اندازه گیری ... بیشتر این آزمایش به منظور ارزیابی مقاومت 15 توده بومی پیاز ایرانی از نظر مقاومت به آفت تریپس پیاز،انجام شد. این توده ها عبارت بودند از :قرمز آذ شهر، سفید خمین، درچه اصفهان، سفید کاشان، مشکان فارس، اقلید فارس، سفید و قرمز نیشابوری، صورتی و سفید کردستان که در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال متوالی کشت شدند. صفات اندازه گیری شده در این آزمایش شامل: تعداد تریپس در بوته، دمای برگ، رنگ برگ، ضخامت برگ، نرخ خسارت و زاویه برگ بود نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد اوده های پیاز از نظر نرخ خسارت و تعداد ترپس در سطح 1 درصد با یکدیگر اختلاف معنی داری داشتند . توده های مشکان فارس، سفید کردستان و سفید قم نسبت به تریپس پیاز مقاوم و توده های صورتی کردستان، قولی قصه زنجان حساس به تریپس بودند همچنین زاویه بین دو برگ مرکزس گةاه در توده های مقاوم سفید کردستان و سفید قم به طور قابل ملاحظه ای بیشتر از دیگر توده های مورد مطالعه بود. همچنین اختلاف معنی داری بین دمای برگ، رنگ برگ و ضخامت برگ در بین توده ها مختلف ملاحظه نگدید. از آنجا که برای کنترل تریپس پیاز از سموم شیمیایی خطرناک و در چند نوبت استفاده می شود، کاربرد توده های مقاوم به عنوان یکی از روش های بسیار مهم در مدیریت تلفیقی آفات، گاهی موثر در کاهش مصرف سموم شیمیایی به حساب می آید.

تنوع زیستی سوسمارهای شمال غرب ایران

فراهم احمدزاده؛ آذرمیدخت خیراندیش

دوره 3، شماره 11 ، فروردین 1385

چکیده

جغرافیای طبیعی شمال غرب ایران ترکیب پیچیده ای از کوه های مرتفع، ناهمواری ها و دشت های باز است تنوع اقلیمی و ژئوگرافیکی ، به ویژه وجود مناطق گسترده کوهستانی و مرتفع در منطقه سبب گردیأه است ک نواحی فیزیوگرافیک متنوع و با ویژگی های منحصر به فرد در این بخش از کشور شکل گیرد و این تنوع سبب گردیده است که تنوع زیستی جانوری،به ویژه تنوع گونه ... بیشتر

بررسی اثرات زیستی ناپلیوس آرتمیا غنی شده با اسیدهای چرب غیر اشباع بلند زنجیره به عنوان غذای آغازین برای لارو ماهی آزاد دریای خزر

مهران جواهری بابلی؛ عباس متین فر؛ ناصر آق

دوره 3، شماره 11 ، فروردین 1385

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر استفاده از ناپلیوس آرتمیا غنی شده با اسیدهای چرب غیر اشباح بلند زنجیره و ناپلیوس تازه تخم گشایی شده به عنوان غذایی آغازین، بر رشد و بقا لاروهای ماهی آزاد دریای خزر در مقایسه با غذای کنسانتره تجاری،در 3 گروه غذایی کنسانتره، ناپلیوس آرتمیا تازه تخم گشایی شده، ناپلیوس آرتمیای غنی شده با اسیدهای چرب غیر اشباع ... بیشتر

برنامه ریزی سبز راه:تلفیق تفرج و حفاظت از منظر شهری نمونه موردی: رود دره درکه- تهران

