آزاده وزیری نهاد؛ سید علی جوزی؛ رخشاد حجازی؛ محمدرضا شکری؛ سعید ملماسی
چکیده
سابقه و هدف: یکی از روش‌های انتخاب نواحی حفاظتی، استفاده از ابزارهای پشتیبانی تصمیم‌گیری مانند مارگسان است. هدف اصلی این مطالعه الویت بندی و انتخاب مناطق مناسب حفاظت در منطقه ساحلی حوضه کل- مهران استان هرمزگان در قالب سناریوهای مختلف به وسیله نرم‌افزار مارگسان و مقایسه مناطق منتخب حفاظتی مارگسان با مناطق تحت حفاظت سازمان حفاظت ...
بیشتر
سابقه و هدف: یکی از روش‌های انتخاب نواحی حفاظتی، استفاده از ابزارهای پشتیبانی تصمیم‌گیری مانند مارگسان است. هدف اصلی این مطالعه الویت بندی و انتخاب مناطق مناسب حفاظت در منطقه ساحلی حوضه کل- مهران استان هرمزگان در قالب سناریوهای مختلف به وسیله نرم‌افزار مارگسان و مقایسه مناطق منتخب حفاظتی مارگسان با مناطق تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست است.مواد و روش ها: در این تحقیق برای اولویت‌بندی لکه‌های حفاظتی در مناطق ساحلی با استفاده از ابزار پشتیبانی تصمیم‌گیری از پراکنش 36 گونه گیاهی و جانوری به عنوان معیارهای حفاظتی استفاده شد. از این رو از سامانه اطلاعات جغرافیایی (نرم افزار 10.3ArcGIS ) به منظور تولید لایه‌های معیارهای انتخاب مناطق حفاظتی و تهیه لایه یگان برنامه‌ریزی استفاده گردیده است سپس نقشة پراکنش هر یک از این معیارها برای ورود به نرم افزار پشتیبانی تصمیم‌گیری مارگسان که متداول‌ترین نرم افزار برنامه ریزی حفاظت می باشد به صورت لایه‌های بولین (صفر و یک) تهیه شده است. پس از تهیه 5 فایل ورودی نرم افزار مارگسان ( فایل یگان برنامه‌ریزی، فایل ویژگیهای حفاظتی، فایل یگان برنامه ریزی در مقابل ویژگی حفاظتی، فایل طول مرز، فایل پارامترهای ورودی)، این نرم‌افزار در قالب سه سناریوی طراحی شده با هدف (30،50 و100) درصد هر معیار حفاظتی اجرا گردید و مناسب‌ترین لکه‌ها برای حفاظت معرفی شدند سپس این لکه‌ها با مناطق تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست مقایسه گردید. در نهایت با مقایسه سه سناریو مطلوب ترین سناریو انتخاب گردید.نتایج و بحث : نتایج نشان داد سناریوی اول با هدف حفاظت30 درصد از هر معیار، در برآورد هدف حفاظتی 34 معیار موفق بوده است و در کل 14.73درصد از مناطق حفاظت شده موجود توسط سازمان حفاظت محیط زیست با مناطق منتخب حفاظتی در سناریو اول همپوشانی دارد. در سناریو دوم محدوده مورد مطالعه با هدف حفاظت 50 درصد از هر معیار الویت بندی شد و این سناریو در برآورد هدف حفاظتی 35 معیار موفق بوده و در کل 26.27 درصد از آن با مناطق تحت حفاظت موجود سازمان حفاظت محیط زیست همپوشانی دارد. در سناریو سوم محدوده مورد مطالعه با هدف حفاظت 100 درصد از هر معیار الویت بندی شد و این سناریو در برآورد هدف حفاظتی 30 معیار موفق بوده و در کل 96.75 درصد از آن با مناطق تحت حفاظت موجود سازمان حفاظت محیط زیست همپوشانی دارد. در نهایت، مقایسه نتایج سناریوهای ذکر شده نشان داد که در هر سه سناریو، مناطق تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست در محدوده مورد مطالعه از لحاظ دستیابی به اهداف مختلف، کارایی مناسبی ندارند و سناریو دوم نسبت به سایر سناریوها نتایج قابل قبول‌تری ارائه می‌نماید و تنها در رسیدن به هدف حفاظتی 1معیار ناتوان است.نتیجه گیری: در این تحقیق سناریو 2 (با هدف حفاظت50 درصد از هر معیار حفاظتی) می‌تواند به عنوان کاراترین سناریو مطرح شود .پیشنهاد میشود از این سناریو به عنوان الگویی برای اصلاح مرزبندی مناطق تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست در منطقه ساحلی حوضه کل- مهران استان هرمزگان استفاده شود که در این حالت باید 87.373 درصد (معادل 801349 هکتار) به سطح مناطق حفاظت شده فعلی اضافه گردد تا بتوان خلاءهای حفاظتی موجود را برطرف کرد.