نگین شعبانی

دوره 3، شماره 11 ، فروردین 1385

چکیده

برنامه ریزی سبزراه ها یکی از مهم ترین ابزارهای برنامه ریزی در ارتقاءکیفیت زندگی ساکنان شهراست فضاهای سبز و سبزراه ها به علت دارا بودن نقش عمده در افزایش کیفیت هوا و ایجاد تغییرات مثبت در اقلیم محیط های شهری،برای نگهداری از کیفیت زیست محیطی شهرها ضروری هستند و ارزش های زیبایی شناختی این محیط ها را به نحو قابل توجهی افزایش می دهند. حفاظت ... بیشتر برنامه ریزی سبزراه ها یکی از مهم ترین ابزارهای برنامه ریزی در ارتقاءکیفیت زندگی ساکنان شهراست فضاهای سبز و سبزراه ها به علت دارا بودن نقش عمده در افزایش کیفیت هوا و ایجاد تغییرات مثبت در اقلیم محیط های شهری،برای نگهداری از کیفیت زیست محیطی شهرها ضروری هستند و ارزش های زیبایی شناختی این محیط ها را به نحو قابل توجهی افزایش می دهند. حفاظت از سیستم های طبیعی بوم شناختی، فراهم آوردن فرصت های تفریحی گسترده برای مردم در درون مناطق شهری و نواحی روستایی، تامین منافع اقتصادی و حفاظت از ارزش های فرهنگی و میراث تاریخی از جمله مزایای برنامه ریزی سبزراه ها هستند. توسعه و گسترش شهر تهران به سوی رشته کوه البرز و دامنه های شمالی سبب از نوین رفتن فضاهای باز و سبز، باغات،مناطق ارزشمند دره ها و کوهپایه و ایجاد تغییر و تحولاتی جبران ناشدنی در این محدوده شده است. احداث ساختمان ها،پل ها، جاده ها در حریم و حتمی بستر دره های شمالی تهران در کنار استفاده های فراغتی روند طبیعی را در این نواحی دچار اختلال نموده و سبب تغییر منظر در این مناطق با ارزش بوم شناختی گردیده است. در این میان برنامه ریزی این دره ها به عنوان سبزراه می تواند در بهبود وضعیت زیست محیطی این نواحی در کنار ایجاد پتانسیل های تفریحی برای ساکنان شهر موثر باشد. بنابراین،این نوشتار درصدد است تا با مرور ادبیات و پیشینه سبزراه ها،به معرفی این ابزار ریزی در جهت بهبود وضعیت دره های شمالی شهر تهران با تمرکز بر دره درکه بپردازد

ارزیابی زیستگاه کفتار راه راه ایرانی در پارک ملی خجیر و ارائه مدل مطلوبیت به کمک روش HEP

محمود کرمی؛ برهان ریاضی؛ نازنین کلانی

دوره 3، شماره 11 ، فروردین 1385

چکیده

از آنجا که کفتار راه راه در راس هرم غذایی قرار می گیرد اطلاع از وضیعت زیستس آن کمک موثری در جهت حفظ سایر گونه ها خواهد بود. امروزه بیشترین تخریب های زیست محیطی متوجه زیست گاه ها است، لذا حفظ زیست گاه ها و مطالعه آنها به خصوص زیست گاه های گونه ای مهمی چون کفتار از اهمیت بسزایی برخوردار است. ارزیابی زیستگاه به عنوان یک راه حل عملی برای انجام ... بیشتر از آنجا که کفتار راه راه در راس هرم غذایی قرار می گیرد اطلاع از وضیعت زیستس آن کمک موثری در جهت حفظ سایر گونه ها خواهد بود. امروزه بیشترین تخریب های زیست محیطی متوجه زیست گاه ها است، لذا حفظ زیست گاه ها و مطالعه آنها به خصوص زیست گاه های گونه ای مهمی چون کفتار از اهمیت بسزایی برخوردار است. ارزیابی زیستگاه به عنوان یک راه حل عملی برای انجام این مهم مطرح است. با ارزیابی زیستگاه می توان مطلوبیت و تعداد واحدهای زیستگاهی موجود برای این گونه را به دست آورد. برای این کار، ابتدا سه بخش در پارک ملی خجیر به عنوان بخش های مطالعاتی گزینش گردید. سپس ارزیابی زیستگاه به روش های HEP و رتبه دهی به متغیرهای مختلف ئدر سه بخش پارک انجام شد. در انتها نتایج حاصل از این دو با یکدیگر مقایسه گردیدند. فاکتورهای عمده ای که به عنوان متغیرهای زیستگاهی برای ارزیابی زیستگاه حیوان مدنظر و مورد قرار گرفته شد. عبارت بودند از فراوانی لاشه و نزدیکی به باغات میوه، فاصله تا جاده، کاربردی و پوشش اراضی و پستی بلندی، فاصله تا روستا، شدت حضور دام در منطقه. براساس نتایج بالاترین نمایه مطلوبیت و بیشترین تعداد واحدهای زیستگاهی به بخش شماره 3 با نمایه مطلوبیت 87/0 و تعداد واحدهای زیستگاهی 3654 تعلق گرفت. همچنین مدلی برای مطلوبیت زیستگاه کفتار راه راه ارائه گردید که مسلما یک HIS محلی برای منطقه مورد مطالعه خواهد بود. مدل مطلوبیت زیستگاه کفتار با استفاده از روش میانگین هندسی و چهار متغیر به دست آمد.

ارزیابی آسیب پذیری زیست محیطی برای برنامه ریزی منطقه ای در حوزه های سه گانه زیست محیطی البرز به روش سلسله مراتبی

محمدحسین شریف زادگان؛ حمید فتحی

دوره 3، شماره 10 ، دی 1384

چکیده

در این پژوهش سعی بر آن است تا با توجه به ضرورت تعامل طرح های توسعه در پهنه سرزمین که می تواند موجب تغییرات مخرب در حوزه های زیست محیطی گردد، با استفاده از تکنیک دلفی، مدل ارزیابی سلسله مرالتبی و شاخص های زیست محیطی حوزه البرز، عمل سنجش حمل محیطی انجام شود. نتایج این پژوهش امکان ارزیابی و سیاست گذاری،برنامه ریزی منطقه ای و استراتژیک ... بیشتر

تنوع ریختی میان جمعیتی ماهی شاه کولی در رودخانه های هراز و گزافرود

حسین رحمانی؛ بهرام حسن زاده کیابی

دوره 3، شماره 10 ، دی 1384

چکیده

به منظور تعیین صفات مناسب جهت جداسازی جمعیت های شاه کولی در دو رودخانه هراز و گزافرود، در بهار 1383 مطالعه ای صورت گرفت 70 نمونه از رودخانه های هراز و گزافرود با استفاده از تور سالیک صید گردید. در این مطالعه 27 صفت ریخت سنجی مطلق 20 صفت ریخت سنجی نسبی و 10 صفت شمارشی مورد بررسی قرار گرفت با استفاده از روش تجزیه به مولفه های اصلی بهترین صفات ... بیشتر

وضعیت زیستی و تنوع گونه ای مهره داران استان اردبیل

الهام شیخ جباری؛ حسین شیخ جباری

دوره 3، شماره 10 ، دی 1384

چکیده

بررسی وضعیت زیستی و تنوع گونه ای مهره داران استان اردبیل راهی برای شناسایی قابلیت ها و تنگاهای محیط زیست طبیعی استان در جهت مدیریت حفاظت از گونه و زیستگاه است. در این مطالعه در گام نخست، بوم سازگان استان اردبیل به عنوان بسترهای زیستی، شناسایی و طبقه بندی و پس از تعیین حدود، عوامل زیستی(اقلیم، منابع آب، پوشش گیاهی و پناهگاه و امنیت) ... بیشتر بررسی وضعیت زیستی و تنوع گونه ای مهره داران استان اردبیل راهی برای شناسایی قابلیت ها و تنگاهای محیط زیست طبیعی استان در جهت مدیریت حفاظت از گونه و زیستگاه است. در این مطالعه در گام نخست، بوم سازگان استان اردبیل به عنوان بسترهای زیستی، شناسایی و طبقه بندی و پس از تعیین حدود، عوامل زیستی(اقلیم، منابع آب، پوشش گیاهی و پناهگاه و امنیت) در آن ها بررسی شد. در گام بعدی مهره داران استان اردبیل به تفکیک رده ثبت شده و بر اساس موقعیت گونه، نوع زیستگاه و نوع تغذیه، طبقه بندی و طبق مقررات ملی، ضمائم CITES و فهرست IUCN مورد ارزیابی قرار گرفته و بر این مبنا گونه های شاخص استان تعیین گردیدند. تعداد جمعیت گونه های شاخص بر حسب مورد با استفاده از روش های شمارش دسته جمعی، تعیین حداقل جمعیت و تخمین تراکم در واحد سطح ، برآورد و مناطق پراکنش آن ها در سطح استان مشخص و وضعیت زیستی آنها و گونه های همراه در این زیستگاه ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مطالعات نشان داد که استان اردبیل به علت تنوع زیستگاهی کم نظیر از تنوع گونه ای قابل ملاحظه ای برخوردار است. در اغلب زیستگاه ها چهار عامل عمده زیستی در اثر فعالیت های انسانی و شکار بی رویه در معرض تخریب قرار دارد. به همین جهت گونه های شاخص با کاهش شدید جمعیتی و بحران زیستی مواجه بوده و از مجموع 287 گونه مهره دار شناسایی شده ، از نظر مقررات ملی هشت گونه در خطر انقراض62 گونه حمایت شده می باشند . همچنین از نظر مقررات بین المللی 39 گونه در ضمائم CITES و 21 گونه در فهرست سرخ IUCN قرار دارند. همچنین نسل دو گونه آهو و میش مرغ در زیستگاه های استان منقرض شده است.تخریب زیستگاه،عدم امنیت کافی و کاهش منابع غذایی عوامل اصلی نابودی گونه ها می باشند که تاثیر هر یک از این عوامل در این فرآیند به ترتیب 39،53 و 4 درصد برآورد شده است. حفاظت زیستگاه با ایجاد منطقه حفاظت شده در منطقه آق داغ و حفاظت گونه با ایجاد منطقه شکار ممنوع در کوهستان سبلان و کناره های ارس راهکارهای اساسی مدیریتی برای حمایت و حفاظت از اجتماعات جانوری در استان اردبیل می باشند.