سحر رضائیان؛ سید علی جوزی؛ مهدی ایرانخواهی
دوره 13، شماره 2 ، تیر 1394، ، صفحه 67-74
چکیده
به منظورارزیابی ریسک محیط‌زیستی خطوط انتقال گاز، تلفیقی از روش سامانه شاخص‌گذاری و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در این تحقیق پیشنهاد شد. با استفاده روش ادغام شده انواع خطرهای زیستمحیطی موجود در خطوط لوله براساس شاخص‌ها و معیارهای تعیین شده طبقهبندی، کمی و اولویت‌بندی گردید. در این بین از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی جهت ...
بیشتر
به منظورارزیابی ریسک محیط‌زیستی خطوط انتقال گاز، تلفیقی از روش سامانه شاخص‌گذاری و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در این تحقیق پیشنهاد شد. با استفاده روش ادغام شده انواع خطرهای زیستمحیطی موجود در خطوط لوله براساس شاخص‌ها و معیارهای تعیین شده طبقهبندی، کمی و اولویت‌بندی گردید. در این بین از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی جهت تعیین وزن یا درجه اهمیت مولفههای تاثیرگذار در ارزیابی ریسک زیستمحیطی خطوط انتقال گاز استفاده گردید. با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، خطرهای شناسایی شده در طول مسیر خط لوله مورد نظر شناسائی شد. نتایج این مطالعه نشان داد که 46% از طول مسیر دارای سطح ریسک بالا (6054- 5467 امتیاز)، 48% از طول مسیر واجد سطح ریسک متوسط (6641- 6055 امتیاز)، 2% با پتانسیل ریسک کم (7228-6642 امتیاز) و ریسک ناچیز با امتیاز (>7228)، 4% میباشد. نزدیکی بخش جنوبی مسیر خط لوله با پارک ملی دریاچه ارومیه مهمترین حساسیت این مسیر معرفی گردید.
سید علی جوزی؛ سحر رضائیان؛ سیده نجمه حیدری پیربلوط
دوره 13، شماره 1 ، فروردین 1394، ، صفحه 95-104
چکیده
این تحقیق با هدف ارزیابی خطر محیط‌زیستی واحد الفین در مرحله بهرهبرداری ، با استفاده از روش تطبیقی HAZAN و Frank&Morgan به انجام رسیده است. به این منظور پس از تعیین محدوده مطالعه و شناسایی ویژگیهای محیط‌زیستی و اقتصادی - اجتماعی منطقه، به شناسایی خطرهای محیط‌زیستی، ایمنی و بهداشتی واحد مورد نظر پرداخته شد. شناسایی و غربال گری اولیه ...
بیشتر
این تحقیق با هدف ارزیابی خطر محیط‌زیستی واحد الفین در مرحله بهرهبرداری ، با استفاده از روش تطبیقی HAZAN و Frank&Morgan به انجام رسیده است. به این منظور پس از تعیین محدوده مطالعه و شناسایی ویژگیهای محیط‌زیستی و اقتصادی - اجتماعی منطقه، به شناسایی خطرهای محیط‌زیستی، ایمنی و بهداشتی واحد مورد نظر پرداخته شد. شناسایی و غربال گری اولیه خطرهای محیط‌زیستی و ایمنی به طور مجزا و با کمک روش PHA به انجام رسید، سپس این خطرها با استفاده از روشHAZAN مورد ارزیابی قرار گرفتندکه در نهایت 19 خطر محیط‌زیستی و 5 خطر ایمنی دارای ارزش تفسیر بودند. در مرحله بعد این خطرها با روش Frank&Morgan مورد ارزیابی قرار گرفتند که از میان 19 خطر محیط‌زیستی، تنها عملیات احتراق در کورهها در ردهبندی نهایی رده 4 را به خود اختصاص داد که بیانگر خطر بسیار بالا میباشد. اما سایر فعالیتها ردهای بالاتر از 1 را به خود اختصاص ندادند که این بهمعنی خطر پایین است. هم‌چنین از میان5 فعالیت دارای خطر ایمنی، تنها عملیات بهرهبرداری بر روی مخزن کاستیک و کار در حوضچههای پساب روغنی و شیمیایی رده 2 را به خود اختصاص دادند که حاکی از خطر متوسط آنها میباشد. سایر فعالیتها در ردهبندی نهایی رده 1 داشتند که نشاندهنده خطر پایین است. در پایان هم اقدامات کنترلی و پیشنهادهای لازم از جمله ایجاد الزام قانونی برای چک کردن منظم لولههای خوراک داخل کوره ها و هم چنین ککزدایی طبق برنامه زمانبندی دقیق و هر 45 روز یک بار به منظور کاهش خطر عملیات احتراق در کورهها ارایه شد.