زندگی متانوژنیک(باکتریهای مولد گاز متان) در محیط زیست دشوار مخازن نفتی

میتراالسادات طباطبائی؛ مهناز مظاهری اسدی

دوره 3، شماره 10 ، دی 1384

چکیده

نفت ترکیب پیچیده ای از انواع هیدروکربن ها است که در اعماق زمین تحت فشار دمای بالا اعماق شکل گرفته است. تا کنون مطالعات متعددی در سراسر دنیا وجود میکروارگانیسم های بومی مخازن نفتی با شرایط دشوار مخزنی اعم از دمای بالا، شوری بالا و فشار بالا را به اثبات رسانده است. آرکی باکترها در واقع باکتری های باستانی با ویژگی های منحصر به فرد از لحاظ ... بیشتر

بررسی اثر عوامل محیطی موثر در تجزیه نفت خام توسط باکتری اکستریم هالوفیل نفت خوار تولید کننده بیوسورفاکتانت و وزن سنجی ترکیبات نفتی مصرف شده توسط این باکتری در شرایط بهینه

غلامحسین ابراهیمی پور؛ جمشید فولادی؛ اتوسا فردوسی

دوره 3، شماره 10 ، دی 1384

چکیده

باکتری اکسیرم هالوفیل ، جداسازی شده از جزیره قشم با تولید بیوسورفکتانت قادر به امولوسیونه کردن و تجزیه نفت خام می باشد.پس از آزمایش های لازم اولیه و این باکتری از لحاظ تاثیر فاکتورهای اساسی محیطی در تجزیه زیستی نفت خام مورد بررسی قرار گرفت. در این مقاله نقش فاکتورهای محیطی حائز اهمیت از جمله شوری،PH ، دما و دور دستگاه شیکر به منظور هوادهی ... بیشتر

مطالعه تجزیه زیستی نفت خام سنگین در خاک با مقیاس پاپلوت

داریوش مینایی تهرانی؛ علی حرفت منش؛ فرود آذری دهکردی

دوره 3، شماره 10 ، دی 1384

چکیده

در کشورهای تولید کننده نفت، این ماده به عنوان یکی از مهم ترین آلوده کننده های محیط زیست به شمار می رود رها شدن نفت در آب و خاک می تواند سبب آسیب به موجودات زنده شود. یکی از راه های مناسب جهت کاهش آلودگی نفتی از خاک، زیست درمانی می باشد. برخی از میکروارگانیسم ها قادرند از بعضی ترکیبات موجود در نفت به عنوان ماده غذایی استفاده کرده و آن را ... بیشتر در کشورهای تولید کننده نفت، این ماده به عنوان یکی از مهم ترین آلوده کننده های محیط زیست به شمار می رود رها شدن نفت در آب و خاک می تواند سبب آسیب به موجودات زنده شود. یکی از راه های مناسب جهت کاهش آلودگی نفتی از خاک، زیست درمانی می باشد. برخی از میکروارگانیسم ها قادرند از بعضی ترکیبات موجود در نفت به عنوان ماده غذایی استفاده کرده و آن را تبدیل به مواد ساده تر مثل آب و دی اکسید کربن نمایند. در این تحقیق چگونگی تخریب زیستی نفت خام در خاک با مقیاس نیمه صنعتی مطالعه شد. قطعه زمین هایی به ابعاد 1x2 متر و ارتفاع 70 سانتی متر از سیمان تهیه شد خاک آلوده به نفت خام سنگین (w/v) 2 درصد( MPP20000 ) در حدود 8/0 متر مکعب به هر خانه اضافه شد و مواد افزودنی از قبیل کود شیمیایی فسفاته و نیتراته،کود حیوانی و تراشه چوب به خانه های نختلف اضافه شد و روند تخریب زیستی نفت در هر خانه در مدت 12 ماه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین کاهش به میزان 65درصد در زمنی که به آن کود شیمیایی و هم زمان تراشه چوب داده شده بود دیده شد. در زمینی که به آن کود حیوانی اضافه شده بود مقدار کاهش در حدود 60درصد و در زمینی که در آن فقط از کود شیمیایی استفاده شده بود، کاهش نفت در حدود 55 درصد بود در نهایت در زمینی که در آن هیچ گونه از فاکتورهای مواد افزودنی اعمال نشده بود میزان کاهش در حدود 50 درصد بود. به این ترتیب مشاهدات ما نشان داد که استفاده هم زمان از تراشه چوب و کود شیمیایی و یا استفاده از کود حیوانی در خاک می تواند، راندمان تخریب زیستی نفت را بالا بببرد

شناسایی قارچهای آربوسکولار ـ مایکوریزا و تعیین درصد همزیستیدر ذخیره گاه بیوسفر خارتوران

فرح کریمی؛ سیما زنگنه؛ مرتضی یوسف زادی؛ حسن زارع مایوان

دوره 3، شماره 10 ، دی 1384

چکیده

همزیستی با قارچهای میکوریزی آرباسکولار وزیکولار باعث بهبود رشد و نمو در گیاهان بهوسیله افزایش جذب عناصر، بهبود بخشیدن رابطه آبی گیاهان و حفاظت از گیاهان در مقابل بیماریها میشود. در این مطالعه هشت ایستگاه براساس تنوع گونههای گیاهی و ارتفاع در بخش غربی منطقه حفاظت شده خارتوران بین نقاط جغرافیایی N .گردید انتخاب 55 º 58 ' تا 55 º 59 º ... بیشتر