سحر رضائیان؛ سید علی جوزی؛ مریم ایزدنیا؛ جعفر مرشدی؛ نسرین مرادی مجد
دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1393
چکیده
تغییرات مورفولوژیکی رودخانه کارون در جلگه آبرفتی خوزستان با توجه به عوامل زمینساختی، تکتونیکی، هیدرولوژیکی و انسانی در طول زمان رخ داده است. هدف از این مقاله بررسی تغییرات کاربری اراضی و تاثیر این تغییرات برروی مورفولوژی رودخانه کارون است. بدین منظور مسیر رودخانه و کاربریهای موجود در منطقه با استفاده از چهار سری تصویر ...
بیشتر
تغییرات مورفولوژیکی رودخانه کارون در جلگه آبرفتی خوزستان با توجه به عوامل زمینساختی، تکتونیکی، هیدرولوژیکی و انسانی در طول زمان رخ داده است. هدف از این مقاله بررسی تغییرات کاربری اراضی و تاثیر این تغییرات برروی مورفولوژی رودخانه کارون است. بدین منظور مسیر رودخانه و کاربریهای موجود در منطقه با استفاده از چهار سری تصویر ماهوارهایی لندست TM و ETM سالهای 1989و2002و2005و2010 و با کمک تکنیکهای سنجش از دور پردازش و در محیط GIS رقومی گردید. در مرحله اول تصاویر یاد شده با استفاده از الگوریتمهای مناسب از لحاظ هندسی و رادیومتریک تصحیح شدند. نمونههای تعلیمی در پنج کلاس کاربری و پوشش به وسیله نرم افزار ENVI ایجاد و سپس هر تصویر بهصورت جداگانه با استفاده از الگوریتم حداکثر مشابهت طبقهبندی شد. در این بررسی با استفاده از روش تغییرات کاربری اراضی میزان تغییرات پنج کلاس درنظر گرفته شده در هر دوره مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان میدهد که در طول دوره 21ساله مناطق مسکونی و کشاورزی بازه مورد مطالعه افزایش داشته و از طرف دیگر اراضی بدون پوشش رو به کاهش رفته است. با بررسی مورفولوژی روخانه کارون استنباط میشود که در بازه زمانی مورد مطالعه تغییرمورفولوژی در تمام طول مسیر با کاربریهای مختلف صورت گرفته و این تغییرا ت مختص به کاربری خاصی نمیباشند. پس میتوان نتیجه گرفت که در ایجاد تغییرات مورفولوژیکی نقش ناشی از عوامل طبیعی نسبت به عوامل دیگر بیشتر و شدیدتر بوده است. هم‌چنین بررسی عوارض ژئومورفیک رودخانه از سال 1989 تا سال 2010 نشان میدهد که این تغییرات تابع الگوی منظمی نمیباشد که این مساله مرتبط با ویژگیهای هیدرولوژیک رودخانه کارون است.
الهه جعفریان مقدم؛ سعید ملماسی؛ سید مسعود منوری؛ سید علی جوزی
دوره 8، شماره 3 ، فروردین 1390
چکیده
صنایع پتروشیمی با توجه به ماهیت فعالیت ها و فرایندهای انجام گرفته و به واسطه تولید پساب، انتشار گازهای آلاینده ، پسماندهای خطرناک وارای پتانسیل ایجاد آثار سوء بر محیط زیست می باشند. در این مطالعه اثرات ناسازگار صنایع پتروشیمی منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر بر زیستگاه های موجود در منطقه بررسی گردیده است . عمده صنایع پتروشیمی موجود در این ...
بیشتر
صنایع پتروشیمی با توجه به ماهیت فعالیت ها و فرایندهای انجام گرفته و به واسطه تولید پساب، انتشار گازهای آلاینده ، پسماندهای خطرناک وارای پتانسیل ایجاد آثار سوء بر محیط زیست می باشند. در این مطالعه اثرات ناسازگار صنایع پتروشیمی منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر بر زیستگاه های موجود در منطقه بررسی گردیده است . عمده صنایع پتروشیمی موجود در این منطقه در مجاورت خورهاهستند وآلودگی های آن ها، خورهای اطراف را بعنوان مهم ترین اکوسیستم های دارای تنوع زیستی تحت تاثیر قرار می دهد. پس از بررسی آلاینده های صنایع پتروشیمی و نتایج نمونه برداری از کیفیت فیزیکی و بیولوژیکی آب ، جهت تجزیه وتحلیل اثرات از روش « تحلیل سلسله مراتبی» و جهت محاسبه وزن معیارها از تکنیک « بردار ویژه » استفاده شده است . نتایج نشان می دهد با عنایت به شاخص های اصلی تعریف شده در ساختار سلسله مراتبی نظیر ارزش اکولوژیک، ارزش حفاظتی ، در معرض بودن ، خورهای منطقه بیشترین تاثیر را در بین اکوسیستم های موجود درمنطقه دریافت نموده اند و در این میان انواع گونه های ماهیان و جوامع کفزی بیشترین اثر از فعالیت های صنایع پتروشیمی متحمل شده اند. هم چنین فلزات سنگین و ترکیبات نفتی ، مهم ترین آلاینده های اثر گذار برخورهای منطقه ناشی ازصنایع پتروشیمی شناسایی شده و می بایست کنترل گردد.