مطالعات یک بیورآکتور با بستر متراکم به منظور حذف نیترات در پسابهای صنعتی

مجید توکلی؛ منوچهر وثوقی

دوره 3، شماره 9 ، مهر 1384

چکیده

حذف نتروژن به عنوان یکی از معمولی ترین آلاینده های آب های سطحی و زیرزمینی حائز اهمیت است بدین ترتیب نیتریفیکاسیون و دی نیتریفیکاسیون بیولوژیکی اقتصادی ترین روش برای حذف آنها می باشد. در این تحقیق سعی گردیده تا ایجاد شرایط بهینه، درصد حذف نتروژن آمونیاکی و COD در پساب های صنعتی حاوی نتروژن آمونیاکی بالا (250-1000) و COD (800-2000) در دو راکتور جداگانه ... بیشتر حذف نتروژن به عنوان یکی از معمولی ترین آلاینده های آب های سطحی و زیرزمینی حائز اهمیت است بدین ترتیب نیتریفیکاسیون و دی نیتریفیکاسیون بیولوژیکی اقتصادی ترین روش برای حذف آنها می باشد. در این تحقیق سعی گردیده تا ایجاد شرایط بهینه، درصد حذف نتروژن آمونیاکی و COD در پساب های صنعتی حاوی نتروژن آمونیاکی بالا (250-1000) و COD (800-2000) در دو راکتور جداگانه هوازی و بی هوازی به صورت ناپیوسته در 9 لیتر پساب مصنوعی به روش پس دی نیتریفیکاسیون مورد بررسی قرار گیرد.استفاده از سیستم ناپیوسته نیز به دلیل بررسی نحوه حذف نتروژن در آن ، عدم نیاز به بازگشت لجن،کیفیت مناسب بیولوژیکی پساب خروجی و ... می باشد. راکتورهای به کار رفته شامل دو راکتور هوازی(UCBR)وبی هوازی(MBS) می باشد که در اولی عمل اکسیژن رسانی با تزریق هوا از کف انجام شده و پس از انجام فرایند نیتریفیکاسیون نمونه پساب به منظور انجام فرایند دی نیتریفیکاسیون وارد راکتور دوم می شود.( UCBR) یک سیستم جدید است که مزایای زیادی نسبت به لجن فعال و فرایند بسترهای متحرک و ثابت بدون معایب هر کدام از اینها دارد که لایه بیوفیلم آن بر روی بسترهای متحرک تشکیل می شود. بررسی انجام فرایند نیت یفیکاسیون در زمان مانهای متفاوت (2-24 ساعت در هر دو راکتور) بهترین راندمان حذف آمونیاک و COD در راکتور هوازی (UCBR)را در زمان ماند 20ساعت و به ترتیب برابر 23/83 درصد و 83 درصد نشان می دهد

تغییر پذیری موادآلی موجود در خاک نسبت به سناریوهای متفاوت تغییر اقلیم در مقیاس جهانی

علیرضا شکیبا؛ علی اکبر متکان

دوره 3، شماره 9 ، مهر 1384

چکیده

یکی از سوالات کلیدی و مهم در مبحث تغییرات اقلیمی در مقیاس جهانی،تغییرات در میزان مواد آلی موجود در خاک در صورت ادامه گرمایش جهانی است.این مقاله تلاش دارد تا تاثیر چنین نغییرات احتمالی را بر ذخایر کربن موجود در خاکهای جهان بررسی نماید. تحقیق حاضر بر مبنای یکی از داده های مدل های اقلیم جهانی (GCM) انجام پذیرفته است داده های درون یابی شده ... بیشتر یکی از سوالات کلیدی و مهم در مبحث تغییرات اقلیمی در مقیاس جهانی،تغییرات در میزان مواد آلی موجود در خاک در صورت ادامه گرمایش جهانی است.این مقاله تلاش دارد تا تاثیر چنین نغییرات احتمالی را بر ذخایر کربن موجود در خاکهای جهان بررسی نماید. تحقیق حاضر بر مبنای یکی از داده های مدل های اقلیم جهانی (GCM) انجام پذیرفته است داده های درون یابی شده حاصل از مدل GCM داده های بارندگی و دمای خاک مدل شده به همراه داده های رقومی خاک و پوشش گیاهی در مقیاس جهانی در یکی از متداول ترین مدل های تعیین و پیش بینی رفتار و تغییرات کربن وارد شده تا بدان وسیله شرایط مطالعه تاثیر احتمالی تغییرات اقلیمی را بر روی کربن آلی خاک(SOM) در طی صد سال آینده و تحت شرایط سناریوی متفاوت تغییر اقلیم فراهم سازد. این سه سناریو عبارتند از: سناریوی کنترل، سناریوی افزایش گازهای گلخانه (GHG) و سناریوی تاثیر مشترک گازهای گلخانه ای و هواویزها(4SO+GHG) نتایج این تحقیق نشان می دهد که مناطق مختلف جهان نسبت به تغییرات اقلیمی واکنش های متفاوتی را نشان داده و هر یک متناسب با سناریوی تبیین شده از دامنه تغییرات متفاوتی برخوردار می باشند. بر اساس این نتایج ، سطح مواد آلی موجود در خاک های جهان در نتیجه تغییر در میزان دما و بارندگی در هر سه سناریو، روندی کاهش خواهد داشت، البته میزان تغییرات کربن در اکوسیستم بر اساس سناریوهای متفاوت می باشد،به طوریکه میزان این تغییرات تحت تاثیر سناریوی (GHG) نسبت به دو سناریوی دیگر بیشتر می باشد. اگر چه نتایج این تحقیق کاهش سطح مواد آلی موجود در خاک های جهان را با توجه به تغییرات دما و باران بیان می نماید،کماکان مجهولات متعدد در خصوص چنین تحقیقاتی به لحاظ مدل و داده های حاصل از آن مطرح می باشد.

استفاده از چند پسماند آلی به عنوان بستر رشد برای گیاهان سوزنی برگ

امید نوری رودسری؛ سیده عذرا علی موسوی؛ بهرام اکبری

دوره 3، شماره 9 ، مهر 1384

چکیده

در این آزمایش استفاده از پسماندهای آلی مختلف شامل: پوست درخت صنوبر الیاف خرما و کمپرست لجن فاضلاب برای تولید گیاهان زینتی با توجه ویژه به الیاف خرما به عنوان یک بستر رشد برای گیاهان سوزنی برگ مورد قرار گرفت گونه های گیاهی مورد استفاده در این آزمایش شامل: کاج ژاپنی،سرور نقره ای و سرو ناز و محلولهای بستر کشت شامل: 1)پوست درخت صنوبر2)پوست ... بیشتر در این آزمایش استفاده از پسماندهای آلی مختلف شامل: پوست درخت صنوبر الیاف خرما و کمپرست لجن فاضلاب برای تولید گیاهان زینتی با توجه ویژه به الیاف خرما به عنوان یک بستر رشد برای گیاهان سوزنی برگ مورد قرار گرفت گونه های گیاهی مورد استفاده در این آزمایش شامل: کاج ژاپنی،سرور نقره ای و سرو ناز و محلولهای بستر کشت شامل: 1)پوست درخت صنوبر2)پوست درخت صنوبر 15 درصد کمپوست فاضلاب.3)پوست درخت صنوبر 30 درصد کمپوست لجن فاضلاب.4)الیاف خرما.5)الیاف خرما15درصد کمپوست فاضلاب و6)الیاف خرما 30درصد کمپوست لجن فاضلاب، بودند قبل از شروع آزمایش خصوصیات فیزیکی و شیمیایی بسترهای مورد استفاده مشخص شدو گیاهانی با ارتفاع تقریبی 75 سانتی متر، در یک دوره زمانی یک ساله در آنها کشت شدند. گونه های گیاهی در قالب طرح بلوک های تصادفی با شش تکرار در گلدان هایی با اندازه 1-7 کاشته شدند هدف اصلی این آزمایش استفاده مجدد از پس ماندهای آلی جامد بود نتایج نشان داد که بسترهای حاوی 30درصد کمپوست لجن فاضلاب مناسب ترین بسترهای برای استفاده هستند گیاهان رشد یافته در بسترهای الیاف خرما در مخلوط با کمپوست اجن فاضلاب، نتایج مشابه ای را نسبت به آنهایی که در بستر پوست درخت صنوبر، رشد یافته بودند نشان دادند در مورد گونه های سرو نقره ای و سرو ناز ترکیبی از پوست درخت صنوبر با الیاف خرما با 30درصد پس ماندهای آلی جامد، بهترین نتایج را نشان داد، اما به دلیل کمتر بودن ارزش اقتصادی پوست درخت صنوبر نسبت به الیاف خرما، استفاده از بستر ترکیبی پوست درخت صنوبر 30درصد کمپوست لجن فاضلاب ، توصیه می شود. همچنین نتایج داد که بستر الیاف خرما به تنهایی بستر خوبی برای پرورش گونه های سرو مورد آزمایش نیست.

تنوع زیستی باکتریایی و تعداد کل کل باکتری های قابل کشت در منطقه جزری مدی سواحل شمالی خلیج فارس

علی ابوالحسنی سورکی؛ محمد رعایایی اردکانی؛ حسین کرمانیان

دوره 3، شماره 9 ، مهر 1384

چکیده

تنوع زیستی باکتری های غالب دریایی در 9 ایستگاه، در خط ساحلی شمالی خلیج فارس از جزیره قشم تا بندر گناوه مورد بررسی قرار گرفت. نمونه گیری از آب و رسوبات ساحلی انجام شد . سفارش باکتری ها با تکنیک نشان داد که تعداد کل باکتری های قابل کشت در این ایستگاه ها متغیر می باشد این نتایج نشان دهنده تعداد نسبتا بالای جمعیت های باکتریایی در آب و رسوبات ... بیشتر

اقتصاد اگوتوریسم و کاهش تاثیرات منفی زیست محیطی

ناصر عظیمی

دوره 3، شماره 9 ، مهر 1384

چکیده

این مقاله در چارچوب افزایش علاقمندی کشورهای در حال توسعه قرار می گیرد که از دهه 1980 به توسعه بخش های گردشگری پرداختع اند و تاثیرات اقتصادی و زیست محیطی را در روند جهانی شدن مورد بررسی قرار می دهد تمرکز اصلی مقاله بر روی تاثیرات اقتصادی توسعه گردشگری در مناطق مقصد گردشگری می باشد. در هر حال این ها در رابطه با تاثیرات زیست محیطی قرار می ... بیشتر

اهمیت مطالعات پوشش گیاهی در حفاظت از حیات وحش میانکاله، استان مازندران

حمید اجتهادی؛ طیبه امینی؛ حبیب زارع

دوره 3، شماره 9 ، مهر 1384

چکیده

مطالعه و بررسی ترکیب فلورسیک گیاهی از اهمیت خاصی در مدیریت حفاظت و تنوع زیستی برخوردار است . شبه جزیره میانکاله به علت فون فلو ویژه موجود، دارای ارزش حفاظتی بالای است بنابراین مطالعه ای به منظور شناخت ترکیب فلورستیک و تعیین تیپ های گیاهی موجود و نیز رسم پروفیل پوشش گیاهی در میانکاله در سال 1381 انجام شد تا نقش آنها از نظر غذاو پناهگاه ... بیشتر مطالعه و بررسی ترکیب فلورسیک گیاهی از اهمیت خاصی در مدیریت حفاظت و تنوع زیستی برخوردار است . شبه جزیره میانکاله به علت فون فلو ویژه موجود، دارای ارزش حفاظتی بالای است بنابراین مطالعه ای به منظور شناخت ترکیب فلورستیک و تعیین تیپ های گیاهی موجود و نیز رسم پروفیل پوشش گیاهی در میانکاله در سال 1381 انجام شد تا نقش آنها از نظر غذاو پناهگاه برای حیات وحش مشخص شود برای تعیین و نامگذاری تیپ های گیاهی، در هر واحد رویشی همگن تعداد 10 کوادرات 100 متر مربعی و 25متر مربعی بر اساس سطح حداقل و ماهیت پوشش گیاهی برداشت گردید. تعداد کل کوادراتها با توجه به زمان ، هزینه و دقت آمار برداری 70 عدد انتخاب شد.گونه های گیاهی به همراه فراوانی و پوشش آنها در هر کوادرت گزارش گردیأ. نتای} نشان داد که در ین منطقه 7 تیپ گیاهی ماسه دوست، انار خالص،انار تمشک، انار سازو، سازو تمشک،سازوی خالص، شورپسند وجود دارد تیپ گیاهی ماسه دوست با پوشش توسکای ییلاقی، پناهگاه و آشیانی مناسب برای پرنده شکاری می باشد. همچنین تیپ گیاهی انار خالص که بیشتر بخش های مرکزی شبه جزیره را با حضور گونه انار اشغال نموده است زیستگاهی مناسب برای پرندگان است. بررسی ترکیب فلورستیک در تعیین توزیع گیاهانی که به عنوان عذا برای وحوش استفاده می شود اهمیت دارد

تنوع ریختی درون گونه ای و میان گونه ای در گونه های جنس در ایران

مسعود شیدایی؛ فاطمه فدایی

دوره 3، شماره 9 ، مهر 1384

چکیده

تاکسونومی عددی 25 جمعیت متعلق به گونه های جنس Bromus بخش Genea به منظور شناسایی تفاوت های میان جمعیتی و بین گونه ای و همچنین بررسی روابط فنتیکی گونه های این بخش انجام گرفت بررسی های آماری اولیه نشان داد که دامنه تغییرات صفات کمی در گونه های مطالعه شده با آنچه در شرح گونه ها در فلورها ارائه شده متفاوت است و اینکه اختلاف معنی داری در میان جمعیت ... بیشتر

پایداری زیست محیطی: از چشم انداز ارتباطی

شیروان نوریپور سی سخت؛ منصور شاه ولی

دوره 3، شماره 9 ، مهر 1384

چکیده

برای تحقق توسعه واقعی ، باید بخش های اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی یک کشور به موازات یکدیگر توسعه پیدا کنند. زیرا فرآیند توسعه از طریق اجرای برنامه ها و پروژه های در بخش های فوق امکان پذیز است. این فرآیند را می توان یک فرآیند ارتباطی دانست. زیرا طی آن عاملان توسعه بخش های مذکور، با استفاده از روش های ارتباطی و اطلاع رسانی، برنامه های مورد ... بیشتر برای تحقق توسعه واقعی ، باید بخش های اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی یک کشور به موازات یکدیگر توسعه پیدا کنند. زیرا فرآیند توسعه از طریق اجرای برنامه ها و پروژه های در بخش های فوق امکان پذیز است. این فرآیند را می توان یک فرآیند ارتباطی دانست. زیرا طی آن عاملان توسعه بخش های مذکور، با استفاده از روش های ارتباطی و اطلاع رسانی، برنامه های مورد نظر خود را به مخاطبان خویش منتقل می کنند. علاوه بر ماهیت ارتباطی، در اجرای برنامه های توسعه، توجه به پایداری محیط زیست نیز ضروری است. لذا مطالعه حاضر با کمک روش پژوهش تحلیلی و مرور داده های ثانویه به تبیین ضرورت تحول الگوهای ارتباطی برای تحقق پایداری زیست محیطی مناطق روستایی و معرفی الگوی ارتباطی گزیداری برای این منظور پرداخته است. چنانچه یک الگوی ارتباطی را متشکل از فرستنده پیام رسانه های ارتباطی، گیرنده و نظام باز خورد بدانیم، برای تحقق پایداری زیست محیطی مناطق روستایی تحول در اجزای الگوهای ارتباطی برای این منظور ضروری است.برای مثال در زمینه سازمان ها تمرکز زدایی، رواج خصوصی سازی،گسترش سازمان های غیر دولتی و دخالت دادن نخاطبان اولویت بخشی به زنان، جوانان و فقرای روستایی اهمیت بسیاری دارد. استفاده از روش های دو سویه، رسانه های ارتباطی بومی و رسانه های ارتباطی نوین لازم می باشد. در زمینه تحول در روش های بازخورد و ارزشیابی نیز استفاده از روش های مشارکتی و توانمند سازی توصیه می شود. بالاخره در زمینه محتوای پیام های توسعه نیز توجه به حفظ سلامت محیط از طرقی نظیر تنوع زیستی؛حداقل استفاده از منابع انرژی تجدید ناپذیر ؛ جلوگیری از فرسایش؛ به حداقل رساندن آلودگی هوا، آب و بافت خاک؛ و کاهش مصرف مواد شیمیایی سموم و کودهای، بسیار ضروری می باشد. ضمنا با توجه به دیدگاه تمام گرایانه، نمی توان محیط زیست را جدا از نظام اجتماعی در نظر گرفت و برای حفظ پایداری زیست محیطی، ضروری است تا عناصر اجتماعی نظیرکاهش نرخ مهاجرت از روستاها،بهبود درآمد افراد،فراهم آوری فرصت های اشتغال،تامین مسکن،فراهم آوری امکانات آموزشی و زیر ساخت های ارتباطی،کاهش فاصله اجتماعی و حفظ انگاره های بومی- فرهنگی نیز ساخت های ارتباطی،کاهش فاصله اجتماعی و حفظ انگاره های بومی- فرهنگی نیز باید مورد توجه قرار گیرند. مقاله حاضر با بررسی و تحلیل موارد فوق به معرفی الگوی ارتباطی گزیداری برای تحقیق پایداری زیست محیطی مناطق روستایی می پردازد.

ارزشیابی زیست محیطی محل های دفن پسماندهای شهری استان تهران

مسعود منوری؛ پریناز ارباب

دوره 2، شماره 8 ، تیر 1384

چکیده

با توجه به توسعه بی رویه و غیر اصولی شهرها، عدم وجود الگوهای صحیح مصرف و شد روزافزون تولید پسماندها و همچنین مشکلات و نارسایی های سیستم مدیریت پسماندها، در حال حاضر منطقی ترین و کم هزینه ترین روش برای دفع پسماندهای شهری،دفن بهداشتی می باشد. علاوه بر این، اصول و معیارهای مهندسی و زیست محیطی در رابطه با دفن پسماندها در بسیاری از محل های ... بیشتر

دوره 21 (1402)

دوره 20 (1401)

دوره 19 (1400)

دوره 18 (1399)

دوره 17 (1398)

دوره 16 (1397)

دوره 15 (1396)

دوره 14 (1395)

دوره 13 (1394)

دوره 12 (1393)

دوره 11 (1392)

دوره 10 (1391)

دوره 9 (1390-1391)

دوره 8 (1389-1390)

دوره 7 (1388-1389)

دوره 6 (1387-1388)

دوره 5 (1386-1387)

دوره 4 (1385-1386)

دوره 3 (1384-1385)

دوره 2 (1383-1384)

دوره 1 (1382-1383)

نویسنده = فریال احمدی

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده